DUKE
UNIVERSITY
LIBRARY
Tnasure %^om
Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
Duke University Libraries
littp://www.archive.org/details/debellochristianOOacco
BENEDICTI ACCOLTI
VE BELLO A CHRISTIANIS
CÓNTRA BAREAROS GESTO,
Pro Chrifti Sepulcro , & ludga.»
recuperandis .
LIBRI mi-
Thoméis Dempjlerns , 1, C. BaroaMuresK Scotusy rum alji
fcriptQnbus colUtos ^ ^ mendis expurgauit^^ notU
non 'vulgarihusy iUuJtrauit .
\à
FIORENTI^,
Apud Zcnobium Tigfiotiium^ . M D C X X Ut
SVPERIORVM PERMISSV.
5ERENIS.SIMAE CHRKTIANAE ^^'
A LOTHARINGIA
MAGN/E MTRVRÌjE DV CU
lEONAULVS, ETTEtRVS ACCOLTI TRAtRES ,
^jv^^.!;.^ 4 J foknt apud fipictes uìros maxime ìr?p ras-
JM ^^' k ciò cjje, qucG ad prudenticc hahitum lian fìtr"
Y§| r^^0 rjunty Qtm e?jim :,qiAiC homines geri/ir^t^adbcrie^
'IjJ B&^^ beatè(j; ^viuendu.nj tpforum naturali quodam
^^,j~^^^:^zj^ ^jjjjl^^ ^1,^ ^ dingan i ur :> congrue^jtiorcm eorum
formam prudentia docet : Ad Imc autem faciliuri tramite al'
licimur) atrjueetiam trabimur^ fi rerum dignitas cum 'volu-'
ptateconiimLtafnj Hxc omnia exuniuerjo Ut erarum fonti
per hifloriam potijfime alfcqiiimury %;t potè qUiC dum eucntay
eorumq'^ caujas notaty ncì^ope cur tdf^tliìm ^ illud ^vero omif*
fum^cxtali obfcnintione prudentiam in mctihus human is im-
primit: Dum narrai llluftrium iTeroum.l^' qucead cor ligio*
ri.€) com-munifq'^ftlutispropagationern tendunt^ 'vberrimam>
dignitatis materiam oh oculosponit:, Dum 'vero militum ^irtu
temy Ducum conjliiayeorumqfortiajacinora^ cum exitu mo»
do felici 3 modo aduerfoproprt in medium ^ animos ?2oJìrosy(jb
ipforum ^arietatem:, tanta uoluptate perjundity%ft continerì
non pojfimusyquin e a "vfq^ ad ^vltrmumfinem legamus :, atque
iteremus. Hisacceditfuautjfìmum condimentum^fi ( qucd bo"
no Uterarumfato euenit) qui preclara retulit militH^Ducum*
que gefìa^fiylojcribendi per quam apio ^vfus^ita breuitati fiUf
dueritj 'vt ab objcuritatefibi omninopr'.fpexerit. l ^trumq^ co»
muni peritorum calculo babet hifiona bfc Bened/Hi zy^ccoltij ,
§ 2 genti'-
gentUis nojlrr^ft quìdem hellum contìnet glorìo/ìJUmuni ^quod
JujVrb.ino l l.gejferunt p.iulo ante annum Al:llcfìmumC~é'
te fi yì'.i n Qjrijiuni J^//liteSj Duccs Cali he j alionimq'j locoru.
prorecuper.ìdo lESV (^f-/\iSTl Seruatorisnofiri SEl^VL
CRO) ludcaq'^ ab impu barbari e 'Vindicaday quod bellumfiib
inclito Heroe Goffredo à \^ot\id.\'ìng\d.ypoll partA^eius 'vir*
tute, "viBoriamy eleBo primo 2{ege //lerM/ale/nj euentitm ha»
huit fcUciJi nu< n ; Ejì autemjtylo dicendhbrevti quidemjfcd
Jim.d:, i^ culto ji^ claroyadeh uteius leciiojcem continux deh"
il^itio comtteeur'jHanc hifioriamynotis eruditijJJmi uirìnuper
illuftratamj plurimorumfuafu^ typis renouantcs y (^elfuudini
Tuai multi s de Qaufisdicanda cenjuimus: Extoliit efìim inter
dtos^rincipes uiros G0FEJ{EOFM ^ SennifL Tu^fiirpis
Incljftum^ac nunquam i?2teriturum germcrjy cumsTh uirtu
ìcf) Piet Itemi ac Prudentiam bcereditario qurdam iure gene-
ro/ijimapoj/ldes . zy^d qu^e accedit nofirorum auita in uejìrvi
germs animi propenjio^ ac deuotiu : H^ pr (telare fulf ir un t in
Benedilla naftroy qui hoc fuum opus dxauit PET2{0 zJME^
DlCEOy y^bauo C/THAK^mM F-KAISICO^M :b,E^
GlKL^ CfJ7{lSTI:yìN^SSIMJIy Jui^ Tu^e^acSereniJ!^
gior:o,fJ//imiq;FE7{prrs[^^DI uiri Tui Jgnato . Idinfu^
per exigehmt nn^mera in nosy totamqj nojìra Famdiam be-
ne nci.% calLittper te, 7{ogamus igitury ut donum y licctmodi^
cum, he'ìi^riejUfc'ptaSj quod janey quia uel perexigua mu^
nera Trincipum in manibus crefiunt y crcfict in Tmsy quat
£3^' liber ale Syi^ piane ^egias experimur j Viue interim y i^.
Tibij y TuisjZ^toti foelix^trurii€^ quamTu fumm^lw*
Jlitia^cum perfcda Vèrtute modcraris*
TYPO-
TYPOGRAPHVS LECTORI.
LVRIMVM profetò debes^faidiosè
Leftor^Francifco Cheregaio,ii] licopo
Abrutino^qui hanc hilloriiiiT. dt Lciu« ^a-
cro,àBEN£DICTO ACCCLIO
fcriptam anno circiter M C C C C L:, &
abeo dicatam Clariffimo viro PETRO M.EDlCì:.0,
COSMI Patri<^Patrisiilio, ctenebris^quibus fujra
feptuagintaannos latuerat; illam eripiens,in lucem prò
dire curauit, Venetijs anno 1532.. ty pis J5ernardini da
Vitalibus/ub auipicijs akcriiis B£l\ li-DlCTl C AR#
DINALIS Rauenn:^:, aucloris ex filio nepotis, cui e-
tiamopusipfumdicauit;Ipfe enim aditiiiPipr^buit^vC
inde alijs communicaretur . Siquidem Ioanncs GaiVms
Brifacenfì/paulòpoft^ anno fcilicet 1 5 44. illa per Ro-
bertum Vuinter nouis typisBafilea emifit^quam Fede-
rigo abHomburg Equiri aureato^ac Teutonici ordinis
Commendatori dicauit. A tquc:, vt inde magis diuulga
retur; Francifcus Baldellius Cortontnlii>;<5c iuo Duca-
tius Traccnfis eamde vertervi telile Etrufcè anno 1 5 4 j,
hic Grece anno i ^ 1 Oj Baldelli veriio d^^no data fuit io.
Baptift^ Ricafolo Fatritio Fiorcntino^& idie|-crisEpi
fcopoCortonenfi^quvpofteaanno r 549-^ enciijspro
dijt, edita à Gabriele lolito deFeriarJjs- L ucatuis vero
«lucubrationemfuam obtulit L VD O VI CO XIIE
§3 Regi
Regi Ghrifl:iani(!imo:,cditaiTi a Ioaiinc de Petit Pas Pa-
rifijsj Petrus Angelius,(ScTorquatus TalTius, Poetai
Celeberrimi; ab hac hiltoria argumentum fumprerunt>
alter Latina Syriadas, alter Itali Gotifredi ^ £t Remi-
gius Floreiitiausinter militares orationes,quas è diuer-
fis; & grauilTimis au doribus coUegit, oclo ab hac hiflo
ria excerpfit; quos, apù inftar, ex odoriferis AGGOL
TI iionbus mei exuxilFe , nouofq; fetus inde compo-
iitos in publicum protulilfe, nullus inficiari potefl ; Vt
autemnonfolumhuius Scriptoris elegantia, fé d certa
ipiìus hiftori^ veritas apparerete nuperrimè Thomas
Dempfterus^ vir omni eruditione inflruchxs y eam pul-
cherri nisilluftrauit fcholijs^ atque inter alia,cum coste
ris huius Sacri belli fcriptoribus^ etia manu icriptis con-
tulit; Vnde non AGGOLTI tantum hifloriam, fed
Illultrioraetiamaliorum fcriptorum localegere pote-
ris in hoc opere^quod propterea veftrìim cauia excudi-
mus, rati, vt vos, & geitarum rerum relatione , & (tyli
fuauitateallectiftudiumin vosnoilrum^in huius libri
imprclTione, gratum fitis habituri .
VITA
VITA BENEDICTI ACCOLTI
l. G. ET HISTORIOGRAPHI
CELEBERRIMI.
E^EDICTVS ACCOLTVS riartis
eft anno Cbrijliane falutii 1415* P^tretes ha-
huìt iVIichaeUm^ m Aduocéitionis munere^^
in Ordinaria lurisCiuìUsinterpretatione Fio
renti^ Claripmumy ^ Afargarìtam 'Ko:^7;el-
Vumcylretinam^ 'J{o/ellt L Qfilidrn leciijjtmam fcminam ,
f/umanioribtis Uteris apprime imhutus luris prudenti^ fé t9-
tumaddixìty cuius cultura eara Fiorenti^: primkm^ pofimo^
dum Bononiie nauault operam y'Vt DoHoratus laurea non fo-
Iwn quamcitijfime potiretur y fed etiam in puhlica docendi ^
£S^' confulendiprouinciay ^el in ipfa Italia no infimum Jìhi U-
cum uindicarit . Summum eius mgenii acumen y haud ^ui
demimparfuhtilttati Francifci FratrisyCognomcnto Aretini^
ifiritoto Orbe celeberrimi:, eius maxime luris refpdfls emicuit,
quorum nonnulla -una cum multis Socciniimprcjfts y alia cum
colleBisper ZiUttum edita circunferuntur :,plura "vero manti
Jcripta feruant Leonardusy ^ Petrus fratresyluris (onfi^ltif
in eiufdem "B ET{ E DlCTI eorum gentilis ,de illis optimè
meriti) memoriamy in lucem aliquando edìturi 3 ne JtnguUri9
doóìrtnic lucubrattones in tenebris perpetuo delitefcant , ^ec
politibrum literarum argum'éta BElslEDICTVM dejìrui/-
fìyteftatum ex iis^i^cUrum ejl^quod in /^cademias Fiorenti"
nasy erudit ione m projit ente s fummo cÌ4 hoHcre fuerit dfcitus,
^uoddeprxJìantia'i/ir9rumfui(£t4Ì Dialo^umfitijimè coth*
feri-
fcrip feriti in SereniJJtmofttm H<ttTt4rìét Magnar um Ducu 'Bi*
hliotecajeruatum^quod 'velhanc ìpfam hìjìoriam de Bello Sa"
ero hreut quidem,fed cUriJftrno eloquio ree 'tariti quorum aite-
rum Cofmo Tatri Patri^yalteram Petro eìus filto dono piai uit
ohtulijfei tantìfq'y ^vìris dicajfe^ 'vtju<e erga JMedìceos j m ex-
cel/a Fiorentina \epuhlka, proceresy0^jeruanti<z jìgnumpré^-
beret, quam ^niuer/apojiea oylccoltorum familia m cunftos
fclicìjfimcc huius flìrpis n^rìncìpes 'viros perpetuo retmwt : In
éoqjfcrihendì genere is ita Salujtiumy C<efarem :, (lArtium^JU'
prema lativK^ hijlori^e lumina ^ ejì immitatus ^ 'vt cum eis con*
ferri iurepojfe multorum confenfu 'videatur . Hts igiturdo*
tibuS) atqi4e 'virtutibm ornato facile admodum futi ^fupr emù
à Secretis munus apud Florentijflmam 2{empuhlicam aj^equi,
quod per feptennium morte terminauit ^ cuius Jìhi ìmunBa
prouincÌ£ ) ^ "virtutis ufiimonium extat luculentìpmum y
quatuor tum expojìtorum negociorum y tum epijìolarum libri
sd Ext eros Prmcipesy xS'^^ [public as^ quiy eleganti Jime ab eo
tonfcripti y Fiorenti^ inpublico t^rcbiuQ feruantur, T^on ei
in oAretma Patria defuit Princeps nobiliumgradusy no etiam
ìeBxnebilitas penes Florentinosy non decor a liberis ex Laura
federigiéy (arali lunsQìnfultiy i^ P/itritii Fiorentini flU
Jù/ceptis^ non a l^epotibus yTetrus Jiqmdem luris pentorum
fui Hmporh fama:, ^ re praejlantijìmusy in Sacra l{ota l{o^
mana ^utgintiquinque annos ^uditoratus munere funBusyUt
premium 'virtuttdaretury in Purpuratorum patrum Collegiu
a IVLIO 1 1. oHauo eius Pontificatus anno cocptatus eji:flius
sltery BernarduSyCognomento Z^nicusy omni Ine rarum^ atque
nobili£lmarum jdrtiumperitia infìgms ^ inter celebres illos e a
ttmpejiate Vrbinates Jcademicos sfcitus ,àL£OT{£X.
4Mn§
éinno d^. D, XX. TSlepeps Domìn.ttu donatm ep j Benedir
cì:4SyexAlìcbaelè /ìlio neposj^QLEAdE^Ti l^li.fuitk Se^
cretisj eiufdemij) Potìtificis munere ^ i?2ter prìmos ad (Ztrdi^
nalatm apicem ab eo promotiis eft : Fr.mcifcits dentque^Jii»
pradiLÌi J^dcbaelis fifTits , eodem yyiuncre tAnconìtun^, Ec^
cleft.z pr.zfmt ^ntijìci . Ohìit BElSiEDlCTVS Fiorenti^
anno JM. CD, LX'VL tctdtis fuje LL ^trennis tamcn ser^
uatur fama ìllms ■virtutiSypermulti enim ^ iìque grauiJJJmi
JcriptoreSjperbonorifìcam de eo mentìonem ji che , f/ìeronV'-
mas (jig^ts in EpiJtoU ad TraHatum de Penjtonibus ^ Lndo"
uicus J{o:na}7Us y Alarianus :, ^ Bartolomeus Soccini frc'
quenter in fuìs [hn/ìHis .loannes Tritemius in hfiRorta de
Scriptoribus EcclefiajticiSy SiUiefcer (LAldobrandiniis y QLE»
t^ElSlTlS ZJ LI i, Tater^in additionibus ad Decium de
"officio delegati i-J^larfilìus Fici?nus in j no primo Epifiolarurn
hbro^ Podius in opujculis^ atquc aliijq-ji jlnguUre^ prorfusq*
incomparabile, n tanti -viri -virtittem , i^ pieno ore commen-
dareyis^pojlerusy hiims exemf lo y Jwmnam trabere in ad"
miratiQncrnconjmmrc*
E PI-
EPIGRAMMATA IN BENEDICTl
ACCOLTI HISTORIAM
I.
LAi^cnj eft Xcnofon, altaq; voragine praeceps ^
]vJec vetus Herodoti pagina laudis eget ^
£<t Crirpus breuitate placet, dulcedo latinos
Attollit Liui , & vis operofa viros .
l.ac,laus,&breuitas,facundiadulcis in vno
ACCOLTO ciìfScy q\xx quatuor, vnus habet*
D
li.
Ecertcnt Latlj Scrìptores , atquePelafgi,
Eloquio ACCOLTE es par, pie tate prior»
III.
\ M AGNVS, ALEXANDER, fui mcn fatale Oriccm^
JVl Militij« Sacrai tu GO 1" E PREDE caput,
Ebrius hic , femper tu iobrius arma capefils ,
Spiritus biinc tumidus , te rapit alma fides ,
Impius hic Afiam monftiofis cultibus implet y
Refiituismyilistu loca facra fuis ,
Ille Afiam fj: ernit, dum plures concipit oibes,
Rex Adx nnlJum tu diadema capis .
Curtius hunc celebrai, te ACCOITVS toliitinaftrag
Facundéq,- Ducem pingit vterque fuum :
Gaudete Authorum paiitate , Se laudibus i^quis,
Diirimilefq-, prius , nunc iìmul ite pares .
Incultus
mi.
INcultus Robcrtus , &: eft BaldHcus inanfi ,
Et non Guiberti eft pagina digna legi ,
Fulchcrius , Raimundus , Se Albertus , Vitriacus
leiuni, & nomen qui tacuere fuum ;
Vnus erat Tyrius, quem voluere dodìa iuucntus
Poflèt, & ille tamen laxior effe Iblet *,
ACCOLTVS cultus , plcnus , doifìidìmuf artis
Hiiloncsc , multoruni vnicus inllar, adeft •
Thomas Dem^J^crtUi
INCERTI AVCTORIS.
GOFFRI D V S , belli fulmen , Lotharingia proles ,
Sacra Paieftinis intulit arma plagis,
Scilicet exarfit foelix in prrelia Dudior,
Et forti domuit Barbara Regna manu ;
Vittori plaufere acies , dum nobilis vltor
Ofcula Diuino mille dabat tumulo .
Mox & Palladii^ , lurtris voluentibus , artes
Plaudis , & hiilorijs , ò B E N E D 1 C T E Cuis ;
XJuas nunc Demplkri fapiens industria ditat,
Quod nunc, ingenio pr^efìde, crefcitopus .
Gentilesiterum dum promit inarcherà curas
ACCOLTI generis , par Leonardus honor .
Kon erat vna fatis Victoria; debuit hcros
i^temis vicloi" vincere in Hiftorijs .
AD
AD THOMAM DEMPSTERVM
PRiBSTANTISSIMVM,ET
fiRVDITISSlMVM VIRVM.
H^c noua nata Syris Phoenix, GOTIFREDVS, inons
Lucidior , cui nec vefper in occiduo ,
Dcfpicit igniculos , per quos renouetur , & vno
DEMPSTERl exultat fplendidiore rogo ;
eterno Hcroum merito nam fama per asuum,
V bere fonte cadens , non peritura fluir .
Leonardus tAec^liut •
A D E V N D E M.
VT ftiagc Chryfolithus /belali fulget ab auro »
Clarior & properat. Sole micante, Dics ;
Vtq. fluit letus , ripis florentibus, Amnis ,
Et madefa(^a nouo rorc virefcit Humus :
Haud fecùs ACCOLTI laus increbrefcerc Auiti
Vifa cit , Dcmpfterus dum Sacra Bella comit .
TPctrus zAccolius Tahrhìjflius •
FINIS.
'•X ì-
9
tk Beilo Sacro lib.-j . confcripjity quoj in bibltìStheca Cdfaris Vicfi-
nenficlim repofttos memorat '^inedUfus Chelydonius , ^ laco^
bus Spiegelius ,
.Sunt pr eterea muU<& iIHus <etaùs EpiftoU^quibus ingem lux
aperitur ,
Catjomz.atio ftiam S, Lodomci Regis Francorum multa cam"
pleólitur hùc JpecJanti<i^^,
tlMarinus Sanutui TorfeIHus Venetus scripjtt opus suo situ^
lo t Secreta Fideìtutn Crucis . 3
Uinonymus itiam ^ patronus Regius Caufarum inBucOfu
Aquitauù, compofuit prolixam Bpt/lcdam [ de Recuj^erasione
terra SanB£ 3 qua .ex taf -
Aiy etiam non £odem iempore^fed multìs pojka feculis, tan^
dem£Xptditiotiem firiptis fuis illujlrarunt : Inter quo-s BENE"
D I CT VS mjher , cuifalicUas r^m , exjmins candor , pira
àicìiot moderai US €Xturfus ^Semperaius cahr,^^ui gr^ukatè
Jcriptwnis Quinto Curt io RujfQpfùximus, nec infirior Brunis
Politianis 9 Bembis, Jouys-,Jiudio pietà tis ijs anteponendus vi»
iay Et poetica httcgejla Petrus Angelius'Barg^us latine^ Tor^
quatus TaJJus italkèf nojlro auo ,fumma elegantia,^-vemijla^
U deliuearunt * jìvvì^ìx, v«v\v; i
B BENE-
BENÉDICTI ACCOLTI
DE BELLO A CHRITIANIS
CON IRA BARBA ROS CiESfO.»
. Pro Chrifti Sepulchro , Se ludea recuperandis»
Lib. I. ArgumentumGeorgij Conaei
, Scoti.
Ofgouit auàitur TetfuSfpietafe mouente
"Y Concilium Vi^banus celebrat , CRVC IS ornine facrum
Birmatur beIJum ,Coeunt Scotufque ^fefoxquè
Germanus , pugnax Gallus , deuotaque Chrijlo
'Peélora ab itaiicis ducunt examina terris ,
*lseHtger inde AnglusyGodeffedus milite firth^ e.-
Etffatresfubeunttpyimusiuratusinafma
Senfauir yhunc Tetrus fequitufjmox ondine ruptà
Codefcalcus adefi , nullo dufiofe cohoirtes :
'pgjl hunc accdemnt Nonnani,/igna frequentes
Ldita ferunt i Boamundus agit , tum dura ty ranni
Faci a palam Graij , Calynani ignobile faci um^ .
^ V M fub HeracHo f Cefare RoTjinum impc
riù magna ex parte concidi liét,exorta infu-
per noua religio,( clacles,ac lues humani ge-
neris ipAim peneinoiiéte fubuertit,* cave-
rò fumpfit exordiù ab Arabe f quodàMa-
humetto nomine, qui hu.nilij, & fordido lo-
co natus> maiora longè animo verians , ^uàm eius con iiào
XIBER FRIMVS. tv.
fìagìtarct>,<;erncrquè , nil.reliqui fit)i eile ad amplnudiiieiiiy
at,q,- ofcs^aufusclt, propl^etam iè dicercà Deo n ii]um,qui
leges perenne^, ne uillinìaiacia, mortalibustiadeiet. !Nec
acre ingcniuni illi defuir, nec f eiitiaraciarum ieium,qu.iin
cxludeis, chiiitianii'quehaufèiat. Etquamujseiìet [eidi-
tismoribus, tamen flagitiaquadamarte occultabat >que,
finonnunquàm emeriiilent, ea in Deum, ac religione ver-
tcns, facile bai;t)ai OS ignaros rerum a vero noiccndoauerte-
bat : addens quoque prodigiomm commenta, ludibiium
oculis, atque aui ihus, quo magis crciceret hominum fide^ #
&: fuis gcllis , legibufque niaioi ineircc audtoritas . Nequc
ignar^s,.populos magisad vuia, quàm ad vinutem ponos ^
Cile , qupd hjec voluptatem, virtus laboies j & aipera multa
illis pi ofonat, eas infìituit Icgcs , quae parum gì aues videri
|:ollent,nec feic iuberentqwicquaiT),qupd cxf Icndae libidi-
ni aduerfum eijet. Sic cnim crediditfoie, vt multi cl>riflia«^
nae feueritatis perù fi, poft habiia illa^fua^B ièd;am fequeré-
tur. i\diutum quoque bai bai um feiunt à chiiftiaiìo quo-
dam Sergio f nomine , qui damnatus hcei efis , ab Italia pror
fugus,tandem ie illi comitem Iceleris addidii lui t Nec iq^r
probas fpei euentus defuir , nani Mahun^etius hifce artibus
^egnumadcptus, impigiè vtens fortun» muneie/nefariani
hacrefimlonge, laccquedifFudii, ;}'ij d?; ,ì
Quo tandem exem^ to humanis rebus, eiufmodi nialuqi
diutui nitate fadlum robuftius, continuò lèrpens, Afiam to-
lam, atque Aphiicam peruafìtcum magna cladecbrii]ian%
^religionis : ( uius Prjefe^idumacf.jnuicem diflident j dum
fiidionibus certant, nec arrogantiaj iiatuuntmodum , facii*
U'^x pedi latius viàaperuère » inque hac noua viuendi nor-
np,cum viHuibautdodrinae nullus honos, nulluni \ enius
prìemiumeliet fNam vanitati religionis nilerat infeilius,
quàm vntus, cogniiioqu^ bonarum artium ) ad luxum ho-
rrines, defìdian queconueifi,ftudium quodque libeiodi-
gnum abieceiunt, tautò auidiùs voluptates ao^plexi, quan-
14 BEMEDICtì ACCOLTI
A tò impenfìùs chriftiana feueritas eos compreffcraf, ac veluf j
11 circeas guftaffent dapes, mete capti, eneruatique animis'l^
vitam, ac morcs mutarunt (uos , & quafi tncrfì profundis in
tenebris poft longa tempora nec fe'attolleré, i/éc luce afpi-^
cerepiotuerunt . '
Cumque Romani Principes facris chriftianis initiati ef-
fént ; ideoque tam ìmpijc rei aduerfarentur, atque hominés
illi addigli, non aequo ànimo ijs pavcrént, qtii fuam oderant
j'eligioriem, tandem Romanum imperium contem^pferunt :
cuius 'debili tatcC iam pridem vires , à& demum fciff^ in duas
partci, cum GraJcus,Germanufqj imperafent,nequaquàni
•^ validas ad Tuperandos eos, vél compri mendos fuerunt,pra2- ^.
fertim quia, quicquid fuperfuit roboris, ad fuam pernitiem
" vetfum fuit .
' Nam poft Carolum Magnum, egregium principem ( cui
HouÒ'exemplo ftimmum imperium eftdelamm ) Germani
Caefares pene omhes, vel neglexemt maiores curas,vel bel-
la nefaria-iùftisj atque honeftis prjctuleiiint, Romanos Pon-
tifices, quos tueri'debebant, perièquentes . Qui vero impe^
i?itàbafltG rateisi ilHàinfenfi, qui cumdedeeoreipfis'princi^
pàtum ademerarit?,cUm nonfuflicer'ent contra barbarosjp'e^
¥ir€ omnia màterunt cum magni labe fui nominis , quàm ì
Q ab infeftis, atque inuifis auxilium petere, vel fpòté oblatum
contra hoftem communem illud accipere .
'Itaq,*fucceflu magno elati barbari multas prouincias oc-
ittipairunt, ncque in hac mundi perrtitie quiequam fol vidit
indignius, nilacérbius fdit l>onis'hominibus,qu'àm ab bis lù
deam prouinciam, tómplàjlocaq; omnia profanari, per qu§
-verìatusChriftus fuerat, irtf quibus fecit prodigia maxirna,
verbisedocuitveritatem, totq;infandapro humana falutfe
fuit pafTus, fepulchrum id nefariè pollui , quod eius corpus
humatum texir, quo nullus eft aCtguftiorlocus,nullumin òr
be fanum fan<ftiu$'. ^-- »* s -^^'^ ^^ . , ; r^ j > :
Auxit qxidqtìc iridignka'tcni ra barbar orum fcuitia , per
» quos
•LI^ER PkiMVS. f^
A qùos in'éa proulncì^ chriftiàntim genus pene ad intcrnitio-
hem eft rcdadlum, ita: ohinis Crùdélitatis, HBidinis, & inhu-
nianeC fuperbi^ in eiufmodi hòmines editimi eft exemplù.
Etqui itiperarunt excede honiines* velc'omhiigrarunt in
alias terras, vel qui remanscre in ijfdem locis , pene vt ferui
habebantur, omnes verborum,rerumq-, contumelias feren-
tcs: nemo eos colloquio,nemo aditu, nullus hofpitio dignos
*putabat ; nécaliquis de iniuria conqueri, libere loqui, aut
hifcére audebat,omnes egeni,aftil£li)Obfìti iqiialore,ac for-
dibus -^it^m ducebàt, ad Iblasénirnhàs referuatam : par erat
prorfUs eorum conditio , qui amore in Deuni commoti, ad
B habitandum in ha;c loca migrabant; nil tamen cun^lìis erat
acerbius;quàm cernere, impuros hòmines chriftianos ritus
palàm eludere > folemnibus facris contemptìm fé immifcè-
re, immani ferocia illa turbare^facerdotes iniuria, contume-
. lljsq; 'àffibère, f fana , delubraq; poliuere , aut eucrtcre , nil
fanftum illis, nil improfanum relinquere , non denique pa-
• tij'vt more chrifliano fatra celebrarentur .
" Qh^ ^^^'^ vndique conflu^bant,vt,vilìtatis templis , ado-
*ràtoq,' numine,domos repetercnt, licèt placarent pecunia
'barbàròs, qui tutum'illis facerent iter ^ darentq,- aditum ad
C Tacras i^de^'^ tamen crebms i'rtiurias tolerabant.
^ ' Cum in ludeataliseflet rerum conditio, fGalIus quidam
genere , homo ex vrbe Morina in belgis natus^ cui Petrus
^ erat nomcn, f Eremita di(fluscognòmine,quòd mente tota
"in Deum verfus in folitudine vitam agebat, ran(fìus,& inno-
cens àtundis habrcu5,anno Chriftiana? lalutis quarto,& no-
' liagefimo fupra mille ad facruhi fepulchrum p^i^fedus eft :
Is magno ingenio, maiore animo pritditus. quàm qui tab-
bus virisinciTelbletjCum plurcs dies per ea loca verfatus
eftet, certior fadus quàm crudeh'ter,quàm auanè chriftianis
- imperaretur,quòd extrema per omnia vitam agerent, ccr-
' henfq,' tempia fpia, pollutis viris, ad fordes,'ad Icelus , ludi-
■ b^iUm(jjpatèTe)'iilorum aditus peiegifinis ehriftianis vena-
' ' ' Ics
>4 BENEDICTj ACCOLTV
A Ics elfc, vehenientcr ingcmuit , fei eus cgen ime tantani uy ^^
digi)itatem»arguenrq;chrillianQS prwKÌ|:es,qui occi^^ati
vanis in rebus, hanc iui tempoi is labem fen ent^quibus abCvr
de (Uppeterent vires ad id malum extinguendii :lp(bs enim
belli aite, virtute mijituiTi, opibus, atque armis tìoi ere , ho-
ftes vero imbelles, pene etiam inernìes eile, nihilqj in belli»
afferre, piaeter irconditani n ultjii diretr, qii. m piofiigaic
nullum proiTus negocium ci et: Lcq^maioie culfanofiic^
vrge.ri> qwi pope certani vi(!lì.oiian. negligane , in eacaulk j^
qua nulla maior, velhonefìioi eiict, in qua deista ignoniir
niaveiere,chrifìianisdecus,&;;ialus parateiur. ^ ,
^ Ka^c, & fìir.iliaqueiensFenus, tandem decreuitpericu-
lum faceie, numexhojtando» mpnendoqvf ellìceic poliet
Ghiiftianos Principes,vtopus tam falubieaggiedjercntur:
Egiegium certe facinus auius, vtqj ab initio videi i, potei ac
longe maius, quàm quod »ib eppcvfici poflct^Cuir^^nìtan-
tamexorfonongenus. nonopes,nonau(^oritas,fi^cpiefta$
do<fì:nna, vel vis eloquenti* , fuffragium darent . Laque Ci
quis i eputet cxitus rerum , quas huius ope a cept£e fuerunt p
quàm facile impulit n ultosn ortales, reli<lla piitria,defertia
coniugibuSjliberifq,-, tam procùl à domo bellum gerercpc-
^ vicvla maxima vitio fubiie^non mirabitur forfan , vulgatsc
tum famx habitam fìdcm, quòd hic (Deo iubentej negociù
ceperit.
Kradunt enim qi.ìdam fcriptoresjcum rofìe quadam
crantem illuni altior iomnusofpeflHjetjVifum (ibi adelTc
- virum humana i\ etie auguftiorem, iubentem illi,ne defice-
ret animo,ue -opitata exequi cundaretur; Deupì enii^i tam
l'ìx rei non defuturum,qta»entiq; 1 etio,quis namis efiet,
jerpondil eillum, Te leium el e,qi'i fìbi opem pollicetetur.
Hoc vifu lajtus, in Italiani nauigans,advrbem Roma profe-
{ius eft,iepe»trq;ibi iontihceaditns,cauiam fui. duentus
f xponit, docet,queIerpfblimis videiit, quas clades,quà fer-
mitutem cbiiiiiaui feiaut , qui ixiLi quutidie , ac manus ad
coelum
LIBERPKTMVS. f^
cr^utii tcndcrcntjtoterumnis tìnem orantcs, dolerentq;
reliquos omnes Clirilli caufàm neglexifle , cuius leli—
gib) tempia omnia perSyriam totam,tel eiient deleta , vcl
nimisfoedè prophanaiétur : Orat, vt opem feratafiiidlis re-
bus, & velutparens chnlliani nominis, moneatreliquos, vt
vires preparent ad l'acram expeditionem -, 1'^ e<flai e nanq," ad
cum prt:cipuèltudium tucndc religionis, innitendiq*, proii-
nus, ne quid ea detrimenti capiat, vel fi eil lapfa, vt reparc-
tuj* ; nec alium elle in tenis locum , qui ea indigniùs careat»
qaà-n ludeam prouinciam, que ip(ì religioni exordjum de-
dif, Clìriftì veitigijs illultrata ; quam fi neglexerunt priores
Pontificés tanto iilius maius meritum , maiorem gloria fe-
re', qui pnmus adeo pium opus adumprerit.Quiienim fpc-
<llcirèadilluinmag(s,quàm vniutis eertameii^qui fit Fr^-
févftus humano generi, ad ledani vitam'contlicuendam, qui
Cfus tenet in terris vicenvi»qUQ)yirrutes omnes prodieruni»
qUem parentem homines vocent, quod charitate, fapiétia,»
vit'ct exemplis , omnibus conliilat , omnes dirigat ad foelici-
tatem/ Id eniiiì patnsofh'ciumefle ,quodabeo boni efiia-
gitene, vt,opem ferens Chnftiano nomini,veterem ignomi-
oiàrti dekàt^* ncque aliiid elle, quod gratius Deo, & cun(^i$
hominibus pollit facere : vel ex quo magis confecret fuum
jiomÌn;memoric fempiternae .
• (^ibus veibis Foniifex motus f vera cfiira dicebantur )
rem totani ad Cardinales defert, & ea il}: e, ac mulrù difcut-
fa, placuit nil intentatum relinquere,quò ludea ex hoftium
indnibus eviperetur .
^^ ieruìvt quoque,ipiì P^tifìd faciliiìs id fuafum effe, quòd
àpUdAiernianos iegésmipenum illi hollisaccenimus erat,
quouéipfum deprinfìeret nta^is, KontiHcem alteruni creari
cffeceràr, nec Deum ipfum, ne que hommes veritus. Ideoqj
putallè y ibanum-f (ni enim Pontifici erat nomen ) (ibi cu-
ducere, concìre homines aJuei fus l-varbaros, arque iilis bel-
lum indkijie, vt penésomnfes maioièni gratiam inirer.prae-
feitim
i^ BENEDICTI ACCOLTI
A fertimquia dccreueratf Concili um cogcic,iit quo multi
S lìiorules futuri erant, quorum iudido probari Te cupiens ,
memorabile aliquid afferrc in ilio geltiebat. ideoqj vii'us eft
fìbi diuino munerc obiatus Petrus^ qui cum huius rei opor- ]
tuno tempore adnronitum fecerat .
ErgOjConcilio pala in di<fì:o Claromonte Gallio vrbe,fuis
edidìis ad recuperadum fepulcrum populosprouocat,pr£erv
mia multa tumdiuina/tum.humanaiiiis profonens . Man--v
dat Petro, &alijs plurimis, vr, peragijan-tes o^ccideiìtis pro-^
uincias,omni fludio eliccrent homincs i*i bellum fufcipef Cx
ingentis glori^, maioris meriti futurum . QuÌTk/biqU,e profe-",
B 0:'], mirum in modum profecère, viris permultis in h^<; fen-
tentiam penitus tradis, fuas opes, aui op^eram poUicetibus.
Sed (incrcdibiile didumeftjquàm interom^^'^^ vnus P^^rvi^
enituit;cHÌusab oreiion arte difpofìtainec verte ornata
fluens oratio , fed vultU; vòi?cyjac4idmirq,'adiuta^ & lo;i>g.è
magis vjtai integritate fob quam pr^fentior aderatDeus4in
Italia prius, deinde trans aipes maxime mentes humanas có-
mouit; arguens crebro ignauiam Principum: qui malo exé-*
pio ad luxum homines , & inertiam traherent , vanis illece-
bris capti,ac deliniti, cumq; fummo dedecore barbaro? cr^^.
C fce re patere n tur . ... - n : «.•
Ergo, ere(5lis omnium anlmis, in curam, ftudiumq, futu-
g ri belli, a Roma Pontifex mouens, tranimiflìs alpibus,in Gal
liam venit, inq; vrbe Aluernise f Claromonte confedit^ vb^
iam ante Concilium indidum erat . Quem vbi adeffe vulj
gatum fuit, quafue ob caufas tàm longumater efletemefuS;^
ingens hominum copia eò fé tranftujit: quorum fr€quei)tia
letus Pontifex, quia plures couenerant fa(^is, 3c genere ela-
fi homines,nec non legati plurium Principum, qui concilio
non intererant, bonam fpem animo cepit, putans , pracclaro
initio fuis votis aufpicatum Deum, fperanfq; > ilio propitio
non ea tandem irrita fo re. r, - • ,m*ì;
Heqj ipfum fcfellù opinio; cun^a ^im exfente.ntia fuc*
celTe-
B
A D CLARISSIM VM>
ET PR^STANTISSIMVM
VIRVM PETRVM MEDICEM,
P K ^ F A T l 0.
9/£P E Mecum animo repetetis,quam psuti
ix itìnurr:€ra kominum prole ,quos baiì^nus
omnis tulitftas, in bis artibus prdjiitèn , qua
ItLero dignf txiJHmanturyod quas irijlìtuit mi
naturatele cifq;vfper eas a brutis dt^erremuSi
delèreyfnirariq^ compellor^quod maximisprje*
mijs in virfutepropojitis , qupmmortales,dtuofq\faciunt borni»
neSyCunéfipenèvanaslibidines pf£tulerunt , quòdq; ex paucis
etiam illis^aui supra modum excelluerunt, ita pUriq\ memoria
excidère , vt vel fint prorfus obfcuri, vel prdCter nominis clari-
tatemyfama kominum conferuatam, vita^ mores, gejla eorurri^
pene omnia ignorentur . Nam quisferat ^quo animo bonus, 'uel
humanitatis nvnexpers, tot pr^Jìantium kominum geftayexl"
pio "vtiliaylaudibus celebranda, ob quam illise immortalesfacJos
arbitrabantur , penitus deperijje , acjpem eorumfuijje inanem:
qu<t causa fuit, 'vt in pericults, ^ laboribus inter omnes diffi-
cultates corpus, ^ aninum exercerent , 'vtq\ reff^uerent omnes
voluptates, af emarentur oculis pukhritudinem rerum , non o»
dorè, non tacJuy non sapore capere ntur, mortem deniq; vita ipfi
ibfolam'virtutemanteferrentjadquam nemose offerret Japi-^
ens y nifi P e premij amplioris , quo nullum maius apud morta»
lesy\quam ^eram gloriam,veteres putauerunt . licutt entm sum
mis 'viris odo frui y blandimentis natur^ ink^rere , nifiquofdam
diuinafalicitas, cmnes fere gloria GQmmoutJJet\bt enim quoque
^ A ivi
B
A ^ vtait $rator ) qui glorìam contemnendam j rttèris Ira^Xt*
Tunt f in etjdem iibris nomen suum afcrtpfirc , laudis certe ap'
petetitej , quam /ipl^sriq; cotitcmpppint 'vin,bom,ò' fapie/ites^ ,
Santo eti<^m digniores fuerunt , quhillam ajf(quergntutf\ "Bpni
enimy gratiq; animi eji ^fjiciitm , 'uiros pr.éfiantes, qui sua vir*
tute humano generi prof uerunt , laudtbus projequi , memoria
retinere , po/le-zitati conjecrare , allicere h9mÌ7its ,vt mures eorié
imitentur . A on enim tdeo celi tur Deus^jaudibus celebratur ,
quia humana egeat gtoria, sèd 'vtsafatts^rertanq; auéìori debi--
tus honos , grata , ò' memori mente perfoluatur . Itaq; ingrati
mihi'vpjifunt , ^parum memore s^ comminiti ^l'tilitatis^qui do»
óìrina > ^ ehquioprfditi res gejlai multorum fcribere neglexC"
runt , & fuas ^tatjs illufirarey quibus s-cribendi debebatur opusr
fieprJifiànt'tum h'ominum i/acuf prorfus 'viderentur . Ideo nU"
perlibros legens, ge^aco^rumconttnentes^quiChrifii SepuUhru,
Judeamq; omnem rccuperaritnt , ineptèscriptos abfq; ornatu o-
rationis , atq^ ideopaucis notes, f gre tuii, eiufmodi 'viros illis na
impares , quorum geftaprifii tradunt rerum script or e s y itaob^
fcuros faé&s ejfe^ vt, quifuerint , quf gejjerint , penh ah omni-
bus ignorentnr, eofq; ingratpfsimos cenjai y magni certe crimh*
nisreos, qui dotfìfrinayeloquioqrprìejlantes hanchijloriam non.-^
fcrips^re, illos obliti , qui prò tutnda religione y prò salute huma*
ni generi f ^ prò sola virtute dimica^runt, quorum fi extaret mC'^
moria, fi virtus eorumylauSf nomen per ora hominum 'volitaref,
^ s^pe in Iibris legeretur , plurimi forfan cupidine laudis , 'vel
pudore addticìi,vel ob'^em ccekjlis falicitatisy ad eandem'vir-
'tutem excitarent-ur y delerentq; comn:unem labem, nofira^tapc
fnaxime auffam , quodfcilicet hofies Chrijìian£ religionis, non
mvdo'Sepulchrum ems tenente fed longè,a<;laPè suum imperium
ixtcnderunt . Ego haud ignartcs^maiore ingenio , nobiliore do^
flrina , grauim eloquio efie opu s , quàm quihus me prdediturrL^
stntio yftatuitamen experiri, num hasres geftasad Imem refii--
$uere , ac 'vendicare ab interitu pojjèm . Itaqux, Itbris quatuòf
'MU'm n^Jlum prò ludea ru!iperandafumprofecutus,.quosPtta
?
A nomini préflantiJ!tfrie*Petre dfdicaut , Nam aSquetn aTiutfi^
quam a.à te , aufpalrem ttùimrneos lahores re&ius dejtinarcfiè ,
quospatrU dacus , rfìax ima lumi fja nojir^ ^tatis , imci ntpciiè
docili- pr^Jidium<,omnei ejjè conf^tentur \ N€c satie iniurù, nuf
^ a pa-tre incipiam ttio , cuius-iirtutem imitaris , fiiltt dcjiHt
%;nquam i qu(/d mfufnmo prof in us 'Viro japieìjs quijqj^dtj.dcra"
rtt : Vigh in éo ingens memoriat diuinum ingeriium, afq; tta^
beffatile , 'vt ademnia flatus 'videattir: eloqùtiitiam fapietìti<e^
MC do&fwam addidit User.) rum ^prtuatis iti rchusltbtro quide
digriis homine , qu^cunq; tandem ihe flit rirrtyjlu dio incredibili^
fumma tndujìria efi'verjatus y rem Juam familiarem ita canfti-^
g tuit'y 'Vt ih màxima rerum copia , nulla honeftior,èleganitof,'ca*
Jìi^r y^ut ditior Lentsexcmplts 'vnquam juerit : in omni fvits'
gruuiiati còmi'taicm ,fitteritatictemtntiam,aut}oritaii huma*
nitatem cvpulauit^ rem vero puhlicam' ila gefìt belili^- pacis tè'" )ìs
porihusy-vt maiorum 'virtutem^^ omms alios noftrf dCtafis haùd
dubièjuperarit • quts etiam digjitvcl expyimat<verhis, velre^
€enjent litem eius modejìiam , rdigionem^pietaf.em ymaftjìfiL
centtam ,. liber.aiitatem , qui non ob altudopes qukfiuit^ mii\ H)t
militar um inopi am subleuaret , conjlrueret tempia in Dei hono-
rem y ^ eius culturamom,ni ex parte amplificaret , amicis, ^
Q Reip, y cum expediret,opitularetur;Has tu txim-ias uirì •virtutet
ma^ no fludio imitatus-^ dignum te parente jiltum omni expart^
gjlendtjlt , tn hts maximèforens artiius , qu£ laud^fn pa^erej*,
Jttmmam cunfueuerunt : ^ Nam te quif meÌiòr,sJifÌ€nti()r\iuJli.or, ci
ktmit amtcuìT-inuetìiiCir^ aut kabeiur .f y^uis ptetateiYslm^pì^,
niiideftia, ^ in omm 'virtute pr.tjÌMìitior f^\ atq; ideh-teiftcolUt;
jntm ,éy longi^imo ^uo jailtcimb^ìmofnms efidejrdèratit^ *uf,
pfìjlquam C vjmasj qiwd fìaiU'rdtAtrhetyexoluei'it ^tu patria yìij \
Amico s,, Ò omnem Hetrurwmiucaris . Hiìstgituriiiros Vtirc
^d te mijjos non indignerisyé)'^ ,■ qu £ UH contment , gejla ma^isy
4^uani meum ingx^iium tnttfhe,qHcd fi^eostibi i'ideri noìi fi^'f^
Jus insptos^aiiìmaduerpero , pojhhac audwi'iùs ad hijloriam-exci'
téÀLor , . ; . . . . .-AN
A X JN
4c
];jN,benedicti accolti
- ' "^^RETINI, HISTORIAM
,,' DE BELLO SACRO.
P K JE F u4 T I O
* De ì) S; qui de bèllo hoc fcripferunt Coetanei y
THOMA DEMPSTERO AVCTORE.
B jh^^^^^y^ Xpedìtionem piam , & gloriofam celebrar unt
rX^- \m:^^A Script ore s egregij, ^ probiy vt nefcias^'vtrum
falicius gejia, an accuratius pofteritati literis
commendata fit ; Ego coetaneo s tantum^
iaudaòo,qùorum editionem procurauit ante
paucos annoi virbono rei literari^ natus la*
cobus BongarfiuSf Chrijiianijlimi Regis ad GermanipTrincipes
fxlegatus, cuius diligentiam^^ iudicium ftgillatim fecutus, eos
aduocabo,quiy collat ione fui, Benedici nojìrihiftoriamy velillu
Jlrarcy vel confirmare pojfunt *
Anonymus quidam^domo Italus, cum 'Boamundo viam in-
grejfus^quianpeaM.S.Latdatin'BibliothecisPauliPetau^sRe
gij Tarijienfis Senatorisyfy. GuilJelmi Cambdgni Angli, ittulum
fiperifecit [GeJla Francorumy& alioru Hierofolymitanorumìi
Continet narrationem quinque tantum annoru^ab Anno i op$ .
incipiens , quo in Gallias VrLanus IL To7itifex profeBus in^
Claromontano Concilio Sacram militiam defcripfit perprouin*
sias , &. decreuit ifinit vero in Hierofolymorum expugnatione ,
vi^f^ fiilicet ad Cifialomm xAmmirauiJo : Babyloms fimple^
ftarratiofed proba .
B
r
Sequitnf hunc Hubertus Monachus S. Remigij in Hemenji
Bpifcopafu y cuius aufloritate , quia pr^fentis vtitur Flauius
Blondus 2. Decad. lib. 4. Rupertum 'uocat Ioann. Trithemius ,
Jedreueranomen eiScriptori^quibanc hijloriam dedit fub annu
1 1 20. Robertus 'Benedióiinus , Auóìor libri Trincipalis bello-'
rum domini prò tempore muf legis M»S, in'BibliothecaPeta-
uianay ^ continuator Chronici Sigiberti Gemblacettfis , idem^
putatur ej/e , vt vult Antonius ToJJluirius in Apparata Sacro,
M»S. diu delitti erat in 'Bibliothecis Nicolai Fabri, ^ Lauren^
tij "Boche/Jiyquorum il/e de literis optimè efi meritus,ijìe Ludoui-
ci XI IL Chri/iianijlimi Regis iuuentutem nuper vltimo . SenÌ9
texerat ezordium; buie Scriptori ab Oratione Vrbanill. in Co'
cilio Claromontano y finis a Captis Hierofolymis : Titulus ope~
riJiiJloria Hierofolymitana^Jltlus facilis ejl^ non etiam cultus.
Tojl hunc venit "Baldricus ciuis Aurelianen/is, Abbas 'Burgu^
lien/ìSffeu BurgalenfisyVt apudAuéìorem Chronici Belgici ma-
iorts , ^ Vincentiu Belluacenfem lib» 2$ . Speculi hijlortar, cap.
1^6* Idem Albricus apud nonnullos audit,vt in Compilattone bel
lurum Domini : futt é^ zArchiepifcopus Dolenfis , vt prodidit
memorici Ordicus Vitalis ^nglus hiJlor.EccleJiaJl. lib.^.ALS*
in Bibliotheca Bongarjìana : Non vt duo prtores vi/a scribit *
Sed audita tantùm,idquè pojl 60* <etatisfu<£ annnm , cum con-
tentuSyConcilio Claromontano interfuijjey vid fajlidict prf fenio
ferre non poJJetyM.S. in 'Bibliotheca P. Tithp primùm erutus ,
fiylus nec facilis,nec latinus : Laudatur tamen a Ioamie Cufpi-
niano in Henrico JIIL Idem etiam quod prius laudatis princir
fium i eademquè firtbendi meta ynt/ì quo d in fine error man^
fefius in M.S, erat . Sic [ Chrifiiani Jerufalem a manibus Turca"
rum impiorum anno ab Incarnatione 'Domini 1 090. liberar ut ,
ix multotiesex ipfiSyChrtfto duce^triumpharunt ] Erronee sanèy
iy fupplendumli opS.} // enim expugnat<e vrbis annusfuit fi'
tundum omnium Chronologorumfententiam .
In ordine deinde ejl Raimundus de Agtles CanonicusPodien-
fis vulgo Deputi in Aruerim. Comiùs jboiofani Cape/Janus , bie
&fi
6
A ^fiiofam expedttiotiem defirthendam fufcipiat j tofnen pr§»
pj'ie de Comiie S. tyEgidy^Jìue Tholofano, S" Epijcopo 'Fodtenfi
Sci'ipturumfe profitetur : Opus Ortodoxis omnibus » & tranfol^
phits ìnfcnbìty maxime Epijc. Viuarienfifaucfar eius Scriptionis
fiUt'Pvntius dcBaUduno ,Jiuevt in M,S. Gal/icis Poinces dt^
M^fladon, ^ de Baladun., miles hìc , éy Corniti Tholojano perfa
miliarisoGuiUelmus Tyrius lib, 7. cap. 17. Tontius'hnìorìenfisy
idem 'vocatur apud Ruhtrtum ^JVÌonachum pagqj . Cditerum^
Haimundus nojler in libro principali teì/orum domini cognome^
iìi habet C De ^Arquilhers .sfalso inTitbliotheca Conrad t Ge/ne^
_ ri iRaimundus de Todio-^ hic dintur^cu nomen et alludavi iam
di&um , ò' £a Ecclejiajlicà tantum dignttas . Hanc kijìoriam
€0 lubentius aggrejjus ejly quo matore pietat£ expeditionem eav\\
ejìingrejfus , m qua adSacerdotium promotus dtìigenter eas 0
txequtus ab tngrejlu Comitis Tholofani in Sclauaniam 'vfquead
btjlor.am 'Sabilonij Ammirati, 'vt ipfeait , ^ altj vocant Am»
mirauisij . Prodijtprimùm ex ^jM. S, Gtdielmi Ancelv,^ corre-'
iìus ad Codicem loannis Rujfati prizfidis Lin^onenjis yjìylus efi
mediocris .
Albertus fiue Albertcus CanonicuSy b'CuJlos Ecclejt£ Aquc"
C jls fcripjit etiam hanc expeditionem, & injcrip/it i HiJìortarrL^
Hierojolymitanam , 3 quamamultìs iam annis mlucem dtdit
Reinerius Reineccius JuppreJJo nomine , quodex M . S. eruit An
toniusPoJJeuinius ,,S' Jacobus Gretzerus y éx ante iL'os Dauid
Hoefckelius : non interfuit, z't alij , seda udita in hi/lo ricam nar
rationem eodem tamen tepore retulit , *vt ipje narratlib. i . cap^
i. 24. 25. Itb. z. cap, z, (>%' lib.^,. ccp. K3' Hb- 6. cap, t4\
■^ó,-irh. 8. cap. zi . primuscius cnpiamjuit Chrijlianus Dijìel\
nieyerus : compltSìitur kijìoriam 26. annorum^ koc efi exorJuSf
*vt alij , h Concilio Claromontano^fnit in l^alduini 11. Rigrìoi
Accunfta efi , ^ n<jn 'vulgam "ìfàrratioyftd fiylus humilis . >
Eandtm percgrinationem 'ocuiaius tefits Eulckerius iamt*"
tei'pfis^diditi'vi ipj€ tràdit ctipi f ^ 20. i-i» 1 i.^ ^3- 3 2* Ji^'t^^its efi
^^Ritber-tum N ormantJiÀZv)nitem,Jiu€ Dw^m , ^.Si^pì^nuvi^
tiidtm
B
7
itiaem Comifem Bkferjfemiclarèexrpfo Itquet cap.r.j, 4. Idem
iìle Comes BlefenJisfuU,^ Comes CarnotenfiSfTyrius Itb. i.cap:
ìj. Tdalduirium Gode/ridi Dtiois ffatremjecutus eJliOuius Ca»
peìlanum projjtetur cap, 6.
A Guiberto Abbate nanfemel repr^henditur,vt cap. 19. jo*
^ 1, 52. j'S. hudatur ab OMrtco Vitali cangio «jTVf . S. lib. 9.
bi/lor. Ecdejtajl. lulcherius Carnotenjis Godefrtdt Lethartngta
*DuGÌs Capellanus^qui laboribusy ò" p^riculis prddtcabilis ìntet
fmt expeditioni , certuni , ^ verax vduinen de laudabili Chri"
fii militia edidit . hrratum ab eh haud dubiè , quippe non Go-
dejrtdi Capellanus , sed Ealduini fratris Gode/ridi , quare le^
ni opera pojfit corrigi^Fulcherius Carnoienjis Godefridi Lotha-^
fingi f Ducis fratris Capellanus. ^ Eadem Gutllelmus Alalme^
sbiorienjis Itb. ^^-ChrontcumTìelgicumPiJlo^ria'num etiam me^
minrt ^ 'vt r^aucfor Dialogorum de Hierarchia fubculejìi lib,
l.cap.fQ. qui eum non Carnotenfem ,fedCardinalem appellata
iicèt perperam . Idem aucìarlib. 4. cap. 9. vbi eum inter no-
tabiles GaìJiarum Hijìoriographes locat y eitatuf , iy m libro
principali bellorum Dommi . At Tapyrtus MaJJonus in Vrban(y
II. Ealduinum Carnotenfem "Ealduini Regis Captllanum va'-
caf , falso . Fukherius alter etiam Carnotenjìs fed miles eidem
expeditioni interfuit yVt teJìanturEobertus Alonachus lib. <^.iti
fine . Albertus Àquenjfs lib. i. cap^ -li. lib. 5. cap. ^^. lib. 5.
cap. 1^. & 11. Incepii vbi alif y é' p^ulo longius narrationem
ducitabannoscilicat log^. ad annum i ii/^.diti^ens efl narra-
fio, necjfylus omnino inelegansycx quo omnia fuamutuatus efiy
qui dedit Gejla Francorum expugmntium hterujalem . :
^Partem hurus expedtttonis l Antiochena bella-] infcriptam Gaa-
i'èrius domo GalJus ^ dignitate ver&^vt ipjè fatetur pagtn. 44^.
Can'cellariuCy^fub eo nomin-e kudatnr h libro principali bèllo-
rum Domini, ipfe^reingenio carcere htbetafo^conqueritur [.agi-'
tiaeadem^non erga totum iltud btllum defcribitfed ad Antid-
thiam tantum gejìa faliciter anno primo'^jcdicet lop^. Infos^
fletter vero anno i i vp'. Indigniti efi^ qui lega-tur .
Gui^
A Cuibertus Abbas S . MarU Nouigenii Scrìpjìt fuh Tridui"
ni II. Regt^f 'vt ipfe lib. 7. cap. 2 1 . tejìatur : Paulo altius nar-
rationem repetit ab Epìjlola Conjlantinopolitani Imperatoris
ad Robertum Tlandria Comitemy nee cultus , «cf bonus .
Tulbertus CarriotenJis,'vt Pith<£us'vult , 'uel Fulcheriusjìue
Anonymus Tulcherij exfcripti finii uarratiomm fuam anno
Woó.titulumficit Gejìa Francorum cxpugnantium icrujà
Um ày la udatur in 've feri hijloria -JM . S,
Anonymus hijlori^ Hierofolymitanx autor ab anno 1 1 00. or*
fus deduci t ad annum 1 1 24. non ejì magni momenti*
B CuilUrmus Tyri Archiepifispus, omnibus alif is longè praponen
dus^^utetiffiuduitt interfuit colloquio Regum Francia ,éy Àn^
gli£ ad Gijortium , pojlquamfciticet res Chrijlianorum in Orien
te dilapjf, legatusin Occidentem mtjjus anno 1 1 88. Rogerus de
.Houeden , 'jMatthdSUs Paris , cb' Giraldus Cambrenjis memi"
.vere lib. 2. btbern. expugnat, cap, 25. Qutlklmt Neubrigenfii
Itb. 3. rerum Anghcar.
la co bus de Vitriaco Epìfcopus Acconenfìs , ^ Cardinalis Tu*
fculanus . Vincent. BeLuacen. lib. j o. Speculi cap. 1 o. Grcecèp
Latine t ò' ArabicèdodJus , Orientalem Hijforiam ab ipfo Ma*
C hometto exorfus ad PetrumEremitam defcendtt,ac ad annum^
1 2 1 o.feriem narrationis perducit, grauu, ò probus auBor .
Remar dus cognomento Sapiens y nàtione Scotus, patria fua^
bello Anglicano ardente expulfus Concilio C laromontano sub Vr
bano II. interfuit, a quo mijjus in Scottam a S. Malcolino Rege^
etiamfi bello Anglicano Joret implicatifiimus^copias bello SacfO
gerendo impetrauit , & tìJiushortatu multus optimates,'ut Cru^
ce se Jignarent,induxit y cum Godofredo 'viam per Hungariam
. iniuit y belloque Sacro in Pakjitna gejlo interfuit ^iy* C"«^ -^^C/*
fa ^JVleJopotamiji Vrbs capta fuiJJetyArchieptjcopus primus lati'
nus eam pojjedit , vt ex Scotichronico patet , hic vero oculatus
teps hifloriam fcripjit de Vrbe F{ierufalem,exorfus ab anno 97 o
adfinem vfque Godofredi Regisyhoc efl 30. annorum geflayquqd
§pus eratitì hibliotheca PauliPetauij Senatoria Paripenfis.liem
de
LÌBERPRIMVS. »7
ccflcrunt , multaq; ab eo piudenter, multa vtìIiÉCr pKoiìatH A
A ccdefìx lunt cóftituta, inq; illos eft leuerè anin>a<;iueiium.^
10 qui adheièi ant fallò Pontiiici^ t vel qui fi eti p otétia kgjbus
faciislibidinemfuamprasferebant. Qyibuspeifedis lem-
posiamelie t oniifexiatus,inquo cepto ià operi pipChri-
iti fepulchro extremam nianuni imponeret , icifcitatus pa-f
ti unvièntentiam, eorumvèi qui ex concilio erant , exploit-
tiiq-, animis multorum piincipum , vbi omnes lèntiie ideali
animadueitit, lemdignam exHliinans, quam perieipft^l
obiiet, extra vi beni aduocata concione ita diileruit* r; cài
1 1 Ex omnibus malis , f qux Chrilti Religio ci\ perpeHk
maximum id fuilie^cenlèo, quum Maumetti execrabiles li-
B tusoibitenaium ineplerunt. Nani licetabip(billitiogi:a- ,-[
ues Chiittiani tuleiintclades, praenientéiUos Casiarum iiiit
qui Deos colentes nouetumid adueilàbaniur, quamuis_
fxoitc à multis hci eCes crebro ecclefìam hceraijntjne.cvbi
tanien ciuf modi pefles eam extinxeie, quinimmopollvin-
cla, & caicei es , K^ft ci uciatus immancs imtei ipia p^j icul^
piaualens tandem 1 aec religio maipi euafìt,atque illu/liior;- ^
1-lusenim valuir bonoium vntus ad falutem,'quàm poentfe
foi mido ad fupeiititioncir., erroies quoque à noltiis inuen-
ti veritati tandem iiiccubuerunt. Quibusreie6lis,cum]ux
vera toro in orbe i efuUìiiet, nec ea exiingui, vel minui pol-
fe videretur, anilis pene fuy^rltitio eaniia Aphricaiatquc.
C in Afìa dcleuit.bacverò'pernitieqìiid vnquaiìì fujt ac^r- j
bius ? quid luduofìus bonis Omnibus ^ quid human^ idilli ti,
aduerfìus ? quid Chriitiano nomini •foedius^'Qurs dfgnus
moeiorp'.otantis malis haberi poteft ? totnationesC.hiiiU
morte redemptìEfoftagnitam veritatem illius numen ab-
ne^arunt , S: tenebiis obiaue mente obtuia fuefaJutiaduer*
fantuivarquc hoc modo maxima pai shumani generis perdio
ta eli . ò vanos prò bis maioi um labores , ò fi ultra efHifunn
martyium fangumem, o milènimam hominum cladem . ò.
contumeliam non fercudam . Pioh Deus omnipotens , ita
C ne
tt DE BELLO SACRO
A tic pricftant flagitia hominum , vt gentes innumcras ta lòit*
go tempore perire fìnas, vt tuum numen contemni, habcri
ludibrio p^atiaris, atque vbi litabant veteres , facrilegia per-
petrentur f*excrucior animo , conficior prce dolore , lacry-
mas miferans fundo,eam in dignitatemmecum reputàsrqu^
longé maior,multò infeftior videri potefl oh ludex calami-
tatem , quàm hoftés ea potiti niiruni in modum afflixére .
Tacco nuc innumcras cf desnoftrorum fadlas , ftupra in foe*
minas, banorum rapinami feruitutem muitorum no recen-»
feo : quàmuis hasc omnia deflenda, indigna , piena dedeco»
ris fueriiit;qu^ optimum quenq; mouere debent ab ijs pena
repétcre, qui h^c flagiria perpctrarunt ..lllud vero precipue
B querór, id in primis dolendù exiftiaio, nec vUo paflo à vo-
bis ferendum: quòd fcilicer barbari terrara occupent^Chrir.
^i hórpirio, natiuitate , dodlrina, & fanguine confecratam ;
hi quseei US religio exordium fumpfit . Et tempia dedicata
illius nomini vel funt euerfa, vel qu^ fuperfunt prophanan-
tiir. QuodfacrumChrifti fepulchrumijdemholles occu-
patum tenenc, inceftàt, poUunt, facra,dum fìunt,eludentes.
QuodfacerdotesChriftiani^alijve, quicunque fuperfunt,
omnia probra, omnia iniurias patiutur, eorumqj liberi, poft
baptifma receptum,violenter iudaico more circunciduntur:
quòve maior accedat iniuria, manans ab ijs eo fcelere cruor
facrat<e aquf admifcetur : neque aditus patet noftris homi-
C oibus, xjui vndique ad ipfum fepulchrum confluunt,nifi pe-
cunia illum redimant. Dies certe deficeret, fi pergam expri-
mere, qu^ impuri latrones nefanda in Deos, atque homines
commisère : quàm fuperbé , quàm crudeliter noftris impe-
rirent, quàm infolenter patientia veftra,& viribus fuis abu-
tantur. Quo inftatu miferrinio prouincia illa fitconftituta,
fatis nunc fit,pauca hxc retulifle: quo vos viri chriftiani ve-
lUtà fomno excitarem, doceremq; qua ignominia oneremi-
ni . Quid enim eft perimmortalem Deum ( Si modo fapi-
tis ^uicquàm, fi vlla religio eft ia vobis , fi prorfus humani-
utein
IIBER PRIMVS. t4
A tatem non exuiftjs j quod vobis debcift efle mofeflius , aui
videri maioiis dedecoi is ? quàm fenc hanc lidei calaaiita-
. tem^ Duas ob les bella 1 1 ìecipué lufcifi iòlent, vel ad pio-
/pulfandani iniuviam , vel ob impeiium augendum : Iniuria
velò qus fuit maior, quàm eajpra,quani à barbai is accepi»
flis / Deus vefter oftenfus eli, cuius iiomen,facra,teniplaq;
violaiunt. Amififtis Chi iftiaiios multos, qui contagioce iii-
fc<^i vnà cum illis infaniei e: Maior pene pars otbis chriflia-
no nomini eft erepta> quotidie holiium vii es augentur , vo-
bis ipfi infultani, veflras vires conteranunt , vos illis.parèic
jequum cenfent,veftras opes bieui Te perditum ire confìdùr^
velile inerti^ illudentes. Quod fi haec parua vobis videntur*
B qu^ redé magna ? quse bello digna videbùtur ? Si fimul hac
omnia vos non commouent,quod vnquam honeftum com-
mouebit / Si Chrilli deferitis caufam, quales chriftiani cen-^
fendi eftis? illi nempè, quos lirtere faci e deteftantur) qui li» *
cét verbis Deum honorent, ab eo animum habent alienum.
Si veftrum aliqui gloiiam cupiuni, vel impei ij amplitudine,
quam expedantmaioiem occafionem ? Quid enim eftglo*
tiofius/quid maiore dignum laude, quàm prò religione
tuenda, prò ialute hum?ni generis bellum lUfcipere ? Quod
imperium eflet iuftius? quàm quod ab hoftibus tàm honeft^
quaereretur / Nani qux inter vos gei iris bella,dira,execran*
da, charitati aduerfa cenieri debent ,& quiex illis gloriam
C qu^runt,vehementer eiTanr,quoniam illa ex veóìè fadis,5c
in hominum genus claris meriris cóparatur . Ergo fili; mei:
fi viri ertis, fi Chriftum putatis Deum efie, fi animarum fa-
lutemhabetiscaram, fi glorie ver^ vos cura exagitat, tan-
dem aliquandoad hoc opus picclarum animos veftios, mé-
tefq," dii igite,ac Deo propitio aduei lUs bai baros arma capi-
te. Nimis enim has contumelias tolerallis,nimis iamdiu
vanae illecebi ae vos deceperunt : tempus iam eft non vltra
torpéie, non vi tra in ocio , delitijfq; veriàri, pio veteiibu»
malispiaculuni Deo ingens, offerre , ampledi virtutem , lu*
C % xuniy
US DE BELIO SACRO
xum, libi<Jìnerqué defpiceie ,• ex illa enim faluSi^ glon'{i>cx
alijs vero iiiollities kmmijfliipor métisjc^gritudines corporis
A patiùtur . Superet aliquàdo leda ratio fuccedat ocio labor,
inertiae fludiù redlu,luxun^ cailitas, voluptati téperàtia,aua
ritise liberaIitas,fortitudo imbecillitati,rpei rerum fragiliuni
coeleftium cogitatio, vt qucc dilexiftis, ratione contemnere*
fadetate abijcere videanìini, vtq;vos elle chriftianos non
verbaroIun*i>fed opera ipfa oftendat.Quòd fi quos veftrum
labor militi^, ingens pcriculum^difficultasvidorite terrene*
ìj, vèlliftjlè coHi'gantyCófìdercntqj'clariiTimos viros, quinuc
ufq; fuerùt,nò ocio,veI defidia, Icd labore,induftriajlludio,
fortitudine gloria fibi comparafTc; neque aliter iltam quae-
W, nifi qiiis virtuti ftudens per afpef-a quceque, corpore> ani-
fi lTioqVinui<5lus cualerit . Praeniia vero eaièqui> quibus mar
iora niiliàomnino eHe poHunr, ac fàtius effe honeflè mori ,
quàm cum dedecore vitam agere : prasfertim cum vii'i prae-
ftantes poft mortem iplara diuinitatis participes fiant * Quo
quid f^liciushumano generi poteft accidere/ an militile fii-
dor, an mors, aut vulnera tàm magno proemio acquari debet?
Num decet prò illius caufa pauidum effe, qui prò noffra fa-
Iute non còntumelias, non flageUa, nò denique mortem re-
cufauit? llle fitvobis claruni exemplum : illius amor vos
excitet; in eius pr^fidio fpem habete , qui vos pugnante^ no
deferet^nec vinci ab improbis patietur . Plurimos hic adef-
C fé video,quorum maiores bellica laude clarueruntjhos imi-
tandos proponant fibi,horum res geftas memoriarepetant:
eos putent queri, 6c ingemifcere, fi qui funt,qui liane recu*
fent expeditionem, quòd fcilicet tàm ignaua progenies illis
fuccefferir, quas malit in ocio domi torpere, quàm,vt decet
viros, fortiter agere :& perinde nunc loquor, acfi grauifiì-
jiiumbellum inliaret, fi maxime dubius foret euentus; cum
jjs vobis res eritfficut accepi jqui rem militarem pene igno-
rant, qui fine ordine aliquo inermes,inconditi pugnamine-
unt; quibus non mio inelt ; fed qusedam tenierius ^ ac libi-
do^
LIBER PRIMVS. 21
•dò, quorum corpora, animofq-, licentia nimia r5cluxus ef*
• foeniinarunt . Cum hocequite , cum hoc pedite pugnaturi
A ; eftis> hoflium vmbram> non hoiles habituri . Pro nobis ve-
ro preclari duces, militum virtus , 8c copia erunt :8c, quod
magis exiltimo, diuinus fauor, qui vobis aderit pie bellaiiti-
bus, hoftes vero interiniet ; Nec Syria iblùm imbellis regio
impar erit copijs nollris , fed quceuis infidelium natio armis
noftrorum fuperarerur. Nec illud parui exiftimo , quòd vo-
bis Bizantium vfque tutum, ac facile iter erit; quòd ibi refi-
dens Principes vires vobifcum iunget fuas , cui iampridein
hoftes timenti, qui (ibi magnum imperium ademerunt, gra-
uefq*, illi ad exitiù imminent, vefteraduentus iucundus erit.
Ergo parerti vos magno animo ad bellum accingi; timorein
f Si quem habetis ) d.eponere, amilTum decus armis repete-
B re ; quemq; veftrum ipem vicHioriae fibi pr^eponere, ac dcmii
ad patriam f^licem reditum; nec putare iniquum eire,vt prò
Chrifti religione domeftici lares, liberi,cóiuges aliquo tem-
pore deferantur. Suaenim fententiafquasfacris eft literisj
illius gratia nemo eft dignus , qui eiufmodi omnia in eu emo
ri aatéponit . Nec prò decore tantum , fed prò falute hoc
«ritcertamen. Si enim,vt haffìenus, itadeinceps cundlemi-
ni, nec reprimetis hoftium vires, cum ijs tandem robuftiori-
bus fa<5lis , prò noftiis tuendis dimicare compellemur . Ac-
que vtinam falfus firn vates ; remedium ferum perditis re-
bus afFeremus . Prudentis vero eft hominis non modo prae-
fensintucri, fed longè animo in futurum profpicere, vtad- .
C uerfam fortunam vitare queat . Igitur eo vos animo aduer^ .
fus hoftes proiìcifci velim,quo fortifllmi viri prò patria^pro
domefticis laribus, prò coniugibus, ac Hberis, prò fua falute
pugnare conftieuerunt .
Poftquàm dicendi tìnem fecit, approbantium murmur
concionem totam peruafìt, viciftlmq,- admonentiù, vt Pon-
tificis vevba velutemiila Dei ora culo in pe(fìora Tua animos
IX -corum dirigeiciu . Eodemqj die multi f mortales militiam
lacram
. il OÈ BELLO SACRO
T^ far iW) ncovouciunt,ciucisfignumf fuprapedusvcftibtiS
aifi:;erì les , quo iiodiis elfet votum fuum , quove tali cxem-
A ploalij tiaheicntur. Sequeiitidie,coa^o concilio, bellum
' pio libei anda ludaea magno afienfudeccrnitur. Lt qui adc-
rant Pi incipes, aut legati abfentium operàm liiam, aut opes
piomittunt. Daturnegotium ieligiof]sniultis,dodtiina,elo-
quioq*, praeftantibus,hortandi vbique Chriftianosonines,vt
pium negocium exequantur. Cumq; ob multa neccflarium
vidcretur diligere aliquem, qui Pontitìcis nomine totexer-
citibus praeefiet , alTentientibus cund^is , 2v icienfjs pi a»rul ei
muneri perficitur, qui piudentia, 5cvitae integritatelongc
alios anteibat . Is libentei-jfufcepto negocio, eos,qui gene-
re, opibufq*, preftabàt,partim verbis,partim litteris monuit,
vt, quodlUperelTethiberni temporis,in copijs contrahen-
B dis, parandilq; ad belli vfum necelfarijs rebus, abliimeient :
vt abfque mora vere primo foelici ornine Eizatium petant.
Ad idem quoque fuis edidis i eliquos omnes eft hortatus .
Igitur per totani hyemem , qui militiam vouerant , res fuas
familiares componere,pecuniam ad fumptus bellicos coge-
re, arma,& equos parare, animum, corpufq; ad ferédos po-
ftea tot labores exercere ceperunt . Vbi vero pi oficifcendi
tempus propinquum fuit,conuenére in Gallia multi Princi-
pes, vt, quod optimum fa<fl:u efTet, confultarent . Quorum
tiobiliores hi fuerut Vgo cognomine magnus Philippi Gal-
lise regis frater : Robertus Normandia prouincic dominus;
14 Guiliclmus ex Britània f infula maxime claius,ac domi po-
C tens: Stephanus Carnutenfium , & Blefenfìum Gallorum
Princeps, Iholofse Comes : Raimundus GuarneiiusGref-
fis PrincepsrBaldoinusFenealti'dominus: Bimontes Au-
rengiae imperans ; Stephanus Albas marchi^ regulus ; Vgo
1^ vrbis diui Pauli dominus,Mandrià regens; GoffiedusfLot-
teringie princeps,Euftachij fìlius, qui Bononi«,quaB in Gal-
lia eft, imperium tenui t ; vir bellica laude non folum aitate
fua coetcris praeflans, fed inter prifcos heioas numerandus»
quorum
LIBER PRIMVS.- M
quorum rcs geftas tot clari fcriptores tradiderunt , de quo
vberiusalio loco dicendum eiit. Venere cumeo Baldui-
A nus, & Euftachius fraties,viri fortiffimi, quorum virtusplu
rimùm noftris in bello profuit : Hi , atque ali) , qui confì-
lioaderant , de ratione belli finiul locuti, multa prudenter
prouiderunt . Et cum decreuiflent veris initio iter incipe-
re (ficut legatus iani edixerat ) veriti forian, ne, interic(fla
longius mora,frigerceret impetus, ardorq',,qui ab initio
multoscommouerat, vincente demum verecundiam me-
tu, vel nimio fludio rei familiaris, quibus frequenter in ar-
duis rebus fuccumbit virtus , optimum illis vilumeftdu-
15 cere vario tempore f diuiiàs copias , quas cum cernebant,
maxi mas fore, ne fimul pergentes,commeatus inopia pr^-
merentur, &,vt qui primi Byzantium peruenirent,alios ibi
B operirentur, vtinde communi confilio integris viribus ad
hoftem contenderent . Miferuntq; nuncios in omnes par-
tes , probante id legato Pontifìcis, vt, qui vbique coirent
iiiilites,idem obferuarent. Scripferat quoque Pontifex
Byzantio principi, figniiicans ei decretum bellum , exhor-
tanfqi illuni, ne communi caufc Chriftianorum deeflet , ac
veniétes exercitus commeatu,horpitioq; iuuaret,fibi egre-
gie opem laturus ad vim hoftium propulikndam. Qui be-
nigne refpondens, vires ruas,& copiam rerum omnium eli
poUicitus . Hicc vulgata vbique rerponfìoquamplures du-
bios confirmauit,atque auxit cupidiné cundtis mature pro-
fìcifcendi, pnefertim praeftantibus viris, quibus timentibus
17 leuitatem Grxcorum^lUfpe^i^a f fides Imperatoris erat ; ne
C fcilicet noua confìlia voluens animo,pr^rtare duceret, hoc
tanto metu attonitos barbaros cogere tandem ad j^quam
pacem, quàmtotarmatos cumgraui perlculo, & iuorum
incommodo intra fuos fines recipere : quibus parendu po-
tiùs, quàm imperandum eiretj ne quoque putaret, lì noliri
viciflent, eorum potentià maxime illi tiniendam fore;quia
ni! ^qué, ac imperandi cupiditas homines claros tràiuerlbs
agit;
\
i4 DE BELLO SACRO
ajrit ; fiautem vi(^i cedeient hoftibus, tunc barbaros-ci
gì Silici cs fi'tuiGSjClaios vj(fioiia, infenfbfq,*illi, quòdpio
A ipfìs delendjs adfcitos ab eo Chriltianos ciederent ,
Jgiturappctcnte iam vere dum cundìi le ad iter expe-
l8 diunt^Gualteriusf quidam Equitanus jnterfuosadniodii
dai US. tiium milium coadoexeicitu jequitumfìmuljpe-
ip ditumq; omnium piimus cum fuis mouit, iannoniamq; f
20 ingiei us^iubéieì Calemanoiiouircit iege,qi.a viuiiì-
2 1 bijac focijseratafFatim fulcipit, piogieliufqj-finesf regni
22 adOrientem fiedens,SauunD'f fiuuium cum fuis traiecit
fupeiioiem Fannoniam abaliadirimentem. l leriqueau-
tem de Tuo exeiciiu, qui taidiusiterfecerant, cum citrà
flumen remanfiflent, ab accolis i egionis latrocinio afluetis
impedimentis, ac rebus omnibus exutj funr. Qui iècuti ve-
B fligia pi ioiis agminis nudi pene ad alios \ enictes trifiè ipe-
^aculumpiJEbaierunt. \ulgataq;in cadi isiniuria tantum
il ae iniecit militibus,vt omnes pi of ei è ad vindicandum iO"
cios eundum clamai ent. j emeiarium idratusGualteiius»
co fcilicet 1 egredi, quo Kex excitus fuorum jrerjculo faci^
lé ipfos podetoppiimeiej numeio, vi. jbus, locoium peri-
tia lannonijs impares, vel iter illis vndique claudei e , cun-
Ct'ìs tandem demonftiatis periculisab eo proposto auer-
tit. ]ndignum quoq; videriputansrquòd viresparatasad-
iierfusbarbaiosad pemiriernchiifiianoium conueiteiet,
Itaque continuato itinei e ad vrbem lelgiauem copiasdu-
aj cit, 7auiuiumf à veteiibi;sdj(!ìam, cuiiis Irinceps (con>
C meatuncgaroeum à hnibus fuis abile iufiìt. Quareindi-
gna plui imi jrci turbati abfque ducis imperio pallim per a-
grospcedatum difcurrunt: quos incompofitos oppidani
adoni, ccfis p eiifquejin fugam verteie, ac multos alditos
in agrefium cafìs, ad quas ex fuga fé contulerant,igne inie-
tìo CI emauei i nt . >\iìditus fugientium , & infequentium
clamor, virufq,- Hmi'l tot bominum curfu fublatus puluis
ducemàcaftiistumiuiscxciuit,quifecum ducens exje-
dius
rlIBER PRIMVS. tf
A dlta5cohortes,nonniiuìainiprogr€irusfugientibus Gallis
obuiusfuit .redadtifq-, illis adintegram dtcicm feroces vi-
élori-i inuadit holies, fufosti; leui certami ne vfqu^ ad vrbé
cft perfecutus, multis in pr^lio,&: fuga occiiis. Dejndt' ma-
iorcm tumultum timens, tantifper moratus,dum quies da-
tAir fefsis militi bus,<S<: cunóìi Te ad iter pr^parant,cum exer-
citu mouens celeriter ìongè ab vrbe abijt , non pi iiis quie-.
14 fcens, quàm ad vrbem , rum Stralicem f nomine fuit ven-
tura . Ibirefedìus abunde,benignéq; vbique receptus Bi-
E^ zatium f vfqi traduxit copias : & vrbem ingreilus cum co-
mitilrus paucis ( Nam iu luiVerat Imperator j illi coiigre-
diens^ cuius efiet exponit, & quamob cauiàm càiu iojìgum
B kcr cmenfus^llct : quòdve inniimera multi tudo, vel iam a
domo niDucnt , vel comparai fé ad pr olici fcezi d uni - Ve -
iiirepr^^tereà Pctrum ait Heremitam cognomine cum ma
gna manu preftfitiumhominura, qui pamm poil eiiii^ cum
X(f ìuismouei'J.t. L^tas Alexiusf ( id principi erat iì-ome« )
Guaketjumvidix, audiuifq;:ac, daiisilli extra \'i beni lo-
cis, in quibus cum luis morarexur^iubctjhiscibaiia vendi,
aliave, quaicunque cuperent ,
z^ Ai Petrus, ^ qui maxinio (ludio ex diuerds proulncijs
multos colleger^r, numero militutr» quadr?ginta , ve vcliit
focijvnà/ècum n A/<am pergerent . Cum ill^s omnibus
per Vngarjam tranfìens, tandem adea venit ioca,in quibus
C Gualterij focij ciadem iicceperant; qus vbi niiUtibus nota
fuit, cunì fatis conllaret, multos ex ocpido Malauilla ÒìClO
cius facinons aucìores fuiiFe: omnes confeflim ai icptis ar-
misadoppidum oppugnandumire pergunt.'id improL an-
te vehementer Fetro, rogantcq; iiios» ne Tuo admUìo ven-
turiscopijs tranfìtum claudant.'Nam haud dubiè creden-
dum elle, pi'ouinci;^ Regcm , eainiuria irrit.uum , leliquis
vjamnegaturum ) & cum ad illud peruenifìent,coron. cir-
cundatum fumma vi tandé expugnant: repertoici^ìbi, prin-
ter il) fantesca e foeminas omnes interimunt : centum ferme
^ D iuorum
i5^ DB BE'ILLO SACRO
A fu<ì>yum i rt'ipfo diitrfmine pugneamifei*; (ìnitum iVa cmdè k
lis, mifei Jcordiaq; fociorjum,:qui.v.erberad>.&: Tpoliati fudo
l'ant, éxcefsitmodum . Id facinus atlox nuntiatum Cale-
niaiio (quàmquam mitis , Se clemens erat j ita ipfum com-*
mouit ; vt mox iuberet, exercitum conti-ahi , quo cladena.
aireeptamvlcirceretur. Quodvbireicitum eitm caflris,>j
ctìlKÌ^ti celeritercomradisnauigijs, qua^citca. ripas fiuimr
nis erant, impedimenta trans aquam mittunt : ipfì flumedi ;
pertranfciint :nec intermilìo itinere ad vrbem Belgrauem!
peruencre ab oppidani.s dere^-taDi, quorum Princeps f Ni--
cirra nomine) poit auditaniin eos vindidam , qui priores
B rivalo aìfeGeiant, GonfciuSj fibi gi-aams illos à Ibis l^fos jdif^
fiden fq ; moe^iibus^-rbis i n plano fnx ,- n ec fatis- munite ad-i £1
uerfus hoiles, Giuibus mfsit/vt fecumcv-rià cum fuis rebus i*
qux ferri, agiq; poterant, ad tutum; locu. n refugerent.'ita^
que omnes vnp agmine ad alia loca commigrarunt .. • ni>i^
\ 'Vacuam vrbem ingrelsimilites , vt , fi quid remanferatì 'e.*
pi=éde, abradeì-iéftty vici-iiolq; vbi fcrutati vicos diem vnunv
aè^iu-mpi;ère; A bétintds'dcinde oda ub ca (Iris adA'rbe m 'Niv
zam profe(fli funt, fefsiq; , ac debiles prò inopiaH-eiù, qu^i
illos euntes per loca incuita maior in dies cxccpei at. Ha ci-
uitas natura loci, & opere munì ti (sima fuit , abuiidam ma-
xime ciuium numero^qui militaribus artibus animorum,&
C corporum robore prillare csetei is in ea prouincia putabà-^
tur. Pons erat lapideus ciuo m ilia palìuu'm ab v rbè diltans, ' 0
amni faperimpofìcus, qui agrum vrbi propinquum fecans ,
velut fìnum in medio lelinquebatrper eum pontem tradu— ^
6ìe copie, quod plani erat interiiumen ,<?<: vrbem com^rs
pleuereiMifsilq-, ad oppidanos nonnullis, quineceiraria*
prò militibus peterent, rerponlinn accipiùt, eomm illisto-
piam foie , fi ab iniuria , & malescio temperent , inqj-fìdei"
zS pignus quofdam ipiis traderent obfìdes : f ea cum placeret
conditio (^Namad extremu'm iiìopieA'enerantj petitos'ob-'
fides la vibem tranliiuttunt . Coiunmoq; vis mgens om-
4'.'. . nium
;L I BER i' Ri M y S . 1/17
A liium rerum prò vfu miiituii? in caitris defertiM'.-, <?HÌvM^t5^-i^
-.niumilluxit,:à NiEa-cJilcGdunE V. ■ ..-<,j ;.. ,:■ - ':;^^i. ^«^it ,
Oi j Qi^idanvverò Ge^'mam fiquites , qv^i a,diundli$, pédi^iE^us
. Humeif'umfenn.-^ cétvim ^xplel>5,nt, cam virimi de induflria
reinanliilent, vt Icelusconcepium exequei'ctur,poftquàm
videruqE longiusiampia^grellps reliquos^priftii^a f^pte^m
propé ipfum p Olite nij & vicum. vnuii) incenderunt . Jd-Vte-
-rò il) ^(x■òe mpx vu-tgatum populam totvim ad anwa exciuir,
,..€gi:e fereiit?ui);a:bi)s manalle tale iiniiriam, quos, fame ab-
..iuiDptps.^'eiutià fame vendicalì^nt. Jgit-ur multi a;*mati vr-
. I)emegrelIi,raptoagmji)e , i^vi^ermaiips feiuntur,, inucn-
B tolqi'iao^i^npro.cul à lUi$'difl:ajnespm;?£^H)lLeriq^ .;
co cpiueiA^ti po/henuuaa eKerifi^tus inuatil^Pt agmcn, in quo
pretei'.ai'matQS,ad modmi» paucps puerijj&ffemime cuiti im
pedimiCAtiSierant . N^qui^ieniii'^ ^x^rcitusjllp , in quo non
erat cercu^ imvjpjerjunx ipilitari.more incedebat yjBaqi^e/ :^a-
tio negligentiamauxerat , quòd pacatum fé kerrh^imiips
crede.ban;C,. , - - ■■ ".•! jr • •;■■ - ■ ■;. ■ ■'
• / Jgitui'.nadii; imbell^m turbajn,numei:ur4 mà^nuni, eom
2p concidunti^ 0^ aioUq^ispo-lient opprimi, car*;is>|t;ii£?i\en
tirq> muUis pvx ÌQ:^tììs: onuliis.prcììdai> ynde' ve;i<er^nt ,;r«|-
ideuntrcaptiuos nmltos vnà 4ucentesv H-^e re taiii .tiiili a4
Petrum delatai idem celeriter militjnuntròs , qui anre^prp-
^o grefib^ frcuQcarent, quiredeuntesjfìmul cum reJiquisad
C Itragem videndam Quorum profecii , cum tot dgci^ips vepe-
^'ilìenti quifq^ iplbrumVehementeriiere j rem pi^Qi-fus nej-
•fariiun e libidi cere, tantam peifidiam execrarijv-lciieediftm
id Ibol US paiiàm. fremere^ ^upplices= imanus àd-.coglmit t^nr
<icrc>p£um vindicem iauocàs,cuius militiam a/iiiii^pjilTi?,^
Dpi^ide ludu tandem fedato, reuerli omnes vlque adppiir
te ijv misere nuncios DppidanivS,.qui resiepetereiUj.capioi^; ^
bommcs{ $: de cede fuonum quererctinV'quòd]lbi.lj^'et <rxr
ceptos hofpitioablqu«iniuriadiicedemcs;pijph'QÌijl>u.slu-
t'fi'-'-iiP D z bueiint
' il DE 6ÉLLÒ SACRO
A buerinf, nec etati paicentes necfcxui , vici (Te illoscun(fìoj
perfidia, &: ieuitia bavbai'os , iura diuina , humanacj; teme-
lalFe, dediiie Iktis manifeftum inditium, fé illos maxime o-
-7dio prolequl, qui prò chriliiano decere i]iterentur,acpro
- barbaris bella gcrere, ad qu w»s opprimendos illi pergerent.
''Rerponfum eli; ab vrbis piincipibusji^quum efìejhomines,
quititulos claros pia^iefenentcquales lìlis mores habere,
'rìiecumoperibus pugiiét arado. Num quid turpius,aut gra-
<'iiius elfeV quid boiiisi?ifciti.vs ?. quàm lUb Tpecie boni Ice-
lus coDfi'cefe , benemeudrqi ingiàio animò detrìm^ntum
■ facere? èiufmodi vero iftos tui(ie, qui le Chrilti mitites pr^-
' diceht, 4110S >€ceptosabeis,coinme:iruadfutos tàm ingra-
fi ~ tòs fùifle, immemores adeò talis riiCFÌii, vt,cunì no poflent
'/^uire in homines, piftrina, & vìcos circa vrbé irtcédermt.
^ Ergo incommódi fui penes éofdem cutpam èlle, qui
•iiìitium introduxerunt j {populum enim afd€?ntem ira con-
*tinefi nequilTe, qui hanc iniuria vlcilccrettfr j 5c,quce in ip-
ia|?ugtta qu^fiuerit, iure illi parta videvi, nec ea reddirurus.
Cum hoc refponfo dimilsi nunti; adruosrcdeunt,quos
^Iratos fuo facinore fuis ver bis magis accenduftt. Petrus ve-
•TÒ, & àlij principes moram magis ,quàm bellum tinientes,
iìmulq> !i>opiam rerum^quanv futuram tum cernebàt^priuf
<juam vrbem expugaaffent, iitu,&:armis permui?itam,quà
uis concordiam belio anteponebaht , itaque eamtentart-
C <ia m rurfus rati, quofdam deligunt claros viros, qui, vt re-
di mererjt claros viros,ac prajdam, cumoppidanis paceni
componci ent . Id autem multi velut ignauum afpernati y
45UOS caeforu'iì alfinitas, vel amicitia Itimulabat, comperane
arma,vtoppidanosinuaderent. Quod prìefèntiens Petrus,
calàm edici cun^Us iufsit fuo>ac principum nomine, vt pa-
xtnx turbantibus nemo protinùs auxilium ferret; ea re , qui
vini parabant,nil admodùm territijcirciter mille finìulpe-
dires, equiterq;tranigrefsipontem, propè vrbem iuére,n6
iccus iniUucti ; quàm fi cum hoilibus dìmicandum foret •
Quoruo^
O mHLI^BÉR PRIMV3. ±9
A Qiiòrum aduetu ciues perculfi, partim armati muros com-
plcDt,.partira expedìaiu idoneum tempus,quo hoftem ado
j-iantur, quem vbi adelìeintellexerunt, ac circum nioenia
, increpantemobltrepere , multi ex illis, duabus portis eru-
ptione fadta^ dextra, leuaq; , in eum feruntur, qui licèt im-
petu primo parumper celFerit , ob eos , qui ab acie prima,
iblutis ordinibus^in fecundam refugerant, tandem compo-
(ìtus, refeótufq; animo, magnavi pi*xlium excipit .
Camq,',per integram horam pari Marte efletpugnatum,
oppidani Ipe Tua fruitati, qui hoftes primo impetu fufos ere
di4t.*ra,iit, labore, vulneribufqj confedi pedé retulére,qui-
e, bus noftri inilantes terga dare illos coegerat. Qui vero in-
B tus r^manlerant, fuorum periculum confpicati , laborantì-
bus illis auxilium mittunt , reintcgrataq; pugna , qui erant
vid:orcs, profligantur, & parte dimidia ex illis caela, reliqui
fuga pontem petebant, temeritatis poenam ferentes. Mul-
ti autem ex toto exercitu nefarium rati in tanto difcrimine
, illis deefle, Petri ac principum fpreto imperio, vadùt,&: ip-
{ìaduerfusholles.eorum primi, qui gradu citato ad pugna.
venerant,cum fugientes nec vi , nec precibus retinére pof-
> feni, fatis cxterriti, vix tentato certamine , terga vertunt .
Quorum fuga , trepidatioq,- tantum pauorem iniecit reli-
quis , vr vltra tendere , aut hoilem reprimere auderet ne-
mo, tantum prìorumignauia milites alios exangues red-
C ^ diderat .
Itaque fufì omnes cum refugeret ad integras copias j ca$
qtioquc confili) iaopes cedere retro impulerunt .quos per
aliquod fpatium profecuii hoiles , magna edita c^^de , l-a?ti
ad vibem rcdière,neqtiaquàm lògiùs progredì aufi, ne pau s
eia muhis opprimercntur.
Hoc accepto incommodo,mneftus exercitus inde abi}t,
decem milibus ferme fuorum , 6c duobus curruum milibus
-CUm impedmientis amilìis . Cumq-, perdics tres in ipib iti-
.HCie vix anxiè cibaria rcperifi'ent , ob fam;uii ab cis ?ofiai\i
, «■ fi ■■•> 1
30 DE BEtLO SACRO
A ..vcrum j.derperatioqj,ac Bìeftitia in omnium vnituCnliiic-fv
.•'fTcr,veje&èr e tandem, iiiìf erato ris tiunti;;, xeprasheniìlqyiljis,
'. tiMÒd mQi't iic^tilliuimikus e-xcrnilent , iiec.niodum^nec
^ Vi i;ìK>deftiam óblbiu^htes, édicut; f, p.alàmip ni ncipisn orarne,
-< necubjiniiiquies necetoia ii>^et,conìmoreatur ,• Ab iiri[u-
^ .mj -& maleficio tempen^em, iplòs vero daturos operam ne-
.quàn5,jnòpiam patiantur .: Nec talibus.dicflis abfuit tìdés;
pei geotes ejtxiiiirjaim .ex,eixitu imt^ijy Bequid. illjs deeifet
.^pouideiiUntivjPjQftqùàm Byzantium v.entum'qii,<^^^
- pvincipeiTi adiémfKetii'us, eniTto 4&.alÌQs,.iqaiiileqùtivera^iyin
admiraiópnem e j^uentit naturaH<£acundÌ4àCo4fiUò , magni-
tùdine animipraeftaie viftisi cm etianvinerat-Ctinl'itàs^iiusB
B à gì aiutate non .abeffet-iAccedcbat preetereà •fahdit#tt^<òf)i3
■ Ilio, quodve famayulgaiumeiat jhunc beli* fulcé'pw pi<«-
j,cipuum fu^rorem fuifie. Per£a,;principiiadmo4ura gratu's,
51. benigounìj^unvÌA fuos fecif,.,, P^ucorùm dierumf jqWte
^fumptajjjqua'reftciipQtuitlAbore vie cófe<flus milesVi^lacUit
55. cundis t Mare traijcere j q.uo minus. oneri effent Grx'cìs ,
commodiufq*, in litoie Marisalios expedtai-ent. Ideoq,- iuf-
; fu Im.peratoris,contra(-li^,nauigijS, omnes fretuni tràigr^-
^4 fi) Gualterio comité' vfià cnm ibis , in Bithyniam f tianfiè-
5 ^ . lunt^pro^tergrelTvq; Nicomediam, f prope Mare haiid Igè^
3 6 . ^e ab vrbe Ni.cea, f caftra locant , munitiiq,- iliis , quia h'o-
C . iiiibus propjnquauétant, decreuerunt non priùs diicedefe,
quàm maiores exercitus peruenilTent . lildem magnopere ^
^Jmperator fuaferat npn prius quicqu-àm moHri inrhoftes,
• quam r.eliquis copjjs iundi i2irjtnt,vari-ous,in3eìincc3d/ta tiu*-
jò?L, nullius par€nsin>perÌ9,à. barbatisi q^uorum n^ires era'fìt
j^iagnce, opfiimei Cinturavi ■•■ ..<.,^:r}''^>'\:yiAà»^i f'^^^ci / .-u
Hoc in loco paulò altiùs repetendum àwsiìi, qMh tilftì
57 effet A'fise f-fiatus^ quodve homiml genus efmagnaex par-
te dominaietur. Imperante Gr^ecicE Diogene quodam^èti-
ius potefta^ in Afìa qupque;magnaeratf,-JPcr^rumRèx Bè-
fpheth nomin^jCui AÌiyrij,Medi, multeq,' alias rtationes p^
rebant,
A rdia^, cum je^xercitu ijuj^m^o, tìji^s regni egrcflus, pleraf^
quq pro^mcias, vi , aut AWQtu. fibi lUbegit . Cumq; verfus
(jraedam tenderec, eutimìa belli clade inuolues, ratus Dio-
g/siKS.|iijinÌ4"n€ vltr^ cundianduni eiTe, colletto exercitu, ad
h^fìenj penxxit, via,ute militum , ac numero iinpar,com-
i^ilfo quoque tei))eréf>relio, fiiperatur <:u;m cede ingenti
fì^oi'uiH;milii;um,(;^ptjijfqj ipfe in huius Kegis peruenit ma-
nus,queni con,t;umeIi;3 n>ultis afFedum Kex ita demum lu-
dibrio babui^t, vtj^afceijfMrus i.n.equum , anogantia barba-
' ra,pedem flniftrum fuper eius reiupina cerulee impone-
r.ei;. Pofteaverodimiflus Diogenes,ByzantiUmrediens,à
fuis capiturjeffoflìfq; oeulis,"Sd abvogato imperio,mJfera il-
B lijV.ifa r^Jiiiquitur, indignatìbus cundis tot milia bominuni
cijparèrerquem tanto dedecore barbari aflfecifìent. i
i^edkautem pp,fl;partam vi<tl:o;iam , iecunda yfi fortut
Xja^Celeryriam, Ciliciam, Fanvpliiliani , Liciam, Capado^
ciam,Bitbyniani,&.magnam.paj'tem mnioris Afìa^lubege-
runt, infen/I valdèChriiliano nomini, quòd Maumeti Icge
dediti erant . Jtaqiie multi necati ab his Chiilliani, capami
multi in Perfìam <.]\iit\\ , reliqui vero, qui iuperei'am,ycl'a7
bièiiéjn ,l?arbaros uKpres, vej fidem leruantes, multa iufajqr»
da palli llint, At, vbi Kex dif'eedere ftatun/quofdam relir
quit cum parte exercitus. qui partum dominium tutar^tur;
cuiq^tradensce.rtas prouincias, quibus piiì^eiTet. Eiufiiio-^
C di cladis à Perlìs piofedlcE quamquam inde expers fuerat^i
par tamen fea^c," ijpmanitas CJiriftianos homines ibi pr^n^^T
bat . SiquideDijRe>i , Aegyptiiis Halifa nonnine ,,Maumeti
pej'.iìdi^f SunM-\iiis,Pióiitife,x/^l>iuo Inìpeijo eani teirfs,ma-
ximc oderat eos om;iGs,quj,iè'Chri{tiiinps feiebantur.Nec
vllum erat iniuvie genus, qiiod hicreberrimè non i'ubirent,
improbi babi ti, & a cunciis!vle(pe(fì:i. Nec ipfìs Aegyptijs
Fqrfarum aduenius lajtvi.s fucrat eorum potcntiam formicìa
tibus . Froinde ab iplò i^uti.p l^aiid cegre tuleiunt naitioitt-
iii Afiam profedipnen-bvi:a laps cum l cilis beilo iix\f licito»
acce-
»t DE BELLO SACRO
À accepère, rati; pares vir^s fimul congredas, ve! aKrumptó*
ras fciiiuicem, vel, fiqua partium victiix euaferit, eam bel-
lo attenuatafn minus lìnitimis formidabile fore . Nec me- -
tus dumtaxat inuifos Verias Aegyptijsfecerat; fed religio-
iiis diileniio: quamuis enim eundem colerent erroris priiv
tipcm, tamen in muhis diuerfa opinabantur ; ea tunc erat
rerum conditio per ipfam Afiam, cum noftri exercitus tra-
jecei unt . Tcriiufqj ab eo Diogene regnabat prineeps,qui
>.icbophorum,cuius ipfè fucrat minifter, priuatum impe-
rio ncxum fenebat . Bithyniatn vero, ac vicinasprouincias
regebat quidam Solimanus nomine à rege auunculo illis
prsfeiflus, vir inter fuos plurimum prìe(làs,milicarium>du-
B cifqjartiumneqiiaquam expers:Is certìor fad:us > tot ar-
matos in vnum coire , vt terreftri itinere Syriam peterent,
riec hos aliunde, quàm per fuam prouinciam profeduros ,
exiftimans,bellum (ibi haud dubié imminere,coegerat vn-
diq*,magnum exercitum,€uius pars maxima equites erant,
quo prseparatus , munitufq; vim impendentem fufiineret .
Sed redco iam vnde fueram digrefius . Ex ijs militibus>
qui Mare trapfiuerant, ac duos méfes in ijfdem locis quie-
ti fteterant, multi tandem infenfi ocio prsedatum ire decre-
uerunt, rati, le tutò per agros vicinos vagari pofle , quòd,
Solimanum cum maioi ibus copijs adhuc abefìe,audiebant.
^S Igitur inuitis principibus multi milites f caftris egrellì po-
C pulabundi per hoftium agros difcuri unt, ac fnullo piorfus'
obfiftere aufoj prasda ingenti potiuntur: quorum foelix te-
fneritas alijs animos cum fecilìet, qui &.ìpfi non equo ani-
mo quietem agebant, lèptem milia peditum cum trecentis
equitibusprgedatum profe<fli,Niceam vfque procersére,cu
magna omnium, qua tranfibant, clade , direptifq', circa vr-
bem pagis, atq*, incenfìs praeda ditati caftra repetiuère . Tu
vero reliqui velut furijs agitati, quo libitum erat,vagaban-
tur; quos inter tria millia peditum,qui fere omnes Germa-
ni eraJU;grauius opus aggrediùtur : vagati enim propè Ni*-
Cceam
. LIEER' PRIMVS. s^
A Cìcam fub ip/js montibus,qui eam ciicunftaijt, oppiduni
j9 obièdci e t nò longe ab ipfk vrbe diftans: quod magno im-
; petuexpugnareadoiti, quamuisenixcoppidanì relìfleiér,
denium ccpére, omnibus pene, quierani inius> gladio cae-
fìsjCaptiq," regionis amenitate ibi \ cntjLii as copias expe<fia-
bant; QuodybiSolim^nus intellexit,iam enim nò piocul
cuniexeicitueiat, vlcifciproperans cladem acceptam, iti-
ne» ibusmagnis ad eoscontendit; Cuiùs aduentu Germani
attoniti, qui piieterfpem inhoftes incjderant,defìceicani-
niis,pervias oppidi velut amentescuiTare, tumultuari ad-
inuicem, modoaddefendédum fé accingete, mcdò fugam
B meditar! . Cum vero fubire muros viderunt hoftem, ac to-
tis viribus oppiduin aggredi,twm omnes ti epidi muros co-
fcendunt, animo, ac viiibus Peifis impares,ne puimum im-
40 petumferentes, vel casi! funt fin ip(ìsmutis,vel fé ex ipfìs
_ pra»cipitantes fuga?, aut latebrae locum qua^rebant ;Quos
perfequentes vndiq; hofles, qui iam intus in uperant, om-
nes ad vnum occidei unt , auuUà humeris capita (upra pila
f geltantes, tantum ita ob detrimentum flcceptum,& in chri
itianos inexplicabile odium praeter ftuitiam in/ìtam eosco
, nipuerat . ,Eares dilata in caltris tumultum ingentem, ac
41 lu<lìum fecit ; N'am turba f humilior ir^,ac doloris impa-
tiés, ob indignum cafii^n (liorum ièditiosè inftabat, v^lit-
C que mora graues de hoftibus fumei cnt penas . Aj tn^^ns
quifque periculofumexiiiimans cUm.i^s.còfiigCf<c,quorun:^
y. numerus, virerq,inexplicat«adhucei]ent»ac tutiusratus
. . in aliud tempus vltipn^aidiiferve vquum fcilicet ma^pres
r Ducescu^n illisen'ent,quos iam aduentai^e» famaeiat^em
trahi fuadebat. Sed, cum nihilo fegnius reliquì tenderent ,
acres n:iti\ feditiones duces,qui recufàntes prò cautis timi
dos, prò cun(5latoribus fegnes arguebanr;. nec prociil a rixa
res abeilet; tandem pars maior meliorem vicit,ve4ita cjuip-
:pè netalis didenfio graujus malum excitaret. Jtaq,- pjjnci-
; , pes ipfi ddiu reliq uis manus , expe^uionem in hodcsxon-
^>4 ^ DE BELLO SACRO
i' feftìm ^rit^afant, praeffdioqvin caftris relitto cum mftrù* -■
" (f^oexercituNic^ampetunc. Solimanus autem huiufce rei t
ceitior fadus, (fic enim prssmiifi exploratores reculcrant)
putans, profperé pugnae occaflonem dari,quà tranfiturum
Iciebat ho{lem,cum iUis properat : cumq; ad filuam venir-
': fet, quae iiiter vrl:>em,& caftra noftrorum ferme in medio
' itineris erat , ibi equites in infidijs iocat , nionens , ne prius
'- hoftes irtuaderent, quam eius nuncius , id ipfum iubens,ad
-*'COS veniilet. Deihde eumalijsretrocedens,inpatentibus
"^'campis poiuit caftra, putàs , hos maxime aptos ad pugnam
'^ ' fore, quòd2equitaiuprceualebat.lntereanoftri,nonexplo- ^
"^ ratoitinere,infiluislatentes cum praeteriffent/conrpèdlo'*
B' procul hoftium agmine , fé ad pugnam expediunt , nequc
■ ignari, vim Perfarumin equitibus effe, in fr6te,cornibufqj
*• fuum equitatum difponiint , cuius latera fagittarij , leuifq;^'*
•^^armaturae pedites cingebàt, ad id apté locatijVtfcilicet pu-
"''gn^Liìtes hoftes ab apertis lateribus fagittis , ac telis inceile-
f ^ rent, reliqui pedites in fubfidijs pofiti ; Barbari vero , ctm
^ iatis ante ftruxifìfent aciem mille palTus longè à caftris , in
medium campum procefsère,nonvltratendentes,vt hoftes
à filuis,montibufq; magis remòtos fuis copijs circuhdarét*
"** Propinquantibus noftris cum vtrinq; tubas, cornùaq*, àtei*'
-^t^ireni > inter fé acies clamore fublato conflixère . Summa
vi '^.ifiiìabant milites, & duces hortabantur ; Noftris facile'
C fuafum èrat nò modo prò gloria, fed prò falute id efle cer-
* tanié,'quibus mare à tergo viam in Graeciam clauderet , &
*^ in hoftili folo nufquàm tutum refugium eflet j Itaq*, decre-
*"*''- uerant animo mortem potius honeftè appetere,quàm eum
dedecore vitam, aut libertatem amittere . Igitur licét nu-
mero impares,vehementerannixi mouére loco hoftium
aciem', quam vbi Solimanus vidit turbatam,fubfidium fuis
laborantibus mittens, iubet equitibus,quiin cornibuserat,
vbi his extenfls vndiq; hoftes circundarent: quod erat per-
fàcilè; cum longè uunieiopraeftaicat* mifitqjad equitej
' nuutios»
IIBER PRIMVS, ^ J?
A nuntfos, quos in (ìluis condiderat, vt terga hoftìum niuadd
rét ; quorum acceptus à noftris clamor,impeturq,' maxime
fregit eorum animos, cum vix à fronte, coi iiibufq; pugnati
tes iam fuftinerét, & fané in mulris non aqua erat chrjftia-
nis pugna; Nani paucimultcshabebant lioftes,& horum
pars maxima ex equis certabat .
Nouo etiam pi aelij genere à noftris incognito , cùm ma-
gno agmine denfo in hoftem rueient, modo rarijdifpeifjq;
nunc vnoinloco, nunc in alio dimicaient,grauesarmis
chriiiianos eludentes . Accedebat praEterea,quod in v^fta
planitie vagandi liberiùs potefta tem habebant , xjoftrofq;
P omn^^ parte circundandi, ac diflìpandi prounus pedites.,y.
^ quoriini pars maiorexercitus erat, quihaud parcin cuj^i ipi
fis in eo loco dimicationem habebant . Ab vna item parte
dux vnus erat,ac miles duci maxime iìdfs, aji) altera nemo
precellebat : Qui vero nobilitate> aut prudentia poliebànt^
munere ducum fungebantur ; Idcòq; non fatis illis parebàf
milites, nec ipfi plerumq,' in idem conuenìebant :quce res
frequenter ingentjum cladium caufa fuit . In tanta rerum
iniquitate ftetifìet tatiien noftroium acies,vel faliemdiu-
tius fuiflet pugnatum, ni.hofiis à tergo inuafifìet : Is demii
impetus fudit eos praEfertimjCurn ibi nullum equeftre pr^-
fidium efiet . Igitur noftri efrufa fuga varias partes petié-
re: plurimi enim per montes, nemoraq; paiaiim tutuni la-
C tendi quferebant locum .-Multi vero ad ipfa cafìrà réFugic-
bant.Hos vndiq,'holks confedati magnum eorum nume-
rum concidérunt, caftris quoque ad extremum potiti. Ce-
41 cidere de noftris quindecim f milia ferme hominù,ex bar-
baris vero ad duo milia. Non proculà caftHs in littore ma-
ris caftellum erat iam diu ab incolis eius defertum.'in eb pe
dites multi ex fuga colle(5ìi fé inclusele , tumultuarie fllud
munientes -Adquosopprimendos cum batban maturaf-
fent, neqi obfefTì tuendi Te fJ3em,vel euadendihaberét, Pe-
trus Hercmita, omnium, ^u^ acciderant,prorfus ignarus,
A quia Eyzantiuni eiat pvofedus , interim ei'us cladis admo*^ >
'^ ;iirm$, é^; qiro iiipericulo ij eiìent, quo's'baibari obildebar,
"''priijci5:éfn'ayièns'tum geniitu'):^*etijt,S t opem ferret mife-
'^ lis ÌÌh$/quatmpeiiUentibus iiUlis éapereììtur. H
^^ratór f fecibùs mottis tófÌT aci Perfa's quofdà homines, qui
folueie obfidionem luberent .' Hi v'ciiti, ne, re negata, ip-
4j^ fum.quoque haberent hoftem , f relido caftello,àbierunt.
*V Per hiincmodum liberati chriiiiani" vhà cumalijs , qiiie-
'^.'l'&i^jeliquias riifelicis'e^^ercitus /Cònftantinopolim
* ; tùiii /Keque ehiiti eaili'paud^tittam' habeban
4± ■ '^^iftèi^ft^c Sacèrdòs^qtf^ani^f Èòde/càus noiW^, Fèrri
B' '^ìHùVe'ni'émufàtus/peraèriVaCjVitonia , vnde'flH bri^o e^
F
liiàigna ex parte fiiVifimòs aljquid nóui mal^tufos ; led Fon-
45 gè aliter,fibi euenir; f Gti'lìiai^i'énim ad |:)rtddm'vér{ì , re-
"S gij moniti parum memorès,pa(TìmVbiq-, populabantut.
,.','. W pròtér ijem régis commiiluih j Se demumilircb^ni-
* ^i^'mfecinus impuliteum, exèratum cògerejv't bello ihiu-
/riam perrequérétiii* /Hksrcgrs Copias cum Germani vidif-
ièjìU hilud'dubié rati ad fuam perriiticm illas pcrgere, hul-
fc! làm' cernentes, nifi in armis , dexteraq,- ililutem , fé ad pre-
lium prWpai arit . At regis Prtfedi non vi , fed dolo agen-
dum ]:utanteS;, ne fé fortunce temeritati committerént, mi-
^^^sér'è nuntios.qui Germanis referrent in eorum albitrip éf •
1^' ft',paceAì,.kn bellum cum ipfis malint . C ó(npei;tùm ènini
""^ regi eflejtulilTegYauiterexercitus Trincipes, quòd milites,
quidam piedas égilfent , plurifqj tìeri ab eo illorum relVe-
' ^bum,quàm multitudinis temeritarem, quae ab'huiufccmo-
" 'di malis ai ceri nequit^aò nihil aliud ipfum petere.qitaitìi vti
^' * ^qCnh ainus/amicé'(Vc ckccfJreiÀ'CÒmi-ohàt. Id vei^ ali- .
^^ '^' ter
A ter fien non pofTe, qucim fi regis arbitrio Te permittant, ip"
fum enim, cum fit mitis, reòìe omnia compofiiurum, poe-
nam facinoris non quaerenrem, ied ne fui graui damno affi-
ciantur. Et eos interim duturos operam ,vt commeatum
affanni habeant.
ìd vero confilium non modo tutum , fed neceflarium il-
lisefl'e,quibuS) inuito RcgQy necad i'uos reditus. nec vltra
pergentibusexituspateat) manétFbus vero in ijldem locis,
""^txitium certuni ab rerum inopiam imminèrc.
Igitur diim adeft facuhas, debere libi eos profpicere, ne
tiialum cbnfilium poenitentia fera tandem (èquatur . bini-
modiVerbis motidttces', ^etì\ adcòhfilium comitum defe-
B runt,eaq;multùmdilcuna, tandem regi parére Itatuuntj
c\ìm quia nègantibus pericula certa proponebantur, rum
etiam quia verbis, & rèi abelie fraudemcenfébuic, regis
^' virtuti maxime fìfi> qui bonus^^prUdensliabebatur. '
Igitur, fideaccepta; datacj; r^-umarrtia depofuiilent, ac
palTìm peragrosablq; nlètii vagarentur y dato iìgno , legij
milites eos adoni, tanram de illis fecere ccdem,vt ex quin-
que, & vi'gfnti hominummilibus tot enim fuerut) vix*tria
niilia in tùtùm euaferintjquiomnes in patriam luam rediè-
re; hunc exit'àt'n habuit germanoi uni exercitus, CJodèfc'hai
47 fludio, induftriaq-, contradlus. f Foli hos multitudo ingcns
exGallis, Gerrn.inilq; iterincepit, nullum habens piirci-
C puum duccm,licét muhi homines elari cum iHà elTenti Qirf
'omnes Iràchoniam, Bauariamq,' tranfgielll,ad Vngariani
Vcnientes, ieptum iterotfendunt . Nam qua er. iegio ipc-
<fl:at G.ermaniam, vbi nò multum pmcef!cris,exlateie'vno
48 Danub'ius amnis',- f ex altero paludcs immenic viam iJigu-
flani adtranléundum relinqunt; In ea vero arx magna, Se
niuniìiilìma crar,ex qua facile qui vis exercitus,ne vltra té*
dcret/imf ediebarur. .\. .
. Iv ex igicur, vbi acccpir, tot fimul copia s Pannoniaiti pe-
^''j XCiQ ) ubi a<; fuiS aietuciis ob priorum fa^cinoVa , Se tandem
'*'"^ .,. Cjeima-
5f &E BELLO SACRO
JL G ermàtiis lllatam cladem , prsemifìt magnum militum nu^
meium, qui arccm , viamq; cuftodirent . Ingens prcetereà
nianus equitum,peditumqi aquam tranrgrefla,pr^ruptap5c
> ai dia infederar loca, per qu^ ab illis cundum erat .
Quibus confpedis, cum Galli, Germaniq,- conftitiflcnt,
percontatum misére,num eis iter negaretur: quibus lefpo
dent regis pr^fedi, regem, priftinis malis edod:um,ftatuir-
fe,ne cui exercitui per eius regnum adituspareatiitaque fi
tranfìre conentur, fé armis impedituros . 1 ali refponfo|ic-
cenfi omnes, eò quidam ardentiùs, quo funt Gallorum in-
genia, Germanorumq-, ad iram prona, confeftim fé adpu*
gnam expediunt, ferro viam fadluri , quando aliter ne—
B quirent .
Progrefllcrgo aduerfus Hunnos , acerrime manus cum
illis conferunt, & cum pugnando, refugiendoq,- fensim pa-
tentiorem in lotìum traxiflent eos,maiore impetu pugnam
ciétes, aducrfarios fundunt, fugantq;, multis ex eis interfe*
^is . Deinde, fpatio aliquorum dierum pontibus fupra pa*
ludes fadHs,& fcalis multis pra»paratis, arcem aggrediutur,
• tantumq-, recens vi(ftoria eos extulerat , alijs vero inicerat
metum, vt qui erant in arce, breui fpatio illam turantes,ta-
dem pene defenfìonem defererent . Aduerfarij vero fcan-
dentes muros, ab imoq; illos fubruentes, iam piane vi<5lo-
res viderentur ; fed breui mométo quid in bellis poflet for-
C tuna, fatis apparuit. Nam pendere armatorum pontes quit
dam ruentes, Se fcal^ plurimas fimulconfradce ingente ho-
niinum ftragem fecerunt, ob quem fubitum cafum , tantus
terror omnes inuafit,vt velut vicoli trans paludes refuge-
rent. quorum pauore animaduerfo , exeuntes de arce re-
gi; , multos ex illis peremerunt, plurimi quoque in paludi^"
bus merfi perière .
Hoc accepto incommodo , 8c fpe omifTa iter incoeptum
profequendi, Germani domum,Italiam Galli petiére. Qui
certioies fadtij multos ex Gallia in Apuliam tràfgredi,quò
inde-
" '' tlBER PRIMV*. 3^
A inde cum clafle in Grseciam tenderent,eò profeti, focia il-
4p lisiunxeruntarma. f Quorum omnium duceserant lega-
tus Pontifìcis Nicenfis prisful , Vgo Regis Francorum fra-
ter, & duo fimul prtcftantes viri,quorum alter Normandia
prouinciae, alter flandria^ dominabatur. His quoque fé ad-
dideratcomitem diuiEgidij vrbis Princeps,quichriftiana
falutem, quàm ipfas opes potiorem ducens,patrimonia fua
venundederat, quo expeditius, cumulatiufq; Chrifti oble-
rò quio inh«reret . t
Eo tempore Boamundus, Roberti Guifcardi filius, Ta-
j renti, Apuli^q, principatum habebat, aduerlus finitimos
*^ bellum gerens, cuius in hoc bello, quod fcribimuSjCU pi^-
B clamm fuerit nomen , non ab re vifum ed paucis tanti viri
originem tradere . Huius parens Robertus nomine , Nic-
cardi Normandia Ducis Hlius fuit, fratremq-, habens maio-
rem natu, cui & more, atque vfu maiorum , paternum im-
perium debebatur, ftatuit iè obie(5lare periculis,vt gloriam
^ i {ibi, & opes compararet . Itaque in Apuliam pergens,que
'{' tum Roberto cuidam parcbat,cum finitimis bellum geren-
'^ ' ti, miles ab eo e(l conduclus . Cumq; ingenio, manuq-, ra-
fi r» virtutis dediflet fpecimé, ipfi Roberto maxime carus ed
effeólus, &liHìmisdonatus donis. landeminGalliani
ad liios redijt . Quem clarum factum videntes multi , au-
dientefq,* narrantem illuni Apuli» opes , magna cupidinc
C capti lunt eandem fortunam experiundi . Plurimi ergo vi-
ri nobiles, Kobertum ipfum fecuii ducem, qui iam maiora
veriabat animo , in ipfam Apuliam tranfìère . Cumq; re-
gionis Principi Robertus ipiè aduei lus hoftes egregia na-
uallet operam , ac bella quedam foeiiciter confecillét , gè-
ner ab ilio ed adicitus , cui orbato virili (bbole , filia vnica
erat iUperlies . Et, eò demum vita fundo, Robertus Gui-
fcardus principatum fufcépit. neque conrétus parto impef
rio, vicinas prouincias armis perdomitas pai ere (ibi tàdem
coegit . Nadus deiiide iUo ingenio matenam pa^emjGi ^-
co ,
.:40 DE BELLO SACRO
A. co imperatori beilum intuiit, cupidus maxime Sicilìae pot^
tiundae, qu^ freto anguito à luis iinibus diftind^a erat , ean^ «^
lenebat imjierator iam didlus, non multò ante vi,atquear-
niis occupata, quo poft varios cafus, egregie iuperato,coa-
^oq,* defeiere infulam , ipfe in ea regium nomen eli ade-
ptus . Nec minus pacis, quàm belli artibus praellans,quae-
iltum regnum clementia, liberalitate, iu(titiaitabiliuit,nia-
lens carus elle, quàm metui, ac tutius putans virtute , ami-
cilq; munire imperium, quam terrore feuitias, vel Satellitu -
copia, in quibus vanum efle praelid'um muUorum exitus
oltenderunt.
Huic Roberto tandem defungo, poft multasres,tuni
£ bello, tum pace prasclarè geflas , hlij duo l'uccersere, quo*:
rum alter Siciliam tenuit, alter 1 arentum , atque Apuliam
Boamundus nomine, qui (vt iam diximusj inaduétu Cjal-
lorumcumquibufdamfinitimis beilum gerebat. Ismilita-
ribus artibus, magnitudine animi, atque ingenio pati i per-
fìmilis , vbi accepit,pro re tàm celebri tot viros claros Aptt
5 1 liam petere, quo inde Dirrachium applicarent , f aliquan- \
diu quid ipfe ageret,incertus fuitjnà procul à domo tran(^ '
ferre arma, nondum pa<:atis vicinis hoftibus, pericu^pluni
cenfebat : Illa quoque fuberat cura,quòd credere (è grae-
corum lidei, non laiis tutum exiflimabat, ctim parenseius
illorum Fincipem Sicilia expuliilet: Negligere vero fidei
C caufam, cernentem a'ios ad ea pionos , flagitiofum , dedCr
coris plenum videbatur, pv^efertim in eo , qui paientis vir-
tutibus, ac fimul ibis tam claius eflet,* £a demum praeua-
luit ratio, fuafìtq,* illi, honefta vtilibus anteponete.
Poilquam ea lèntentia ftetit piohcifci omnino aduerfus
barbai OS, concione niilitum aduocata, in huncmodum io-
cutus fé 1 tur.
^ I Si apud eos habenda f efiet oratio,quibiis militigj labor,
Martispericula ignota client, qui armisocium ,gloriìelu-'
y,\x anteferrent, vei apud viios minus foifau ftudioi.os.mei>
. piuiimis
A plurìmìs verbis nitédum foret , vt vos vnà mecum ad o pus
piascìaiumexcitarem . >.unc vci-ò vostales vjios intucn-
timihi pauca verba facienda iunt . Quis enim puiet,vo bis
Hiiiitiam :f;iauem elle ; qui lem pei in illa \eiikii eliis? A ut
vos-aciem^ac tela hori eie, qui foitillimè dimicàtesJiofìem
fiequencer luperallis ^ vel iiunc abij^rciegloris i^udium,
proquaparandanullumdircrimen lecui'altjs f lei djpii-
tatisoblitas inejc ,quae omhibus vobis vita iplacauor fuit?
Itaq-, fpe maxima teneor, in re preclara, de qua ìiud<: dilie-
tam, vos meis voiis non defutuios .
(Jouueneie vndiqy multi moitales , quo armis leditnanC
(ihrilìi le} ulchium , quod cum dedecoie chiiliiani nomi-
B flis barbai! bolies occupai unty Ncc facile ratio inij i ] oi\et,
quot milliahonunum ad id belliim le aLCÌnxerinr,quibus
communisieligio, cufidnas gioì la?, animai umfalusjoiior
fuit,qu:imea omnia, qujt caiilìima \ulgoelie lbkni,&
quodiinagismirandunvj:uto,multosex ciselle feiunije-
nitus 1 udes militanum rei um , iub vnibi a , & tedis viuere
folitos . Hi arma induei e , caftrenlès laboie^ asquo animo
ferre, infuetis peiiculis vitaexponeienon dubitaruni,qui-
bus tanto illuftrioiaccedet gloria , quanto maiore Tpe om-
nium animo prieclaiumfacinusaufi funt .
Huiulìnodi CO} ijs prefedi funt clangmi duces,quorum
opes, nomenq*, longe, a'clateinterchriiiianos paient . I^cc
C eos magnitudo peiiculi, via; lóginquitas> propoli tuslabor,
patnschaiitas,liberiq,abinilituro reuocarL)nt,icd,vt for-
tijsimos decet viros , putant bis omnibus chriitianoi um là-
luiem elle picefercndam , ac fatiùs foie cum magna gloiia
moitem opp etere, quam in hac luce cum ignominia, dede-
co.eq; veilari . Exhis pleiiq;adhanc protiinciam iterten-
dunt, dalie in Gia^ciam tiaieduii,quoium exemplo impri
mis motus, mcam,ac veliram dolco vicem, quòd in clarif-
fìmacaulà.'in communi omnium motu^ioli peneobtoipui
iuus; quod iiun nxodo vuj piaeiUnies , led inlimi quoque,
......... F itudio
i^t DE BELLO SACRO
A {ludionos;audaciaq>viceiunt : quòd piiiliiiat laudis oh
liane Tcgiu tieni iadluiam fecimus ►
Nam (ìquis obiuigans, vel adinonés foiTan ita diceiet;*
Cum tu boamuiide tali parente fueris natus, quein vir*?
tus inj^cns ad tantasdemum prouexit opes,iua e tate cùdb»
piiTitluic magnitudine animii o<: rebus geliis; Cumq-, iili fuC
ceUcns ita egeiis, vt eo iam dignus videieie, cur beìlum |,
quod inilatilblus omnium neglexiliiìcurpaiuas reschii*
lliaiia decoii, & maxime laudi; anteponis .f cuL'delitel'cis ia
hicpiOLiinciaf vel ums res tati exittimasd cunicaBteri,l'uis
poittiabiiis, tam magno annno AlTam petàt / Si te non mo-
tìit eoiuuii virtus, quo V nquani exemplo exéltabei^e i" SiiT^
B cinos, quàm baibausmauis Iioftes, qu'dde te bonriudicar
bunc i ii Chi ilti caulamiblus deiéus, ncque dmnia humar
*»is pi ajferes, qua ignominia enanabpis/collige te aliquar
■do, nèpra^ter fpem tiraidus, vel tuioblit;USvidearisvI(^i!(J
ita dicetiti ^quid inquam' honeile relpondebo / Vos quO'
^ue (ì Ila ne recufètis miiitfam- > quo iure caufam veflrà tuev
feimini ^ diuino ne t At latterai laciae inprimis iubent,ne ìì%
Deum amor ry pi oxim uniq^ , quìcquam omninò pr aefera-r
miis ^ M^bqi religionis defenfiov&eotum fìdelium , quo^
baibaiiopprimunr, non abfque IcereFei^cgligif otcli * Art
nil putatuy libei o homine dignius, quàni vii tutis certame,
ac laudis, quo nullù honeftius, aut maius, quam quod prò»
C ponituF, elle poteft . Nil vero eli tui pius praelianti homi"
ni, quàm Gommittere>vt abalioquolibetinferioicpieler'
tini rehgione, officio j magnitudine animi vidusvideaiur,
& honeiio latori turpe ocium antefene . Cum igjtuy tot
mo-i tafes ceperinr arma, quoium iunt plurimi fama > 3c fa-
tì:isvobis inìpares,-noF; neturpiisimecum infamia cunda-^
bimini/ \ obisenim timoiis,ineitiìE,luxufq,' macula fimui
fubeunda eft . Voscundi religionis hoilcs, in Deum iii-
gratòspiototboRÌ5accepris exiiiimabùt,nequeliadenu$
ireiliumquempiam cupidiiie laudis, i'edauautia coecuni
tnilitaiie.
A .'ittìlìtafre, p1urirq,'faccr.evanasilleccbras, qu^mgloriam,& j^
jimmortaliiateiii, quae nieices laboris veltri futura eli . Ea
A/cto quid niiiijus; «^uid facilius, quidiiugis opxanduai ceu-
•ieri debcti .ob .>ii
►- 1 pj oinde quajsò, vos fìmul , 8c me ab hac ifjnoniinia ven -
-dicate; Noiitei;ammiiteic per veliram rocordiam,vt, aiijs
xoelum qutEiemibus. nos ad infeiosp eiietremus , & donec
ivitaerit lUperlies^ tanti dedecoris excmplum (inius : i^gi-
-te , vtdecetfoites viros- Vouete inecuiiì piaiclaram mili-
tianvà, velut extiemo vinutisof eie,meunì nomen^ac ve-
ilrum aetei ricETncmoiia: conleciate,' vtire, paieiiteq,* meo
militesdigni videamini , vtq; intelligam lebus ìyf.s vos dì-
B gnitatemjiieam (' quae mihi vita ipfa ert caiior j on nibusg
àebus aiirefeiiejacieneriaderpiceie>\tcoéleIlia^oiireq'ua
mini. Qui enim liatusiui,ratioDÌfq,- men'oi diuiniiatéquas-
ric, nonpecudis moi e iid tcrram pi oniis^liic piane iàpiens,
*.hiciulius homo, hic deniqj<:ÌDelo dignusmdicabitur . Bgoi
Aferò i'pem habeo, Deum ^pro cum^ mib tabinnis lìunrin^ ,
«adpatriam leditum, & de hofte vicioriam concei:uium .
"V^ ^ix iinem dicendi feceiat, cirmclanx)r mibiunij-airpo-
bantium dìù.A,€Ìì fublatus,} o11icentiumq,'fe if i'cslaloris,
acpericuli comitcs foje,<:onfeliiir q,*omrjCS ducem lècuti,
crucis efligiem ("upra hunieios tuncis ibis inliieiiint . A>iil-
C ti etià Siculi, &: t^alabii^nccnon ex alijs ^ìniumis iocis L oa-
mundo duci cofiiundlifunt . Qiii,pace facla cin. holli- 3
bus (quan quam l)eHo erat Tupcrior ) moràm magis , qurm
aliud meiueiis,&',ne per fuam abicntiamnouin oti\5 1>] iié-
tur , validam claflem parare inftituit , <rum i}ija exciciiuni
5^ traduceret .Inter hcc Gallio legis fiaier;f habens noiifìul-
los ex his comites, de quibusiam memoriam fecimii^jcum
in Afuliam peruenjiìet:,paratas ante confcendtns n^ues,
Dinathium ciim exercitu appul:t : dcmde cum pauv is vr-
bem ingtciius, api ^fedtoimpéra.toriSi umili jscp fi tur, Ijy-
ti
'it4 © E' B E LI 0 SACRO
A zantiumq; tranlmiflus eft . Caulim vero eiufce friudn et ì^
ferel>ant, quòd fcilicet Imperator adueiuu tot priucipum
anxius, timens, ne^ Afìa fubadU, cum ijs poitea foret cei>
tandum, Giaecumimpeiium affé sfiati bus, decreuerac prd-
' tinus eos cogeje, vt quas caperent de bolle prouincias , te-
neiiabeoponiceicnrur> atque idipfum iureiurandoatfii>
inarent . Jbtquoniam V^o maximi re^Is erat frater^huac
' jDirascipué rurpeclufiì habebat, captumq; rllum ad fé adduci
"Màxime liecus audierar, exiltimkns, reliquos delìderio tan-
ti viri ad (ibi paicnduai proniores foie. Copiae tameuquas
Vga duxerat, ainice, .Ixofpicaiuerq; iulcepxas iiiat .
'B " .orto ;ì^niir j,iu i:U n *BlJp 1 rn^:. i; r;:tij..::;j^ 0
i^X H O M M DEM PS TE R I C O M M E NTARIVS
joJ"^ VM SVB HERACLIO.Id caute efl ìnteUigenduyde.One'tt
, \_J tali tantum Imperto ^ quod grauiter M ahometi facìwne
Jiib Co ^Principe percufjiim ysvt narrat Guiller?riUs.Ty.n iib'^.'^.*
Jlatim in limine y iertè dilapfi in Occidente Imperij non 'uria ra^
{tiot nonnuUt rtferunt inTheodoJium Hilpanum, quijilio marò-
. ri natu Arcadia Conjiantinopoltm adfignauit, Roma 'ueteri mi"
- non filio Honorio relicJoyScripte etiam libro de Notitia vtrwfi
que imperij , cutus aucìor Scotus quidam, ijt opere de Scoticis >
C Scriptoribus abunde probatum a me: Ex hac diuiJioHe eneruat^
Imperij 'uires. Claudian. de 'Bello Gildon» . n d
Cum fu bit 0 par R oma mihi, diu isaque coepit ;
i^quales Aurora togas, ^y£gyptia rura ,
In partem cefiere nouam ,fpes vnica nobis ^
Reflabat Lib/£y qu e zfix, ^g>'èque fouebat
,. Solo du-la 7^7 oto^nunquamjecura futuri 9 \
Semper inopi, 'venttquefiiempofebat , ^ Anni
Harjc quoque nunc Gildo rapuity
'^anc. dii^/ìonem det£ri(/f fejlisfecuta Cothi, Hunniy Gepi-
' IIBER PRÌMVS*. _ 4<r
A de-, AlanU ^ugi<^ Chunniy Va ndaliyLofigobardì-i Tr^ctfAuafess
alihq\ ba/'barum getitium coUuuies.ditiones RomanJis vaftìtcs^
^tam injigm co /'pus infmjhaj Ptnthàritu, difcerpentes, ds^-
ieciisjlatuis , crajis tituliSyConfumptis fajìis nomcnjuum pyo^
feirre Jiudiisrunt : Re^le tjunen Accoltus nojìi^r min.^mOfis i^
talis Imperij ad jstatt yetulit Refacltj ,Juh quo fcjlis illa nata:
tÀnomynitiSyqtii circa Aurium M.CCCLXLU. Scnpjityin Ipi"
Urne de lìdio faci'o : '£ofiifactj IH. rogatii 'Phocas circa Arinìi
M ex. ''Pantheon donautt , ac EccUji.im Romanam primam
fecit 't'Thoca defuncloyHeracltus Juccedit, quando Mahometus
AgarenoSrfeu Ifmaditas^ aut Saracenos dccepit opera Clerici ^
B - qut' hi Cuna Romana honorem fperatum nò tjpt ajjecutus :fuit ^>
js Sergius, -u/ notum : 'Vorrò de ortUy ^ occaju Romani Jmperij .Ì
*uer€^prudent€rq; dijjeruit Lngelbertus Abbas Admontenjis ^
quem Tjidt^ .
\ ARABE. Maumeto : Hicy Thoca imperante, natus DXCII;
Abdala patre, Hennina matre^ obit arino £tatis X Lyfeu, vta-
Tij voluntyLX 1 1 L Annus natalitius tanta ficcitate per totarh
Arabiam fitiijty zftyfiugibus deficientib'us , vefierentur herbis
eampejlribus. Roderic: Toletan. Hatum aiuntyfub initium VL
Secali. Geor. Cedren.in Compend. Tempor. Vincent. Beluacetf,
lib. XX JV. Speculi cap.lV. ^ibdala pater Perfane,an Acabs
fuerit y incertum. He for Eoethius Itb. I X. hijlor. Scot. AI alo '
C rum certe d emonu cultor^ ijt credatur ditiina vltionefilio per*
mijTum tam late impietatis femina dijfundere. Bcrnardus SaC' '^
CHS lib I X.btfior. ficin. cap. I V. tam ignobili loco ortus Jordi-
dtorem habettnfantiam, Camelorum duùìory aut gregii P^ci^
ni cuflosy ex coniugio Cadtgan vidu.ty quz in eo quippiam diui-
ne maiejlatis 'latere cxijlimarat Corocouicam prouincham eji
aàeptus,ac deinde Arabumregtmm tentauit , Anonymus ilk
fcriptor,quefupra laudani. Obttus tncidit in Annum DLXJX,
*ut docet M atthj^us VVeJlmonaJi.
^ SERGIO, M onackus hi e Arrian.e h^erefes Rom e couiBus
omnium literarum ignaro, à' Analghabeto Maho?7Ì^to ■per/uà-
Jit,
46 DE BfLjLO SACRO
A fit, l'i .fi domìnaiìoncm filmare veìkf, excpto Moyfis,à* ChH- *
Jii, Ugcm condenti quud in Atcbo/anù p/xJlttU: Narrai prUer
laudatos lacobus Vttriacus lib. i . Hijlor, Hierofulymitanjè cap,
6 , nifi quhd M onachum non Sergium jfed Sofium vucat . Ad-
h^fit titam impio ijli quidam ludius , qui eurn gentisfit^ arca-
7ia dvGuttyquibus ilU Jud.eis grattar ejjh , quomm dogmaià U*
gè fila comprobafi[et ; Amicus habmt , quorum opera 'vfiis mti-^
Jeuftcr, Luhocaran, ZaidiThalhaiBibtlcone,Arubair, ^ Hanr
rnarp cuius vltimi 'uerfione Alchorani totus oriensfiquiturpì'f"
itr Ferjìd(im,tn qua^recejptior Interprctatio tialy. Lhrmi^,
Sar;ictn* , •.
4 f A M /i P OLIVER E . deplora tum Ortentis Jlatum^
B quingi^fìfis pt^nè annts degantif:ime Accoltus nofier perjlriugtt.^
0" alu kifiortciy immj^m ko£ poUutarum templorum ficelus om*
fiibus fieculis, ^ gentibusharharum habitum, D.AuguJltndtb»
1 8. X^iuit^t», cap.*^4. GHv Trifing. lib. i.pap.^6, ^fique adeb^vf
.hél/f iure cum omnia diriperentur , tempia famen iriuiolata re*
tnanercnt : Hegefip, ^xàd' Hicfofol. lib. i^. cap. 46, Ht/rat. Itk,
^. Cde ^. Ù'! orpkyrion ibid, ^ memorabili e'xempla Agifplai
^enopkon lib'^- Gr^gamcor, reuercnter hfbenda tcmpl<^dvcetf
i^ Arrian. lib. i , Rerum '^IexandriMagni»Saluia»iijMafiilp
lib. ^ . deprouid. Valer. Ilaccus. lib.^, ■ ' ,
?yi>; M^rtia ttmflfi
Jntemeranda minus
C Pfito ApoIIgn. CulUt. lib. i. Excidjj* oviVv.5.V5v- >%^s
C rudehs ite rn m femflum 'violare QmrìUS» '■
f-tlib.^.
K[ am parcerefiacro
jUe lo co Jah t mq; vrbtf monimenta manerf
Vn^ 'velit ,
Auri;t. yrudi'nt. lib. 2. in ^ym* ^.^
templorum i< iheres vuoili f^oliauit AmycHs :y
■>Y Corruptum lucun^i lege
^ misjl oliAuit ab d'tidif • • .^v
Sii
A
LIBER PRIMV5. 47
A SìL Italie, lib. i^. Tunicor,
he Jìammam^ tddafq; velint, ne t empia fub vno
In Cinertm tranjijjt rogo .
Deprauatum lucum Ugs ex MS^ cum Frane, jModìo No*
ftdnt leti, Epifi.óz,
In e ine /ti m traxij^e roga •
5 G ALLV S non 'urbe .yVJo rtna , qu.t nulla t ortus Tetrus ,
fed'^mbianis 'urbe celebri tn Marinis, lirgtlia ,extremi ho'
minuntf iA.niid. 8. in fine y idejl , 'utexpontt Seruius Macerus
Honoratus Gaìiorum 'ultimi, ^ Oceano proximi , qua f]ecìat
^ritanniam . Eadent Ff.olomyuf, Cfjàry Strabo, S" exiris Di'-
m^us ;fie tulli tur error in lib>'o proutnciaru m . i. iuitas Mori"
B num tdtfi Pontaeum ^fed Itge i. luitaf Monnorum tdejl Fonti'-
cuw * l rit ergo 'Jetrus natus in Picardia^ nam dare Albertus
AquevJiS hb. r . cap. 1. Sactrdos quidam Petrus numint^ quon^
dtìm l r\.rhita, ortus de C iuitate^4miens* qu£ejlin Occidente
de Pegno Irancoìrum , ConcofS Gu liielm. iyrius lib. i. cap,
1 1. l^etrus Sacerdos de Regno Trancorum de i pifcopatu Afh^
hìanenfi : E a fententia vertor , ò" magis placens : inter ncen-
ùercs P. Angelius 'Larg£us Syriad. lib. i . vbt Angelus eitm fic
élloquitur.
i'\. \Kec prii4sin Felgas, nec patria regna recurres ,
^\\ ^ampojitam Aruernis Eia uer prope fiumen in oris
'^\ . Vrbemadeas^fan&umque patrem .
C ' ' tJ^' £'riij\f,us error Dodechwt , qu i in Appendice ad Maria-^
ni ClronJcon Anno i cpd. Jnclujus auidi^m , cui t.omtn Petrus
in//nibus Hijfanu ccnfiitutus,claujìris cgrejjus totum com-
moutbat orùtm : duplex nitnda , nam anhus , quo Petrus ciati"
Jiru deferuit ,futt K^oà^, é' non in finìhus Hi/pani^ , Jed , 'ut
dtximus , Callide I n mii tea m Uh vita m exercebat , Obiji hic
belli SaertJncenior 20. anno pofi jiijceptum expeditionem , c_^
^^ita migra uit apud Uuyum,jepultus m Svi onajf erto ad.JA'Jo"
fama Jejundato : Anjelm, Gemblacen, Monachus in Chrotiico
édannum 1115,
ERE-
^ DE BEIIO SACRO
S E REM ITA , non tantum profepo vit.c , fedet gentìtìtt
A Jltmma tremiti nomthe J^gnijìcatur . GuiL'ermus Tynus Itb,
I. cap. 1 1. re ,i^ tiomine cugnomtmtus Eremita : hxcogitauii
frtmus nìodum orandipcr glebulos I^cob. Vitriac. Uh. i . hijior»
Ortiìital.cap, ló.Polydor. Vergiì.htjl. Anglic. Itb. ic.&gio-'
bull hi , feu Calculi quinquaginta quinque ab eo ex Itgno ad 9-
tAndum m 'via milittbus monjlratt . Idem Polydor. lib. ^\ de
Herum inuentor. cap. 9. tejlantur infuper injigmafamili^ Ere-
tnitice , qua funt tres fofculi quinque foliorum cum rujario .
Htiius pronepos jutt Albertus Eremita Epijcopus 'hethlemtta^
fiUSf ó"h Calejimo III. Patriarcka, 'vtfcrunt , Hierojulymita^
mis anno i ipi. Au^or. ^quicinóìin. ijelanno 1 204. vtlj'uf.
'veriits anno i ic6. tejìatur numijma peruetajìum dono à Pki-
B itppo IL Htfpamarum Eege datnnj Ioanrfi Lr^mtta Antuerpie»
Ji ycuinsk^c tjiinfcriptio .
vaLBEKTVs PATRIARCHA HI ERO-
SOLlMll ANVS. Anno i20<5.
db altera parte adue^ft
niEROSOLYMA A SARACENIS CAPTA
SEDE ACONEM 1 R ANSLATA N V-
MVS FEKEGKINORVM.
Hic ejl ilJe Albertus^ qui Carmelitanisfra trtbus ex S. Bafdijy
^ Ioannis 4^. Epijcopi Hierofolymitani regulam pf'^fcrtpjit t
diplomate d^to Aconein Syria Idtbus lanuarijanno 1171- nifi
jit trror in annorum diplomatis numero , quud ego exijlimo ex
C fupradiclis, ò' dijputat Aubertus M irxus in Chronico .
•y VR 'B A N V M , isfuit Vrbanus II. primus poniijicum Cai
lorumy Odduy velOtho ante elelitonem 'vucatus , doarina , ^
jancìttatevtttji quouis grandi mag^Jlratu dignus , ait Platina^
tQcUjiaJìic£ libertaiis inuic.us propugnatur . Eenno ftu i ri-
fno Apofìata PJcudo K ardnu.lis lurbanum per Scomma dixit
quajtiurbas tpje concitajjet , cum nemo pacatioriefjet ingenio »
<t»/ qui in Sam'if-imt (. regorij VII, Sci. ola erat edocìus , a Jolis
S» lii/r/i^ti^ LcJ<,jt^ hojiibus, aut IrrìperatGrisfiuibertique par*
* j* a tium
LIBE-R PRIMVS. 4P
A ttumfautorìbus reprebenditur, <^- in his eft Guiìlìclmus ^laU
wesburietijislib. \ .de gejl .Anglcr .Tot^tif. ò' per/ìringit ifìturia
Juo Carnotenjts Epìft. 6']. lacerare ctiam Ccrmani Jcriptcrcs ,
S CONCILI VAI. Id primo FlacerJix induf;unìyjcd,quia
grani beilo Italia pr^mebatur, ^ Rogerius iniMferat nsEccle-
hit , extin^ÌQ Greg. VII, ^ partei tumebatitC^jaye^faóìiuriis,
nec qukquam iilt Cis Alpes tulirrn,aut Jecunim,mutauit coriji'
lium,i^ CalJiam Sanflx Scdijaucfitim commodiuri ratus,cot7'
citium ibi induxit > riam Rex Pì.iiippus ab obedie^ifi^i^ Vrbatii
■■ Pontifcis, numquam reccfsit . luo Carnotetijis Epijlula 44 , jé?*
Ut era s idem Papa ab eodem Reg£ recepit, debitameìjubieùhunc
- frtìmittentis. Berthold. Chromc. ad ^mio .JAILXXXIK .
p IN CLAROMONTE, Gurgouia C£fari ItL % . ^tlL "
B Gali. > f^yovia Ttolumca tfi 'vrbs l'alida , ac potens in <Ariier-
• fiis : Errat Gabriel Simconius, qui putatGergofhodi^ dici , ncm r
longè Aurelia ad Ligerim^ melius aìy Clarummontem ejje, con-
tendunt, ^elforejl. Aimon. ylivnachJib.^ . hi/lvr. Erac.cap.'^Q^
laan. Sauaro adStdon ^y^poliinar, carmwe 7 . verf, 1 5 4.
liane Anierne colens nulli pedt cedis in armis ,
s; §luofuis vihcis equoj tcjlis mtht Cjcfarts cfio -,
Hic nimium fortuna panens, cum celle repulfus
Cergouia,
liuc indi x£ rat Vrbanus 2. Conciliifm,in quo, (^ Re gè Fra n^'
cif. T^ltlipptim ob adulterili excommurAcauit,^ bellum facrum
C decreuit ; 7- erti old. Chronjc. ad Annum tJMXCV . Guilu Imtts
^'lalmtsburienjii lib.^. d£ Gejl. Reg.Angbr.eo Anno, ^ mul*
tis luo Carnet enjii Lpijl.zi o. lialdncus Hi. i.totius Synvdtgc*
neralis a&a ponit in hoc bello decern^ndo ,Jiue de fru?nnoJis ca.'
fibus Hiirojolymitanorum, c^ Antiochenorum, nulla me ntione
ex cum m u n ica tiu n isja ola ;
Cvnctlium 7\l^ouembri celebratum in quo ^10. prj'Jules nu- -
merati, id prius Vigiltaci , mox Podij indiùlum di mum in con-
sefjii Clarumontano ahjolutum Guillcrm. Tyriuslib.i.cap. 14,
Imuriui ejl Sigcbertus Gemblacenjis^ qui cum expedition'é hanc
Q Jacram
}
■.^o DE BELLO SACRO
A fac/*iim Afifw AI X CV , motam ojlendifiet , ìhc CoìkIVù ClarO'*
montani) uec Vrbant Torittjjcis meminit ,fid OcciderJaks tati'
tum populos coniurajje ait y nimiùm fané in parte s Imperatorii
propenjus. C<efar Baron.Arinalib. EccUfiaJl.Tom. 1 1 . J
10 F A LSO PONTIFICI, Guibertus hic e/at Antipapa
Jiue Gibertus de Corrigia Archiepifcopus Rauennas , à' Henrici
4. Imperatoria CancellariuSih quo Brixinia so.fchifmaticis E'
pifcopis ^Antipapa creafuf,fub nomine Clementis j . Rom<£ etia
DominicaPalmariimcoronatus Anno loS^./tiit hoc Jchifma
2J. omnium perniciojifiitnum : fedii Annos 22. Cantra Grege^
rium 7. VicJorem ^, Vrbanum 2. ^ Pafchalem 2 .fub quo iru->
arccS- -^^ngeli obijt, ^cadauer Rauennam delatum , condì"
B tumquèiuf^u Pàfcìmlisi.exhumatum^combuJlumquè.Annal,
Ecclefiajllc.
ir EX 0 MNIBVS .JM ALI S: hanc concionem^ varie
refirunt ; elegantijfi^na apudTyrium ifecundam orationis di-
gnationem nojler fortitur pondere rerum, elegantia verborumi
Vide Paulum z/£milium h'Jl. Frane. Sabell. lib. j. Ennead. 9.
Tacbjmer.lib.'^,
1 1 M VL TI tjM 0 R TA LES . Omnes Europa populi vno
nomine Franctgenarum dicebantur : notant aliqui, qui prò OC'
cidentalibus etiamnum hodicy more ab illa expeditione traélo y
fumuntur : Tyr.lib.i» cap.ij. i non erat vfquam in totprouin-
cys, quos habet in Occidens^ domusotiofa, velina 3 Principium
C vsro illujirium virorum, qui buie facro bello nomen dederant y
Nomenclaturam colkgit lacobus Bongarfuis^ ad quem te remit
to . Summafuit ^00 milita armatorum^ velóoo . milliapedi-
tum. 1 00 mille Equites, vt'vult Antoninus Archiepifcop. Fio-
rentin. Platina in vniuerfum ponit loo, millia hominunL^ s
fed errat .
ij CRVCISSIGN VM . Salutare hoc, à' viuificum re-
demptionis human,&jìgnum^ tùmprimùm vejltbus adfuere eoe-
perunt, Ò" vel pe fiori, vel brachio apponeref'Baldric.Archiepi"
/copi hi/I or, Hicrofolymit, pag, 1 28. t San&a Crucem pafam^
paÙta^
I IBER PRIMVS. ^ì
A pallìabatituri Ino Caruoten. Epijl. 1 7J. ] Accufibaturmutiitio-
tiem in terra ad ius prjedi&i Comitis Hugonis pertinente^ pojl-
quam Crucem acceperat, csdijìcare capijjé j . Tyriuslib. i . cap.
i6,- Conuenerat apud omnesy et idipjum de mandato Domini
.Pap£ iniun&um fucraty'vt quotqmt pr.^dicì^ 'uittC l'Oto fé ib'
Mgarent, 'viuijjc^ Crucis jalutare Jignum ijcjlibus imprimerete
iy in humeris illitis portar ent memoriam,cuius pajsictiis locum
inuifere propofueranti . Madatum hoc Vrbani ex FJaia dejum-
ptum cap. I T . r Leuabit domirms Signum in nat ioni bus ^Petrus
Diaconus lib. 4. hijlor. Cafsin.cap. 1 1 . rAd huius ret euidens iu-
dicium cofnmuni conjilium fignum Sanf^js Crucis Juper fcapu-
lam de X tram imprejfere ^ejlibus , Robert. Monach.hb.r. Cu»
B que rcquireret, quod fipiu?n gejlarent percgrinatiutnsy didicit,
/]uod aut in fronte^ aut injcapulis dextrisj.gììumjercbant Sa-
£ìdi Crucis I ; Ex quo loco apparet, no vejiibus modoyjed ^ ip-
fi carni imprejjitm Crucis Jignum j ò' iojtrmat Bertoldus Pref'
byter in Chronic. ad Annum logó. l Omnesqucque^qui adkoc
iter fi dcuQUerunt^fmio Crucis in l'cjlibus notare jacity quod
etiam in ipja carne notatum apparuit . 1 Jnde Cruci fer ixerci-
tus dicitur/ib tÀlbate Vefj^ergenji Guìielmo N eubrigenfi iib.^,
biJl^Angtvr. cap. 22. Chara^trcm Dominicum accipere dixitt
iy jignum 'Oomìfù'vocat^ ò' fignum Regis Eegum Crucem ap"
peliat. Ani iquifsjmus ergo Chrijìianis ritusjigno fé Crucis mu-
nire . Ioannes Saresbenen. lib. 2 . Tollerai . cap. i.LaéJant. Itb,
C 4. cap. 1 6. D. Hieronym. Epitap. ?AuU.T>.AuguJlin.lib. ri.dc
Ciuttat. cap. 8. Ita Toet£antiquifsimL AureLFrudent.Cathe"
ner, Hymno ante fomnum-^- .
Erontemy /oc umq; cordis
Crucis figura Jtgnet
Alcim. Auit.lib.<^,
Sic nos Chnjle tuum faine t Juper omnia fignum
Erontibus impreffum
Coripp. African.lib.i.num.'^,
Crucis facitns Jignum 'venerabile.^ .
G z Et
■^z DE BELLO SACRO
A Et nume. S»
Sancii fAciens Jignacula Ugni.
14. EX BR IT ANN I A. Angli , Scotiq\famJ.e htiìc expe^
ditioni ,éy inUrfuerunf y à" rem magni momenti fr£jliterunt
Baiane. Archiepifcop. HiJiQr, Hierofolymit. pag. Sg . Fulcbey,
CarnotenfisGeJi. 'Peregyinoi\F rancar. pag.^ S5. Guibertus Ab»
haiinàotlusy ^ riitculusfcriptorj maligno ingcniojfcclejla fide
Hijlor. Hierofolymit. lib, i . cap. i . [ Vidcrcs Scotorum Cuneos
trure intecld,hi[jjida chlamydc,ex h^^mcris dependete TJìtarera
de finibusvliginofis aìlabiy ac copiofi arma Ju& fidei , ac deuo*
tionis nobis auxilia pr sfintare J . Sigcbert Gemblacen. ChrotJ.
ad Annum 1095. [ Innumerabiles zf/ia adjpiratione moti, ^
B multis fignisfibi oftenfis alij ab alijs animati, Duces , Comites ,
•P'oteles, nobile s, à'ignobiles, diuites, {rpauperesj liberi,^ fer'
uiy EpiJcopiyClericijJenes, à'itiuenes, et iam pueri, à' puelU,
emnes vno animo nullo ijllum angariante vndique concurrunt
Ab Hifpania, à* Aquitania, a Brttannia,a Scotia, ab Anglia , à
Klormannia, a Francia, k Lotharingia, a \Burgundia,à Germa^
fiia, a Longobardia, ab Apulia, ab alijs regnis,à' 'virtute, Ò'fi"
gno Sancì. i Crucis Jìgnati , ^^/*w^//, ijltum ire parantinitc*
rias Dei in hojìes Chriftiani nominis ^ ; Eadem Abbas Vjpergen^
fis pag.z^c. Ducìor Anglorum fuit Robertus Dux Normanne
filius Gulielmi Conquaftoris natu maximus , à' ob id legitimui
C regni h(£res,Jed a Gulielmo Rufo deceptus .
Scotos duxit Alanus Fergandus Tìrttannorum,inquiunt lau
dati fcriptores,princeps:fed, 'utpi^o, Malcolmi j . ex S. Mar*
gareta filius . Mtrum, cur Benediclus nofier VVillielmo Bri"
tannos fubne^at , cuiusbac expeditione nulla apud Anglicos
tAnnales mentio .
Scotos egregiam bello facro opera nauajfe,cur tacuerit He^,
Boethius , mirum 'uideri pojjet , cum exprejferit Paulus louius
iti Scoti js defcriptione pag.i^.
Interfuere et iam buie e xpe ditioni cu ingentìbus copijs,& lau
dabilem,fortemq; operam exhibueriwt PifanijVcnetitGinuen"
fcs, vtifuis locis obferuabitur* GOT-
<*^ LfBER PRIMVS. ^3-
COFFREDVS, FUlcbcriusCarnotetiJìs in GeJl.Pere-
grìnoì". Fr.ic.cap.z.'Satis imperite i Godeffìdus DttxRi^gfii Lo^
tarienfis J Taulo mtliiis GmbertHS Abbas lib. z.hijlor.flierofo'
lymit. cap. 1 2. Dux Godefridius^cui ex materna hjsreditatt^
• ducatus, aptid Lotharingos accejfèrat . Tyrius lib. r . cap. 17,
Appojìtijòime eum defcribit Robertus Monackus Hiji. Hierofo»
lymit. hb. i . pag. 3^. EuJlachijTìolonienfis Comitis flius yfed
officio dignitatis du^ TeutonicuSy 'vultu elegans,Jla tura proce*
fUSydidcis Eloquio, moribus egregius, ^ in tantìilenisy'vtma-
gis infe monachu7n,quhm militem figurar et .f e um hojlem M-
menjhitiebat adejje^ ^ imminere pr£lium,tum audaci mente
concipiebat animum, ^ qtiafi leo frendens adnu/Jius pauebat
ocGurfum^Henricus Huntindouienfis htfloriar. lib.'j.pag. 1 14.
Indtcìionem beili perperam' locat in Afwo 1006 ; é^ Eufiachiìi
■ %>ocat Balanite Coufulcm^ ^ Ducem tamen Godef ridurne eius
fitium . Et in codem anni errore 'verfatur de Houeden. Anna^
• lium parte priore pag. 166. quos Scriptores eh lubentius lauda*
ui,quodex ijs multa obferuata digna haberi pojjìint.lda Comi
tifia Godefridimater Affiigemèfibus tcclefiuyqu^ejlin Villa Gè
riapiajConcefsit eo confentieteyZ>t AlS . Codex Lipsijfupplet. Si-
geberti Chronicon ad Annu r 096 . Plura de eo lib. 4. hic infra*
"BONON I ^,£. Altera ejl ItalicS Regum olim Hetrufco-
rum fedcs, ^/Emilijs caput yjiudiorum ma ter: Hxc "vero gallica
in littore Morinorum^ Epijcopifedes, diruta a Carolo V. TfrrAy
CiCfaris olim nauale accommodumfiejforiacum diSIum.HinC"
mar US tamen Rhemenjìs MS . libro cotra H ine ma rum Laudu'
nenfem Tìononiam Epifcopum Juum habuilje ante Normanna*
rum vajlationem fcribityfuit i/Jud Hincmari opus apud N.IGO'
laum Fabrum, quifuit Ludouico 13. Regi hjìudijs,
VARIO TEMPORE. Quidam enim copi^ terra , *vt
Guaite ri, Tetri Eremita y cir Gode/ridi Byfantiucontenderunty
ali£ nauali e xpeditione z-fo , ehdcm conucnere , %'t Tancredusy
Boamundusy Scoti, Angli, Pifani, Veneti, Gema'nfcs, 'vt ex au'
thoribus, quos laudani, liquet : Fukh^rius Catmtenfis cap. z.
<4 I>E BELLO SACRO
A yllij parata pcrmàores alijs, iter fané corpore coppermit^, aì^ \
qiiidcm menfi Aprili, z'el Maioy 'vel lutilo y mcnon AuguJio,ér
September,Jei{ Ocìobri, prouf fumpturrL^^ oporiumtfs juccurrit
'fubfequuttfunt, ir.a'.\V ^.c- ,^
17 SVSF ECtA r/DES. Merli 0 , ita enìm e re di tu m pri^
fcis, Sermus^JMaurus Honoratus adlib.ó» iy£fieid. pag. 45 S.
€X Ptolomei autoritate, ^ Climatum ratiove A/z-as z'ocatyVet"
Jigellesy Grecos leuesy Callos pigrioris ingenij.LadeJuljus Mn"
. ternus Firmic\us iib, i . AJlron. cap. i • Cicero prò l lacco IJìdefn
. i/la natio nunquam coluit^ . Piene Juuenalisy ^ Valer nis Ma^
ximus, talis etiam hic Alexijfuit: Albertus Aquèjis lib. z.cap»
. 9. plurimùm monueruntt vt caueret verfutias , S' l'cnenataì
B vejles ipfitis Imperatoris Alexij, é". dulofa 'verba iGuibertus pag, di
48 5 . eum vocat injidelemyfubdolumjperjjdium ncquifimum.
■lUius 'vero fra udem dejcritit TyriUs lib.z. cap,^. NicetasAco-
minat. Choruat. homo Ji qui Jquim alius occulti.animiy qui fa'
pientiam in difiimulando pojitam ratus , raro admodum quid
faHurus ejjetj prdS fé ferrei . Concordes alij .
18 G VALTERIVS E^JRAN VS, Trimus hicChri-
Jli'uexiiJum pr<etulit, (ir vi£ futsaccinxit . fulclerius Carno-
tenfis pag.^ 8 «> . primitus per Munga ria m perrexit , cuius gen-
tispoflea ^atrapafuit quidam Galterius ,Jtiie Pecunia dicJus y
miles optimus, qui poflea Inter 7\l icomedtam , (Ir 7\, icaam *vr*
bes e li. multis cctfocijsfuis a Turcis occifus fuii : Guibertus Ab* ^
C bas cap. 1 1 . C ^Petrus de multa Comitum fuorum vcccordiafa'
pe vexatusy ^ crebra frage confufus cuidam TranfequanOyù*
cogniti generis virc,armis quantn ad fé firenuoy nomine Guai-
terioprimatumface gcntis dederat, 'vt quosdocumentis diftinC'
re non poterat^iì/efaltcm fiutoritate rejlringeret^: longf aper^
tius huic loco iliufirando Albertus Aquenfs lib. i . cap. 7 . [ 0-
élauo die menfs tyVjartij ì'ualterus cognomento Senfauehor
miles egregius cum magna Societate Prangenarum pedilum-^
foìummodo oifo hahens Equites, ex admonitivneprfdiàJi Tetri
Eremi tiS in iriitio vìa Hierojolymitan^, nitrauit regnum Plun^
LIBSR PRIMVS. ?^-
gari£ 1 :foror tamsn circa ex^tfditionis tempuf itj tAlberto ejf
'vniusanni integri, nam ingrejfum 'uiam Guaite rum hicuuU
anno 1095. Cantra reóìiusTyriusiih.i. cap. 18* numerai An'
' ttum \og6,^Gualtericognomentum ejfertSenfauerihodi^^
nobìlis extat apud Francosfamilia , quam eundem re or , San^
fovvocur .
> PiANNONItAM. Fegio Crucis antiquis Pdonia^ :
tÀppianus in lllyricisjfedfaljìfsima ea appellatio.y 'vt docemur
• (x''Diotits Cocceianilib. /^g.ldemtamen'vitiuminhdejit codici
Arijlotelis de Mirabilibus ,vbi dev^uro Apyro: reuera Panno-
nia non triplex, vt optatus Milenitanus habe ty fé d duplex t.in"
tumyfuperior, in qua tAuJlria, Carinthia , Carniola : Inferior ,
qui à* Hungaria auditj ^ vernaculè VVegierska ejl . Viden-
dus Lazius in Tran/m igratione get. ò" noJlerScotus in libro de
Wofitia vtriufque Imperli , Hungaria autem diÓìa^quafi Hh'
norumy zAuarumq; .J?AixtÌ0) vtautfor efl Eginhartus^feu Ki-
neartus Scotus in vita Caroli AI agni^^ VVitichindusT^enedi"
Binus z^4nnaltum fcriptor : Simocaé7us , lornandes , Nicepho^
rus , Caltjlus videa n tur .
I CiA LEM ìA N 0 . Hunc celebrant fjuius belli fcriptores
tanquam pium TrincipemyTyrius lib . i . cap. i S. ér ^^*^ fe^^*'
tus Albertus Aquenfs Regem Cbrijlianifsimii vocat lib. i .cap,
'j.exjirpe Toxt/r ocJauuSy 11 onfinio autore Hijìoria Rugane O'
Dubrauij edita a loanne Oratone confulatur,
F l N ES REGNI. Tcrmwum Hungarici, à" bulgari-
ci regni V9cant Alaleuillam ,Tyrius , ìy Aquenjis l&co lau—
dato.
§ ^^VV AI . Ptolomp eJìvxì^iQ^ Sauius , Trogo Tompeio
Sabus, in verdone Arriani latina Salus , corrupte . Strabonis
erroremlib. 7. confutami Abraham OrtdiuSy nec minus r idi-
tuia hifìoria Argonautarum ^poìIo?nj,qui Sauum ejfe Ifirum
'uultycum Sauus in Ifirum mfluatad Segcflriam Ciuttatem^ vt
res efl noti f sima : Claudiani corruptus locus lib, 2. de laudìbus
Jiiliconis ifed reflitutuf fic , vbiplura dixi ,
Pan-
^6 DE BELIO SACRO
A'., Tc^nmnms potQraè fatii ,
4ii\ T e.// VR VR VAI . Imo l'ero Taururum Tìviìo autore, lì"
cet 'Tiolomxo fit rxovi^tgoif Tattrurum , vernaculè ejì Nandor
Alba.Tltnium f€cutus Scotus in Notifialmperìj Alba Grjtca
ticnnulhs auditi alij vsr'o Marfauia €jl . recentiorcs 'vocat lìt*
Icgrados Georg. Cedrenus Epitome 6i^. l'bi haud re^e voluit
ejjè cafiellfim ditioms Ttircw^ ; Idem pag, %$>i . CeU brat Ele\ i
machum lìeUgradorum Pritieìpem Bulgarum , Guìltelmo^Ty* .
rio b^^nc e a ndem militum cladem defcrìbenti lib . i . cap . 2 7 . iì<?/-
gì'adum eji Bulgariai regni Vmbilieus ; Hic populus olim Mq^-
fi & Trihalli ; Bulgarico regno euerfo Seriticf Dejpotis Emigra"
dum paruity dunec Sigifmundus disfar permutatione facfa cu
E £leazare Trincipe adteeit vrbem eam regno Hungartco\ Cai' '*
cocondyles lib. ^. tnanfitq;diu ge.ntis propugnacultim , ^ Tur*
$<& terrai donec Solymanus 2. eam ante aliquot annos expugna
uit : Porro Be/fegraufifeu Belgradi Princeps t qui commeatum •'
exercitui nega uit Venalem, A ichita erat/ìyrius Itb. i . cap. 1 9.
Albertus Aquen/slib<i. cap. S,
14 S TR (^ El C E M * In Se ruta hdc *vrbì non longe jìuui% '
Maroe^feu J^oraua, quem Alojclium diti conte hdunt Felix j z
Petanctus Itinerario ad Vladifaum Regem, inde aliterperegri-
tiis/uit ad Nyfam, quf Alberto eJì Nirch, ^ Ce drenò pagina ,
61^. Naif US . hcdie,i't cpinor,Traditzay Seruia caput ea tetri' !
peJlatCy Arnoldo Eubecenje autore , qui lib. 2. cap. 4. Nicaam >
C *vocat : Ha beo autoresj quibus placet^olim Sardicain di^aw-^^ i j»,
nut 'vt in aureo CaracalU nummo , & The/auro Huberti Gelt-
zij Serdica autrecfè, eadem ejl Stralttia Cedren »Tyrijq; lib,z, .
€ap . 2, 6", i>t nojler ait,Jiraltce . C oncilium hic fub C onjìanti^ : z^
no AuguJIo habiium docet JAlichaeltus Glycas,Ioannes Eydus ,
SophianuSi Curopalatcsj Eutropiusy Antcninusyfeu ScotuSiijf'
rius in itinerario Suidas, ó" aly apud Crtelium 'uideantur . •
t^ "BTZANTIVM. Peregrini duce G ualterio nuHasper^
pejli mokjlias ifed 'vbique alacri . Cbrijlianorum 'voto fufcepti ,
<^ commeatu adiuti a Seruiti Byzantium peruenerunt: Abuw
de
LIBER SECVMDV8. ^ f?
A de HiflorU HÌ€roffilymitati£fcrìptons maxime Tyrìus , ò" A*
quenfiSyà" i^i trarijcurfii vrbes opuUntas piytergrej^i plurimas
fedfiobilwres eo iraùìu Tkinopolis , cuius metninit Tlinius , (x
Aqueiifis Itb.i, capq, cMeridosè ab ^.rnaldo Lubecenfe Vino*
folis Itb. 2. cap.^. ejlifuritt qui exijliment, velcri nomine Tbi"
lippopolim dt&am iTyrius lib.z. cap.^, Confentit Itinerarium
SoiomonisSchumeckeriyquod ediditfcriptor quidam ; vltima^
%jrbi ab illis aditafuit hdrianopolis : Aquenjis lib. i .cap."]. die^
rum quinque itinere Byzantio dijlans : Trocop.lib. 8. belli Go-
thici* De Conjlantinopoli autemyà' Byzantio fi qutppiam petif^
adi ad Tacitum lib. i z . adfinem , loannem harisberienfem Uh*
I. Toly oratici cap. 5 . lujìitium lunianum lib. p. Kntholegiam
B Grjecà lib./^. cap.^. Auienn. pag. 27 4. Prtfctan.Tcriegefi pag.
587. tjMarcianus Heracliota F.7 15.8. Adhelmus ^cotus lib»
I . de laudibus Virginitatis .
Vrbs £/?, quam vulgo Byzanti nomine dicunt y
Conjlantinopolis pojlhac vocttetur in <suum •
Dixiadillud Claudia nt lib. 1. in Eutrop.
Hoc ByzaSf ConJlantinufq\ videbunt . . ^
l5 L.ETVS ALEXIVS. Rie efifamili<tComnen£ Impera^ '^
tor 1 1. nam Ifacius Comnenus extorfit violenter Impermm-^
Orientale MichaeliStratiotico , regna uitq; annos duos menfes
tres, deinde hic nojler alienatum a domofua Jmperiu mirafoe»
licitate recuperauit a T^icephoro Ti ot ornate , facili, (y ingenua
Frinceps natura, nifieam gr dea perfidia corrupifiet'.fiiccefÀt et
C Ioannes Torphyrogenetes , quem pater obfidem tradidit Cafiris
peregrinorumfdum Gothefredus vrbe intraret,nofier infra^Ty^
rius, à" Aquenfis lib. z.cap. 15. hunc mater Irene fupplantars
voluit , eoq\ex pun^Ojfuccefiionem Imperij in T^ephorunL^
Briennitim generumfuum trans/erre conata,irrito euentu, na
& ipfe fedit pacificè, & Theodoramfiltam Balduino Regi III.
iocauitvxorem, ^^ Alexium filiumjuumfiiccefiorem nomina--
uit, qui cumfratre filo Andronico ante patrem obijt iparieti^
fato,/facio Scbafiocratore humanis exeptOiTes deuoluta efifum-*
H me
^8 6e bello sacro
A ^-^ ad 3^anuelemy qtu ex Zonara, DruNgario^Chomate, Ce-
dì'vnv, ^ìijq; defumpta mire ad htjtoriam mjìram , atqiie etUm
reromnes O/'ientalium illujlrandas , fed maxime ad Haytonis
"Armerjìj ledioriem conferiint .
%-] A T P E l' R V S . Difiidet nofler ah alijs in hoc Vetri itine
fCf nam autoresfupra a me laudati ajjèrunt , eodem agmtnc^^
Cualterum^à' PetrumprofeiJos^fed ea lege, vt hic pietatis af"
fecìu-^iììe militari difcipUna militem regeret : hic 'vero nojler di-
uifis copijs Gualterium pri?num , mox Tetrum Conjiantinopo^
iim peruènijfefcribit, habetq'., ajprtorem Tyrium, qui Uh. i .cap^
iS. Gualteri tranjttum exhibet ,cap. ip, T^etrum aitfubfe—
a8 T R A D E R E N T O B S I D E S.Hifuerunt VValterus
£ de Eretoili ^ Gothefredus Burel de Stampis : Aquenfis lib . i.
capalo,
%^ C AR R I S . §luidfit Carrago , quam hic innuit, dixi in
Commentarijs ad Claudianurrt^ .
Jnjpeciem cj^fis obtendit plaujlra iuuencis ,
30 Oyi ANTE VKMGRESSOS. Narratioeadem
hulus tumultuSj ^iniurtae Niz^orum) expojlulatio apudalivs
iam laudatos huius belli fcriptures,fed apertifimè, & cultifiifnè
fiojlerileui tame dijlidiO) nam quos nojler Germanos vocat, Ty-
rio Itb. I . cap. zo.funt Teutonici numero quafi centumià' vicus
ilJe,quem nojler fuccenfum prodit ^Tyrioycjl domicilia quorun-
dam extra murumjed ér/'^rf^W/// a Bulgaris occiji ad decente
C mtllia , Tyrius cap. 2 1 . «^ cuJlodi<z manctpatus ingens <vtrmf-
quefexus numerus ^plaujlra ad duo mtllia amijfa^. Tyrius
cap. ZI*
51 . EDICVNT. Imperdtoris hoc Alexij edi^ii exTyrio e. li.
ir zAquenfe lib. i . cap. 1 4. Et caufa huius edióìi, quo d de iniu*
rijs à Tetri exercitu tJMale'^ill/faflis certiorfaBus Alexius,
grauiter contumeliastulerat) erat enim ea tempejlate Bulgaria
fub ImperatoribusConJlantinopolitanisyfiquidemeam edomue^
#J/ làaCiliusMi ({Ui ^Q^ 'Kyctgo^fèvt^ hoc ejl Bulgarorum occiforii
' ' fognO'
LIBER SECVNDVS. tf
A tognorrtentum indejumpfity aritequem ììeges indigena eam /f**
nuerant^'qui vana Jor luna cum 'Lyz,Atims At4gujlis dejjrjilia'
tìaàvltimum bcl/i voce Jubacìij '^Duccs , a quibus regerentur y
accipicbant, qualis eft N uhitas hic memoratus a noflro, Nicir"
ra di&us, ^ forte recìius Nicetas. loarin, Zonaras, Cedretiuf^
alij .
3Z P A V C O R V M D I ER V M. Nam amplius qu'mquc.
Aquerjf. cap. \6. lib.i.
33 PLACVIT CVNCTIS. IniofiàfAkxiJCo/ifliu,
ne tntjJce/'enty aut etiam prxceptumyAnvuyjyjus in Gcjlisfran^
corum i'b. i . K olite tranjmeare brachiurn , donec venia t ma"
xima Crijìianurum virtus^quomam vos tanti noneJìts,vt cum
B Turcis prxliari valeatis ì Baldrius Arcbiepifcopus. IM andane -
rati ne transfrciarent, quoufque maximus quijequebatur , ad-
uenijjet excrcilus yjienim aluerficeritis , ejfen gentdes in vqs
irrutnti ^ imbeìlern hanc periment legiunem ' . Robert us MO'
fjachus lib. I . non nihil ab bis dijjentit^ narrat enim , infolen t io-
peregri norum commotum Imperatorem ^quod palatia dcjlrue-
rentj te?77pla,ficrafq; dides^plumbo, quod iyzantinis venderei,
ijsprxctpijje^ iratum diquoreum S .Georgij^Ih'achium tran/mea^
rent . ^ed ^ nojìer^reifè placuife cuncìis AlexiJ con/ilium^qui
Ò' nauesy vt tranjwitterent, parari iufit, Tyrdib. i . cap.zz. in
fine, ideo hic additum iujjìt Imperatori! . j
J4 BIIHYNIAM. Si uè , vt lu nummo Ha d ria ni Augw
C Jli r Bitheinia antiquitas l Bebrycia , " fed iy [ tS^lygdonia .
tJ/VIarcian. (^pc//a l'krygia maior ; Salujìius apud Scruiuni^
adlib.'^.tyEneid. ^trimouis, ^hejfalisy Cyonia,Moliande Pli-
fùus frhracejuim. , Eujìatbius -Aietapctus lujlinusl'é. ló.vul
gobodie Tierfaugial. Cajìaldus.dixt multisad Ckudianulili,
Z. in Eutrop.
ThyniThraceseranf, qu^nunc Bithyniafertur.
3^ N 1 C O M E D 1 A M . Stephano "hyzantmo ejl - Olbia . ]
TrebelLoTùllioni Aminiano Paujani£ Jy Cedrcno Ajìacui //-
cètbas appelUtiones T'tclemais, ^ Mela difiinguant ; Erraf
H i vde^
th DE BELLO SACRO
A vehèmoiter Marius Niger, 'vulgo Nicor ih Turcis dicitur^vt
in Strabone autor eftlionaccioluSffed Jfnigimid ejjc'vuit leun*
clauius ,
$6 ÌAÌCE A*Ab autore fuo ^ Afiiigofiia cu tur metto Celebris^
in huius Sacr£ expeditionisfcripturibusy ijulgo Jfuich ,
SI Cl}^ ALÌS ESSE L ASìM Sì ATV S.Nonmodè
prxfens hic AJixJlatus , dum eam peregrini injtderunt ^Jed ^ a
decltnatione Romaui Imperij ex lacvbo Vitriaco Cardinale lib»
I . hijl. Orient. explicartpojfunt , cb' a Tyrio lib. i . Porro Dio'
fenescognomento eJlRomanus fyrio cap. 8. ò* Bejpheth nojìri ^
illi'vocatur Belpheth ex 'vlttmisjìnibus Orient is, Perfarum, ^
Ajfyriorum potentifstmus^ Satrapa ibidem luci .
58 INVniS FRINCIPIBVS. Imo, é'abfenteTe'
B trOi qui Conjlantinopolim profc&us erat , vt alkuiarct rerum
pretta^ ait Tyrius .
jp OPPIDVM OBSEDERE. Idoppidum -vacuum
repertum incolis, ^ nomen ei [Exerugorgo pontt Robertus Mo
^ tjachus lib. l 'pag-sS' Eadem Guibertus Abbas lib. 2. hfjl. HiC'
' rofolymit. cap. io.
40 VEL C^Sl SVNT. Imo primo valide defenderunt
muros^ iùm ia&u frequentifsimo fagittarum, inde cedere eoa-
fri,adpr.i^/idiumje receperunt, quod Turcis aggejlis vndtquèli-
gnis comtufshe, z^lbert. Aquenf. lib. 1 . cap. iH.
Al IVREA HVMJLIOR. Autor tllat^e à Turcis, &
C ^cceptje cladis vindicad<s,Godifredus Lurelltus importunis da-
moribits duces ipfis a Tetro cum Imperio reltLÌoSyplebe adiutius
tnfaniente,maciem euvcauit : Duces autem fuère Reinoldus de
Ireis, Vl'alterus Senfai4eiri Walterus de 1 retoil, ^ Fulcherus
' Atireliciìfis . Aquenjis cap. 2 e. laiè Tyrius lib. i . cap. 1 5 . Ow-
ties fané Luius beiJt Jcriptores hac dtfcriptifme Jupcrat Unge
^Accoltusmjlsr , neca Maiejlate ^l^ttirtij Ri4Ji thultum^
Ifcabejl.
41 QJINDECIM FERE UlELl A . Vnde tam e-
;àUm numsrum csforum a Solymatio^ acceperit, ignoro, nam^
Tyrius t
LIBER SÈCVMDVS. (ft
A 7/ W«/, quem 'unum maxime fibi imitandum propofuit , lon^
alìter loco proxime laudato: nam, cum dixijjet, Duces iam no*
minatos paulh/uperius cefos ,fubdtt i de *vigtnti quinque milli*
Suspeditumy ^ quingentorum numero Equitum 'vix'uelvnus
Juperfuity qui aut mortem effngerit, aut 'vtncula . Ac ducum
€afusfic fé babet. VValterus de Senfaueir tranjìoricam, ^ pr<.Z'
cor dia fcptem fagittisjìxus, Ecinoldus de l.reis , ^ Tolck etui
Carnutetjfisjiuey ijt antea , tyjun'lienjis JimtUmariyrioab bo'-
Jlibus cotìjumpti, ait Aquerijis cap.zz.
4j K £ L 1 C i C) C A Su £ L L O . Bade Tyrius peni ver'
haùm cap. z6. modus autem obfijlis nocendt hic eratyfagtttas iu
altum ititorqueb^nt Turci j'vt ab *yEthere reuertentestin 'verti'
B cemyiy in corposa incluforum corruentes^mijeUoi extinguerent»
vAqu€7iJis ibtd.
44 CODESCAVS. lueptìfiimè a Mariano Sanuto Tor*
feUio in fecret.fidel. Cruc. [ Scondefcaufcus J 'vocatur lib.^ .par
/e^ 4 tap.6, alij ejt Godes chalcus J vt Aquenji cap, 14 . qui et
Teutonicus natione , cìr ìiheni accota dici tur . Communior ap-
pellano ejl { Godefcalcus ; . Tyrius cap. 27. zAbbas Vefpergenfis
in ChronicO) Godefcalcum,^ Volckmarum T^resbyterosbUc eX'
pedìtionem adornajjèyfcribityprius tamen ingenti ludscorìi La-
mìenafa^(t_j .
4< PANNONJ^ FINES INGRESSO. Confen--
C tit Tyrius, qui luco laudato^, Godejcalcum cum quindecim md-
Itbus in Hungari£fnes admiffum yfcribit ; T^{oJlerpaul'o infra-
bic 1%. miUiay nefcio quo autore , enumerat ; difcrepant a/if , ^
■ penttiòra Regni loca penetrata, antequam prxdam agcre , auf
, petulanter fé gerere tncjcptfjènt^ contendunt; Sed Accolti 'ucrior
Htfloria, <^ a Germants autoribus confirmata ; locus 'enim quo
sd'itfi porta M efeburg du^us, Arnold. Lubecenf cap.;) .lib. 2 .
Concors et Aqucnfis loco citatd.lVeff/crgcnfi^efilVVeifeniurg,-], .
Ottoni Frtjìngenjj eft Porta ^Ufta lib. i . de rebus geflts inde-
■ rÌGÌImpcratoriscap-3z.
4^S G£.iMANl AD PR^AM VLRSLAitjbocf^cin^
St DE BELLO SACRO
A ' in Sucmì'um chnetatem reìjciunt. Aquefif.loco proxìmèlattdii'' ^
to : ncc alma voltiit Tyriusj^ltmcntorum ppuletitia abutcnte^ ,
^ ebrietati vacantes : de Sueriis multa Taciius libello de jMa»
ribtts Germanortim. Horum ^ 4. gentesfacit Paulus Grof^us dt
bodiernojìatu, qtiodjint Cajjubij, Polotii, é^ Tomerant; iaco'
kus Aionauìus Epijlola ad Ortelium, F.egiunem Geptdus mfedijf'
fé Commentanjs ad Claudianum dixi, abunde VVolfgagus'La*
ziusiib.S. Migrat.Gefjf.& alibi.
47 POST HO S MVLllTVDO. Maxima parshu-
ius exeràtusex ludisis conjlabat \ nam laniena ó^i aguìitiit in
€05 incc.pta, cumfine vJIa mifericordia in illosforet fiuifum-^ >
mulfi timore mortis ver ius , quam Chrijltani nominis amort^
B facro fonte abluti,inpiam expedi/ione raptiyvltim.n huius per
Alemamiiam incondit^^ iy turbuhntf expeditionis duces fuère
Emico Comes Alemannidii-t t'ult Aquetjjts lib.z. cap. i .Giare-
holdus de Vindiuly ^ Thomas Vendelojius. Aquen. cap.i^. Dif
fentit ab eo non leuiter Tyriusy qui fio habet cap. 29. Conuene-
rant eodemjludio ex Occidcntalibus fnibus turbjs innumera-
biles, ^ peditumanus infinita abfq; DuQCy^ recìore^erat tame
inter ees quidaviri nobtles Thomas de Feria, Clarenbaldus de
' VedoliolofWilhelanus Carpe tarias^Comes Hermanus Hispojl
modtt inter Coloniam,& Maguntiamfe , 'vocefq;fuas non leues
ddiunxit Comes Emicoy'vulgo AlemanicS diHusy'vel Leiuingefs
C ad Rhenum, de quo Auentinus lib. $ . Otto Trifingefis Itb.z.c 1. ^
4S EX ALTERO PALVDES. ^iagnanthicDanubiuSyiy
''' Lintax. TyriuSy ^ Aquenfis locis laudatis. , , .. i . . . -
A9 QVORVM OMNiViVL DM CES. Belli bmsfacriDu'
'" ces pr^cipuos tnitia tjarrationis fcriptores a.lij,in limine laudati
enumerantf^'virorum ilìufirium Catalogum lacobus Bongar-
JìuscontexuitjCmnihiladdenduìTt---' <,.v: • . .;..
^O BOAMVNDVS ROBRlilL Omnia ijl^a,qu^hic dega-
Jer nòfier aréJa^tyfusè peti'nda funi ab Hiflorica fìde^ à' nuper
ParifiiS) vt audio , prodierunt duo %'olmnina hifori.s Noriva^
"-mC'&ifed ego non vidi. Confidatur Gaufndus de ^AahterriL ^
LIBER SECVNDVS. é$
A Monachus de Gejlis Vìfcardi : Nec m^gni cenfio ejjè momenti
Eptjlolam Increpaioriam ad Laurcntium ^lotinum De Rei^
pubikdS VenetdS in -jMcire Hadì'iatictim iufe: Melior leéfio Gii
lielmì Apult£njis,qiti quatuor librisferipJìt'De Rebus in Italia^
^ Regno Neapolttano Normanicis : 'Porro "Boamundus ijlt^
Antiochidi pojlea prmceps . .
^I DlRRACHiVM. Eptri,aut Macedoni^ vrbsejl^ clade^
belli Ciuilis 'Romani s notijlima. Epidatirumputanf Mela^Stra-^
ho, Pliniiis, Liuius, ifr Dio lib.4 1 • r^^g^^f iAppianus,quem vide
itb. 1 . CiuiL Noneji Veleria, 'vt quidam putatit^ed DuzazzOé
Critici ad illud in Ciuilìbus P e troni] .
I ' 'Epidanmia mpiia quxrt^ *
51 si APVD EOS HABENDA. Cuhifsimahic eflcocio,
B in qua Accoltus cum 'veteribus certat : §lui 'vero fini Boamun'
dum fediti ex Italia^aut alijs Occidentis prouincijs,narrat Ty'
fius lib.1. cap,\^* T^ominafunt: Taticredus nepos exjororc.^
Boamttrtdi VVilheòni Comitisjìliur. Ruchardus de Trincipatu
fjepos Roberti Vifcardi, ^ Ranulphus eius frater, Robertus de
Anxa,Hcrmannus de derniy Robertus de SurdaValle , Rober-
tus Jìlius Trijlaniy Humfredusfilius Rudolfi , Richardus Jìltus
Ranulphiy Comes de Rojìnolo cum fratribusfuis ,^oelus Car^
notenjis, Alberedus de Cagnano,Humfredus de Monte Scabio-
fo. Hic hi/ce nobilibus comttatus fubjignis habens decem mi/Iia
Equitumy à" pli^rimas copias peditum Conjìantinopolim venit,
C & tribus pojl Pafcha Septimanis Godefredofe tunxit, Aquenjìs
lib. z.cap.iS.
^S GALLIO REGIS YRATER.HugoeJcognometo^Ma
gnus Pbiiippi Regisfrater, cuius flemma fatis indiligente^ col-
tecfum habes apud Hetiricum Huntindonienfem lib. 6. hijl. qui
ì amen falso eum anno 109^, in Syriam profe^um z^ult : Er^
ror efl in vno tantum anno . Alexius Imperator regno fuo me^
tuens in Cufiodiam coniecity 'vnaq; cum ilio Dr agone m, <ì^ Cla-
rebotdum yfedinfìante Godefredo,liberos dimijìt ; Aquenfis lib»
a. capri» ìyQap.^. al^q^hutus belli fcriptores .
BENE-
B
BENEDICTI ACCOLTI
DE BELLO A GHRITIANIS
CONTRA BARBAROS GESTO
Pro Chrifti Sepulchro , & ludea recuperandig,
LIBHR SECVNDVS.
Argumentum Georgi) Conaei Scoti .
OBJìdefratre àato^Gothefredus prdterit Hunnos^
Conuetiity à' Grdcum , iuratur ^lexius, HcUtn
Tranfmittunt Turmt , aj^eaant ChaUedonafoJfa ,
Appulus appelliti Niceaq; clauditurarmis,
Vi(^usTerfafugit , cedit belloq; malifq;
Vrbs domita , injlaurans Solymanus pretta damnOf
Tellttur ingenti) Tarfusq; aperifur, & ira
Tancredi) ^^rmeni fubduntur, à' orayrcrum
rangitur , ad Pontem Gothefredusfatur Orontiì .
OFFREDVM Duce, f profeaionl f!u-
dentem , caufae qusedam morabantur . Illa
vero fuit praecipua,quòd longé maior viro-
rum manus eum lècuta fuit ducem , quàm
hi fuiflentP, qui hunc praegreflbs vario tem-
pore fecuti erant . Itaque neceile fuit, non
paruam partem seftaiis labi, priufquam copix conueniret,
prasfertim ob quofdam , qui in ipfo apparatu lente admo-
dum fé habuerant, licét crebro admoniti,ne hominum ex-
pedlationi deefTent , ne tali excplo hebetiores alios ad bel-
lum facerent, ne ve in id tempus difFerrent iter,quod incó-
modum eflet futurum, vel impediret profedionem .
In medio demu auguili menfis,cum expe(llati, pr^tcr aii
modum
IIBER SECVNDVS. ^^
modum paucos, coifl'ent omnes , mouens Goffi cdus cum
A ingéti exercitu ad eos Auftiis venit fìnesjquos E} liei flu-
uiusab Vngariadiuidit. Ibi comperta liìoiumclade ,qui
per Fannoniam iter fccerunt, audienfq;, alics multos trau-
fiie vetitos, & eo animo rcgem elle , vt eos tranfire non fit
% latui US, t itatuit non pvins vltra procedere , quàm flederc
illum niteretur, putans rem magni certaminis, iic peiiculi
foie, fi ferro iter aperiendumellèt. Nani qua traduccnduf
j erat miles,interruntSauus,5c Arabon f Iati amnes,atque at-
tillimi, ad quorum tranfitum, rege inuito, ingens Uboijpc-
riculumqj proponebatur> cenièbatq, alienuni elle à liiis
ceptis , quòd cum rege chrifljano belium paci pi^latum
mallet.
£ Igitur milTi ab eo Iegati,cum tutum iter, & commeatum
petercnt, inuedus Rex in eorum perlìdiam, qui pi ius tran-
iìuerant, refpondit, illorum fcelus documentum làlubre fi-
bi dedilfe , ne temere cuiufquam fìdei crederei ,• le tamen
tanti GolFredum facerc ob lUas virtutes , quas magnas elle
fama accepe» ir, vt eum videre, ac fecum loqui maxime cu-
piat, & fpem prope certam illi eile , fi fimul ambo conuc-
jiiant, icquam concordiam iniri polle. Cum hoc rcfponlb,
dimiUìs legatis, quo maior adellet fides, nuntios iplè in ca-
ftra mifit, qui ferme idem fignificarent . Quod vbi accerit
C Golfredus, anceps animo, quidnam ageret, ob notam Ke-
gis m alios fi audem, quos , in fidem receptos , ci.us. mi lites
foedé pciemeianr,rem adconfilium ruorùdefert,qui hor-
tati luiiteum, ne ire ad regemgrauaretur; ncque emm ita
cum ameniem elle, vt, nullo propofito fceleiis piaemio, in
ipi'um fcuiiet, piajfertim quia tali facinore cùdorum oda
(ibi excitaientur.Cjcfos vero à Ibis copijs, latrocinio; per-
fìdjaq,- cladem fibi maturane, quanuis etiam incei tum lir ,
vnum illud facinus, lubente RcgQy paratum fuerit . £i-
go ii'^t , Deopiopitio, nequa detur occafio viam proiinus
jiegandi .
1 Hoc
"^
i$6 D E B E L L O S A C R O
A Hoc probato confilio cum nccctìs eqiiitibus profcduSi
honoriiicè, ac kiiVo applauiii a Kcge cxcif uui, quc Tua lye
mitiorem lepertumjadduxit facile , vt , i ccc}: tis obHdibus f
tranfitum fìbi, ac fuis daret . Fer hunc modum, re compo-
fita^GofFiedus ad fuos cum Te lecepillet, tranf mifìis profe-
rè pad:is obfìdibus> in Vngariam ducit, benignèq,' pei ca m
fulceptus^ vbi ad oppidum Malauillam peiucnit , qiiodin
fìnibus Regni erat iìtunvibi aliquotdies ftatiua habuit,ad-
\ientum operiens obfìdum , vtq; interim naues prò tranfìtu
fluminis cogerentur ;Quas poftquam paratas accepitelle,
redudiofq^in caftris obfides, tria milia militum fiumen tra
fìre, aduerfamq; ripam tenere iufilt, donec aliae copiae tra-
B ducerentur, veritus, ne qui trans amnem erant populi , tu-
multum reliquis tranfeuntibus facerent.Ipfe demde tranA
grellus flumen, propé Belgraué pofuit caltra, exploratiiq;
itinei^ibus, mouensjvbiqué quieuomnia, & commeaturn
reperit. Cumq;propè Lyzamium peruenifTet, A'gonéjac-
cepit,captum teneri, vt petitam daret fidem,&: in \ ei ba Irti
peratoris iuraret . Quod limul cum alijs egire paiTus, dlibis-
tanfqv? ne hocexeplo chriftiani à ceptis auerterentuv,nurt
dosmifit Imperatori, qui captos dimitti quàmpriii-pum pe-
terent . Q^o id negante, aliquid fibi conandum ratus, vt
inetucogeretipfum Principem, partem exercit;us praedatu
ire per agros iuffit . Ea militum manus late vagati , tei ro^
C rem fimub&p ladani faciens,multosagreftesin vrbe com-
pulit, quorum fuga.trepidatioq; cum totani vrbem tumul-
tu impìelTetjVeluti fi veri adeflent bodesjtimens Princeps,
ne iibi nuper adepto Imperium , nec dum experto fuoruni
animos,maius periculum immineret , liberos captos abire
iufTitjquos vrbe egreflbs eitufa obuiam multitudo cum ma-
gna ktitia in caftra deduxit, fìnifq; populandi eft fadus .
Poft hi€C Imperator, iram diUimuians, per fuos nuntios
GofFredum rogat, ne fècumloqui,<Sc vrbem ingredi abnue
retj magna enini quedani inftare, de quibus inuicem collo-
qui
IIBER SECVNDVS. ^7
qui opereprastium fit futurum . lUe autern infidias verims,
A negiuit, feinvrbemiturum, quòdaliudpraiuertendum fì-
bi ellet, expcv^areq; aliorum aduencum , /ine quibus nuliù
niaioris rei negocium incipieodum cenferetjpioinde vide-
rì fibi rem in aliud tempus differendam effe .
1 ali reiponfo iratus Princeps, palàm edidis vetuit fuisi
ne quis in caftra commeatum defeiret, ne vie cu aliquo mi-
lite cuiufq; rei comniertium faceret . igituv noflii^ad pis-
4 da veifì,parsìnì peragrospopulabundi f dilcunùt,«&: igne,
ac ferro magnas inferunt Giascis clades . Atimpeiator,
quidnam faceret ab ipfb initio non iatis ceitus,quod hinc
viciicendi Itiniiilus, inde metus ob impares vires illuni an-
gebant, poliremo nouoconfilio mentem adiecit,£rgo,rc-
B uocatis edi<flis,permifit copiam rerum omnium^dummodo
niilites ab iniurijs imperarent. Legatos mifit exercitusd u-
cibus, qui verbis eos, muneribufq; placai ent,quibus faeilè
pax fuit (Uafa, q'uòd fame compuHi tumultuili feceràt,cer-
iiebantq; , Tuos conatus irri tos fore,fi vnà cum bai bans gr§
cos quoque haberenthoftes, nec dubium efle^ quin ingens
periculum pncfèrtiminopiseproponcretur .
Sic ex l'cntentia rebus tranfacflis^poft aliquot diescum
irani fedata, lelaxatofq; animos Imperatorcredcret, quol-
damniifìt, qui ducibus dicci ent, inllare iam hibemum lé-
C pus, nec in fiequentia aedifìcijs loca,in quibus tumcilent»
coni moda his perhiemem foie, qui pie anguflia iem|:oiis,
nec tabernacula, nec alias res ad aicendà vini frigoiis pi ìe-
paraiient, proinde illuni hortari,vt in ea migient Tubui bia,
quLEiinitima thracio Bofphoro Aiiam ipedtàtjbi cnim ca-
paceseiie multorum domos, eofq mari, ac terra commea-
tum habituros . Id eo agebacconlilio,quo velutclauias te-
neret copjas, ne populari agi os poflent.Nam inter vrbem,r
5 Si eum locum, quem tum Blaqaerna tdictum feiunt par-
uus cEltate fluens amnis ita creTcebat hiberno jmbre, vt va-
iiutraniirinev^uaquam poilet, vnicus ponsobid conlii.u-
1 1 aus '
6Ì DE BET LO 5ACnO
A Czus volentìbus tnnlgi c^di aditum dabat . ftaqne- fiiaferat
libi, poftquam excrcitus eò venilìet, lìoitros mai i, ac fiumi
ne feptos, ne fame perirent , ci demum pai uuros . Uuccs
commodo regioiiis pelledl:! , vei bis abel.e dolum rati , ibi
hiemai e conltitueiùt , ncque enim fiuminc iè includi pof-
fc iatis animaduerterant .
In ea ergo tradudis copijs, coplures dies quieti fuerunt,
Sed au(fto demum per imbres amne , ita vt vado in tranf-
meabilis eflet,lmperator, qui ciani armatos multos in vi be
acciuerat, non vltra cun(fìandum ratus , quin cogitata exe-
que letur . Rurfus GofFredum per fuos rogar, vt fec um lo-
quendipote(latemfaceret,atquead hoc vrbemingredere-
B tur . Ad ea GofFredus , nil refpondit, fé habere,quod cum
ilio dicendum exiflimaret abfque affenfu eorum principù,
qui propèdiem venturi fint; interim vero, fi quid agédum
Imperator putet, fé legatos paratù mittere, vel audire fuos>
per quos illius mens patere poifit. At Imperator, negari fi-
bi petitaintelligens, armatos multos luce prima liuminis
pontem capere iubet,ragittarios quoque naues confcende-
re, appulfolq", littori à regione callrorum fagittis vndiquc
noftros impetere : vetuitetia nouis cdi(5ìis, ne quid fui prò
alendo exercitu in cafìra dcferrenr .
Goffredus autem fufpicatus,ita fa£ì:urum illum,quòd fé
includi videratpofTe^de media node fex milia equitum cu
C Balduinofratre ad pontem mifit, omnefq,*arma, & equos
parare, acplures cohortes vigiles effe cum armis imperar,
ne quis Inopinantes aggrederetur . Vix dum fatis dies ful-
xerat, quum praemifTì ad pontem equites Grascos vident e-
grelTos vrbem, raptoagmine , pontem perentes,&:ab ora
.maritima fagittarij,partimexnauibus,partim pcriittusdif-
fufi, vndique noflros aggreffi funt, fublatufqi maximus eia
mor poftquam ad duces efl perlatus, ipfi militem arma ca-
pere, ac expediti ad pugnam iubent , deinde inflruunr tri-
plicem aciem, fagitjarios multos, leuilqj andatura mixros^
.,.,.v' pedi-
LIBER SECVNDVS. 69
A peditibusequites, fubfìdio fuis ad littiis mittunt,datoprs-
cepto, vt, cùm longiusgi^ecos lepuliirent, celciiteriè ad
eosrecipiant . Iplì vero infliuvìis copjs ad ponte pergut,
domibus multis prius incenfis , ne quid ex illis hoftes ma-
chinarentur . Cum vero ad illuni eli peruentum, cernunt
fugatos à fuis Gr^cos .
Verùm non longé inde progrelTl copias magnas , ab vr-
be miflas> inipfa via ofFenderunt , cum quibus commi flb
pra^lio diù, & acriter eft pugnatum , multiq,- ab vtraque a-
cie ceciderunt. landem malore impetunoftrisnitcntibus,
hoftes fuga effufa vrbem repetiuère, fuorum multis in pu-
gna amiflis> & qui à tergo certabant milites, longius demù
B fubmotis hoftibus, ad fuos duces regrefTì funt .
Per hunc modum à fpeiam certa Princeps deiedlus,non
minus iam tuendi imperi;, quàm augendi follicitus, rem ad
6 confìlium fuorum defert, quorum fuafu ftatuit, f Hlium in
caftra mittere futurum ibi obfidis loco , quo ad GoiFredui
in vrbe veniens, ad iuos demum reuerteretur . Id nuntia-
tum ducibus, ipfì minime afpernadum rati,ne bellum mal-
ie, quàm pacemipfam videri poflent, vtiret Goflfredus af-
fenl'erunt.
Igitur poftquam obfes ad eos venìt, mox Goffredus vr-
bem ingreflus amicè,honorificèq,- fupra modum excipitur,
C nulla re, quse ad ornandum ipfum fpe(ftaret,prstermiira .
7 Hunc Imperator ad parem f confelFum cu admififret,mul-
% ta de fuis virtutibus prasdicas, eum deinceps velut f tilium
defenforem imperij habendum pronùtiat, &: fimul magnis
^ donatfmuneribus. Nec erga illuni, donec in vrbe verfa-
tus eft, aliquod genus munificentiae regie omifl'um fuit .
10 Deinde roganti Principi, vtiureiurando f tidem daret,qu^
ciira ludcani bello quasreret, fé prò ipfo retenturum, fpem
dedit,fe,ac reliquos Duces breui eideni aftcnfuros.Abeu-
tem deinde aulici onines, & magna pars cicium , vfque in
caftra profecuti,oblidemdatumreduxère. Nec multopoft
Prin-
t
7© DE BELLO SACRO
A Pnncipcs Galli, fuadeiite Goffredo , in vcrba Impcratorìs
iuramnt. Neque enim doininandi libidine ceperat arma,
ièd quo facrum fepulchrum , ludeamqi hberarent , fìmul
quoque cenfebat periculù ingens imminere, fi in Afia bel-
lum gerentibus, Gr^^cus à tergo initaret hoftis , nec lutum
eile, dimittédo prjcfidia per captaj vrbes^prout necefle fu-
turum erat, copias minuerc , cum per tot hoftiles prouin-
ciastranfituriefrent,acdemu nSyriam fuba(fluri,quàabf-
que magno certamine vinci non polfearbitrabantur, poft
eam demum fìrmatam pacem, Gallorum caltra copia reru
funt repleta. Neque in illis fuit quifcjuam, cuius virtuS;aut
1 1 fortuna emineret, Imperatoris f munerum expers .
1 1 Deinde propmquante iam vere, t vbi coelum clemetius
1 j efle ccepit, Duces, tempus idoneum efle,f rati,arma in A-
B fiam transferendi, ordiendiq; belli aduerl'us barbaros , Im-
peratore iuuàte,plurimas nauesomnis generis contrahùt.
i^ Cumq, illis mare f tranrgielTì,copias in Bythinnia + expo-
14 nunt, nec procul à mari pvopc vrbem Calcedonem f coa-
i^ ftitere, vallo, ac folla munitas caftris , difpofitifq', ftationi»
bus militum, ne incauti oppiimerentur . Is propterea pla-
cuitlocus^quòd aquario ibi commoda erat , nec vllumà
tergo habebant holtem . Eademq; die Byzantium petere*
ac demum redire non tantum lèmel, kd etiam pluiies mi-
lites poterant .
id> Dum hasc ab illis geruntur, Eoamundus, f paratis omul*
C bus,exApulia Ibluens Adriatico ve(fi;us mari , Dirrachio
demum appulit clallem ; ibi, expofiio in terram exercitu ,'
Macedoniam inciat; cam vero peragrans prouinciam,liie-
ras accipir, Imperatoiis humaniiatis , & offici; plenas , qui-
Lusamicitiam illi, tutumq; iter pollicebatur, ied longe ipfi
diuerfa mens erat . Cum enim fciret, hunc Roberti fìlium
effe, qui è Sicilia gì «cos expulerat, segre ferebataduetum
cius,. cum ob memoiiam patcì nse iniurice, tùm etiam quòd
nia^ni exercitus ciaiuni Duceai foimidabat;putans eunde
. :ì Coitili
LIBER SECVNDVS. ft
A hoftili animo in giascos elle. Itaque occulte iuncrat ijspr^-
fedlis, qui Macedoniam obnnebjint,vt obfeiuantcs illius
iter, cum facultate oblata , magno aliquo deti iméto affice-
rentjquòuèresefletoccultior, paulatim ex varijs locii
condu<^os milites ad eos mifèrat .
Hiergoadexequendum iuflum intenti, propè fluuium
17 quendam Bagdarum f ( tunc ab incolis did:um j fuos mili-
tes in infidijs.locant: A^identefq; die fequenti Boamundi
nepotem , Taiicredum nomine , cum parte exercitusam -
nem tranfgrefìTumjin alios, qui citra flumen remanferant,
impetum fecerunt, & à fronte, à tergo, à lateribus circun-^
fufijità perculfisinftitère, vt vixcoUigendi fui, ex }.edi en-
fi diq,- arma facultaicm haberent. At Boamundus,vt in re lu-
bttafatisimpauidus, nec animo, neque confiììo deficere,
fed iuos ad pugnam hortari, aciem, prouterat facultas, in-
fìruere, fubiidia laborantibus mittere, vnde maius erat pe-
riculum, ibi adefie, nullum deniqj Ducis officium prxter-
tnittere , Sì tai)ien longior pugna fuiifet , verifìmile erat ,
vigoria hoftem potiturum fuiile, prciiabat enim copia mi-
litum^ Se recens cum feflìs dimicabat .
1 8 Tàcredus f autem clamore pugnantlu , patruìq-, permo-
tus nuntijs,quò in difcrimine res iam eflet memorantibus ,
figna conueitere , ac flumen tranfiie milites iubet, inftru-
iìoq; acie prò anguftia temporis, ferocem hoilem muzik .
C Gr.ì^ci vero, qui eo confilio pugnam commiferant, vt ante
fcilicct.Boamundum opprimerent, quàm a Tancredo fuc-
CurripolFet, poftquam viderunt reuertieos , qui amiKm
tranfiuerant, vix piimum impetum eórum ferentes , prce-
lium dilToluerunt, Si in proxima loca, vel in fìluas refugè-.
re . multi tamen ex eisc^efi, multi etiam capti funt, exqui-
bus eli cognitum, iubente Imperatorejrem hanc totam ge-
ftam fuifle-. ìd Eoamundus diilimulans, ne illum palàm fa-
ceret hoilem, ex tempio quoldam Byzantlummi/ìt^qui de
tanta iniuria ciueieicntur ^dicerentq; jBoamiindum eie
dere,
7% DE'BELLO SACRO
A àavcy ignaro Principe , grascos militcs id facinus' aufoi^ ac
iÌA\\i\ orarent, ita poflhac per eum ftatuijVtfibi amico iter
iiifcftum non tìeret . Quibusille,licét benigne refpondif-
fec, muitis verbis in fuos inue^^us, tamen Dux ipfe fufpc-
dani habens gì a:cam fidem, ita inftruduni ducebat agmé «
ac fi cum hottibus dimicandum forct.Cui Byzantium pro-
pinquanri occurrens Goffredus, quid Imperator velit, dc-
monllrac^ qua: ve caufe ad illi parendum alios mouerint.
Praetereà docet, eo negotio tempus redimi , quo nihil ipfix
carius eOet aggiedi magna cupiétibus , & certa i'pc à domo
profcctis ludea potiùdi, proinde hortatur , vbi obtempcrct
grt^co Principi, prete» tim ne improbarc aliorumiudicium,
B veleum odillè videarur.
His orationibus Eoamundus vidus, fa(flurum , qua! ve-
lit, fé affìrmat,requentiq', die vrbem ingieirus,Jmperaton*
quam alij dederant, fidem promittit;bcnignè,comiterq; ab
eo exceptus, Se muitis egregijs donatus donis . Idem quo-
t p que non multò poft 1 olofk, f Se Mandria» t reguli fecerùt,
10 quorumaliusclalfe, alter perirti ià, Dalmatiamq;inGrac-
. ciani venerat, Cum bis fuit Nicéfìs Pr^ful,in eo bello fum-
2 1 mi Pontiiìcis f Legatus : poft hos Normandia^ Princeps, <5t
multi fìmul prasftantes viri cum magno exercitu Byzantiii
conceirerunt, defueruntqi pauci ex cundis illis,qui facram
vouerant expeditionem .
C In ipib initio Aprilis menfis, cu omnes in Birhynia con-
uenifTent, còfilio inito, placuit ducibùs, poft vicinas domi-
tas vrbes, Niceam prouincia caput obfidcie/putabàt enim^
eadeui(fì:a,&puiro Solimano ingentis tum exercitus Du-
ce, faciliùs eos per alia loca tranfìturos, quodieliqui bar-
bari metu pei ten iri, vel ad eos deiiciét, vel commeatu ad*
iutostranfìie paticntur .
igitur, pleiifq; of pidis mai itimae orse vi, autmctu Tuba-
O.ÌS, mediterranea petétes loca , Niceam tandem obfelfum
a.1 vadùt, ducentapeditum, i eqmtum umilia centu ducentes.
Ciuitas
LIBER SECVNDV!^. ti
A Ciuitas ca, in plano rita,é regione occidentis, lacu ablui-
tur, ex aiijs partibus tnontes , nemoiaq^ vrbeni circunfìat,
in medio campus longe, ac late fatis patens, I atior lamen,
aut anguilior, prouc magis,vei minus mótes, ac diiix ab vr-
be diltant ; folla ingens vctulti opeiis per intcì miilas à lacu
panes circum muros eiat,perducta, exq; aqua iacus rcple-
ta, munitiorem ciuiiatem reddebat, ahis quoque , ac latis
muns cii cumfeptam. :>olimanus etiam quod pcnx accidie,
fulpicatus foi e, vt l'cilicet noltn ab oppugiianone,tam cla-
tx VI bis b«:Uum incipeient , iatis ante miiitcs multos in ea
tniferat, necnon baliltas, tormentaq; omnisgcneiis,& ma-
gnum (imul telorum numerum, ingens proteica fj unrenti
B vis, aharumq; rerum, cum quibusfern poflet ohfidio,in vr
bem adueda . Ipfe \ ero, nondum auius caftra in ^quo po-
neie,copia militum illisimpar,territurq,- opinione virtutis,
qua eos prxditos fama acceperat,in iptìs mòtibus loco ido-
neo conÌtiterat,follicitus,cii cumlpcdlanf -,* , fi quam occa-
fionem rei bene geiendc habere poflet , & in fpiò itinere ,
modo à tergo, modo à latere noftros inuadcns,aut infidens
' an^ullos laltus, multisincommodis eos affecerac .
Duces autem poiiquam ad vrbem pe ru enére, tota m pe-
%j nè,t praeterquàm ab cccafu lòiis, armatis cingunt , can os ,
quorum pcrmagnam habebantcopia,pro vallo verfusmó-
C tes difponuntjad portam^quae meridiem ipedlat,vacuus lo-
cus eli relichis, que 1 oloiir Principi certis de caufis adhuc
abienti occupa ndum leliquerant. Cuiusdumcxpeclàrad-
uentum, ne ocioiì cerei encrcn^ pus, vineas, tonekj; ad op-
pidum agere indituunt, prò his perficiedis materiam ex io*
cis i ropiiiquis comportari iubent ; cogunt exicaftris fabi o$
niultos, qui ei operi ftudium f rebeant, Se (ìmul etiam con-
ftiuan machinas, ex quibus vis mgens lapidum in ipia m^-
nia laci polTet; nam neque aries, vetus ir:achìna,illis tempo
ribus in vfu erat, neque bombarda, tormenti geiius^ paulo
iUpra ^tatcm hanc adinuentum.
K Dum
\t 74 t>t BELLO sAcna
'■i^ì:'-'- Duhv hic fìc agunt, parantq-,» Solimanus vH accq-it, vjj-
»' 'l'beiri ab his oblièliameiie , fòlito kiiigius cuiiì ti'ujs.a^ìi;i , vt
%n .^ iio{l»icfedei*.enr,.cieipei-ata vrbis ialute, ijlam ciil'cecie^:?^ne
-'. fcilket'lUb ocuiisiui&capei^etui-^&m^tu uibUt.Oitiiiiiu^cau
V ptè re>habétesvaccafionem lìbfadaliquod facinusegregium
-'.'• rdai'^nr; ncc multòpoit àl"uisdo(fì:us, qui falfa vtiismifce-
:.' I baiu, poi tam vibis verlUs meridiem hoiles adliUC non;ob-
<• i^fediiie,ac {ìbiabca parte facilem ad3tumadeosdari,atquc
% illos polt i'uum djfceirum Iblure admodum fé habei e paLu-
j. li g) aria, dilperfos vagarij nec ducum di'Jìo audientes eife ,
^ - Hacuii experiri foi tunam pugnje , ne , li ea prajteiiflet occa-
{ìo> fero portea perditis rebus remedium qucEieret: quòve
B obfefTis id eflet notum> per fuQS;nutìcios quid paret, indi-
cat, eos hortatur, vt die poftero, prima luce,partim ex mu-
"•' ris, partim eruptione hoftem laceilant, fé vero cum iui^ in
• tempore affuturum . Deinde milites hortandbs ratus,non
• mediocriter fIòftem»timentes,condone aduocata, itadif^
. feruit . jj.» . ^.^
24 Si.quis veftrum f exiftimat , nie adhuc pugna detre(Sar-
fe, quòd veftrae virtuti firn diftifus> vel ipfos hoiles pluijmi
. fecerim,velutegregios bello viros,loge fallitur opinione;
cum enim vos,atque illos confiderò, iatismilii fuafum eli,
eos vobis, nec vfu armorum, nec robore animi, aut corpo-
l'is, nec rebus geflis aequavi pofle. Nam pene omnes , qui
C :mecume{lis,à pueritiain ca(lrishabiti,beilIcasartesdidici-
' ^^ ilis.Vrbiscomiribus Rex Perfarù,cis Euphratem arma tràf
- fercns, magnas copias fuperauit, ac demum , viéjo grjECO-
**>nim Principe, prouinciamhac,plurefq; alias imperio Fp-
.. iìtoadiecit. Vosnonl bidoad voluptatem,non laborad
•iquietem vnquam deiìexit, necaliamrpr^rfus, quàm auda-
•,cie, fortituiinis, vidlori^ laudcmconcupiilis.An ergo,iUos
'■ co m parse mvohis /quorum parie^gn tyroqes elle,alips vc,rò
' luxu, ac longapacoxiefides facflos cpmpertum: habeO;,qiii
lingua; moribus; 6c genere diiioni^ aniroosiquc»queidifc9r-
aiBER SECVNDVX. ' *7f
'A de^'^mim, &confufiad.in.uicem nullam ob/èfuant d&fcl"
V filiiianTjtìejq; habentcertum ducem, cui parere adeiierint.
' -''Quil(5*, fibi duxeft, àtq,- hortator, quifljylaboris ^qurcìifq;
iiiodumfibi piiefcribit. Eiufmodi milites vcbis in aciopa-
- -res értint/ eos ne armatos timebitis f quibus arma magrs o-
*t -filtri, quàm prxCióìo erunt, quos metus-, ac labor pi ius co-
^■*^^ fi ci cri t, qua m virtus veftra,qu: fine ordine vllo prgnamcs,
"^ 'qiias habent vires, inancsreddct, quorum parten. nuf er e-
■ ' "egregie lupe raflis. Proinde non ei^o timcjis, pr^ium didu-
' ìf, iaurab hofte procul difcelTì, Icd , vt nadus occafioncm p
' cum pcriculo minimo illum vobis trucidandum obijceré.
Itaq; dum de induftria metum fimulo, ipfi hoftes nihil iani
à nobistimétes,quosfugi(learbitrantur,cufamq; vibisab-
C;iìecifre, in omnem liccmiamprblapfifunt. Scorta epulci
' ' ■VÌnumq','illosdeled:ant:.abfq;inlpei'io>abrq; figr.is per a-
'■'' grò* vagantur, non ftationes prò cailris^non vigilia & ex irò
re agunt . Sepulchrum , Judea memoria exciderunr, nihil
nìiniiS) quàm aduentum cogitant veftrum * fic prcnifli ex-
plor.toreS renuniiant,partemq; hoftium adhuc abefcqui
prbpediehv venturi fint. hos impat-atos, atq; incóditos pi i-
ma'luce aggredì ftatuj^ ipc h.iudxlubia vincendi fretus, nifi
vos infueJ-aJgnauia ipiàm fortunam deferitis'. ideoq,' vos
oro, atqjóblecro mrlites, vt, quàm fcepenumcro Regi ve-
drò, Si. mihi ipfinauaftisoperam, craftinodie dimicantcs,
B prjeftetis, &, fi potcft fieri, fi cogit neceflitas,maiorem. At-
^^- -que illud in primis cogitate, non de imperio, vel gloria rc->
lùm nunc fore certamen,quae dux res preftantcs viros ma-
^' " jcimé commouent, fed de aris,atq,* focis, de vita , 6c iangui'
^- ne, de religione, prò coniugibus,5c lLberÌ5 vefi:iis,eorumq; i
• omnium, qui Afiam incolunt. Nam-quiNicram circum-
- flant lìoftes, idcirco a domo iunt profe(5ti, vt Afii^ faci a,ce-
-- rimonias, ritus, penitus deleant, argentum, aurum,prcciio-
^'^ - faq; onìnia nobis adimant,vt trucidét omx5ci Chiifiiann^ re
^ -tigioiiiadUrrfosi'vel promancipijs cos tepcam . vt Cbriiiia
i^'^^ . K a ni
/^
x-^jó HE BELLO SACRO
A* tu,vobis <;xpulfis,in his prouincijs dcmum habitet,ncc vW-^
que in orbe fuperfit Perfarum nomea. H^c palam iadlant,
has ferunt fui aduetus cauras,eadem ex captis,Gr9cir4pac-
cepiftis , id exploratum iamdudum habui . Proinde fi pa-
triam, religionem, vitam, laudem, coniuges, prolem habe-
tis caras, necefle eft, vos viros fortes effe, nec vllam fpem »
nifi in armis, dextraq-, , babere. Ac,fi fortuna c^ptis obfla-
ret,honeftam mortemfug^ turpi(fimjeanteferrc,puted5,a-
defie regem veilrum, fupplici ore vos ioganté,vt partadc-
cora,regnum Perfarum veflra virtute tueamini .^ obfeiToi
vero flebili vultu fupplices manus ad vos tendere, veflram
opem implorantes,ne cladem teterrimam patiantur,ne vr-
bem ignis, corpora fen um,aut fames confumatjne fua om-
B nia ferri, agi q; ab hpflibus videant . Ne, qui fuperftites c^-
dibus erunt, miferam fubeant fèi uitutem . Quifq*, v.eftrum
cxilumet, craftina die in fuadexiera fortuna m A fi^poflià
clfe ; Nam fi (vtfperoj vidores eritis, non modo ab hofdù
iftorum manu,red Chriftianorum omnium liberabimur: A-
i lij nanque, hisdeletis, vires prorfus horrebunt veftras, nec
-' vos poli: hac beilo lentare audebunr^ Se vos fortitudinis ,
pietatis maximam laudem confequimini . Veftrae virtuti
Perfarum Rex fuum imperium, fuas opes acceptas ferct .
A vobis Afìae populi defenfam falutem putabùt fuam. Ve-
flrum hoc prasclarum opus nulla vnquam delebir obliuio •
^ Proinde fic vos oportet agere, vt vos ipfos, atq; hofìes vir- ,
C tute infigni fuperetis, ne p^niteat Regem veflrum falutem
fuam, fUorumq; omnium vobis tuendam commifìfTe.
Ab hac oratione dimiffos milites corpora curare>ac fé ad
a^ iter parare iubet . Interbxctduoilli^quosà Solimano ad
vrbem Nìceam miffos diximus, vbi mandata cxpofuerunt,
portam egreltì , vt fìtus caflrorum , ordinemq; fpecularen-
lur, Se quibus ex locis commodius hoflesinuadi pofsét* te-
mere proculab vrbc vagantes à noflrisexcipiuiitur:quì ad
4uces perduri; primo ùlh conftanter móirii fé oppidanos
effe,
LIBER SECVMDVS. 77
A effe, dicere illa die vrbem egreffos, vt hoftesaliquos,vel e*
quos caperent : Sed tormétis admotis fateti vera metu eoa
^tiy qtiid paret Solimanus, quid oppidani, deiegut, 3c fp ab
ilio fuiffe miflbs, vtcìuesadpr^lium hortaretur. Earedi^-
ces perculfi, Tolofìe Principem iiteris admonent,vtprius
, ad eos venire properet , quàni hoiles aduentarent : palàm
totis edicunt caftris, vt miliies equos,& arma expediàt,lU-
tiones , vigiliafq; folito fi equentiores inftituunc . lubent,
cum cura obi'eruari, ne quis e cartris exire poflìt, veriti, ne
peraliquemhascadhoftcs deferrentur. Optimum quo—
-que virumfuit,quenilibetducum,quo cratloco,ruos tcne-
* re,aciemq*, ibidem inftruere, quo haud dubiè crederei Bar
B bari, luum aduentum ignotum efle, atque ob hoc incauti
opprimerentur.
l'olofie Princeps acceptis literis , accelerandum cerneJ,
quia parum iam dici rupererat,abcratqj decem milibus.paf
iìium ,ab ipfis cailris extemplò moucns, primis ferme te-
nebris nodlisin caftraperuenit,è regione infìdens vi bis il*
1' li iampridem deltinata . Ibi quiete horarum aliquot fuis da-
ta, parum ante lucis exortum eos arma reiumerc,ac fé ad
'-«pugnam parare imperat. Cum vero dies effulfit,inftruit
cquitum> ac peditum aciem . Idem faciunt reliqui duces
pane exercitus op;. idanis obiedla : fi quid ab^ vrbe moliré-
tur, carros impedimentaq; omnia vno m loco lulìerunt, co
G traili» vt aditus liber in hoites foret , non tamen figna effer-
ji, vel priusequos afcendi placuit, quàm Barbari aduenta-
rent, quo m compofìtos aggredì crederent, & noftri niagis
lecentes haberent equos .
At Solimanus ea mente ad hoftem pergens,vt opprimc-
rct incautos,vel fi paratos forfan offenderet, fortunam pu-
gna» experiretur, itainfìruxeratfuas acies,ac fi no dolo,fed
pari Marte pugnandum foret. Abundans enim equitum
copia, quorum numcrum ('ferunt) fuifie milium centum
quinquaginca; putabat^fe hoili non iniparem fore ,* licet is
peditum
^•; 78 DE BETrO SACRO
A f eduuhi riun-iero prdi.rct,eos in [hno f encitnitifcs rafifl
futuros, pi a.'(crtim quia m Icos ex eis t yrones effe iudie*
rat. Igiturpoftquaann jrlanum venir-parato^ad pugnani
Iblofahosinuadit, ojpidar.iq; omnibus portj's armai; «rii-
•punt;£x miiiisquiq; nimbumtelorum in noftios iaciunt •
ìoUitur vndique tant\i's clamor, v^t nemora ,xepfirciifikqi
vallcs refonarent . Pugnant vtnnque acritcr fagittis, & ia-
culisenìinùs, hòilis, &enie cominus . Feife feiocesinfta-
re Tuo more, niinc raros, difperfbfq;, modo confertos in
hoftem ferri, à'f fon te, à lateie nollros petere, ruétes incau
té circundare . Tantum deniqueannixirunt,vtnoftri,eo-
rum impetum non ferentes, pede refeire cògj?rentur,quos
B perturbatos illi .videntes, nec fubfidiumalios ferrC; fed ]Uii
locis fé tenere, audaciusinftaerunt, & pars.eonim.petGul-
fos fundercpars pec campum difFuia iiCliquos aggredì pro-
'- Qua re animaduerfa, princeps GofìTredus inuaditho—
^es,fugientesiamTolGranosgiadum fiflere> ac fecum in
pugnam redire cògitj'procedenfq*, in primam aciem hoftiu
impetum repref^t, nec ducis modo, fedmilitis arte funge*
■ batur, maxima f :*ra fortitudinis edens, 3c vbi fuos praemi
viderat, impigre xerebat opem. Itaque rcflituit prf lium a-
liquot locis, territofq; fua virtute confirmauit.
Dum hiEC ab eo geruntur, duces reliqui vagos per cam-
pum nadi hoftes, cum bis celeriter con(èrunt nianus, qui->
C bus fufis, fugatifq; , in htere maioris agminis cui fant . ibi
atrox editur pugna,quoniam hoftes refiftebant foi titer,&
qui aufugerant, ad integram aciem redeunt . Tandem ve-
ro fedì hoftes labore itineris, ae prclij, feifos etiam haben-
tcs equos,quorum multos pedites haftisjaut telis confode-
rant,vim Chriftianorum non tulerunt. Ergo cedentcs rc-
ferunt pedem, ordinem tamen obferuantes , clamante du-
C€, à tergo effe colles, tutumq*, receptum,fi modeftè fé re-
ciperent . Scd cum eo ipfo acriùs quuii\ inclinatamfensè-
^iu.d:^7 re
IIBER SECVNDVS. 75»
* A re aciem vidores, vndique le inucherent ;;vìncente der\^u
' > \eiecundiam metu, in fugam fé le omnes effuderunt. Mi-
v.^ lior c^des fugientium fuit, quod fìlua^ pioxim^,monielVlv
in quos hoTtcs refugeiant , nolti is impedimento ad perle..
'• quendum fuere, pi;tlèrtim quia locorum ignari erant. Ce-
%6 fa tanien l'unt lèx f milia hominu , par ferme numerus fuit
captus, Niceni quoque, non abfque magna luoi um et de ,
intra moenia funtcompulfi . Hoc piJtlio fadlo duces rati|
- oppidanos ea clade percuUbs egrius vrbem defenlui os , fi
"' 'priuseam oppugnencquàm illi ex tanto pauorel'e lecolli-
gant, pollerò die aggredi m'jenia decreucrunt ; ergo poit-
quam illuxit, inftrudli omnes lubeunt muros, Se breui. mo-
B mento ex parata materia foilas complenr,lcaliEqj niultis e-
rigi pai tibus ceptx, per quas in fummù euadere prompnf-
' lìmus quil'que ftudcbat . Obiellì vero putantes, cxfe fup-
^"» pliciuiib non vldtoriam petijminus acerbum foi e ccleb.^nt,
• ìì pugnantesoccumbarét, quàm fi diruta vrbe,anreoia ca-
ptarum còitigum, liberoiumq; inter \ erbera,&: vincula.om
nia fieda, atque indigrka palli expirarent .
Igitiil'cum fuppliciar, mors foeda , ruina vrbis effent ob
oculosj non militaris modo a^tas, autvirilis , led foeminx,
pueriq," fupra corporis, atque animi viies adcrant, propu-
gnantibus tela, ac-faxa miniftrantes, & ipfi, qui erat in niu-
C ris, certaminelaboris,acpeiiculi confpcdìu mutuo accen-
' debantur . Ig tur,quanquam vi liimma pugnarent noini,>
& fellìs mtegn lltpc luceederent,multiqi hoftes vulnera-
rentur, multi etiam caderent, ncc perahquothoias vUa tis
daretur quies , tamen tantus fuit eoruni ardor,adeò prn^-
fens ad pugn:\m animus, vt nolnos tandem caftra repeterc
coegerint, cenrum ex illis intei fectis, quorum pais maior ,
dum fcandit muros, vel fcaUi?; admouet, ia^is clt obi utà .
Qi;bs inter nonnulli fueiunt fad:is, & genere iilulli e s, mul-
ti quoqueex pr^lio laucij difcelsère . .: ?.iìì'.i
Ncc cfc iìlcadum in ea pugna Goifiedi faci nus,qui cum
ialini US
So DE BELLO SACRO
A fagittis plurcs Baibaros confecilìet, animaduertens , quon-
dam ex muris proccio coipoi e latine loqui , fuofq j incrc-
417 pare Itultos, imbeiles voci Lantem , fagitta f eum irasiixum
pnccipitem ex muro dedit .
Poitquam in caflra fuitreditum , conuenére ipfi duces»
vt in tanto rerum dilcrimine,quid cfletagéduni, coiìiiilta-
rent, hifqj omnibus tandem placuit,operibus ctiamoppu-
zS gnari vrbem, atque t in lacu claliem Itatui, ne per.eù piiE-
fìdiacppidanistranimittipoifcnt. Itaquepeimiilu Jmpe-
ratoris, naues multas vanj generis contraili faciunt, fingu-
zp Jafq; mari dedudtas, nonnuliisf plauftns fimul iundlis im-
poni, quaciumenta^ homine/q; per ieptem milia pafluum,
B vlqiie ad lacum traxére, ac parum pollea in confpedu ip^
(ìus vrbis claiiis vnis, atque armis inftruifla in lacu confti-
tit. Quarenouahortesattoniti,quòd ipem falutispené
amiferant, magno dolore funtafFe<fti,velut fi captam vidif-
fent vrbem ^ cernebant enim fugae , aut externjE opis viam
nuUam relidam effe , nec pofTe obiifti , quin demum fame
fuperarentur, nififorfan Solimanus cum maiorc exercitu
ad foluendam obfidionem rediret . Ea fpes licet exigua,5c
motushoftium,quosimplicabilesforeciedcbat,caulafuit,
ne vrbis dedendse confilium capcrcnt . Noftrijparatis om-
nibus, rui fus ciuitatem inuadùt : Tres turres lignea$,arma-
tis plcnas, applicant , muris difponunt vndique plures ma-
C chinas, ex quibus lapides in niuros emittcbàt : Clamor pu-
^0 gnantium f adhortantiumq; accendcbat certame : Eodem
tempore vrbsà terra, de lacu oppugiiabatur . Qviidam 11 b
uineis, tefludinibufq; , quidam iiib turribus muros ab imo
fubruebant ; multi Icalas moenibus admoiientesafcenderc
nitcbamur; plurimi iaculis, ac fagittis fugnabant, ex turri-
bus ligneisdimicantes, maxime hoftem vrgcbant, Nà piac
ininentestniiri faftigio dcfuper telis pr^mebant ecs, con- ì
gieliiq,veminùs multosex muris deturbarunt .
In tali anguftianon defecére animis Barbari,fèd hortari
fein-
LIBER^SECVMDVS. . «f
A '^In tali anguftianon defeccre animis Eaibarijfed hovtaii Te \
ixiuicem, refiftere fortiter, pulchrum i'ubarmismoiiUic^-
,re/vt patriam tiiej-entur . Matresfamiliae, dum ttla^vcl la- j ^
?xa iliis porrigunt, pailìs crjnibus flcntes orabant,vt i'ua viir-
• tute coniugcs, liberos crudelitati hoftiuni eriperét . U'i pa-
ratas antea machinas aduerlus turres difponuntjex quibiis
vna, quam Germani eiexerant, idìulapidum di(ìeda,cuq\
magiiofiagoDe.prolapfaeft, atque omnes> qui defuper, aut
Tiubeafuerunt/'periere . Sub idem tempus i tìibus |:oitjs
cfumpuiK hoites, <Sc magno impetu in noihcs delati , plu-
rimosinteiriciunt. Exmuris vero faces ,aiidaiiK]-, mat^-
i^iariiintun-c^ iacium, picem^ ac reliquas res , quibus ignis
B excitari poteft,fundebant. Itaque breui f'patio reliquia du^
"contìagraueiunt, plurefqi homineseodemigiic coiiiumpti ;
lunt . Ob quem cafum cum creuillent Barbaris aninii,no-
ftri aAitem mi^iuti ^ilent, ideoq,pugnarentl'egniuSj jlli ve-
ro inftarent ferociùs, duces receptui cani iuflerunt . CefTa-
tu-mq; per ajiquotdies eft ab armis,donec turres reficeren- r ^.
• tur, quod percommodum oppidanis fuit,quia interim par-
^ tes muri decuffas,vel perfora tasinitaurarunt. Breui auteni
V V€fc<tì:is furtibus,adOmnesidusferédQ&validis,i;ujfus vrbi^.^
- oppùgjmli eft'-Ctepta . Circa turres, macliinafq; foi tiflìtiii
milites lócàt!i''ruttty'qu-i^ fi ficrer eruptio> impetum hoilium
C exciperent, acque opera rutarentur. Multa quoqv ad \\Vi\ ^ ^
ignis arcendam l'ùnt prouifa . Itaqué licet iiil intentatutìi
hoiles reliquei int, quo ilcrncrent opera, vel incederct,ta- J
men illa egregie Tulle defenfa . Cumq^mui^runi pars ai)
imo diruta, & idamachinis, tandem eucrla nudaiiet vrbé>
i fìoiiri per apcvtum nouaiirage iter tranfcendunt. E© pro-
fedi hoites, vnde periculum erat maius,conferti ordinibus
plurimis firmata acie noftris refilhmt, egregiam quadri glo-
riam rati, fi armis potius, & virtute,quam moenibus vrbem
tuerentur . ergo atrox edirur pugna, nolìris nitentibus vr-':)^
bem ingredi, Barbaris acriterreiillétibus,& cum.coouuuè
L acceui
Sz DE BELLO SACRO
A accenderetuf certamen, noitriq; prcualèreincrpcrcnt^nox
tandem prcelium diremit. .
$1 ' Erat in vrbe iiolimani f vxor iecum daos filios habens,
-quae llrage muri exterrita,monitaqj , vt (ibi coniuleret,nec
fidei et vrbi mox futurjE in holliura poteftate , primis tene-
bris nauemconfcendens, cum perlacuni tétaiiett'ugam, à
noitris vnà cum liberis capitur ►
Niceni vero eadem node, confilio habito,nul|amcerne
tes viam faluiispraeterquam ibclementiaiioitium^ftatiiuot
experiri, nù dedére fetol^rabilialiquii qondicionepoisent.
Itaque pinmaluce iegatos misere^ qui leges.pacisjà'Cbriiiia
nis acciperent* Hi deduca ad Principe^ pKc.terìi'pemfiusi»!
^1 ìmpetfarunr, ne feruiréiur f in ipfos ciues,;)eve bona coiru ''
B dinpeientur . De reliquis omnibus potelUs libera, ipfìi .v^i*
dioribus eiVpevmiffa, quoS:reoi*ja4idag.endù in primis mo
tos, vt alij hpc exéplo eoruni fiidem magis , quàm arjjia 6x-
^pei'irejxnir-:-
3B ' Igiturciuìtateperhucmodunirecepta, f quampe^dies
triginta obfederant, communi affenfii eam Duces Imp era-
tori, & qu^ prius cceperant oppida fimul tradunt ..Deinde
J4 bifariamdiuifo exercitu^^tquo illis iter efTec com.modiug y
& plura oppida in traiitu caperenr, Goffre.dus dextra,Boa-*
mundusleua profedli funt: Quo Boamundas ibat, vailis
j ^ erat non fatis eulta, quam Gorgoniam f vocabant incoi* ,^
haud longè à mari diftansrAb his GofFredus tribus milibus
C pairuum iam ferme aberat . Quod Solimànus vbi accepit ,
putans fortunam adefle rei benégeréd-je, Boamundum lla-
' tuit aggredì .Cum fuis ergo properanscopijjf^ equitumnu-
• «lero latis audlis, ad oppnmendum procedit hoftejm . Sf d
prcemiilì adexplorandaitinera, eum venire, cumnuntiaf-
lènt, noftri properc armacocperurr, imbeiìem tuibà(qua2
magna erat j in quadam palude propè coni;ciunt ,& eù lo-
^6 cu ciicundàt carns. Deinde Duxinftruitaciem f in fionte,
ac cormbus iocàs equites,pofleos vero peditum iQbur,ar-
matos
IIBER SECVMnVS. S^
A matosIcuiter,partimanteiIgna, partim<:ir,caniontes,dcxf
tra, leuaq,' conltituit, lagittaiijs additis, qui facultatem va-
ganti, iudificandiq^ iijiubusdeinercnt j cornili leuo 1 an-
ciedus prasficitur, dextro Normandiee Regulus, & Ste} ha-
v-^iìus Caniuenfiumir'iinceps, ip^e mediani acieni tuendam
- fufcepit, edito loco fuos contincns, vt mjelius luiiufq; vim
!• hoflium reprimerent, nuntijfq.; Goftìedum admonei, quo
in diicrimine fìtres ipià, & vt cdenter ferat opem.
Pauìòpoft iliperueniunt Barbari , & magno impetu no-
ftrosinuadmn,totfagitusabinitioiacìis, vt velut iiubcm
in acre facerct, ideomultihomines, plurimi ^qiiivulnera-
■ bantur. Cum veròcominuspugnarijellceptum^noftri vir-
B tute illis prxftates, melius etiam fepti armis^rmultos ex eis
obtruucabant . Qui vbj le luperari fenferant, fuo more cas*
debant retro, integi'i vero excipiebantpugnam,& ijdem il-
li, qui aufugerant.rudusad prtlium redibaat: multi tameii
ccedebantur, quoniam armati leuiter, lagittarijq; , vndique
ipfos vehementer vrgebant . 5ed tanta fuit ho^ium tufba,
vtChriftiani non modo eos non pofìent£i*angere, fedvix,
atque anxié vltra ferrent. Saluti iuit natura loci>dudìorum
virtusy& fpespropinquceventuixt opis . Quasobres tan-
diù extraéium eftcertamé, quoad GofFreduucum fuisve-
nit. Is extemplò adortus hoiìem,terrorem illi,noftris lieti -
tiam cum fecilfet, belli fox'tuna mutata ciL Nani qui ^gré
Ci Baib4ros tuierantj velut nuiipHmum iniorent pugnami rc-
-i':f/e(ft5i4tniino cos pr^emebant.&jqui nuperrài^ venerant,i-<^
^ centes annnis, coporjbufq,*, ita fcrores inlurrexeie,vt ho-
flium ac^es perculfameru tota pene fiu <5lua re t, quam per-
tuibacam noftncernentes,acriusannixi«am in tuga a,iier-
terunt . Multi in acie fuerunt cxfì, multi dum fugiunt. te-
nente omnia equitaru, pa(Iìm interFcie ..Maior eorum fuit
■^ <lades, quia prciio felli, &c metucxa^guescumcircuivfun-
di vidercnt noftros, quo le conferrent,vel quid agerent^
non iatis rciebantjdifperfìqi in varias partes facile opprime
L z bantur,
^ S4 t)É BELLO 5ACRO
A bantuVy Hì?C montes nitam fath prebebant fuga,qlios Ghri^
• iliani, fe'qucntes Barbaros, albendebant, necubi eos timé-
dos rati,qui diHìpati,fracT:iq', animis vndique fugere cerne-
ba-ritur ; & cum ex captis elfei cognitum,caftra eorum non
^'^' ^rocul àbefle -, ad ea oppugnanda duces conte ndunt , nec
■'''■ 'lìiagni cèrtaminis res fuit . Nani qui ex pugna in illa refu-
'- garant, hoftem ad die intelligences, eodem meta deferunt
caftra, qupaciem deferuerant. itaquebreui funtexpugna-
■ ta/licétWs reli(fli prafidio pammper illa turati fuerint,que
j' -piena oinnisfortun^e miJitem ditauerunt. .. c^:;i
jj ' Cscidére de Perfis miliahominum f quadràginta,mul-
"'i' ti etram €api:i fuémntvExfnoftris.autem duo railia ferme
f- defidei'iati funt. Solimanus,cpiicum paucis intei* tumultum
J5 fugeràti tantum ntoratus, quantum fat fuit prò iìiscògen-
^'*- '<3is, qui euaferant manus hoftium,{pe amilla tuend^ Bithy-
'' iniìe protinus abijt. Ingreflb Pamphiliammiliaquindecim
cquitum occurrerunt, ad opem ei fer^iidam pergétes, qui-
^ ^ ^bus hortantibus, ne defìcerer animo , lèd eum haberet ma-
t gnas copias,& ipil fecum futuri efi'ent, aduerlUs hoftes re-
^ • uerteietur (nam efìe varios belli euentus , 6c f^efc accide-
• "'^ re, vt quem ab initio fortuna pr<eflerit, poflremò magi«,ac
magis efferat. ) Refpondit, nefcire illos virtutem hofìium ,
quosipfefrequenter fitexpertus,jeosenim inuidos elle,
V cùm numero, audacia, fortitudine pic^ilent,qùodve pluris
• :•"• lòngè exiftimec, claros liabeant belli duces ,. nec pofiefpejl
C rari vidum exercitum , ac valdè. minutum ijs pareni futu-
rum,quos re integra longèmaior non tulit. ideoq,"iquod
leliquum fibi fortuna fecerit, fé n inime commii:uiiim^vt
temere dìmicando perditumeat. Ergo qui auxilio illive-
nerant, abiére .
Noftri rurfus, partitis copijs, cum plures vi,autme|ucc
piiTent vrbes, praèftate duxerùt inceptuniiter nìaturé|3ro-
iequi,quàm vitra prò alieno imperio in Bithynia mti,prae-
iei tim quia , vUìii fugatiiq,; hoiiibiìs > tot |:ia;cippis,ci8pti!5
vibi-
1^1 BER S È C VNt) V'S. ^ n^
A^ VrbibW, paruuni gr?ecis reftibat opus, quo totanr prouiav-
- ctam occuparent . Jgitni* quoe coeperant, oppidis^imperato-
5I ri datis, celeri ter in Pifìdiam f traiiièunt,- ibi receptis qui-
bufdà oppidis, que Chriftiani colebant honiiiies, vltra pro-
ccdunt, nec multuiii progredì, regioneni fìccicate fqualida
intrantjCui quifquis inerat humor eiiiuo tempore peiic af-
" fumebatur, vapore iblis cundìa torrente. Vnicus amnisper
«' ' -eanifiuens, vimaquae magnani fuppeditabat, ledabinitio
longc dilìans, auxilium iècum Ghriltianis fuit . Cum enim
biduo proceflìflent. Se parum aqu^e rcpernetur, calor vero
effet immefus, nec minus defperatio, quàm deflderium fi-
^p tini accenderete f prius animi, deinde corpora deficere ccr
fi perunt ; pigebat confiftere , ac progredi,gemebant multi,
• : ccu adelkt extrema dies iam timentes . Caterua^ languen-
- ' tium palTim per callra cernebantur,trilie i'pe^fìaculum pre-
bentes, & prius, quàm ad fìumen venillent , quingenti fer-
40 me perierunt. 1 oemin^^muItiErecutaE viros,intempeiliuos
partus enixic, vel eo calU efiiaruntranimam, vel \kx dii'cri-
nlen Tubiere ,
l^oftquam ad fìumen eH: peruentom , inde accidit multis
' pernities, vndc làlus quaeiebatur . Aeftu enim,& fiti aren»
tes, dum immodefìius bibuntaquan-i,eorumipiritus,oppIe
tis venis, efì recluiùs, atque ita plui'quam trecenti oppetié-
C re, plurimi quoque lógo, Se graui morbo correpti iunt, tri*
duo ibi ftatiuis habitis, pio lecreando parumper milite, tot
Dialis anxio , atque affeóio,duces omnes mouerunt caftra y
egreiriq-, regionem infeitam ab eo latere iter tédunt,in quo
41 Pifidi^ Antiochia + erat nobilis tum , Si magna ciuitas , ea,
qua: in Syria eft longc infei ior eiufde nominis , alia fuit iu-
xta Meandium amnem pofita . i^er ea loca temperie coeliy
6f. cultu amena omnium 1 erum commoduatem habebant ,
Earbaris conimeatum pienti; Ipe , ac metu pra;bentibus>
quos duccs ipfì ab omni iniuria tutos fecerant .
luLicaoma, vbieitventujn^alia lauiu conditi© fuit ^
J<^ DE BELLO SACRO
A Fuì^ientibus enim ad montes Eai baris, vel vrbcsopcrc , :^c
lìtu munitas, iuaqi omnia fecum fercntibus, inopia revum
noftios excipicbat : qui Balduinum Goffi edi fi atrem, 1 à-
credumq," Boaniundi nepotcm cum magna manu ad explo
randum iter piiemittunt, reliqui omnes propè fequiitunne
delìcerct commeatus , ne ve pr^eter propoficum bellaie ibi
cogerentui" . Citò igitur ea decurfa, poftquam ad fines per-
uenerunr, dodli ab incolis, proxima loca,qu^ tum petebàt>
aquis caiei'e,multis vtribus aqua impletis iumenta oneràt,
& paulopoftintraruntCiliciam,
Tancredus verò,agmen piiecedens, reli(fìo pofl fé Bal-
41 duino ad vi bem 1 arfum, f pi imus peruenit.In ea erat pr^-
JB fìdium hoftium, ciues Chrifti religionem colebant , magna
ex parte Graeci Armeni, qui aegrè,Barbaros dominari,fere-
bant, multa indigna tolerantes . llle igitur fidens; fi admo-
ueat vrbi exercitum, oppidanos non quieturos, fpe propo-
fita libertatis, inftru(ft:a acic fucceflìt moenibus. Verbls ta-
men prius, quamairmis agendum ratus,hofles per interprc
temadmonet, fi vrbem traderent, licere ijs cum fuis difce-
dere ;Si veròeam tucri malint, fé poftremo in eos vi(^os
iure belli vifurum, quibus ad refiikndum vires defint^ cx-
trema ope deftitutis ; Nec, fi euaderent eius impetum, ma-
iores copias euaiiiros tot vrbium, tot nationù vidrices,nec
C apudilloslocum venire vllumfuturum. Proinde fi fapiant,
fi abirefofpites velint, paccm oblatam dififerendam nò ef-
fe. Barbari, paucis horis ad confultandum fumptiS)demum
data fide , acceptaq,- portas aperuére timentes populum,
quem eis aduerfiirn, è\ arma lumpturum intcllexérant, fqe
ramq',opemabfentisRegis fore putantes . Tancredus ita
vrbe poritus, qu^ opulenta , Se magna erat , militaria figna
4.^ f in fummo arcis erici iuber, quod Balduinus fadum indi-
gnans,quiparum poftea fuperuenerat, neciEquucenfens>
Tancredi figna in arce confp>ici, cumeomaior eflet,&cla-
Tjor, vexillum fuum, dcieclisiliis,.eodem loco imponi iuf-
fic,
LIBER SECVNDVS. ij.
A fit, Audio emulandi excedens modum focialis ìuris,inftitu-
tiq; fui non fatis memor>cui certamen modeftie,non arro-
'ganti<e conueniebat : Quanto enim quifque eli niaior, tan-
to magisanniti debet, neiultitia,humanirate,autofKcio fu-
-^'peretur.Sed fepè exiftunt in magnisanimis, clarifq,- inge-
{ nijs honoris, imperi] cupiditates, quce illos fi equenter traf-
1 uerlbs agiint,dum magis vmbram gloncE-,quàm vcram glo-
mmièquuntur. Gra^' quidem cenfura dignijqui pra'dita
' magno ingenio re<5ìam àbij'ciunt rationem,pofitiqj in llim-
' m6g'Ycl'du fiunt plerunque deterioies . Nadi enim lerum
• arbitna,quodcunquelibet, licere exiftimat,maloexemplo
~ 'niuhi<>oft]CÌentes . Vtenim viitusclarorum Principu fum»
B • me pr^dert humano generi magis , quàm alia exemplo po-
tens, fic èorunl excelìus maxime aliosad malum trahut,eò
* quidem facilms, quo humanumgenus ad id,quàmad virtù
temellpron^m,
' ' Tàncrédus vero iram difTìmulas, copia milftum Baldui-
no impar, tacitus eam contumeliam tulit,ac die poftero in-
44 àe abiens vrbem Adamncm f^cum fìjis pctir , qua occupa-
ta, cum audilTetialiam ciuitatem non procul abelfe^Malini-
45 - fti'am f ab incolis regionis didlam, reltclio ibi pn^/idio mo-
dico, ad oppugnandam eam profedus eft ; 1 entatifq,- col-
loquio Barbaris, cum nil pacati rerponderetur , corona vr-
bem aggreffus haud magno certamiiie illam coepit , multis
4<^ per iram interfedis. Intcrea trecenti f milites caltris egrcf-
C fi, vt Tancredum 3{Tequerentur,poft'.]uam ad Tarium per-
uenère , petebant recipi intra vi bcm,Sole iam In Occafum
vergente, quibus hofpitium Balduinò negante , quia Tan-
credum Dikem delegerant inuilum libi , atque infenfum ,
coadi funt humi iacere , ac jrer prata equos dimittei e , ne
inopia pabuli conficerentur. Hoc còfpicati quidam Barba
ri, qui poftremi ab vrbe diiceifenint , alios praspulère non
'procul profedoSjVtnode illos improuilosinuaderètrEun-
tcs igiturcitò agminc fecére in noitrosimpetum, & liratos
palli nv
«S DE BELLO SACRO
A f afiìm, memierq; , vtpoté nil timentes,ad vnum omncs in-
^ terfecerunt : ea res vulgata in caftris ingcns odium Baldui-
nocontraxit rPiius quoque inuifomìlicibus, quòdluper*
bus, infoleniqi in lancredum fuillet .
Accelfit inlUper hiile malis nouumaliud: Nani Baldui-
nOjMaliniftram profedo, petentiq; , intra moenia rccipi,
Tancredus aditum cum negaifetmemor iniurie fibiilUt^,
j^j ardenfq j vlcilcendi libidine, illuni cum fuis eli aggreil'us ; f
- primi, qui erant Balduini exercitus,abique ordine incede-
; tcs, cum eo trepide manus conleruerunt,vidiq; breui mo
mento capeilunt fugam, quae manaffet latius, ni Balduinus
• cum turmis equituni occurrilVet . is reprcllìt Tancr^dijim-
B petum,tulitq;,quoad reliquimilitesiam parati proelium
V cxceperunt ; diù atrox fuit certamen,quoniam ira,(5c virtus
: j^mula pugnam ciebant. Vtrinque dux egregius,miUtes pa-
res nitebantur, nec aliud magis oberat B4lduino,quàm Ta-
' gittarij dextra>leuaq; à Tàcredo difpofitijà'qviibvis multi ho
mines, atque equi vulnerabantur . SedJ procedente certa-
-mine connixi tandem Balduini milites, quilongè numero ^
' praeltabant, i ancredum in vrbe compulerunt,plures tamé
- ex eis,quàmaduerrarijs interempti funt, magna ex parte ab ;,
initio cefi . Pollerò die cum defiagralTet vtrinq; ira,qua;n
• otfcniio mutua ia expleuerat,fubi|t animos cogitatio,quid-
; nam egificnt, quale 'fxemplum dedillent reliquis, quàm ea
C difcordia iuis ceptis iam partii glorile aducrfaretur . Quid
.n. foedius dici poile/quàm ca mente à domo profedos,;Vt j
inlìdeleS haberent hoiies, arma in fé ipfos conuerteie ? In-
- uidiam charicatij humanitati iuperbiam , paci dilcordià an-
. lefenc ? Sociaiemq-, fidem^lfalutem, religionem abijcerc .^
dccipere multos, qui dudi aduerlus hoftes , pugnare inui-
ceni cogerentur / Igitur duces ambo, fuadcntibus multis ,
pacem fìmul conftitueiunt, nullo figno redintcgra amoris
pr^te^-miiro, quanquàm limultatis leliquias rcmanfille in
cis, poller iora tempora oftcnderiut ,
f ofthac
ITBER.SECVMDVS. Sp
A Poflhnjc Balduinusinxraftra rcdijt prò Goffiedoanxius 'V
frarre, quem irgrotai e audierat, vtfi morfu grauirer fauciù.
Babelua magnitudinis miuij ipii duci obuiani fa(^ì:a \ enan-
di itudio nemus luitranti , quo inlìdebat ocello equo , crus
«iusdcxti'um inorili tràsfixir, deinde eredla in } edes poile-
ros eum prioribusell complexa, qui ferens fortiter beilicé
impctum , & eius vi ad terram lapfus , ceiuicis piios Ixua
apprendit, ne iìlaos propius admoueret, dextraq; edu(5lo
gladio, qua molli cure feri ri porerat , ped:us eius mucrone
haulit, atque itaperempta eft.
'lancredus autein vltrà progreflus, plerafq,* alias vi ,aut
metu recepii vrbes,nonnul!as quoque maior exercitus oc-
B cupauit . NamSyriit propinquantes, ibiq; bellum gell»uri
opportunum ccfebant iìoitimas regiones capere , fi niagiiO
cerramine opus non «fiet .
48 Dum per Cilicià iter faciunt. Armeni eisoccurruntf pu-
tì; magnopere fuadentes, vt Armeniam peterent,accolas e-
ivim eius prouinciarChriftianos ferme omnes -elle, fer-ientes
agre Perlas dominos , votifq; omnibxis opwntcs , vt vidor
exercitus ad eos pergeret, fpem quippè illos liabere hunc
vindicem libertatis Armeniorum fuìurum,ac putare mifcr
tum Deum illorum cladis talemopem obtulille; Fioinde
alebant, fé à plurimis miilbs , qui Duces ad opus tam piufn
C excitarent, prieiertim quia Perlk piccfedi prouincix pauci,
& incóditi nullo negocio pelli poterat,nec decere tot Chri^ ^
flianos ab bis negligi, qui prò Chrirtiana fàlute tantum iter
emenfi erant: Horum veibis permoti Duces vei ifìmilia rc-
ferentium, ncque ignari Chriitum Armenos Deumcokre,
proutex multis iam acceperant, miièruntquofdam cu par
te exercitus, qui malorem Armeniam occupàrét , quorum
aduentu eredi populi, qui ceu ferui habebanrur, defecèrc
ad eos pene omnes: pauci fuenunt,quos in officio er^a ho-'
iles non fides conrinuit, fcd metus : earum incolìe vrbium ,'
ad quas Barbari le reduxerant, natura loci, ope-reqvnnLni- 0 3?
''■- . M tas
^ò DE BELLO SACRO!
A tas reliquère ; qu.is oppugnare adorti milites breui eas va*
rijs moiis occuparunt ; ea res magnani gloiiam peperit no-
fìiis , Barbarli vero vicinis mctum , vires hollmai tancunv
audìasformidantibus, quali fatales prò iplìs delendis adue-
nilient. Sciebant enim, mouiile noilrosab vltimis:pene oivj
bis oris, locorunì, £fendiuaiq,.vjctores Mare tranfìiì e, delu-
de, vi(llispul(Iiq,"hoiiibus, Bithyiiniaia occuparle, iiiuitis
perfls penetrafic Pàphiiiam,CilÌGÌam quoque, polì Arme-^
niam lubegiiie, femjierq', fuille inuicflos . Ergo putabant,
quodam numjne illos adlos tantas restam breui ^ideogel-
(iilè ,. nec fati vim quieturani,priuf(quam Syriam arniis
doment .
B ; Dum haec in Armenia geruntur, maior cxercitusCappa-
45> docia^m intrans, quce à meridie òyruiE iungitur, Cf^faream f
tradentibus oppidanis;, recepit veterem vibem, & opulen^..
tam/qucE Alazaca dicebatur, priufquam illi Tyberius Cae-
iar mutai et nomen ; deinde , captis pleril'que alijs , Syri;im
ipfanvingrelli fum.: Reliquerant vero in Cilicia J ancredù, :
qui eam cum parte exercitus totam fubijceret . Erat inca-.
Aris Pareaces quidam Armenius genere Balduini familia-
ris; qui %pé aftìrmàs, regionem elle à latere Aquilonis fer-.
tilem, atque amenam, & eam colere Ghriilianos Perfis pa»
rentes, paucos ibi morari hoiies, qui vniuerfìspopulispr^-
funt, pepulit eum à fratre petere, vt prò illa occupandaiìbi
C equites,ac pedites daret;àquo lèx miiibusequitum,deceni
pedirumacceptis, ad ea loca Duce Armehioeftprofeclus;.
neque ijs ceptis domma rerù fortuna defuit ; Vix enim re-^
gipnemattigeranr, quum aliquot populidefecéreadeum,'
r.epertorq;.in oppidis hoftes occiderunt. QuareBalduinus
elatus puians,foVtuna fé otferéte vtendum effe , mox adre*^
liquaoppida copias dixit,qu'te, fugientibus Barbaris,popu>
los paMter,& hoftem timétibus abfque certamine recepit^;
longè, ac latèmiperium,tendens,quod parte ab vnaEufra-
$ 0 tesf -oiii^ifis tcrmiuabat ; Tansiluuium ipfum ciuitas erat ar->
C.Ì ' nii8
mls virlbUs', & opibus prspotens Rages tùn^ ab ìncolis di-
A <!^a. £am tenebatChiiliianus quidam gì secus geneie Chri-
*tìùiiis quoque imj'eians ciuibus, mètu veiò ciicunftantiù
Ijòlimni quolibet anno tributum pende ns illis pi otinus pa-
id^ebat'. Qiiam rem idciicò tulerantcìues, qiiòd longè int-
•pares erant Bai baiis, & opem externam delperabant. Sed
poftquam acc^peiàt, Syriam noftros iam ingreflos, ac vul-
go ferri non priùs vltra profeduros , quàm eam aimis om-
nem fubcgerint, eredi animo nil aliud expedtabant, quàm
dari occafìonem rebellandi . Sed Pnnce| s eorum alia qua-
tiam mente pra?ditus res nouari minime cUpiebar Barbaro
magis, quàm Chiiftiano fimilis, veirat:uiq; cum Perfìs diu-
tiiis'^aiiBiiì fidem ex parte prasfer&bat.
B " JgitiircJuesilliiilfenf], paiumabdflTi^Balduinum, fcietes
arma cprripiunt. 0(;GÌ(bq,-i Principe fanis Gonfilijs aduer^
fante misere nuntiosChiiiltìanoDucijVrbisdominium offe
l'enteSjquifÀtis dòóltfVje'ia^V-rbeifi clai'i*ji'eire,'ac facile fiai
vcj vt) illa r^cepta, prbxima? vrbes <)'ccupèntur,cum tote e-
5 I xercitu amnem traiecit, celeriterq; ad Kagem f veniens ab
«ftufìs cbùiam ciuibus tìiiro applaufu eft reccptusjquoruni
52 "tìiàftt poft dies paucos ad oppugnandam Serorgem f vid-
mm vrbem contendit; pn^erat illi Perfa quidam nò fòitu-
n», v€Ì:temporJs homo , ita qui prò fide pari extremò fta-
tuerat, qui exidimans id, quod accidit, moturùicilicet bel-
4um holienvvibem ('vtpotuit jmunierat , hec illi cellurus
C videbatur. ìJì<ì»u-
Poftquam ad vi beni fi it ventum^, Dux equo meéiiia cir-
cunue<rtus, vt fitum eiuscontemplarctur, corona illamag-
gredi flatuit . Reuer/us ergo ad lUó's properé fieri,quid ve-
^ lii, cum cftendifictjtuba dàt (ignum inuadendi^concur/liq-,
vndiq; fado milires acriter (ubcunt muros, & , quàerat fa-
cilis aditus, multi per icalas afcendebar, fublatis fupra capi-
ta fcutiSjVtidusdefuper euitaient: Sagittari) circunfufì,
atqxie laceutes'tek lus tudorcm aiceiiiUai dabatyitaJKiflem^
Uà/ M z tur-
^1 DE BELLO SACRO t
A tuibanteSjVtvixfemurisoftendereauderet. In tali difc^n-
inine aderat vrbis Princeps hortator falutis, patriae, libero- A
rum, coniuguniq; , ac fue patri^ fingulos-admonens , & ad
claiuoresiepentinos, aut trepidòs nuntios, vtquilque mai-
xin>è laborabat locusjipfe occurrebatjvel mittebat aiiquQSr
.^iri-ìis prilli ore s muro s difcurrere^ fortes hortan,fegnes ao
4eiidere ad pugnam iuflerat, quibus artibus.vnus maxime,
jje^rbis caperetur caufa fuit : Ciues enim ardentius nixi for
tillimè refticeiuntmukos de icalis deturbantes.Dumqi ali;
iÀipei: alios ruunt, ijigens tumultus excitabatur, & lapides >
, ftUir tela in myris. (ubic Aos inftar creberrim« grandinis car
4.Qba.at., Quorumipericulaanimaduerfo ,cum iamirritus
B eflet labor, 6c bolli fucceifu creiceiet audacia, Duxrece—
ptuifìgnufli dedit;ì Vepùni> ne hoiies reipirap^ntoppùgna- C^
tio peraliquot.diiesi.cominuaturita,vtnullumtempus dir
piicatione vacuumefret» >Jec alìudasquèobrefros, acvigi-
liae canficiebantrlaborcaflìduo eos vrente, cu pauci niimcr
ro illum remittere nequirent, noflris vero inuicem fuccedé
tibuft fìb mi'itum copiam quies dabatur . j ^
r.T Balrd\4Ìnus cum fciret confedlos labore,ac vulneribus ci-
ue$,;bifaiiam copias diuifitiubens>vnam aciem vrbem ag- :
gredijt deindefeiram caftra repetere,atcc, illi luccedere alia,
& prjmam ppftea pUgnam refumere,nec jprius eos alterna-»
do redigere, quamdiesiam inclinaret,6ccù atrox effet cerr
C tameri, & oppidani anxiè refifterent, Dux> Occidente ia Sof
le, fuos reduxit, & hoftes rati, Chriftianos fefTos finem proe :.
lio fecifTe , prìefertim quia diebus priftinis ferme bora eadc
dedudos eos aboppugnatione meminerant,magna ex pajrr
te mcenia reliquerunt mirum in modum fatigad ► At Bal-
duinus, quod fere putarat , euenille intelligens , cùm toto ^
cxercitu vrbem inuafit . Aduerfus quem vndiquead opem
ferendam occurrunt ciues ita tamé metu exangues, ita fefìi
ac debiles, vt facile appareret, eos vim hoftiù non laturga-
Procedente certamine cùm vehementer nollri inftarent,i&
vrbi
IIBER SECVNPVS. fs
A vrbi pra»/idens minus caute in ipfis moenibus vei-fàrctur,
, transfixus telp aioubundus cecidit , ad cuius cafum omnes
• teiTiti, amiffa fyc. tuendx vi^js , poitas Balduino apeiiunt,
:pad:i prius, ne oppiduin d'u ipej etur, & eos poife abire inco
lumes, qui remanere in eo nòiknt .
^4 . No longè aberat alia ciuitas Sai ines f ab indigenis dida,
-cui quidam Balduch Domine dominabatur. h alienisdo-
iìus malis pn-cliare duxi't prò pecunia vibe tradere, quàm
tvltima expe) lum oppetere . Igitur, millls Balduino legatis,
tandemipepig t, vt^ milibus quindecim Byzantiorum rece-
•.ptis,iUi ciuitatemrelinqueret. Qui pecunia pcrfoluta ex
, Ciaza quondam Greci Principisi vrbs nolhis tradita eil .
B ■ ' Intcrh^Ecmaiorexercitus Antiochiampetens vrbem oc
1^5 cupat Marfemf vocatam dedentibus oppidanis, nam,prce-
ildio ilio reli<fto, meiu noftrorum aufugerant . Huic prs-
l^tìcitur Petrus quidam Gallus genere f vulgo Alpinusco-
wgnominatus.^fi'fij : tr.--; o-
i "Progredì vi terius adCofaorciuitatem venere, quas infra
triduum expugnata in pr^dam militibus concefla efl,vtfru
0,\xm aliquem tot hiborum fentirent .
- DeJndevallem ingrelfiRufiamtuncab indigenis di<5ì:a,
vtiadexitum peruencre, quianguftus admodumerat,rc-
periunt eum ab hofte infeftum, quo tranfitum impediret .
Et crant milia hominuiii duodecim, qui in locis anguflis,<Sc
C prceruptis conftiterant, qui deiedis poft longam pugnam
cum magna casde profligantur . Poft quani vi(fì:oriam plc-
raqj oppida iUius regionis armis noftrorum capta ri?nt.
^7 Iterpoft hecf permontes ceptum, locaafpeiaatquein-
rculta, per qu^ via pr^ceps, Se ardìa erat veftita rpinis,vepri
bufq; , aut virgultis,atque arboribus,quibus deferta vcftiù-
•turteapenè infuperabilisfuit, pr^feriim equiti, cui fepa;,
-ramiq; arborum iuprà modum nocebant,plurimi etia cum
cquis ruentes in cauos anfradus deciderunt,& iumetorum
■ferenti um larciuaspar erat fere per laltum Itrages . Deinde
^- ■■... ih
-94 ' ^ C^"^, ^ BEH O SA CR O
A ' in valles eft defccrum a?quc incultas, ac filuellres, per'quas A
' afledti multjs incommodis tandem adcuha vcnciuni loca ,
58tmoiiitiq,ab incolisiegionis, profG Oicnteni fannie t:u«-
ie,-quem trajjcerc opoite-iet . Nec vallo iWum , Ted pome
folù tianfni polle, qui vnus a«b hoCxt- cuftodiieturjelìe pric-
^p terea cifra fìumen /^ntofiamf VI bem,quani Chnftiani cu i^}
Bai bar is habitaient, (k eam facile occupali poliejquiaplu
rcs Clinltiani, quam lioftes eiVent .
Misei^ niox ^orniandumpiincipem cum manupeditu,
atque equitum , qui ex pónte holtesdei;cevet,j& tiaiidriae
iregulum cum ilio exercitu, qui Antofiam expugnaiiet,* qup
vrbi appropinquate? diffifì i:'eric, tueri eam ab holie poìle,
B un arcem rcfugjebant »-Sed Chriltiani, qui èmnt iniusyaidinis j
arrcptjs, eos inteifecerunt, patefadiiq; portis noftiiìn yg- ^ ^
beni fuMt recepti . ' . .: -i -:'/,- ■ ),,(),,')
' cMaioilaboi Nomiandum €xcepir, qui ad fl«mtn pei-ufl- o|
riens , pouquam vidit,pro ponte ilare armatos>multosyi^
.trans fiume in capite pOntis duastUf res pra^àìfa's elievi nlqui
:bus multi milites eranc, putins, magnum certamen£hiiii-
fìare, nec minus ingenio, quàm viiibus opus elle , tale coj^»
r/ìlium capit ; quendaex iuis cum mille equitibus fecus'àm-
nem de prima vigilia ire jubet j ac tantu progredì vi'q uè ad
iter diei vnius, vt vadum ad tt^anfeundum reperiar,&^pQÌ^*-
C quam traiccerit, fumo iìgnificare, atque à tergo hoilem iii-
uadere. Jpiè autem prima luce quofdam pi cernii! t>qui Per- '>
fas laceflèrent,6(: ienfìm cedendo citra pontem protrahe-
rent. \ bi vero fignum accepit , fuos iani tranigreifos ant-
nem haudproculabefie,totis viribus Periasaggrediturjqui ^;^
fordtev propugnanteivnoitros à traniìiuarcebant,& hieràt
-maxime noxij, qui ex turribus dimicabant, tormétisactd- ^
lis dell! per ferictes, & forfaa fuiiìetlaborirritus,ni auditus
•à tergo clamor turbaffet hoites , qui videntes, traniiile am»-
inem Chi iflianos , veriti, ne vndique circunuenticcderen-
-tur, fuga eifuia , ponte veliquerunt, Pljurimrtamen fugient-
tium
LIBER SECVNDVS. ^5
. tfiimabinrc.juencjbus noiiiis capri fufre,aut cefi. Tu pon-
te, tunibufq; occiipatis maiores copi^ iuperuemuat, Se
1 pontein tranlgrelH^ propc illuni mctaiunt caitia, nec ali—
quis diicuin, aut miiitum aberat, Bakiuino excepto ,qui v-
na cum fuis in Rage vrbe , ac prcximis agiis nioiabatur .
lancredus ciiiiti , fubaila Cibcia, 6c alij ex Armenia le—
idierant .
^0 . ibi conlìlio aduocato, f cui ducfcorcs omnes intererant,
agitatumert, num oblids^nda Antiochia eilètjdudo mox ad
61 ca 1 exercitu,an hycme iniiante (Nouember f cnim men-
fis crat j ditteni obfidioné placeret, maxime pam videba-r
tur, quietem militi dandam cfl'e, mietendo eum per captas
B vrbes, vt ex Libare continuo leficcrcnr, pi xi'a tini, cu vi bs
tam.vaìidalongaobiidione domanda efìct, in qua per hye-
f meni grauia multa (ubi 1 entur, pra^fertim fames p\ x inopia
commeatuù, qui Mari , ac terra claudercntur . Ergo (ì tunc
ciuitatem obfìdcat cum multis incommodis , 6c hoiie iìmul
ludlandum eìle . Ailurgens autem GofFredus in hunc mo-
dum locutus fertur .
éi Si quirque.veibiimf animo repetet,quamcnteà domo
profecH lumus, & quid periculi diiferédo in beilo adeatur,
minime forfan piu'lentem quietem Taluti, de laudi ante po-
net. Sicenimquiesed optanda, fica periculis^eftcauen-
dum, vt prius decorivi lUmmi difcriminiis iratio habeatur,
G ab r;s( prcfertim , qui rebus magnjs claiuin initiù dederunt.
Frisilat enim res arduas.non inciperc, qu ;iVi(Ccptas temeri-
J- tate,; aut. me tu dcfeiere. Vobis domi q.uietem jgcntibus
P Ghriiti religio,inQ{lr 01 um cladosoùLaudiSiiimoi piaV <S<: iulU
induerunt arma. Vos relinqairrc p nriam, iUmmos labores,
pericula, maxima vitro ru!>ire Itatuiilis, non ignaii , quàni
f" grauia, q,uàm ancepsfbj.;,c cxpeditio futura eifer. Nam quis
putaVet>m.ediocrUeniftpien$^^i«.ÌQngumJter facile conhci^
tot vinci ho(tes,'tQcoppida expugnaii abfque fummis diflì-
cuitatibus pQiie / .0ecct eigo taata exorfos maiore (ludiq
lem-
fi^ ^ DE BEI IX) SACRO '
A icir.per nui, labori, vei mctu» non ibccuinbere , fortiinit fé-
cuiìd<^ non deejiè^babeic if mpo» is rationem, cu^us occaiìo
{j prieceruoiecjiiC -iuicquani poitea coneiis. Itaquejfl oilent
dero, taiitup.i belium grauius foie, quaco mjgis diiieratui*,
& multa inteiim poli'eacciwlciejquc cl.idis aiagnc,velfum-
mi periculicauù eiiencSic-oportebic vos dcceinere,vt ve-
, ilro decori, r^iluriq; omnium coiiililatur . CunTtis, vt fcio,
fatis conliat , "prouinciani h'anc Perlìimm Kegi pi orlas pa-
rere, cuius arma, &opes ilia poUeac^x tper Aliam tota.xi*
meancur, qui il adhuc quietem egjt, tilUs lorlan illis copijs,
quas priefedti eìus habcbant, vel ali^& rebus occupatus , vbi
acceperit,viv'loscxercitus,rod proujncias captaseiie.ac«Sy*
B riam totani bello vti, nec diu vobis reiiili polle, commoue- 8
bitiir, credo, & propiijs jà admotas viresarmis deLne pro-
perabit . Nam quid aliud credi potell f nifi hunc forlanini'»
bellem, ftuhum , fui oblitum arbjtremur ? Cuius res geftie
adeò magHcC referuntur, quem vniuerfus metuit Ories, cui
tot genres feroces parent , qui libidinis augédi -Regni dedit
fcepé documenta maxima. Siergòplaceatoperari sfcate;^
hyeme autem conquiefcere, facultas dabitur huic Regi ar- ^à
ma, viros,'equos parandi, ferendiq^ luis optatam opé,quo^
licet nunc haud dubiè vincere,ciaramqj vrbem per iumm~«
ocium expugnare . Pàtet igitur,quid pericuìi , rem dilfe'*
rendo, iiibeamus;neque id parum exiftnuo, quòd Regesa»
C lij, qui hunc fortafle prius oderant, vertras opes tatùm m» 3
Icerejnó aequo animo patientur,& ir^erias potiiis,quàm vo^
Dominos in bis prouincijs elle volent,quòd eorum leligio-*
fli aduerfi ellis,Perf« vero eandem reruant,ideòq; vos nia>
gisj quàm illos formidabunt, nec de Imperio vobircum,fed
de vita, Se fànsjuine dimicandum credent . Ki iì arma cuni
jilis iun,?enr, quo indiiciimine tandcnverimus/ anpauici ta
hìuIlos feremus hoftes, num conmieatu, iìlis inurtis, abun*
dabimus Pan'.fi fquod Deus^uertat malù j illi in bello ma-
gis poterunt) fpes euadendi.erii: vlL\, vei opem à domo ar-
cciiie-
LIBER SECVMDVSu fj
A -cefTemusMgitur, dum quiefcunt, dum hyems eos-domì c6-
-tinet, dum rogari multi expedant, adefl nuncfacultas Ati- i
tiochia potiundi, qua non vti,fed cum defidia tempus tere-
re, hominis efl à veilra virtute alieni, qui de bono commu-
ni, de vera laude non cogitaret.Id ne quoque vos commo-
uec? quòdvideljcet VI biprcefìdens tanto melius eam mu-
lìiet, quanto magis obfìdio differetur , l'uoi umq; animi ma-
^gis indies confirmabuntur, atque inde augebitur labor,vn-
de à vobis quceritur quies. Quale igitureft con{ìlium,in id
tempus rem differre, in qua perni tiespropè certa,labor im
menfus proponatur , Se vano metu corpus idoneum , nihil
•agendo,labi (inere i Quòd fi liceret ocio frui, ac tutò xfta-
B tem exped:are, tamen veftra virtute dignum efTetjnon len-
te, vel molliter bellum gerere, ied eo ftudio; atque animo,
vt nec vinci labore, autpericulo videamini.Plurimùm quo
que intereit ad difciplina militie infuefcere milites nollros,
non iblùm parta viatoria frui, fed, fi etiam res fn létior,pa-
ti tedium, Se quanuis ievx fpei exitum expedare, nec, ficut
jeiliuas aues, indante hyeme teda, ac recelFumcircumipi-
cere . Nam fi venandi fìudium, ac voluptas hominum per
niuesin montes, filuarq,-rapit, num belli neceffitatbusbac
patientiam adhibebimus,quam vfus, ac voluptas elicei e fc-
let? Adeòne effoeminata corpora noftrorum militum effe,
putamus /adeòne molles animos,vthyemem vnam dura. e
C in caftrìs non polfintP Erubeicantprofecflòjfiquis hoc illis
obijciat, cótcndantq; anìmìs^d' corporibus firs,\ im ad ma-
lora ferenda inelle, ac meminiflc, gloriam ipfam nò in vm-
bra, & t^dis qu-ccri conluelTe, fed multò fudore , pra^claris •
geftis, inuido corporis , atque animi robore . Atcommea-
^ tu per hyemem carebimus; itaenim quidadiccbant^^quod,
vti ves mìe fé haber, mini me veruni elfepote/l, Nani capt^
vrbes-commeatum d^ibut, adidemq; regiones finitima vi ,
aut metu compellenLiir, eò quidem facilius.quòjquicquid
roborishoReshabent, inAntiochiaeflinclufum. Reliqua
N loca
98 DE BELLO SACRO ^
loca nuda pene prcefidio iemanrerunt,& fi hucufq; vo$ pfo*
A (e6ios arma ipfa aluerunt, cur deinceps inopiam formida-
tis ? An deficient nobis animi, an manus torpcbunt,an pe^
iores in bello erimus , quàm ab initio fuimus f Nec Marc
etiam toto hoc tempore claufum erit , quin mercatores ex
ipfa Grecia,& alijs locis ad portum nobis propinquum teii-
• dant, frumentum , & alia ferentes , quiE vos emere, atq; in
cartra deferre vctabit nemo. Et proponitur diificultas,cum
forfàn ionga foret obfidio . Qyid fi breui vrbs caperetur,
prout poii'et acciderc, nonne caulàs, quae vos angunt,vanse
.protinus apparerent/puderetq; confili; veltri, quòd rem
preclaram, adeò faiubrem perturbalFet i Quòd, fi Ipes de-
fìceret noflra^commeatuq; carebimus,licebit mox obfidio-
B nem iòluere, militemq; in hyberna deducere, neque id pa-
rum ad laudem proderit, fi non per ignauià, fed coadli cef-
fìfie videamur . Proinde vos hortor, atq; oro , vt, qua vir-
tute bellum coepiftis, eadem quoq,- prorequamini,ne quid
in vobis prsfentes increpent,vel pò fieri, neuè poenitentia
fera malum confilium fequatur . Tali oratione permoti
omnes , exercitum ducere ad Antiochiam obfidendam de-
creuerunt.
THOM^DEMPSTERI
C COMMENTARIVS AD LIB. II.
I r^ OFF REDVM 7)VCEM, Rem y nam ita in ith-
\JJ nere venerai, vt Chrijiianarum copiarum Dux eflettol^
Jidione finita Rexcrearetur: Ridenda ejl mjoUntiafutilis Scn^
ptoris Henrici Huntindonienfis , qui Itb, 7 . pag, 215. h£c ìuhet
l ^arauerut fexaciesjprimam ducebat Dux mui^us Nf/yma-'
norum, is efi Robertus VVilhelmi Anglorum Regisfrater, quem
4pfi Goffredo preponiti Secundam Dux Gythsfredus Alimano^
rum
LIBER SECVKDVS. 99
^A rtim^teriìafn "Reimutidusfcilicet Comes S.^^gidij^quartam Rò"
hertus T lanàri^ decus, quintam Podienjis Epifcopus,Jextam cu
Tankredo Boamudus 1 . Maleuolus Scriptorpr£pofuit Duci 've-
ro ftium Prìncipemy ^ Hugonem magniim Regis T ranci jì fra^
trem omittit, qui tamen a Roberto Motiacko lib.i. ItJl.Microfo-
lymit. pi^g'3 5 . *vocatur Sigtnfer, ^ T>ux tant£ miltti£, ò hoc
eodem libro apud rwjlum l Ducit Robertus tl/e tantum inum^
eornu fub Boamundo ì qui à" ille Imperio Gothjredifubcrat .
% STATVIT'NON PRIVS. Legatioi/ia Gode/redi,
ad Kalomamm Hungarid Regem ex lyrio , Aquenjt , Ad armo
Sanuto Secr. Jidel.Cruc.iib.^ . part.4. c.g. qui eri appu/ij/èad ii'
mitem Hungari£j à* Aujìrice^ vil/am Tilliebrarc die 20. Septe-
B bris firibit .
^ A R A B O N , Hic altus zArraho audit^fed et Narraboyte"
Jìe Vvolfgango Lazio, HungarÌ£,feu Tannami notifsimus Jìu*
uiuh vtautìjor VVermherus ISj^à^xjSop N arabo n Ptolomei efl in
itinerario (Antonini, quod ijere Scoti Anonymiejl , Arrabona^
€0 traBu deprehenditur yfed vrbs , vt doéfi exijlimant , 'vulgo
Laurinum, cum amnts 'vulgo Jìt, Rab. T^ec defunt ltterati,qui
' eum ex hcemo monte ortum in Septentrionemfuere 'velint , ef-
feq; eundem cum eo^qui à'v^.^c ab Herodoto Melpomene dicatur:
deniq\ diligentifsimus Ortelius Taciti ex lib.i. C rufum, 'vt Bea^
tus Rhenanus rejìituitpro Cufus, à' fortajiis idemfuertt Chry-
Jius apud Fernandem in Gothicis .
C NVNTIOSMISIT. FueruntìJIiCunon de Monte
incuto Comes, Baldeuinus de Buorg, ^ Godefredus de t^4fcha ,
toto tfto bello duces clarij^imi : ^Albertus Canonicus lib. 2. cap,
1 1 . Comes ille de Afcha Henricus ejl apud Tyrium^^ lib. z .
cap.-j,
4 POPVIABVNDI. Negato per Impera torem com-"
meatu, publicatoq; mtn^cifsimo edule , milites peregrini 'vndi-
que adpr^darn^nonpirmtttentibus modo Ducibusfedprectpic
tibus, difcurrerunt, inwpa latta , ^- tures , in qui bus kofpitia^
k:Lebant, inccnderunt alia,alia comminuerunt. Albert. cap. 1 2.
7^ z dura-
100 DE BELLO SACRO
A durauitq) h£c depopulado die bus fax . Idem cap. 1 4. />/ tempo ^
re inimicjs huitis excurfìoms conuenit Tyrius li'b. 1. cap. p. ad-
deNSy edic7o publico ida^um,teyrafq\ cifca 'vrbem ad /exagin-
ta mil'iaria corradentes tantam aiwientorum cupiàmrncajlra
contulÈ'unt, 'vt ejjet borni rmm opiniune maiur : aìi fyrius .Et
dum duraret hxc animorum clatio, titmorq; par 'vtrinque Cre-
fceret^ Boamufidus legatos ad Godtfredum dirsxìt , orans y «c_^
'vlla in re fideret perpdo lmperatori,ftd Adrionopolim^aut Phi-
lippopulim hiematurus concederete dune e ipfe ineunte ^ere adef'
Jet , & ptè Godefredus rejpondit , cognitam quide-mfe haber-^
Grceculi nequittam^fidarma injìdelibus debita-ìh-j Chrijlianos.
vertere -reformidare ì : Tyrius cap. io.. Albert, cap. 14.
5 BLA QJJ E R N A M . Talatium hoc nouum 'vocaha'-
B tur, Trocop. de (Sdif. ìujiiniani , erat autem non longè a tempio
SS, Cofm/j & T>amianiy Tyrius cap,^, pojlentas Ca/lrum Tjoa'^
mundi appeIJauit ,.
6 L 1 L 1 V M .. Ioannes Porpyrogenitus h^res tAlexij per Cu-
mnem .jMontis Acuti Comitem, à" "Balduinum deBurgo in e a»
Jlra peregrinorum deduci us. Tyrius cap. 1 2. Godefredus ajjum
ptis secuprincipibus viris^ quorìi pr^xipuus VVernerus de Greis
%)rbem ingreffus ejl . Albert, cap. 15.
7 ADPAREM. CONSESSVM. Varìanthif orici.
Albert, [Sedebat /mperator morcfuo potenter in throno regni
fui) non Duci^ non alicui affurgens ad porrigenda ofculafedfle"
C xis genibus Dux incuruatus efl J . Sic iìle cap. 16 . Si fltxit gè*-
nua, quomedo adparis confeffus honorem admifus ? Etfacit il-^
lius viriSuperbiayZft ^ylquetfi'ueriusy quam nojlroadh.ueam.
Ennodìj Legatio intolerabilem omnium mortalium in to Princi^
pe contemptum abundè loquitur, à* > cum 'Ducem T\[ormanit
Eegis Angli.e fratrem ad celebre conuiuium inuitafet , aliofq\
ili e fecum Trincipes viros adduxifet , i/Iis minora fubfe'.'ia , ò*
humilìora poni, iufit, ipfe elato Solio epulatus efl, at Kobertus ,
duplicato pallio infedityiy Comites omnes^fnitoq\ prandio, reli'
&isp.ììlys, difcefferunt, caufati, non ejfe moremgentis fu-^fedi*
Ha sua secum portare * . Vii-
LIBER SECVMDVS. loi
8 VELVT FILIVM. Imo in Jilium, à' Imperijfucctf-
A forem eu?n adoptauity Ty/ttis cap. 1 1 . i'vefiibus indutum Imps-
rialibus, adhiiita iuxta morem curi<efokmnttatequadam,quje
in huiujmudi ar/'og.ìiionilus feri jokt ^Jicundum regio nis mo"
rem adoptamt inplium . ^ paria apud Albcrtum cap. 1 6. tt^
in Jilium adoptitium jiifcipio^'iSy 'vniucrfay qu^poj^idco, in manu
tua conjlituotait -^llextus Imperator Gode/redo 'Duci : in ado-
ptione ergo multa obfcruab:intur ,nam ^ eam ad P retore fv^ ,
seìi ludicemfuprcmum deferta ut Appian. lib.^. Ciui/i//j quod
hic morem Curi£ jyrius appallai y {^'Pontificum authoritas ad'
hibebatur, 'vt objeruat VVolfgangus Lazius^lib .^ ,Comme ntar »
cap. 1 1 . 'vejles mutabantur, vt fyrius hicet-'feadoptiuus dona-
baturf ex Ca/òiodoro notumjiy insubcijìuis l'etrus 'Pith.cus lar
B gèy ea.iemq; in adoptione, qu.e in coronationejìebantfdixi ad Co
rippum lib. 2. num.^. , tiomen mutabant^ ^ in tribum,nomeqy
adoptantis. tranjibant, Iure confulti fuse, &fipè . Coripp. lib. i.
i2um. 8.
Augufum, quoddefuit, accipe nomert-» .
"Bgi ?nultis ad iIJud Claudtani de 6. lonor. cunfuL
/;; nomen Rurnanis rebus aduj ians ►
Tormulas ex Barnaba BriJJonio pete , htc velutflium . Ty-
riuSy ày Aquenfsin flium, trequenter projilio. ì^laut. Tanu-
li prologo ad fnern^ ^
Adoptauit hunc prò filio fbi .
C Costerum adoptio duplexjvna 'vera^qu e infaml,'Ì£ fuccefsio'
nem necefj^^fi^my dfecìui natura fupplendo , de qua !tgish,to-
resy altera fiSfa, qu£ad honoris tantum fignijlcationem, 'vt b'tc
apud nojìrumy à' Scipio in oratione apud A. Geìlium lib. $ . cap.
1 9 . C. Tacitus lib. I ^ . -AnnaLf^Jis ad<jptionibus adfijcercnt
flios . qujd 7ion priUiUcruyn tantùm^jed eti.tm Prtncipum , cu-
ius. ritus origo a Zcnone^vt do'li putanty profecfa , is quippr^
Tbeodoricum JRegem Ofrogolkorìt adoptauit.Fornand. ktf.Go-
thic.pag.6^ ific Cabades Rex Perfarum contendehat , Ccsroèn
fltumjuum a lufino /. adoptari debere^ licei nonf crcto tuen*
tu,
tot DE BELLO SACRO
A tu ; Trocop. Uh. i . belli Terjìct . quod bemfcium idem dej^e&tis
atitea Cofroes a Mauritto obtmuit. Paulus Diacoti, Uh. l'j.hiji.
^lifceU. quin, & Clizaflhanes Soldanus Turcicus a tJManuC'
k Comuenv adoptatus , njt fcribunt Ntcetas Choniatcs in eo , {j
Paibimerius Ho. 6. , tnultaq\ alia e x empia— • .
9 M V N E ili B V S . Rccenfet ea Tyrius cap. 1 1. f dofiO-^
inge?ìtia /;/ auruy argento , ^ holof,:'icis , à' "uajis pretiojìs , hO'
miKum .^JtDr.attonem , tam uperis eleqantiji , quam dignitatr-^
matertx penitus cxcedentta ,p/ofuj ìiberalitate contulifi : Al-
bert. Iccoproxitnè laudato . [ ex £''ayio Itnperatoris aliata funi
dona in.-e/iimabilia Duci, ^ cunóJis^ quicum eo ^enerant, tam
ir: aurO) ^ argento, éy ojiro diuerfi generis, quam in miilis , ò*
B equis.^ ^ in omni , quod pretiofius habebat J : Contigit pax ijla
fub natale Domini in eodem antio, quo moueri c^ptum arma in
Occidente fcilicet <, g6. , durauitq; in eaJlatione,fed tranfmijjo
HeUefpontum txercitu^'vfque ad fejtum Pentecojìes . T^obertus
Monachus pag. jc5. lib. 2. pr^ter alios .
10 1 V R EI V R A >.■ D O . Anonym, Gejl. T rane. lib.t. cap.
6. ìnìuftum nobis 'videtur "jllatenus ei Sacramentum iurarc^ .
'Baldric. iib.i. Frane. pretendere, fé nulli iuramenttim,tii/ì Deo
debere . Raimundus de Agtlespag, 141. pojlulat hominium^^
tur ameni a, qua, esteri T*rincipes eifecerunt . Tulcherius Car*
ìiotenfis cap. 4. FaéJifunt ho mines Imperatori 5, à' Comes iufìu-
randum jecit Guibert. lib.^. cap. 1 5 . Sacramentis camper tis»
C Formula h^c iuri/iurandi antiquìjlima erat,qua Principifubdi"
ti jidem, iy operam flwndebant, in omnibus rebus inuiolabilis
jeruanda, niji de rebus agatur, qup religionis Catkolicce damno,
aut pietatis iac^ura, manifejle aguntur, e a fané rationt^^ Deo
potius, quam hotnini Jides pr^Jlanda, ^t re^le ypièq; , ^ CanO'
num 'veterum e onj ormile r l^ecreto cenfuit lUujirijsimus Rober
fus S. R. £. Cardinalts Bellarminus libro <LÀpologetico contro.^
JRegem .j^agnf. LtritannidC. ^ ego ifnprudes ali ter isjlimaui lib,
IO. Antiquit. Rem, cap, ^, Sederrurem eumedendo iam ope-'
re
LIBER SECVNDVS, los
A re de Triplici htr amento diidum retra^are propfuì»adquem
librarrty quia prope diem edetur, Le^of adi .
n IMPERATORIS NVMERVS EXPERS.
i l^ucesj quicum Godefrcdu 'vrbem introierunt fpretiofis donii
cohoneJlatitmneSiVt saprà dicebam, milites 'vero pecunia don:^
tiJìnguUs hebdomadis ab Lpiphania , 'vjque ad AfccìifonenL^ ,
e ait fyrius loco laudato J ò" duo viri ai ream monetamfere"
bant^^rea 'vero ad decem modios conue^abatur j Aquetijis qua^
fuor 'viros memÌHÌt,pecuniamq; Tartaron aepellat . luco proxi"
mèfupra citato, & lib. i . cap. i é.fcd 'vox ea corrupta^ 'vtroque
' eft loco, ^ legendum Tetarteron,jìc enim 'vocant Gr^ci hijìori*
•€Ì,Zonaras, Choniates, ^ alij.rsra^n^^a'p'verò ISlicephorurrL^
B phocam priinu percufsijfe traditGeorgiusCedrenusj'vbidoiIif''
Jimi Commentatoris antiotationes conjnkndf .
Il VERE. Scilicet menfe M art io. Tyrius ibidem-^ ,
IS MARE TRANi>GRESSI. Anonym.GeJl.Fratj'
cor. lib. i.cap.j. [ transfretauerunt Erachium l Robcrtus Alo-
rjachuslib.^.princ. -primi transfretauerunt Dux Gudejredus,
dy Tancredus - : Raimundus de Agilespag, 141. iMare trariji-
uimus J ; Fulcher. Carnoten cap.i^. lAlarc^quod brackiunL^ S*
Georgi] 'vo^atur, tranafretauimus Guibert, Abbas lib. 3 . cap.
l'^.lS.Georgij brachutm celeriter tranfgreditur , iTyriuslib.
1. Cap. 1 2. [Legiones Uojphorum tranjeunt ' ; Bernardus Sco"
tus Epifcopus po/leà ArtheJicSjPatriarcba Antiochenus primùm,
Z mox Edejfanusy vt iti Scottcbronico habetur , é^ in libello bello*"
rum Sacrorum in bibliotheca Fault Tetauij .
lam Mare tranjìtur,fed ad inuia iamqi'venitur.
Hic autem Bojpborus Thracius ejl , Fbileas apud Suidarn^ ,
tGr£CÌ Laimon, Turcis TìvgazhO'. Fet.GiUius. • Os Fyzantia^-
rum J ; Strabo Ljretum Nyjium "; : Arrian. i /return Clalcedo^
nium 1 lulianus hpojtata. . Os 'Ponti ì : -JMartian. CapelU^ .
[ Fontif return '^ : Aurei. Viéior. r Ojlium Tonti Euxini ^ Tacit*
vfo^o'i Findar. éy Tzetz. Chili ad. i . cap. 1 1 . ^»i^ocKì^ Eujìatkio .
Lafitudo 4. StadioruiìL^, Fbilojlrat, é^ Hergdot. 'uel 2. Fclyb,
104 DE BELLO SACRO
A -vel 8. Xenophon.'uel-^. Plinio do.Jifs, Orteliiis in 'voceHeìic'' X
Jjjontus.Pocti^ pafim,à' varìjs mminibus Sidon^hpoUin Carm,
ij. «u. 411. ( t
^jt£ 'valiat jale Loj)- horus Tropontis .
Claudian.lih.i.ifiRufJin. •
. Ceìja (jua "Bojj- horus arct^
. Spl^ndet, ^ Othrysijs AJiam dijìcrminat orìs^
Et lib. 2 . /'// Eutrop,
- — In ve7riinas mutabat 'Bofpkorus 'vrhes .
• Et in bello Gildonico .
— Jntrantem pontum, qua Bojphorus arffat .
14 BÌTHYKIA. Prima ca h/ic regio Conjìantinopoliyin"
B terie&o PìelIeJpontO) obiecla .dtxtego ex Geographis ad il/ud 1
Claudianilib. 2. in Eutrop.
Thyni Thraces erant, qu£ mine Bithynia fertur . : 2
l^ CHALCEDONEM. Variant nonnihil alij. Albert, i
cap. 17. in pratis Cappadocijs tabernacula collocarat^ : Sed
cunfentit Tyrius . ^exercitum fuum in Bilhy nia , qu£ prima in-
ter Ajianas prouincias occurrit, coUocauit , inq\pago Chalcedo-
nenjicajlra metatus ejìl: in hac autem 'vrbe Concilium Oecu-
menicum quartum celebratum a 6^ ó.patribusfub Leone Papa, .
con tra Euiychetis monachi, ^T)iofcoriTatriarchie Alexcìdri'
ni impietates^ vt in Concilijs Generalibus extatfprdclarè Entio
dius Ticinenjis] T^icìione Sacra 6 , El^ec 'urbs autem primàrn^
C Trocerajìis, tùm Libera a Plinio audit, mox Compufa, 'vely'vt .J
Tintianus hgit , CompoJJa , a nonnullis Cfcorum 'vrcs ,à CurO'
palate ejt lujiinìana tertia. l'iircis Caltitiu, *ut Carolus Kimius
decer, plurima leéJu dignifsima apud Stephanum liyzantium ,
(^ Ei-Jlathiu?n Homeri Scholiajìen. nos obiterqu£dam adillud
Claudiani lib. z. tn Eutrop.
• — Varius pene tram Ch alce dona nidor :
Clara olim ciuitas, à'tJAIetropolis g.jub PatriarchaHìero^
folymitanOjfìUNC exiguus 'vicus : Augerius Gijlenus lusbequias
tn Itinere Ajiano, nomcn ddetum vult ,atquc tbi pagum Scuta*
rium
LIBER SECVNDVS. lo^
A rìum ejje. c'ontra aìjj matjere nomcn malunt yfed lumiìijùma',
in Ih Tetrui GyUìus lib. j . de ToJ]-koro jhracio CiJp. i o. dejcri-
. kuntfitiim pr£tcr Geographos Lucan. lib.g. i/. 961 .
^ua pelago nomen Nepheìeias ahjìulit HcUe ,
A on Ajia m breuioris aquf dìjierminat 'L'nquc m
I lucìus ab Europa, quan.uis EyzanttG)i arclo
PotìtuS) ^' oflrijcratn dirima t Caktdona curfu,
Luxifiumq;JtretiS parilo ifuat orePropontis,
Et Claudiatius lib. 2. in 11 uffin,
Vrbs etiam, Alagnd qu<£ dtcitur^mula Eow^,
Et Chalcedonias cantra deJj^eóJat arcnas .
16 BOAMVNDVS. Capitalis tic , luratufq; zÀìexto >
Gr£cifq; on niius ìofisf pater enim Gr^cos cmnes Sicilia expU"
B lert^t, ^ hfreditarium tìii in gltem eam cdmm rtliquerat :EIic
dittjswius PrincepsSicilif , ^ C ah bride audit fpt.d z^'llierium
iib. 2 . cap. 1 4 . Erincipem Tarentinum 'vc cat 'lyrius loco lauda^
tOf qui kunc ad puljum defcribens, ait euMari E1 adriatico ^e^
fi uni jjuos 'L'ero per deferta *Z ulgari^ aduemfi.. . Verùm , *vt
Jaciltus cetcra deeo intelJigatur, Schema quoddam de iHius fa^
nnìia adponam,ahud quidem quam apiid VV'olfgangum Eaziii
lib .^. Aligrat.Gent. pag .SS.
17 B A G D A R V M . Eafdem infdiasper zÀlexij prcfidia^
rios cofitra iusgentium, ^ belli legesfc.flas Eaomundo alij de^
fcribunty cultifimeJyrius cap, i^. T lumen tamcn Eardarium
C l'ocat. Atìonywus Gejl. Erancor. lib. i . adjinem Eardarufn .
iS lAKCKEDVS. (" omcs Normania: ex eo Lrogopri"
nufs Comes ^'ìpuli<t . Anno i o_j 9. Gulielmvs agnomento Eer^
fibra ci. US . Vnfridusin Comitatum Drogcnifratrifuccefsit,ad-
didit Calabriify ^ Apuḷ patrimonio pi i velico Eucaniam^ ^
magnam SicilÌ£partem, extinéJus anno \o^^. Ecbertus cogno
mento Guijcardus omnium ùlarifsimus . Eot^c^'us •.fei-i Ej-gcrius
coghomento Syzfi, vt in jyrio j dcnctus Sictlue parte, idto Co-
mcs Siciltcc dtfius . Eichardus, & Eeir ulfusnul.'a alia re me-
morabiles, quam quod bello buie /acro firenuam operam naua^
0 runt.
ìq6 de bello sacro
A rurtf. 'Tyrius lib.z. cap. 1 3 . lib.^ . cap. zéf.Alber'tuì Aquenfis Uh,
3. cap. I 5 . l^arelardusfuccefsit patria feda Roberto principatu
fuit exufus . Rotgerus ex kdelejta coniuge, 'vt habet ì'ynus lib»
1 2. cap. 5 . , natus RogeriuSy qui nuptias matris fu^ cìi "Laldui"
no Rege Hierofolymorum mirijice promouit^fedy ea repudiata |
graue odium in Reges Hierofolymitanos concepityò' anno 1 1 5 1
Regis titulo konoratus, eum adpojleros tranfmijit. Ftlius Dro"
gonisjuit jjoamundus cognomento Curbejpina Princeps hntio*
chenusy bello facro nobiltfsi?nus. Hic Conjlantiam zfxorem la^
buerat Tkilippi J . Regis Francorum j^liam , ex qua Balduitius
II. Comes pojl Rotgerum Antiochi^) H elena Alichaeli T arapi»
nacio Imperatori dejponfataf vt Zonaras autoryneposvero Gut-^
B do, Tyrius lib.ó. cap.g, Albert. lib. io. cap. ^3 . A Bar elardo
làcredus ortusfummus enconijs ab hijioricis, ^ Toetis eue&us^ .
Boamundo in principatu Antiocheno fuccejjor . Gulielmus aU
terocontraSolimanum prJilio occijus . Hos JecutiRaimuiidus
Gulieìmi Tii^auienjis Comitis fdius per matrimonium Antio-^
ehice Princeps , cum Nozadyno Turcico dynajla congrejfus infe*
liciter perijt , Tyrius lib. 1 4. cap.c?. lib. 1 7 . cap.g . "i^f icetas, <Jr
alij . Ijalduinus lib.i i . cap. 1 1 , Balduinus. N ice taf lib. 5 . Rei»
naldus de CaficJlione fuccejjor Raimtidiin matrimonio,^' p^i^''
€Ìpatu,ui^us a tJVlegedwe prxfciHo Alapienjì multorum anno*
rum carcere maceratur . Tyrius lib. 1 8. cap. 28. lib. 2 1 . cap. 1 1.
dimijfus Galilef trans lorda nem prffuity à'JirenuèpartesGui*
C donis Regis propugnans y Saladtm manibus pcrimttur . Vincent»
Bellonac. lib. 30. cap. ^3. Rotgerus feù,vt priores, Rogeriusfuc*
cedit Tancrado auunculo in Antiocheno prinapatu, afjìnisetiSi
'Balduina 1 1. Regi, Tyrius Itb. ii.cap.zz.lib.iz.cap.g. tjAla»
ria,feu Xene vxor Manuelis Conneni Auguri. Nicetas Uh» ^.
Commentai or Chronol. ISlicephori pag. 1 24. Boamundus IIL
Antiochi^ Princeps, capto Re in aldo vitrico , Tyrius lib. ip. ijfi
quidem in Syriafunt dominati , at in Sicilia Tancredus frater
VVilbelmi, Nepos Roger ij Regnum iìlud Remico Sueuo 'Barba'
rojfeflio reliquit, cuiFridericus Il.fuccejforyilli ConraduslK
mox
LIBER SECVNDVS. J07
mos: Hetirtcus VI L tum Conradinus , à'Jlirpis illius Manfre^
A dusvltimus ycuifa&io Gallicana' noui motus^ hdredefqifu"
perfuert^ .
d'^, ày Tolofe Comes i Laodice/ domi/ius, Vrjpergenfe aufhore^,
cuius pia, ^fortis hoc beilo opera nunquam Jatts laudahitur*
EiuspoJIerorum hic Ico?i ejl .
B li R T R A M N V :> , ^/// al'^s Bertradus^ qui a ^Baldui-
no L Rege Tr'tpolitarium comitatum, premium fortttudinis ac-
cepit, à' ^d pojìeros tranjmifit . Amphof.us auttum S. ^A.g ydij
comitatum rettnuit . Tyrius lib. io. cap.ij. liò. \6. cap. 28.
Cuiiielmus cognomento lordanesnepoi Raimundi^ ò' fucce/^or.
' Tun&uSj alijs Pontius . Tyrius lib. 1 4. cap. 13 . Raimuridus II
B cognomento Senior ad ^lontem Terratum CaJìeL'um captus a
fanguine Turcico Dynajìa^ Cajlello capto, dimijfus iTerytinJi'-'
dijs AJJafsinorum ni porta Tripolis cofjfvjius. Nicet.pag.'^.Rai'
mundus 3. cognomento Iunior captus h Noradmo Sanguini F*
nouem annis totis carcere detentusy redux Ealdutni àf.ft tutor
^ regni admtniflrator,Tyrius lib. zo. cap. 30. cum Guidone Lu-
Jignano deTjalduiriiV. tutela in contentiunem venit ydetndejì^
dem abiura t, res Chriftianas prodit,fubiia morte , circumeijio-
nis dolore extinguitur. Tyrius de eo lib.zi. cap. ^ .
20 FLT^NDRlyE REGVLVS. Robertus.
II PONTIFICIS LEGATVS. Centra Jlat Tyrius ,
C qui lib. 4. cap. 1 z. non Ntcenfem,fed Todienfem iAntiJiite Le'
gatumjuijìe expeditionefcribit, ipje nojler lib. 3 .infro-j*
MCyEAM OBSESSVM. Hocpnmum Cruce S/-
gnatorumj poJ}quam/imu! conuenerant,facinus: idfaclum die
I ^ . Alaij. Tyrius lib. z. c.zi. vel 6. die Maij. zAnonym.GeJl,
Ira cor. fib.z. cap.'], conjhitit Robert us Monachus lib. 3 . princ,
iy 'Raldric. lib. i .pa^. g^t./ed cum Tyrio confenttt veritas.Ful-
cher. Carnot.lii. i . cap. 4. Henricus .JMeibumius in Chronolo'
già oVIarius Sunut. TorJel/.lib.^.par.A^. cap. 13.
%i DVCENTA PEDI! VM MlLLiA. Plenius
0 z Tyrius
-"foS DE BÉLLÒ^^ACRO j
A Tyrius cap. 2 j . peditum promifcui Jexus fexcenta millia,€qìtU
- tutn hricatoriim- ce ri tu m millhi^ . 1 1 tamen a'ojuit i)iìtio Co" "
mes Tvlojaniis . Vrocerurn ^icro , qui adfu(;rint,nu7nina , hcibes
de Germanis apud iacobum Meierum. Anrial. Fland/'i^ anno xi^, *
1096. & h^uentiìiufn Boior, Uh, 5. de omnibus omnium gen-^
tium copijs, ij/f'ius Iiù. r. cap. 29. Albert. lib.z. cap. 25.
Zi PK/Hii' il Q^V A Al Ali O ce ASV .aliterHen-
^ ficus Huntindouienjis Arcbidianusiib.-j. hijìor.pag» 214. (^ad
portam Orientalem confederai Dux Norf/ia?ii/ i\obertus,iuX'-
ta qiiem Conjul Flandridi, ad portam 'ijorealem Dux Buamun
dusj luxta quem Tancredus , ad Decide ntatem Dux Gothefre"
duSftuxta eum Hugo .idagnus, ^ Comes Stepbanus^ad kuflrji
B l<im Confili Xeimundus iiuxt a quem Fodienjh ÈpifcopusJ ab
'utroque dificntit Tyrius lib.^. cap. <,. nam ex omni parte ur~
b.em vallatamfcribityò' tamen in ducumjlationibus dejìgnìdis
' *varìat . nam Godefredus cum fratribus juis ad Oriente m con'
■jiftity ad Septcntrionem Boamundus cum Tancredo, ^fuis, bis
adiun.li funt F landre njis , ^ Normanus ,longèaliter , quam
- Anq^li fcribantiad Aujlrum Reimundus cum Lpifcopo Po.iien-
fé, nixtà eum Hugo Magnusj^ Comes Blefenjts. confuse nirniìi
■hoc ipfum exequttur Albertus Uh. 2. cap. 22.
24 si Oy 1 S V £ S l' R V M . Concio h.tc Solymani pri-
fcorum bifloricorum Maieflate digna^ animufa, ^ dacia efi^ex-
tra ordinem tamen hifloriji , ex earum numero , quas in Troga
C )^ ompeio reprehendebant, autore yVI, \uuiano iuflino Epitoma-
Jle : nam Sulymatius ex inopinato Chrijìianos <^ggrefjus efl . Ty-
rvis lib.^ . cap.^if. Albert, lib. 2 . cap. 27 .
25 "Ù^ <ò iLLl. Vnus tantum die e^plorator ah Aquenfe^
nominatu:', quiinterceptus Jit, quiquè'Solymanni conjìlia ape-
rueritypetieritq; Chri/ìianlsfacris initiari cap. 25. alter ^dum
caperetur, uccifus efi^cap. 24. confentit T^rius cap. 2. lib.^.ad-
denSjfui'è Solymannifamiliares. qua in re nofler di)(ctit^dum
explorato res hofce inclufìs jingula mandata pertulijls vult , />;-
deq; egrsfos, a nojlns captos, al^ omnes cas cUptos volunt , dum
ela€H
0 L IBER SECVND VS. 109
A e l^cii ad 'vrhem tsndsrent, Tyrius cap . _j . 'uirle jìngido-^ apud
z6 P K i M I S T E N E~B R I S / mn prima bora die: cum^
'Podienjl Epifcopo v-tfiit. Alòifi't.cap.z'], quod 'vsnjìmilius csn-
feo, 'vii ex HArratione 'Tyi'ij cap.^. [ ztalde mane ante Solis exor
• tum cajirisje intulity 'vixq\ Sarcirus depofucrant,C!im Solyma-
tius cum cupìjs cqiiitum ad quinquaginta millLi montiùus dcjle
ditj : nojler infra augtt nume rum ad i<)0 mìLia. dz^ nuf/ic/t)
v7ts^/èo\(Ko Kquenjis ficut arena maris, culitus hunc confa Jli,
al'ijs nofkr narrai .
27 C /E S A S E X M 1 L L I A . Variantalij. Tyrius cap.^,
[ interfe^h qua fi ad quatuor milita :J indiflincle, "vt fulet, A/-
berlus cap.!"!. [capila Turcorum amputata intra m.snia ia^
B Babant ] 'fokmnc hoc, l't ad hoflium terrorem capita fuorum^
uel conttsfufpxa ofenlarent, l'cl cum horrore (pecJanda fige-
reni, imo <^ 'uicìorìp Jignu?n aliomittcrent y 'vt hic duo miliui^
(apitaConftanlinopolim nauigiomifia^ . Albert, i!Ìde infra^
hoc libro, ò' Ub.^. paria in Suetony Auguflo cap. ij. Seruius
Honoratus adltb.p. ^.Sneid. 1;. 464. [Cafsij caput ad Anto--
nium per latum J : Jul. Capilo l in. in Antonino 'Philufupho, é^ in
tyVIaximino Iunior e fi. [Parmenionis caput ad Alcxandrum
• mifumj . Curi. ìib.-]. vide Marcellinum Camitem ìndióì. 1/.
Annnian. lib.zz.Taulum 'Diaconum . Supplementi Itb. io.
Spart in Tefcen. Migro. Valer.Aiaxim.lib.^.cap.j^. Tti.^.caf?,
G 9. {.jt. I . Ttliobrog. lA(-oJ. ad Ammian.pag. 1 1 ììJo.Auenttn.Iib.
1 1. Annai. Eoioz.'pàg, 1 5 S. ^o^t£ Jic capiendo Vtrgilius loco
laudato .
ìpfa arrecìis , 'vifu miferabik in hajlis
Trxfgunt capita^-» .
M. Lucan. ltb.8. ^'. 680.
Suffi^um caput efl .
SiLitalic.lib.i.Tunicur.
•2\l ec du m ir. 2 pò fi £, celfa nam fgitur hafia
Speci a ndam €ùp ut .
Et
no DE BELLO SACRO
A Etlib.'j.eleganter .
Ora rapit gladio, prxfijiaq; cujpideporfat.
Et Itb, \^. infima .
— - Procero fublimia cujpide portans
Ora "Ducts Q£fi .
Cernelius Seuerus in Epitaphio Ciceronis apud L. Senecant^
Suaforid v-
Oraq; magnanimum Jpirantia pxnc'vtrorum
In rojlris lacucre fuis .
1)ixi ad lUud Claudiani vb^rius ex omnium gendum rifu .
lib, 2. in Ruffinum .
Trodigiale caput, quod iam decujpide fumma
B T^utat.
%j SAGITTA EVM FR JEClVlTEU.Fariatr}'
rius cap.g. qui eumt nec Latine loqusntem inducit, necfagitta,
fed balìfla^ euiftum . arcu baleari idfaBum apud Albertum
cap.ss.
zS IN LACV. r^iquenfis Afcanium vocat , Tlinius addit
Jinum. lib.%. cap.^i* meltus tamen Afiacenus^ ad quem Ptolo-
m£us Olbiam locat, qua Nicaindubie , ìj^-Jic corrigendus TU-
niuSy Ò" (^i^n7 fecuti, ex Stratone lib.ii,
29 PLAVSIRIS IMPONVNT. Confentiunt alij .
Tyrtus capq . [ copulatis ad tnuicem tribus , aut qua/uo ' plau-
Jtris, 'vnius nu^is Jhatto per miUiaria feptem, ^ amplius-funi"
C bus, humerisy <i^ ceruictbus hominum, 'vel equorum pertraxe'
runt ad lacum J : Albert.cap.^ z, [naues Imperatorts domo cc'
cej^asy a Man perjiccum iter vehiculis , arte lignorum aptatis
funibus canabini.^, ér loris taureis , humero , (^ collo hominum y
^ equorum impofitis J : Robertus Monachus lib.j.pagq 9. ["vt
eonducerent boues , qui naues ad lacum traherent.J Ealdricus
Archiep, lib. i . adj/. [ Scaphce carrucis Jupi^rpoJìtcC bcbus tuie 0-
peri miniftrantibus, 'vjque ad crcj idinem lacus, magno labore.^
deduéJjifunt'] ; hoc ah alij s factum Commetarijs meis in zy^ia*
num docuifti/ifsimèy nec quicquam bic addo*
CIA'
LIBER SECVNDVS. m
^o CLAMOR PVGNANTIVM. ^.^ntìqui ToeU
A 'uerfus, hoc e/i Bernardi S co fi , vt in Paiauiano codice , huc fpe-
&ant.
Tu quoque Nic.ca daiis ijlis ampia trophxa,
Cum te "uafiabuntj c^ i^Ju.tam fuperahunt ,
Iamq;fudejq; fjaces, lapide j iaculantur in ^^rbem ,
Hojlis terretury quia iam^e morte titretur .
Vnde fragor turbct , clamo -q-yJonaLat in vròe,
Pro turba turbd fragor efi ptrmofus in vrbe ;
\am Turcifugiunty pauidiq;pir o mnia fiunt ,
£/• male multati necs dirajunt cruciati ,
Hojlts inclufif magna furmidine f ufi,
^uofe conuerti valeanty noti fu nt bene certi l
B Hojlis captiuusj condonata nece viuus ,
Redditur a Francis Conflantinopolitanis ,
His ita patratis fua mox teutoria nojlri
^efguntyà' abire parante f e vrbe relicfa^
rJMtfis Icgatis Conjlantinopolitanis .
31 SOLIMANI VXOR. f ì'rojlrata immani ruìndu»
turre domi fu<€ vicina notìufugiens cum dnobus tenelìis Jìl'ùs
in cuflodiam data J . Albert, e cip . 5 6. Tyrius cap, 1 1 . omtffam
a noflro miror clarifsimi cuiufdam Longobardi memonam , qui
tefludine mirandi artifici] fxcogi tata , vnus ppic autkor, tam
cita potiund^ vrbis fuit .< Tyrius cap. io. Albe rt. cap. ^^^.à' de
tefludine Lipfius ex Polybio, Vegetioy Agathialib. i.èra/tjs.
^1 N E S yfe V j R E r V R . [Coj.-ditio dectumm incolumi^
C tate per legatos Alexto figmficata , ^- Solymani vxor cum li-
beris "Byzantium trunfmtfa^ : Tyrius cap. 1 2. [^Sequifler fuit
Tatinus quidam Secrctorum z^liexh confcius, ^ dux peregri-
nis datus , truncatis naribus , improba plana mente J : Albert.
eap,iz, is Tyrio dicitur Taninus. capimi Chrijliani redditi , ^
in bis monialisqutsdam Treuirenfìs .
33 CIVITATE RECEPTA. Voflquam ohf di* dura-
rat feptem bebdomadis, ^ trihus diebus , ait Rubertus cMona^-
eh US
Ili DE BELLO SACRO
A chiiS lib. S 'p^fg- 40- *iam pidie T^onas tJMaìj , he ejf die 0.
pbfijìa ejl ipfa Jcilicef zyJfcetiJìonis Jhlemtiitate admota arma^
rn.'enibus . Baldric, lib. i . pag. 9 <> . f capta ejl die 20. lun^ . J
Tyrius c^Jp. 1 2. e^ Imperatori Conjlantinopolitano reddita. la* «i
cobus de l i triaca Hi/I. Hierofol . cap. 1 7 . errat ergo 7{^ogerus de 1
Houcden, rui Afjfjal.part. i . pag. lój . captam t'oluit die Sab- 1
batho 15. Kalevd. lulias^hM ejl die 1 9. hinv y ^ 'Vt cumqife
res lahety ceri è vofijiat, amplini quaw 1^:0 rnttijeobfefam.
J4 DIVISO L X.E K C 1 T V . l^tnijw kcec , & proferùo
denuhiiata die ig.lunijyjeu ^. Kalen. lulias . Tj/riu^ cap.i^,
late Albertus cap. 58.
55 G C R G G K 1 A . Variavi in nomitie notmihil . GorgO"
B ni a iyllbertQ cft cap. ^^^ . e idem cap. ^ 8. Logurganhi c/I , Tyrio
cap. ij. Gorgonij .putatit claujuram Todandi eJ/e.Curo palates
pag. 142. t'ulgo GzeHi .
^6 1 K S 1" 11 VI T A C 1 E M . Dimica ttim ipfis Kalendis
lulij . Tyrius cap. 1 5 . f <? 2 . ^ ora adS.J Idem cap. 1 5 .
-7 QJi'ADKAGlKlA MILLIA. ^: agna difen^
fio, nam StAymanni copile crani 150. miìlia. ex bis 'viri poten-
ies,& inclyii ,apud Juos Ucum maximum tenente s ^^ ad tria
millia ceciderunt . Tyrius cap. i«j. £ de plebe infima Ckri/ìia-
norum millia quatuory'viri optimates dua tantu occubuerunt.'}
Ibidem Boberius , fcilicet Tari^ipr/ìs^y<ò*_ VVilLelmus Tra ter
Tancredi. Albert, cap. 59. ad^eGanfiridurn de Mente S cablo-
C fo. laldric. lib. i. p^g-^S. de /.umero occiforum indefinite,
llohertus Aj cnachus lib. 3. pag. 40. in cerfamen trecenta Turr
carum defcendij/e miìIia ait, necde accifis quippiarniclarè , ^
necy 'Vi ùpinory ijerè Albertus cap.'uli. 'lurcorum ad irla millia
eecidijje referunt . de lac irruptione Ternardus Scotus cogno*
mento Si'^piens, 'vt in Tauli Feiauij libro .
Lece fit hic pugna, qu<c non fui t omnibus 'vna ,
V'Um Jlc pugna tufy dum fic pars prima necatur,
Tarsea Turcorum'qujz rtuum tranjiii ,il!a
Prolinus inuajit te ni orla Chriftianorum .
§luot
LIBER SECVNDVS. ii^
A §luos'vt'videruntTurcj:j mox terga dcd^ruMt,
Hwc labor, inde calar ^ptis fmprQbuSt.kq/ìtS) ò' artrta
Nojiros inuadun(,é^'cb hoc lam terga paratk^nt,
'2^ ojiris ilìa dics tiimis cxittabilis ejjet
tyidfunt pr£jidto Dux Godcfredus^ & Hugo .
Quam 'VOX puliorumjlimulat ietunajuarum
Sic ira accenfa penetrarunt agmina derifa .
Al ititi X tantx bellum nunquamfuit ante^
Htric timor tricejjt , quo trans abinde rccejlit
^luidfaceret 7urcus, populufq;per omnia Jj. urcus ?
*J\^tJua terga daret,quo z^enerat, ò" remearet,
S ed quia cauda prius fuerat^ capnt incipit ejje^
B Sicq;fuper caudam fugiensfequiturfugientes .
^ui prius inftabant^ju^iunt per dcuia qu£q\ f
j\ ec curant quorjutnt l'ci in antea^fiue retrorfum .
lam Saraceni fugiunt, Arabes, Agareni.
Cum TublicaniSj Medis, Terjis ,Agulanis
Sed miles Chrijli projlernit eos ne ce trtjli .
Sanguine terra madet, niontis rubet vndiq\ cltuus
Complenturq;Jtmul fluitanti janguine riuus .
Corpora c£forum tot erat projìrata per agrum
^(uud niji'vix l'ilus currere quibat equus •
Gloria magna Tìeo tali tantoq; troph(£o
^ui ptrimit nocuos, gloriJicatq;fuos
C Corpora nojlrorum cum laude 'Tìei tumulanfuf
Corpora Turcorum per campum defj-oliantur,
58 PIS1DI/\]VÌ. I\egio Cilicio 'vulgata in cela rum lìngua
Varjac Le Ohm Solymi.Strabo^tM tla,ò' 'i' Itnius lib,
5. cap.z-]. éyT^arfactdes.Laomc, Ckalcoc'undylas Itb.^.pag.gz,
dot/ijì. Grtclius in 'voce Thrygia .
/p ^ 1 "i 1 M AC C E N D h R E T . limendum cafum mi-
ferabili apparatu dejcribtt lyrius cap. 1 6. [cxpit populus defi^
cere, ita 'vt promtjcutfexus ea dte,pr£jitis anxietate y^^ caU'
matis intemperie plujquam quingenti Jliritum dicerenJurex-
F ' ha la fé J:
:fi4. DE BELLO SACRO
A halajjè J : ««fV* hic profumma caliditate pofuit,J!c S.Adelmus
9v^ prò furba vfurpaty TTPeiT^tt prò Spiri fu S.Columbanus ijter^
que Scofus . Pltnius 7/f /^^r a lafinè exfulitpro ouibus. In nù*
mero Jìfi pereunfium, ^ modo conuenit cum bis ^Aquenfis Uh»
5. cap, I . additi iy famerrij Baldric, Itb. 1. pag. gg . [fame , ò*
fili defecerunf, ijfquead morfema * Roberfus Monachus lib.^*
pag. 4J. Bernardus Scofus,
Inuenerefamam noftri pofi ferfilitatenL^ .
40 FiEMlN^ MVLTiE. Ex Ty rio loco laudato. Iprjt*
grtantes prx Jttis angujlia^ ^ caloris intemperie^ ante tempus k
natura dccretum fatus edere compellebantur'] . Albert, cap.z,
[ F(£tcG mulieresj exjiccatisfaucibus , arefaéìis ^vifceribus , i/f-
B nifq; omnibus corporisyfolisy & torrid<s plagdS ardore infjiima-
biliexhaujlis, media platea in omnium reJpe<^Uyfafus fuos e»
nix£ relinquebant J : Ambitiojji/Iima autem eji h<ecjitis , à" ca*
lentisaerisdefcripfio "Benedilli nojlriiconfer Curfium^ à'LU"
catìumlib.g.
41 ANTIOCHIA. Cognomento Minor, Tyrius cap. 16,
cum eo nomine Seleucus cAn fiochi F.fexdecim mpatrisfui me*
moriam condidijp feratur, ^Appiano in Syriacis autore: pr^ect-
puafuit eay qu.z Syṛ primaria dicebatur, Tyrio lib.\. cap. i o.
Eunapio in Libanioy qu£ Rebra H^breis, de quj infra : 'variane
btc alìjy à'pfi^^^^fif^ ijrbem aditam Iconium, ér H eracle S
alij prodidere .Tyrius cap. i-^. de Iconio concors Baldricus loco
C proximè laudato : Roberfus .jMonachus itidem cifatusy qui Ly-
€aonÌ£ Metropolimfacit: BernardusScotus .
H^cvrbsfufcepif no^ros,penitufq;recepit
Vrbes vero primùm adtufecudum Alberfumfunt Rechi, ^
St ancona cap. ^. Porrò Iconium in CaPpadocia locat,Pfo/om£uSf
fed in Lycaonijs prdefeBura in Thrygia eft Xenophofi lib. 1. Ex-
pedit Cyri in Ctlicta ponit Plinius, & verum cjlyomnium iflaru
proHÌnciarum quafi limitem effe ea Wilhelm . Malmesbur. lib.
4. hifi. pag. 7 8 . vulgo Cogni. Bellouius, Coniay Leuclanius , Co-
gnia aluy dum bue ventum venaturus Godefredus parti abfuit,
quin
LIBER SECVND\^S. iif
A ^um ab vrfa iyiterficenturiJyrius cap* 1 7 . Albert, cap.^. r
41 A D 1 A K S V M . Pars exercifus diuiji TaticndocctTi»
ryiìjfa prima 'vrheTarfim Ci/icU metrvpolim ohfideraty Tyrtns
cap. 1 9. Albert.cap. <; . per Valkm Euetrètofi,Jupiratis rupibus,
per porfamj qut dtcitur Jitda ad ciuiiaTem,gUie dici tur Tarfus»
— bulgari nomine Turfott, defccndit : locum corruptum rejiitue ,
i^ kge,perportamy qu e dtcitur Iulianam,TarJtnfcs in honorem
Julìj Dti.7aioris multa circa ^'rbem loca dedicarunt ,'vrbi. mq\
ipjam luliopolim uocarmit Dio C oueian.iib.^j . olim x-i^ '« , h"
i «V ^, tum ^«i^* r, Ss^jZi ex j Qs^j^o^ , Stcpkan. po/lea A ndrafus .
Suid. in 'voce Medufa dtfcribit operose C uniuslib. ^.patria S.
Pauli. Sanut.Torfel/.lih.^.part.'^.Secret.Jìdel.Cruc.cap. i .t'«/-
B go Terafja. ^indreas Thenetus Hama , éy Hamfa. Eel'on. Fai"
dncusy ix Fobertus nonniLili-ariant, qutìwn Tancredum pri^
mum^fed Balduinum Ducisfrair^^m eo appulife imlutit^eumqy
Cecuturn Tancredus . Ltrnardus Scotus .
Hic agmenJj^arfuTn petit vrbem nomine Tarfum .
4*^ MILliAKlA SIGNA. Curiose euincit nojler Tan-
credus 'vrbem apcrtam, (^ Balduinu??7 tatitumfuperuenif.f_^:
fontentionem defcribit Robertusp^'g. 44 . Taldricus pag. 1 00.
itiam in ter Tarfenfes y^Tancrediafius dimica tum ^finifq\ di-
fcordix inter eos duces duosfa^usjlialdutno 1' cederei i arfuSy
1 iincredo :^4zeray Mamijiraq\ , c^- plurima cajlella . Sed no^
C Jler lyriumt'vel tranfcnpjìtj'vel vuhiorè nddidit cap. 20. pau-
io alitcr AquenfiS, qui cap. 8. Armeni;S^ncolis arbitrio rem com
mijfam aiti eoj'q; 1 ancredum eUgiJje dominum , *vnde nd ver'
ba amare fit dtuentmn^' .
44 ADA M N E M ea ejl qujs antea Azera a F.aldrico dic9a,
^ ab Aqut/jfe Azara cap. i o- Sed 'ìy rio loco laudato Adamo-^
audit, mtminit Zonaras in T^l^icephoro Phoca,Nicetas in \oane
ComncuOfé^'Procopius lib. <;. de dd^jiciis ìujlininrn pag. 44P.
diffentit ^iyrius a nofrro, qui Adc.m.<.. m hon a ^ a ne re do -jl d òL»
(juelpkone Burgundo expugnatam 'vult yCoufcntitme loco lati-
date Alberto, ^edplitr^spriìnoJìrQk
Pi AIA-
Ilo DE BELLO SACRO
4^ MALINISI'RAM. Corrupta vox hic, ér in Kohm
A J>ag.44.. i>bi zAfhefja, iy .jVlanujlra , tu corrige ex T aidrica
/ a/iUa laudato Mamijìram,licet Samitus Torfellius lib. ^. part.
•5 . cap. I . vocet eam Adamie,<^ h.ìc 'JAlalmiJiram.Glycas -Jln-
nal.part.z.pag.ùfio, •JMamiJla habet: fed .JVlamiJiam vcr.ì ,
^ getìuinam appdlationem certum'ejl\: Aquenf. cap. \<^.7yriui
cap.z^, Beniamin. Tudelenf. Ititicr. -jMalmiJlras ,qufTharJis
olim dicla ad mare Sita :falfo in dubie. Mamijirare cade Gan-
ter io Catic eli arto. pag. 442.
45 T' R E C £ N ri . /;/ numero, ^ cladis genere conueniunt
omnes Sanutus, Tyrius cap. 11. Albert, cap. 1 1 .
47 AGGRESSVS.yW odus hic pugna fuit^ 'vt Tancredut
B Sagittario! ad equos militum 'JBalduini Sauciandos emitteret y
ipfe cum quingentis lorica tis in cajlra irrueret, Tyrius cap.^^,
Albert, cap. 15.
48 ARMENI EIS OCCVRRVNT. IsfuitTan-
cratius quidam projejlionis Ckri/lianjd. Tyrius lib. 4. cap. i . A/- '
hert.cap. 17. nojiro paulo inferius Pancraces. Inter k£c VyratA
Tìelg<e , quorum pr£cipuus VVinemarus , 'utapud hlbertti cap,
1 4. vel Cuinemercusy 'ut in Tyrio cap. 1 j .damnata latrocinan*
di impietate ad iterfanBum animos, ^ opesfuas conferunt : ^
multa fuere pr£clarè in Armenia a nojlrisgejla , quji hic omijjh
a Tyrto lib. à^. peti pojfunt. Eernardus Scotus .
Gens fera F rancar um terram fubit hrmeniorum,
C ^od petit, ajpquitur miles, patriaq; potitur.
49 CyESAREAM. Ctltci^h^c cMetropolts Robert, lib. 3.
fin. Eernardus Scotus .
Huic cum C^farea traditur, ^ patria^ .
50 E V P H R A l' E S . 'vix vllus in anilquitate celebrior am
nìsfìnit 0 nomen eiTyxiratuSy'vbiTaurìi montemfuperatyQmi
ra efi. Tlin.Medus,fiu etiam Zaranda Tlut archdib.de flurni-
nib. Hdibreis Parath. Arias cMontanuSy'Perath Santes Tagni^
nus pars eìusy qu£ in meridiem deriuata^ ne infejiaret Eabylo'
nem ejl Armalchar,/ìue Armatale Eujòio , l^^rtnalaches So-
zimo .
LIBER SECVMDVS. tt^
A zimo. T^aarmalcha fJMarcellino. quafi fiumen B.egiu Pliùif,
quare Regius PtolomjiOj'vel ver ius Eajilius. hjjynus Callima*
cko. kodte Cober, CoUcnutìo. plura docììfs, Ortelius.
51 R A G E M eadcm Tjifa, Foberto Aloriacko adfinem lib.^^
• ^ Ealdrìcopag. i o i . e>.idem cjl Rages , apud Saniitumpart. ^ .
cap.i. Roba hlberto dip. 1 9. Ortcl.in Rageiaitisc Sana , cr h£i
fippellatio, ob multiplicia kuìus loci^<à*atiurum nomina, OrtcU
in ^lìawbyca^ ,
51 SEKORGEN. K Iberto Sororgia , ^ eius Dux Balas
eap.i^.Tyrius confcntit cap. 6. vrbem tdejjf 'Vietnam de feri-
benSi à'py -fetìum Balac voeans, Sanuto ejìSeroge loco citato,
Bernardus Scotus .
B Nobilis a Saraccnis Serorgìa capta^^ .
^ j S A R 1 N E S . Non 'vrbsyjid cajirum Samufart Alberto e,
2 1 . cuiiis princeps Balduc ibidt,^ cap.j/\. AtLalduinus miiU
to pretto a pr^fecro L'alduc emit Bdejjam . cap. % .
54 M A K S h M mtre etiam kic zzarla nt. rjX'.aresn. apud hi'
bert^cap.TT]. ^jMaraJia Ty rio cap. 22. hb.;^. Al ara fin Baldric§
pag. loi. Mcrajim Roberto tJMonacko Marafym lanuto e. j .
55 PElRVb QJV IDAiM G hLLy b, -l'anantbifio-
ridi nam Tetrus hic, non kanc ,fed aliampropè Cappadocian-*
opulentam acccptt ciuitatem. Sanutus loco laudato , Tlajlentis
a B a Idrico vocatur, ^, ille Petrus de Alfiapag. i oc. alii nofir^
concordes<
56 COSAOR. 1. aidrico Coxos efi nobilis^ iy opulenta ciui*
C tas forte Cajìeìlum Publicani rum,SanutOy lobertOy ér ali's .
57 1 1 E R P O S T H yE C . Curtianum hoc^ vt multa alis
bcc opere preclara imitai tune-^ . ^
58 O R O N 1 E M . 7)f fabulofis illius d'tfertè Tyr. cap. i e.
rvpcc^y dici/ur Straluni. Lado 'I hiloftrato lib. 1 . vita ApuL'onij .
Oriens Bgcfippolib.^. Braco Eujlatkio hodie Soldino eji MarÌ9
Ntgro,Tf.rJaro Oliuario, a Terjts non multum dij!.itts Beindna-
bara tm falsi) Viuius a Cafio monte ortum prodit. late^ ^- cult è
Tyrius cap.ìi, Albert. cap. j^, tradunt Fer^ à" Farfar diciiuU
fi» DE BELLO SACRO
A go. Sigebert, Gemblac. anno 1097. ^^berl. cap.jZ, 0*33' ^^^*
Comment, iti Claudianum ìtb. ^ . de Raptu.
*— Apollinei nemoris tiutritor Orontes.
^p ANTOSIAM VRBEM. Corr-upta.è'h^cvox.
tArtheJta ejl Alberto c.iS . 29. jo. Ò* alibi. zArieJìa Ty/'ìo cap,
•7.8. Aftafe àtiitas prddmes. Sanut. cap.^.
CAPJIE PONllS. Hicabhiftor'icìs'PonsferreuSj
cb operisfoliditatem dicitur. Albert, cap.^^,
^0 C0^:S1L10 ADVOCATO Pr^hram hanc de*
libtrationem kabes in Tyrio cap. i r.fa&um id Me fé Septembr't»
Jacùbus de Vitriaco cap.i-j. die iS.OtJobrisj Tyrius cap. i i.ha-
bebat exerciiusfubfignis, cum ad ^ntioehiam deuentuìrt^ ejd
pi'iZter aliquot miUiafaminarum^ ^ puerorum fexcenta milr»
B Ita. Albert, c.rp.^'j . dimidio minor eji apud TyriU numerus lo^
co ijltimùm citato .
61 NOVEMBER MENSIS. Dubito, vt parumre^
Hèy ìiam in Septembri cajlra metatum ibi 'voluit Cardinalis Vi'
triacus, in Oc/vbri Tyrius, acce dit Hubertus Monackus, qui 1 9. /
Oc/obris cbfej/am vult. aut die 1 1 . OcJobris, Henric. Huntin»
don. lib.-j .p£ig. 215.
Si QV 1 S QV E VESTRVM. Tngenìoftfsima indù--
biè, ò" Latino £uu conferì' da b.ec Gode/redi C oncw vide tur. dif
Jimilis, ^ longe inferior arte, ^ eloquentia ejl iìla^quam hnti'
Jles Podiefijiskabetj'vt adobfidionem^eregrinos hortetur* A/- '
bert. cap. ^6,
BENE.
abenedicti accolti
DE BELLO A CHRITIANIS
CONTRA BARBAROS GESTO
Pro Chrifli Sepulchro, & ludea recuperand».
LIBER TERTIVS.
Perioche Georgij Conaei Scoti .
AdLib. II L
g y^ Ingitur Antiochi darà vrbs, AJtafq;fdelet
V_> Satmpa pr.-ejìat opes, nufquam maiortbus aujis
Qertaturriy miksGodcfredi vtilnere paulo
tjAlceJlior, indefames^ftigit, ^ Tatinusy ò" omnis
Pofjs ruit in cajlnsy cAduferusfratre necato
Militai in Chrijlt obfequium, noclijq; fub vmbr^
i Immittit foftem 'Z oamundum in mania fcalis
AdmotiSf c£des, ^rnortis imago cruenta
SiCt4Ìt in injìdosy Rages 'ua/Zatur, atinds
Corhagus accelerai, nojlros atq; allicit extra ^
Bt pojitisfugat injìdijs , arcemq; minatus
Q Jntrat inacce jjamy Stephanus "uexiUa refigtt
Defertor, repetitq;fuoSy tum lancea Chrijli
Vulnere notafacro media reperitur in dsde :
Pugna atrox oritur, Chrijìi vigoria cedif
Mtlitibus, templum Petripurgatur , <^ vitrea
Eufratcm Tìalduinus abitjèd pejìis in vrbc
Crajfatury'vcniunt Germani tn cajlra, Marani
More Crucemfccdo lacerant ,fed crimine dignè
Alone luuntfSf ria eji pacata, ^ rcddtta Lhrtjìo,
ANTIO-
• no DE BELLO SACRO
i n "^^' N T I O e H I A t VI bs in valle fita vberes
j circa, in iguofq; Iklubribus aquis campos
i ] habec ; ab Oriente llibiacei montibus, qui
\ culti, & fei tiles millia palluum quadraginta
i, longitudine, fìucambitu explent: ex his
^'^ fonics multi, riui percnes, puri vbique ma-
naiit Iraices: In his cu lacus nobilis valde pii'cium copia.fex
_ nViliibus palluum ab vibe dilt. ns ; qui mons à Meiidie val-
% lem chJìditjOioiuesf dici tur, & hunc inter,amncmq;, O-
rontem di<f^um,ciuitas ipfa (ita efì; ab Occidente mcs allus
$ valli cminensKcros fappelL batur,quòdaquisabundet,
B fìc vocatus : intra vrbem cuu funt colles, quorum in altero,
qui eft celf:cr,arxpeneinexpugnabiliserat: vrbisambitum
longè magis.quàm late fcx millium pafluum fuii]'e,tradunt;
4 qua parte illa in plano eft , porta» quinque f aditum , atque
exftum dubant , quarum vna, piius,quàm Perf^ illam ca-
perent, Diui Pauli, ob templum eius propc fituni; di(fia eft
^d Orientetn v erfa : Diui Georgi; alia vocabatur Orientem
fpe(ftans inter has duas vrbs in longuni tendebatur : Ab A-
quilone tres erant aliae,quaruin vnain Canis portam incole
appellabant , prope quam pons vnus erat ad tranfitum fta-
gni a^di6catus,alia Ducisdida fuit, quod contrà illam Dux
Goffredus caftra fecerat: tertiam 1 ontis d;dam ferunt, ob
C ponrem lapideum propc fitum , ex quo tranfeundi Oronti
facuhas dabatur, qui a porta Ducis vlque ad ponte non lon
géamuiis Vibisdecunit, quòd, fi nonnullis veterum cre-
dimus, qui peream atimem fluxiile liteiistradideiunt,fate-
ri oportct, illius formam irnminutam , ac mutatam fuille .
% Huic vrbi , ac tori òy- i^e Afias f quidam praefidebat ab
Refje Periarum his pra?ftéì:us , qui prò vrbe tuendamillla
peditum fcptuaginta, decem equitum inius con^xerat, a-
bundans quidem rerum copia, quae neceilari^ i/Ux flint ad
ferendaai obijdionem, propugnaculis etiam, ac telis oppi-
dura
IIBER TERTIVS. iit
A dum munìcrat . Ad illud piofcdi Duces , portam", qua? ift
plano eft, obledeiunt, his locis exceptis , quse occupari f!u-
menimpediebìt :a parte niontis intermiUd ob/ìdio, pi ohi-
beute loci natura, milite vrbem cingi, vel Tepiri opcubHS.
Tentata deiiuic feepius oppugnati©, cum paium piorpciè
fuccederet.prcxjlio Duces abllinuerunt,&: inceitu, qua cau-
(a nullis machinis vfi,cu.D quibus quati folent nioenia,inta-
^is muiisaHìdebant, quoui auìnejn traniìie pofient, pabu-
lum equis ; aut pra^daiVi quxrenres , pontes lubliciuni con-
ftruxere a porta Ducis p rum diitantem , per queni nodri
longe, ac late praedas agebant . Qui veroeiant inv.be ho-
ftes, nadi ("aspe idoneum tempus, crebras cum noliris ede-
$ bant pugnas, f nec aliundc, quam ex ponte lapideo , magis
B nocebant, quem fuper amncm coniti udtum dixm.us. Fie-
qucnter enim tranlìniiia ilio lumenta, cquos , arqi e homi-
nes vulnerabàt: quod egre pallus i olora; Piin; eps ^ is enim
7 ponti erat propior ) ligneam tunim t ad caput } ontis obi;-
ciiullit, arniatorq,-deiuperftare,quihoftes à tiafitu [ rohi-
berent : fed illi naili ventola 'iidiein, vivlentefq,', no.tios ni
callris quietos elle, porta egielìì vique ad turrim peruola-
runt, qua incenfa cu;n alimenta tiaminis darentur, prius il-
laelt exulta, quàm fubfìdium ferri poH'et . £a re Duces có-
moti misere ad pontem armatos nuiltos, qui eum ccleriter
interfcindereiu; fed ea fuitoperis firmitis,talis in piohibé-
C do ardor hollium, qui lagittas ex muris inilar gradinis emit
tebantj necnon tormenta omms generis, vt pa rum ex pon-
te fuerit diiuium ,noiiriq^ opus defereie cogerentur. ^ic
ìftc quoque irritus tandem tuirlabor, & quidam ex Gallis
periere,niulti vulneribus aifFeóti (unt. His incommodis no-
Itri accenfì, qu^e jgnominiam afferebant, magno conatu Ta-
xis ingentibus portam pontisobllruxerunt, ac,ne i!là hoftes
deijceicnt, mihtum ftatio fuit miila , quec molem obiedam
S fculiodnet . Hoc tandem modo, quod ex ponte immine-
bat, pciicuium eli iublatum .
Q^ Sed
Ili DE BELLO SACRO
A Sed, quo Boamundus erat loco,nó mediocre fuit di ferì-
men . Caftris enim imminens Collis commoditatem dabat
hofti (kpè noftros inuadédi,& pene abfque periculo de lo-
co fuperiore plurimos vulnerandi. Quo igitur ea deinerc-
tur facuhas, Duces in eo colle validam turi im cedificarunt,
locatiq; ibi miliies facile caftra tutabantur,quod ed effeclii
Of ere, vt noftri velut vrbc inclufi fecui i eficnt: Nam Solis
ab Ortueiufmodiaix,à Meridie muri vi bis, paludciq; cir-
cumdabant, ex Occidente, acSeptentr'oneambibat tlumé»
Foil hxc quingentr ferme fimulpedites,arqueequites quii
die quadam fiuinen tranfllTent, ac vagi abfque ordine prò-
ximos agros popularentur, idcòfpicatiab vibehoiiesmox.
aimatos multos misere, qui eosinopinantesinuadeient.
B Hi ponte aquam tranigrelli feeére in noftros impetum , fu-
fofq; leui certamine magna ex parte conciderunt, multi fu-
ga pontem petentes,quemà noftris conftrucflum diximus,
incidere in hos, qui pontisaditum intercluferantJdeòqi di
fperd multi in varias partes , fuga fìbi falutem qu^rebant ,
plurimi quoque amnem ingre(Tì ,cumvadum non rtpeiìC-
lent, perière . Quod poilquàm in caftris fuit notum^multi
p extemplo fumpieruntarma, f traiecloq; amne vixftoria ìx-
tos inuadunt hoftes,ac,mukis occi[ìs,reliquos omnesin fu-
gam vertunt.Necad lapideum vfque pontem fequendi no-
ftri, vel illi fugas fìnem fecerunt. Ibi autem acrius denuò pu
gnari eft csptum . Nani miff^ ab vrbe maiores copicjquaj^
C perculfls opé ferrent, maxime noftros reprefterunt, Se val-
deinftantes poftlongam pugnam fuderunt eos. Numera
enim praiftabant illis, integriq; aduerlus iam feilos dimica-
bant . Nec parua ftrages fugientium fuit , qui vbi ad pon-
tem peruenere, per quem ad caftra erat reditus , dum tran-
fccndere illuni properant, nil praeter hoftem formidanies ,
ita fé inuicem dcnft praemebant, ruebantq; alij fuper alios,
vt multi futFocarent, ve] influuiù caderét.Eacladesexéplù
iàiubrc fuit teliquis,ne temere procul à caftris vagarentur.
Sed
LIBER TERTIVS. 113
10 Sed aliud hos inuafìt malum : na poft trcs cxados méfc^,
A quibusobièlVavrbsfuerar,famesprajmeie illostccpii,qu.c
quidenimcommeatus aduexerant, penèiamconfumptum
crat, nec, vnde nouus paraii pofler , fatis expediebat . Au-
tìa eft diffìcultas eaob imbi es magnos multis diebus conti-
nuatos, qui longius progredì pabuli, aut fi uméti caufa prò*
hibebant,aquis ferme cunda tenentibus . Itaque tanta ino-
pia eft fecuta , vt multi equi , hominefqj fame perierint , &
omnes torpor, dcrperatioq; inuaferit. Ideò plurimi abeun-
tes in ea funt profedi oppida, quae fatis ante capta fuerant ,
nec fere in caftris manfìflet quilquàm,nifì mox fuiflet pro-
uifum . Duces enim, concìlio habito , cum iam pluuia prne-
terilTet, partem exercitus misere, qucc longc, ac late predas
B ageret, & commeatum adducere vi , aut metu niteretur .
11 Bis dati funt Duces f Boamundus , ac Flandrias Princeps ,
qui mox profedi breui fpatio frumenti vi magna, cetera-
rumq", rerum funt potiti . Sed quum ad caftra reuerteren-
tur, prcEmilli exploratores illis nuntlàt, non procul efie ho-
fles multos,& in (ìlua latentes aduentum eorum expedare,
12 quo prxdagrauesadoriantur . Arte vtendumf Duces rati
in duas acies copias dmidunr, primam duxit Fiàdrix Prin-
ceps, Boamundus poftremam,pafius mille à primis diftans,
moramq,'de induftriafaciens,vtneminem fequi hoftes opi
narentur, ac, defpeda eorum paueitate, audacius eos inua-
derent. Neceum fpes fefellitfua. Barbari enim primos
aggrelfi à fronte, à tergo infiftcbant, & omnium oculos.ani
C mofq; occupante ccitaminCjpriusaffuit Boamundus, quàm
lioiles eum venire animaduerterent: quos ille adortus , in-
gentem ftragé protinusfecit, nec faperfuit fere quifquàm,
qui in proelio, aut fuga non c^efus, aut captus fucrit: proce-
dcntibus noilris nuntiant quidam, die fequenti ingens ho-
ftium agmen venire dimicationi paratum, ac per ardas vai
les incedere, vt campcs nadi eos aggrediantur. ^sofui pu-
tantes,loci anguilias eis vtiies, holii vero aducrfas efìefo-
Q^ 2 ium
fi4 ^^ nELLO SACRO
A lum ex equis decert:anti,& fparfim vndique fundi folitOjCe*
leriter fiiiit proferii , quo ilLos in valle reperirent . Piius
ergo adholles venere, quàm ij exea emerfiirent, 8c de loco
iuperioie pugnantes tandem eos profligarunt, multis in a-
cie, vel fuga occifis. Inter haec fortuna difpar in caltris fuit.
Afiàs enim vrbi pr^fìdens certior fad:us,noilrorum partein
magnam abelle, fuperftites frigore, ac famae cófe<ftos,Gof-
fredumqi febri correptumgrauirer iEgrotare,vagari milite*
abfque ^gnis, nec reliquis Ducibus parére , partem caitro-
3 uni elt aggrelTus. Sed, qui prò caftris cuitodes erant,cuni
ad arma conclamafìent, eò à multis eit cócurrum,vnde pc-
ij riculum imminebat . Et quanquam ingcnsfuciit pugna ,f
;nultiq; vtrinque cuderent, tamen vehementius noltri an-
nidi l erlas in fugam auerterunt . Dum illi cedunt, hi fe-
£ quuiur, equus infignis prastiose ornatus, ex quo Ferfaqui-
dam deciderat, veifus calira fugiebat, ad quem capiendum
multi ex acie quum ie vcrterent, Se cui fu equum ièquerea
tur, creditumeft à turba reliqua,qu^ in poliremo eratagmi
ne primosab hofte vidoselfe ; Itaque metu perterritifuge-
reomnesinceperunt . Quod Afiasconfpicatus dum à fu-
ga reprimitiuos, pugnam hortaturcapeilere , voce,ac ma-
nu eos oftendens; qui terga verterent ;, facile fuos ad pugna
compulit. No/lriautem iàtis trepidi ob inrelledam lUo-
rum fugam, vix pri mum impetum Perfarum tuleiunt, <Sc,
curili effufo, petentes caftra magna ex parte ccefifuerunt,
C lucftufq; ingens ex ea clade in cartris fuit.;
Poft reditum Boamundi, ac Plandriae reguli, qui còrnea-
tum magnum aduexerant, 6c cquos multos in prcelio cnp-
tos, totus exercitus rccreatus eli, & , qui ob fame prius ab-
fceiierant, ledière . Nec multo portGoMVedus Dux omni-
bus pracflans ad profperam valitudinem j edijt .
Cum in hoc fìatu noflri efient , /^cgypti Kex haud igna-
rus, ideò noilros coepiUearma, & totprouincias peragiaf
. fc, vtdemumludeam occuparent, putanrq;,fibi conduce
LIBER TERTIVS. ii^
A Xt, vthi cum Perfìs diutino bello implicarentur , fuos lega*
tos ad Duces mille , qui eos hortati,vt coeptis infiiteient*
opem Regis ofFerentes, amplifììmamunera ipfìsdedeiunr.
Hìs benigne, comiterqj iUfceptis rerpòfum fuir,gratias Du-
ces Regi ageie, cum ob munera, tum etiam, quòd eos ami-
cos, quam hoftes malie, auxiliumq; polliceatur, quo fi egé-
re exiltimauerinr, protinus eos vlUros elle , ac, fi coeptis ta^
uerit DeuSjintelledurum K egem, amicitiam lUam illi fida,
atque vtilem foie.
Poftquam legati abierunt, id tétatum eftab hofte, quòd,
fi noftioslatuilìet , ingens periculum fubituri erant. Afiai
enim aliquid lurl'us conandum ratu.^ , quo Chi iftianos ma-
lo domitos cogerer, demum inde abfcedere , nuntijs docet,
B Perfas quoi'dam, qui magnas vibesin Syi'ia obtinebant , fc
in difcnmine grani elle, nec dm poffe vrbem tueri,quù ne-
ceirariaiam de fé ceri nevi a fq,- omnes obfideihne quid in ca
deferri poifit, oratq; illos, vt magnas copias vndiq; cogant,
.& eicelereni feiat opem, cumq,- venerine propéholles, ido-
neo loco fé occultenr, indicene ei fuum aduentfi, nec prius
ex in(ìdijsprodcanr,quàm pontem hoftestranfiHe,accepe-
rine, ac iccum in proelio lam decernere , ipfum enmì anni-
xurum, vt citra poneem Chriftianos eliciae. Hi fé fa<iiuro«
14 id polliciti> ex Alapa f C^cfarea, & Aman claris vi bibus, at-
que alijs magnum exercitum coegerunt, è veitigioq, mouc
tes Anriochiam petebane . In bis , de quibus dixi , oppidis
pluieserjnt vili Armeni iub Chriliiculiu viiam agétes.qui
C vbi base parari, viderunt, clàm pernuntios toram rem no-
flris aperuèie, qui mox, confilio inito , (ex milia cquitum,
decem peditum armari iubene. His Duces prefìciunt Gof-
fi edum,& Boamundum,qui celeiitei conerà Barbarosdu-
cerent . Hi (ìleneio nodtis mouentes, ad ea tandem veniunt
loca, qua» inter liagnum funt, &: Amnem Auferab incolis
di(flum, ibique fubfilientes lucis aduentum expectabanti
Quae vt primum atFulfitj nonnuiiis prasmilfis qui hoiìiù iter
ex-
11(5 DE BELLO SACRO '
i explorarent, inftruunt equitum, acjpeditum acicm,quadra
.to agmine leniter vltra progrediuntur. Vix mille paiius vi^
confecerant, quum piaemillì eis renuntiantjhoiles nò prò-
cui abellcinltrudiofq,* ad cos tendere . Is am qui prascede-
banthofliumfìgna,noitros venire patefecerant. £rgo ex-
pediunt ie ad pugnam,& mox aciem Barbarorum inuadùt.
Atrox quidem editur proelium,aliquot horis adeò anceps>
vt, vtia pars elFet fuperior, di/cerni latis non poilet. Duces
ambo ledos quofdam fècum habebant cum quibus circum
fpicere, Se obiie ad fubitos hoftiù conatus pollent , qui eo»
videntes multitudine fretos circuire à cornibiis,&:ample-
^i luorum aciem, pofìcosin fubfidijs dextra, leuaq*, in pri«
mani aciem procedere iubent, locatos in fionteardétiusin-
B uehi,(ìgnaqj in hoftes inferri; Qui tandem loco fummoti,
cum parte ab omni caede ingenti fternerentur, teiga omnes
t^ verrerunt . Cxfa funt in eo proelio fexmilia hominum, +
multi etiam capti fuerunt,equorum ingens numerus in po-
teftatem viclorum deuenit,quibus maxime indigebant: Nà
multos fames, vis frigoris magna in caftris abfumpferat. Ea
vitflor'ia multum erexit nofthorum. animos , hodes veiò ita
conterruit, vt iam de faiute delperarét , praiertim quia iam
fame piaemebàtur.-Etj, quo his ci efceret magis dolor, vi(fì:o-
i6 res reuerfi capita mille,t quae ab humeris peréptorii prasci-
ferant,machinis intra vrbè proiecerunt. Quo tà trifti ipe<ì^a
culo ita moefta ciuitas fuit , vt nemo à lachrimis téperai et .
17 Poft hcEC Genuenfcs f quidam, quum in portu non pro-
cul ab vrbe multum frumcciun nauibus aduexiifent , misè-
C re quofdam ad Principes, qui commercium eius offerrent;
qua ex re maxime lieti, quod inopia laborabant,pro frumc
to habendo, iumcnta multa ad Mare ti anfmittunt , fimulqj
duo milliapediium,& mille equitesducibus Boamudo, &
Tolofse Principe. Quos profedtos A fias gnarus millia quac»
tuordelecfloium equitum, alia via ire iuber,& loco idoneo
•jteditumhoilium operili, vteos inopinantesopprimerent.
Ergo
IIBER TERTIVS. ri7
Ergo fcdcuntibus noflris hi ex infidijs obuiani h€tì cum il-
A lisacrirerconrerunt manus, & primo concurfu multospe-
diccs uuerficiunt^ ideo reliqui metu exàgues,vS^ inopiao ca-
fu attoniti palliai peragros diifipantur , Iblisequitibus pu-
gna reli£li,nec ducum preces/Vel min^ quicquam adeos
tenendos proderant. Ea fugaduces tenui admonentequi-
tes, ve, globo fado, magno impetuhollcs inuadant, pijeru-
ptoq,illorum agmine ccleriter fé incaftrarecipiantjalitei*
vero ipem euadendi nullam elle. Itaque denfi ordin ibus in
iplos Perfas inuunt equites , 6c cum iliage ingenti eoruni
aciem perrupère, deinde ad caftra tendunt iter, nufquam
ti'epide,nec effuse cadendo, i'ed confèrti euntes iè ab iiofti-
bus tutabantur, quiiccircò remiferantimpetunijnecfìmul
B perfecuti funt eos, quia pars magna in cedendis peditibus ,
veliumeiitis prii^feagendis verfa fuerat .
Interea nonullipedites, qui primi exaciein caftra refu-
gerant, viclos noliros nuntiantes, ac magnam partcmeorii
cxfamjtumultum cum lu(fìuexcitarunt . Gorfredus de fo-
ciorum faluteanfìuSjiuiTis omnibus arma capere,circa pon
tem lapideum pergit, ibi corona eorum fa(5ta,qui ducebàt
iS inexercitu ordines. Credo, inquit, f viri fortilfimi, fi vobis
notum prius fuilfer, eò profe<5ì:os elfe hoites, vbi deieri ar-
niis polientiquilibet veltrum fibi ad eos properandum pu-
taiFet . Cum vero nunc hi noftros fude. int, quorum multi
occubuere, cu fit inceirtum , an fuperfint Diices clarimmi ,
aa vero in pugna perierint, quo tàdem animo ede debetis f
Nonnedecet,vosanniri, vtcxriroci;vindiceniur,& qui lU
perfunt, fcsuas vitent holtium manus, atque hone.ièpotius
mori, quàm finere,vt Barbari de hac vidoria,de veltro de-
decore glorientur/ Eli profetò erubefcendum, vos tot
gentium iam vidores,qui Vibesmultas, locoìunTafperita-
Tem,frigus, calorem fuperatlis, à paucis Tertìs iterum iam
fugatos ed'e, qui prx metu fé in vrbe abdiderunt. Ego qui'
19 dem co animo arma indui, vuùfi \ìCioy f acie nò cxcedam,
iivo-
r i%% DE BELLO SACRO
A. r vobis idemcftfuarunijhaud equidemambigo,qumc«-
dchoftium cladem acceptam vlcifcamur, ad quos vincen-
djs non cuifu, aut longo itinere opus eiit. Vobis enimhic
nìorantlbus ipfioccurreniftanm l^eile, vt per hùc pontem
ad vrbem tendant, eos inconditos , fellofqj , nullo negotio
iupcrabitis. Nec, fiquam Aiìas mittetopem, hip^opterea
luti crune, obiecli enini ponti milites tran(ìtum eius prohi-
bebunt, quamuis ego eos onines parui exiltimem, numero
cnim, ac vnibus impaics vos non ferent,quorum impetum
magni exercitus non tulerunt, nec aliter ipfi opinantur.
l\am il le pares exiftimarent, nonmoeniaobfideri, non vr-
B beni includi paterentur, Ted ab initio acic dimicadent. Er-
go adekc animi omnes, & bonam fpera vobis proponite.
Deus enim quos hucuique duxic viclores prò fuonumine,
prò vircute pugnanies minime vinci patletur ; quòd, fi ali-
ter i'ratUiiiet, & Tpe iam certa fruftraremur, ingens accedei
vobis pi icmium . Nam prò fllius laude , pio mundi ialute
morientes,expiatis delidtis coelerté gloriam confequemur,
quas caufafuit, vtfummos labores, peiicula maxima paci,
éi ocio pracferretis ; pofteri quoque nomen veltrum funi-
rnislaudibus grata memoria profirquentur .
ltaerc<fl:is omnium ani mis, qua vcntuium credebatho-
flem,triplicem aciem pai um vltra progredi iubet,hoftemq;
loco idoneo expedlantipiè cum veliquis ad pontem fubfti-
C tir, ita inttruens eos, vt pai s ad vi beni verfa itaret illis oppo
Tua, qui pontem tranfgredi niterentur, (uifq,- auxilium fer-
re,paiS cum Duce prxitò eliet , prò bis delendis , qui pulfi
Antiochiam [eterent. Afias eo initrudìus ratus pergere,
quo fuos opprimant equìtes, iubet,milites arma capere,pa-
jatofqjad pugnam elle, cum erumpédi fignumacceperint,
bis de plebe addidit multos, quos inregrae Hdei,ac bello ftrc
riuos nouerat certo propoluodimicandi.ne fui ab hofte dc-
lerentur. Dum h«c \trinque apparantur , equiteshi , qui
noitiosfuderant, eospeilequebaxitur, & muitis iumentis
pras
IIBER TERTIVS. ii^
A pra ft a<fìlv(|U« onerata eranr frumento vcrfus'jronté icn*
debant abfquc ordine proccdentes, quòd ciati vi«i^oria ex*
cefTeràt modum, nec fupcrefic alios hofies, atque illos pof-
fe opprimere fatis mcminerant , quam focordiam fecunda
res frcquenter pariunt, vel, redius dixcrim,temeritatem .
Ita ergo redeunies incide» e in eos, qui ab hofìe pisemiflì e-
ranr,& inopino cafu attoniti corum impctumnon tulèrc,
ac, multis casfìs, i eliqui fuga pontem petebant . Hos Gof-
10 fredus medio nadus ita caecidit , vt exquattuor millibus f
cquitiim, ftotenimfucrunt, ) cuafeutncmo quin occiiìis ,
aut captusfuerit.
Dum hxc cis amncm ficbat, Afias pugnam Gonfpicatus ,
B ingenfqi difcrimen fuorum cum omnibus copijs ad pótem
pei gir, tjanfìteconantcmobiedi fìbi piohibéimilites, ma-
gnumq; committitur pioelium, dum hi tranfire, obliare illi
fummènituntur. Multi ergo armis cadebant^plurimi yerò
ex ponte ruentes flumine merfi periére ; nec demum noftri
tuliflènthoftes, ni, deletis equitibus , Duces ad eos prope-
raflent . Hi reprel^s primo Bai baris, deinde fumma vi re-
pulfis, poft longam pugnam pontem tranfeunt , Jerfj^ au-
tem paulatim cxdentes vbi venere adlocum editum^ri^rfus
cum noftris pugnam incunt, quibus cum hofle , ac loci na-
tura lucrandum eat, 8c,cuni non procul ab vi be pugnarenr,
ftantes in moenibus viri, ac foeminic hortabantur fuos , ho-
ftesveròfgittisjacfaxisferiebant. Clamor pugnantiun^
C adhoitantiumq; parte ab onini fuit tantus, vt cundla ci.ca
longè, ac late i efonarent, nec Pucum voces quicquam iu-
bcmium audirentur . Eratigitur maiorvfusoculoru,quàni
aurium, & fibi quifque ob ingens periculum Dux,& horta-
toreratfadus. Accendit quoque nofhos n ilifesduciim
virtus, qui fortifllmé inter prfmosf pugnabairt plerumquc
ctiam aaes obeundo, quid foret ex vfujvoce, manuq; often
debant, fuaprxfentia pugnam cientes; cundi cnim corani
>lljifortes videi iiiitebantur; Perf^ autem loco fiati acerri-
R me
t^o DE BELLO SACRO
A me refiftcbant. Itaque horis tribus efl pugnatum,adcò qul-
dem aequo Marte,vt,vter bello elTetluperior, non fatiscò-
ftaiet. Dum vtrinquedimìcantpariter,Barbarus quidam
ingens corpore Duceni Goffi edumobleruabat, ceincns e»
nim, quocumqueibatjillum Itragem hoitium facere, pu*
tanfq; , hunc pr^cipuum elle Ducem , quem tot viri in acie
fequerctur,decreuerat animo euni pcrimeie,vel claramor
te vitamamittere^ £rgoidoneumtempusna(!l:us,in ipfum ■
♦ Ducem equum concitat , nec vicare i(5ium valentem hafll
» infelta inilibuspercutit, arma vero vulnus prohibuerunt,
ad qué ftatmi verfus Goff- edus dextera, leuaq; (Iridio enfc
to iUum obtruncat, f deinde fuos hortatus, vt vi hofles prò-
pellerenfTita inftitit, vt Perfk territi, ab ea pane pedem re-
fi tulerint, quam inciinatam videns aciem , iubet, fuos acrius
' inuehì,fignaq; inéam inferre, quorum impctu vidli Barba-
* -ti fuga fibi confuluerunr • Horum ejcemplo alij territi, qui
* vix iam Chriftianos ferebant, fuga etfufa , terga verterunt .
"- Etjvbi ad portas fuit ventum, omnes,dum propera t, vrbem
ingredi, inuicemfìbiaditumobftruebant,qua2 resmaioris
' ■ dadisfuitcaulk. Naminhosvi<flores delati maximam ca;-
2 ■ demedidére ► Perfas autem caedi fuperfìites vrbem ingref-
' fi portas trepide clauferunt. Ideoq, oppugnatio vrbis ed
omiira, Duces enim lafTitudini militum timebàt , quum tot
horas proelioJdecertafTent. C^Eciderein acie feu fuga ho-
xr ftiummilliaf ferme. XV. reliquos tantus terfor inuafit, vt
pofthac portas egredi nonaudereht.His acceflltaliudmi-
lum, nam prasmente vrbem inopia^pr^fertim pabuli prò ip
C fìs equis, miferat Afias equos miiltos, qui extra vrbem pa-
lcerentur,&:eratlocusinquo ftabant tiibus millibus paf^
fuum ab ea diftans, ibi appoiiti funt cuftodes , ne fugerent
cquiy ne ve ab hofte capere n tur : id exploratum noftri ha-
bentes, validammanum eò miferunt, vt equo&omnesinde
abducerent, qui proferii octulto itinereicxfìs cuftodibus»,
• ttia xnillia validoruni equoruni deduxcre :que res vehemé-
^ ^' * ter
LIBER jnRTÌVS. ,ji
A ter frcgit hoftium aniinos, Se nifi in ope fui Regls ff em lev
Ijquam nullam habebant, Milli enini ad Kegem letuJerant/
parare illum magnas copias, vtopem obredìs tiàfinitteiet;
nec multopoft vulgatum fuit, pi^fedum eius Coibagum
tj f nomine cum magno exerciiu aduentai e, coniinuoq,- mul
tos vndiqueadeum confluere,iiecpiocul iamab Eufrate
amne hunc abelFe : cJ\iod vbi Duces accepcrunt, è vefìigio
quofdam misere, qui ex propinquo explorarétAbi,& quot
copis, & quales ellent, vt meljus tandépolfet confuli, quid
optimum faduviderctur. Ccterum intcrhitc maiorisrei
fpes affulfit . Erant in vrbe viri multi Chrifti religione fer-
uantes,qui arma ferre, quicqua publicae rei agcre vetaban-
B tur. NampoftvrbemobfeilamPerf^rufpeaoseoshabe.
24 bant. Hosintervnusfuit Armenius genere Ad uferusfdi-
aus,vir prudens, 6c in rebus agédis multum fagax ; Is uarijs
modis urbis Principi carus fadus, arcanis eius cun(flis ime*
rerat. Hunc reliquiPerfjequafi unum ex eis diJigebant.
Itaque ab initio belli cuftodia? turris fuit pr^kaus,fub qua
Diui Georgij porta erat , hic fxpè audiés Eoamundi uirtu-
tem, nec prorfus oblitus, fé Chriilianum uirum efTe , illum
uehementer dil]gebat,&,clam in caftra filium mittens, mul
ta eidem indicabat, dcmum pollicitus turrim tradere , id fc
adiecit fa^urum, fi Boamundus daret fìdem,fòcios eius, ut
idem folus urbem teneret , Se affenfuros.Ob hoc ìxius Boa-
mundus, ac fi urbem captam cerneret , rem ad prjecipuos
C Duces defert, non tamen ftatim, fèd poftquam illi lediere ,
qui fpeculatum hoftium caftra mifli fuerant . Nani his re-
fcrentibus, eosnimis multos efl'e,ac ueniie inflrudos , ut"
cum Chriftianis dimicarent, pLtrifque cenfentibus,obuiam
ilhs eunde effe, Se cum toto exercitu dimicandum, aliis par
tem exercitus ibi relinqui, partem vero ad hoflé Duci,Boa
mundusneutrum (ibi ait, piacere: Si enim cur.<fli abvibe
dilcederenr, tot menfium opera, tot exau/ios labores ad ir-
munì iccjfura^quorum Ferie fame repleti vrbem copia ic-
R A rum
'-^xt DE BÈLLO SACRO
A rum replebunt, nec parte exercitus fuffeduram ad hos pm
hibendos, ne intus neceflaiia deferant , cuin vix onincs id
munus prasftiterinr: ingens quoque periculum fore,fi diui-
fì aduerfus hoftes innumeros redant, nec , fi aduerfum quid
accideritjvllum remedium ruperefié; Confilium vero le af-
ferre, quo nil tutius ci^c queat, deinde ordine cuncfla dete-
gés, quas cum Armenio erat padiusjait, potiri eos vrbe poi-
fé, in qua fecurius, commodiufqj aduentum hoftium expc-
dtabunt. Ea re cseteris Iseri^, de vrbis imperium lUi dantibus»
25 Piinceps Toìoik f aduerlabatur, sequum didìitans commu^
ne omnium oppidum efle, in quo expugnando cuncti lani-
diuinfudafrent, feddemumvidìus alioium con/cnfu peri*,
culademonitrantium, manus deditvltra rendere minime'
B aufus , Ergo, accepto M uferi fìlio, capere turrim proxima
^. iiodeconftituerunt,pcreuniquè^quid parentagere,Mufe-
^ ro indicant, vt is intcntus rei agendas, rité coepta exequei-e-
tur, nec aliquis crror eamrbaret, à quo, remilfo fìlio , mo-
niti funt, certa hora no(5ìis venire , in qua quieta omnia re-
perirent, nam prius obire moenia quoldam folitoSjVtcufto
dum folcrtiam, vel defidiam notent.Duccs ergo die fequé-
t6 ti, quo magis ctiam fallerent hoftem, f armari omncs proti-
nus iubcnt, atque ad iter expediri , & hora ferme diei nona
è caftris exeunt palam ferentes , ire fc aduerfus Perfas , qui
abfbluendam obfidionem tenderent, & latis longè ab vrbe
progrelfi conilitère nodem operientes, qune vbi aduenitfl-
. lenti agmine caftra rcpetiuerunt. Erat Mufero frater vnus,
C improbae fané mentis homo , quem ea res prorfus latebat,
fraire nonaufoilli Te credei e, ne metu,aut perfìdia coeptù
turbaret.Sed,qua die no Uri abibanr, hunc tentandum Mu-
ferus rarus quoeius mentem fcrutaretur,dolco, inquit, fra
ter, hos ad iUam pernitiem pergeie , impares enim Coiba-
go eri n., &, quum eundé, quemnosij fi, coUu Deum,moe
ilos cCc nos dee et, quòd vni optimi vitic periculum graue
fubcaut; hunc loiue iile aff icicns , quoiujn>inquii,dotes vi-
celli,
IIBEK TERTtV^. tj^
A ccm, dadem certe ille cupio ; Nam quid nobis hi attulere
prajter calamitatem t Quid mihi , & tibi ante hoc beilurn
coeptum defuit ? num quiete, num gratia Principis,nu opi-
bus carebamus ? prò his poltea beUici fumptus , agiorù va-
Hatiojimiiienfus ldbor,cedes,& vuhiera fuccelfere . Jgitur
hos au(5ìores malorum odi, ac deteftor, & libi fuccéfeojqui
communiurnholliunimirereris. His verbis exempta Mu-
fero dubitano eft,an à fratre cauendum eflet, ea tamcn aii-
gebat cura, ne ille etiam turris cuflos inilans facinus impe-
dii et. Ergo animo anceps Muferus,hincfratrisamore,in-
de periculoagitarus, tandem ftatuitillius vitajfuam raluicm
anteferre, (ìmulq; Chriftianamieligionem. Sonino igitur
17 hunc oppreflum, multa enim nox ià erat, gladio f peremìr.
Deinde (ecurus nollros expe^flabat, qui,hora llatuta prope
B rantes, vbi ad cuirim peruenére, aliquot icalas muris admo
2$ uent,talijfq,-arcendereformidantibus, &fìdei Barbari fc
committere, Boamundus Princeps mui uni arccndit,&: tur-
rimingre(rusaliosprouocabat,donec omncs impulit pu-
dor, tanti Ducis imitati virtutem, certatimq; murumafcen
deiunt,acpluies alias, cefis cuftodibus, turrcs occu|:ant,có
tinuoqj ingens turba in moenia euadcbat ; In vi be tamen e-
ratfilentiunKNam, rei e<flis belli curis,cundi penedormic-
bant, forfan quoque acceptus clamor alia excitaius, quam
holliunicaufaputabatur, cumeos, abijire,cun:ìi exiltinia-
rent. Jgitur portac dux funt refradse prius, quani Ferfit ex-
C citai entur, & mox, ingrello vrbem OoiFredo , qui extra re-
mauleratcum parte cxercitus, cedes pafiìm fieri eli coepta#''
jfublatus vndique clamor ingens, Se clangor lubarum iraat-
tonitos Pei Tas fecerat , vt fola in fu^a falucem poneient .
Sed crebro, dum vnum hoftium vitantagmcii, in aliudiiici-
ap debant (vtq,- air bonus poetaj vbiquc ludus,vbique pauor.
Si plurima erat mortis imago. Ingens crg^d hoilium nunie-
. lusfuitc^fus, autcapius: multi tamcn refugere inarcem,
^Juiiaii per diueifas ab hoite poi las euascic. Aiìas, vi beta
capuna
TJ4 DEBELLOSACRO
A C3 ptam ccrnefìs, arci credere fé non aufus , qujc obfidenda
fìarim crat, fugei e conabatur, fed captus à Chi iftianis intus
^0 morantibusinteitìcitur , ^eius ceruix recilàf abhumeris
per ludibrium hatoinHxa.ferebatur. Sic fortuna humanas
res frequenter voluere iblita eft , hominefq; de fummo ad
infimum,vel ex infimo gradu ad fummum deducere , vt nil
'magis timendum fìr, quam illius varietas, cui faepe mortaliu
vitia noccndi maxime anfam pr^bent, Se eam ( vt ait Saty-
|i ricus ; ffaciuntdeam.Milites tandem ad praedamverfi do-
mos omnes diripucrunt, piajcerquam Chriftianorum , qu«
notate in foribus erant,& prada ingens omnis generis par-
ta. Hoc maxime modo vetusCiuitas,nobililq;armis no-
jz fliomm fuit capta feptimomenre,fpoftquam cbfidericae-^
^j ptaeA. Duces poilero die ad oppugnandam f arcer^'
B tendunt, qua conrpe(5la, fituq^loci contemplato, fpem.
amisere eam armis cxpugnandi.Nam loco aIti(Iìmo,& pv^\
54 cipiti vndique fita erat, f muris, ac turribus permunita,qua ^
parte Occidentem rped:abat, via fuit angufta , per quam in
Vibe aditus erat , eam claudere Duces inftituerunt , ne qua
eruptio in Ciuitate ab arce ipfa ficn pofiet. Itaq,' loco ido-
neo murum latum, atque altum perdufcuntjqui viam in vr-
''be prohibebat, ibique locati funt militeSjqui hoftem venié-
"^ tem arcérent, & quo cibaria non deficerent, quibus vacua
tunc vrbs erat, fi ferenda foret obfidio à Mari, ac locis fìni-
timis aduetìi commeatum curarunt . Sed minor afFuit reru
copia, quia proxim^ regiones bello exauflae,ac vaftata: pa-
C rum frumenti, aliarumq; rerum fuppeditarunt .
Dum hsc à noilris geruntur, Corbagus Ragem vrbe ob*
fedit, quam vhra Eufratem fitam diximus,cuiué Balduinus
dominabatur, Se, oppugnare illam adortus,cum muhis vul
neribus eft repulfus. Intus enim viri fortiflimi cun(flas edo-
di belli artes v nà cum Duce propugnabant. Nequicquam
ergo multa expertus , poft dies viginri inde ab/cellit , id ip-
iumfuadentibus fuis, qui eumaiebant ideò miflum, vt An-
tiochiae
LIBER TERTIVS- tj^
A tiochìac opcm ferret, quaj famcc opprefla vltra pcrpcti eam
' nequiret . Prius ergo illam tueri> ac vinci hoftes oportere,
nec 1 eferre, an tunc , an poftea Kages expugnaretur , quse,
vicfìis Chriftianis,per fummu ocium capi pollet, fpe adem-
pta externe opis,qua nunc fi ^ti eam tenentes acriter fé de-
fenderent ► Nec l'ine ambigitur , morani eius caufam fuif-
fe, vt Antiochia caperetur , noftriq; ingens periculum eui-
tarent. Nam eodem tempore cum ilio, 3(: oppidanis dimi-
candum fuiifet, vel, pugna dilata, lumina inopia fubeunda
erat, hoitibus noftros vndique obfidentibus . Igituris,ira-
iciìo Eufrate» Antiochiam ire properat, quam vbiaccepit»
elle capt im, lèrumq; auxilium ferri, non procul iam ab vr-
be exiltens,prxmifitequitum tria millia, qui vfque ad mu-
B ros difcurrerent ,^8c portis obequitàdo laccireient holtem;
ij profedi,locum inlìdijs aptum nadli , paflus mille ab vrbe
diitantem, ibi fé condunt, prajter trecentos, qui ad moenia
• ' procelsère cum tumultu vagantes, vt noilros extra vrbem
ji elicerent. Aduerfus hos Rogcrius Barneuilla f cum ala
equitum' prodijt, vir fortidìmus, Gallusgenere,cuius in eo
bello fbpé muUum nituit virtus . Primo congrelTu par v-
trinque dimicatio crat.poftea Perf^ me tuni fìngere lènfim,
noftns de induftria cedere, illi ob hoc inftare feroci us viri-
bus fre ti, & rebus gettis, donecad locum infìdiarum vene-
ire, ibi cohorti repente hofles vndique fé circumfuderunt ►
C RogeriusaUté ftaie fuos, forti terq,- pugnare iubet, ac fi fer*
re nequirent, paulatim cedere, quoad propè vrbem venif-
■ fent . Sed poftquam is foi titfimé dimicans transHxus hafla
$6 t ex equo cccidit^ reliquiomnescapeirunt fugam,& prius,
quìmad vrbem venirent,omnes pene perierunt,obquoru
clademlu(fì:us ìngensintus fuit , Se cuncli mortem RogeriJ
fupramodum asgrefercbant,cuius cadauertruncum capite
( quo potiti erant holles ) delatumin vrbe funebri pompa
eilfepukum . Non multò poit Perlarum Dux ad vibeiu
57 venics, t inilrudta aciepropè conflitit; reh(^o lpatio,vt no-
Ari
I
\^6 DE BELLO SACRO
A ftri fé expllcandi , pugnandiq; poieftatem habcrenf ; ?oft-
quam ncmo conti a exibat , multis ver bis increpans hofies $
qui armis aufi t erfas lacefl'erc, Regnumq; A fise afFe<^àtes t
metu nuiic intra vrbem laterent, reduxit fuos,& caftris po-
(ìtis'vi beni obfcdit, habens copias pene innumeras,qu<e ta- _
men magna ex parte tyronum erant. luxta niurum ab Or- i
tu Solis turrim lam ei edam diximus , quo noftii, oppidum I
obfidenies,magis tuii à Perfìs foi ent , quam GofFredus tuc-
dam tatus, quoldam luos ibi reliquerat fortcs , ac ftrcnuo$
viios,quivimhoftium propulfarent. Eam turrim Perfac
adorti magno certamineoppugnabant,nec pauci demum
tulifienteos velutnube fagittarum territi, qu% defendendi
B facultatem ademerant, ni GoiFredus,periculo cognitofnc-
que enim aberat proculjopem tuIiiTetjplures equitum tur-*-
mas ducensjcuiusimpetu hoftes turbati parum percefsèrc.
Sed his laboratibus aliudagmen fubildio milium pugnam
re{tituit,diuq; acriterelt pugnatum, Goffredo ipfo valdc
inftante, qui manu promptus , 6c arte preftans multos cuna
paucis reprimebat . Sed cum continuo Perfa: crefcerent,ad
cxtremum ferri non poterant,& quamquam Dux fuos mo-
néret, nufquam trepide, vel effuse cedere, fed défo agminc
vrbem repetere, tamen vincente pudorem metu cun(i^i au-
St fugerunt,& in ipfa fuga ducéti f ferme deflderati funt,*Hoc
modo à turris cuftodibus malum répulfum in alios recidit.
Haec vi(!^oria mii um in modum Ferfas cxtulit,poftquà fci-
C uéie,Duccm prccipuum pulfum fuifle . Hofies,quum infu*
per arcem ingreffi, via occulta noftns incognita intiavrbé
pcneti affent, atque ob lioc ingés iam fiei et tumultus, plu-
rimi eò concuri èrunt, i cpulfìfq; hofiibus, tunc demum co*
gnitumiefl:, aliumlocum Tupeiefic ,quem muniti oportc-
ret . Ergo, vnde illi afcenderant,fof]a ingens efi perdura »
dcfupcrq j ligneae luncs cie(fìa» funt, ex quibus milites Fer-
fas rej: elici entj fcd,dum vni cbuiant malo, maius ali ud,fa*
fiics videlicec cos inuafìt, & eò inopiie fuit v entum>vt equi,
&afìni
LIBER TERTIVS, jj7
A 8c afini carne vefccrétur, aliorumq; animalium cibo huma-
no infueta : Hse tum res in delitijs erant, 3c herbse notìe,aut
incognitce,vel earum radices,&: quum anguftc folùm a Ma-
ri re frumentaria vterentur, hanc facultaté Barbari adéme-
runt . Mifla enim tria millia equitum , mulds in littore cas-
fis viris, naues repertas incenderunt> itinereq; infeflb fpcm
abftulere Chriftianis,quicquam à Mari confequendi, atquc
ideò crefcens fames multos homines , atque equos abfum-
pflt, multos compulit,vrbem dererere,vitcE pr^fidium qua-
rentes, quorum pars magna ab ipfis hoftibus cunda tenen-
tibus fuit caefa . Veti ti autem,portas egredi,fame impulfi fc
ex muris praecipitabant ,intus quoque magni tumultus ex-
citabantur, qui omnes Ducu prudentia, 6c inui(f^o animi ro
bore fedati funt, quorum modeftia , & par cum alijs vidtus
B tenuitas, alios minus acgré inopiam ferre impellebat .
Inter eos, qui vrbem reliquerant,quidam fuit,Stcphanus
nomine,ratis clarus,in Gallia Princeps,qui iuramenti,& da-
40 tx focijs immcmor t fidei^, habens quofdam fceleris comi-
tes, Galliam repetebar, Pamphiliàmq; ingrefTus , obuiù ha-
buit Grxcum Principem, qui ad ferendam noftris opé con-
tendebat, fecum habens magnas copias non modo Gr^co-
rum, fed etiam Latinorum, qui ad eum confluxerat, vt Aa-.
tiochiam peterent . ìs, quo luum fceius Iateret,ait Principi
4 1 t orfus fabulam. Poli longam obfidionem Antiochia Chri-
ftlanos empiile, in qua neceflana quum deficerent,pro alen
do exercitu,(8c fama cflèt,Corbagu aducntare ab Rec^e Per-
fidis miflum, vt Tuppetias vrbi fcrret, & eum exercitum fe-
C cum trahere, cui pares eile non polfentjipreq,- falutaria ma-
gis,quàm fpctiofa fuadens alios admoneret , nejfeobfideri
patei entur, & eo loco ab hofte claudi , vnde euadi tandem
nequiret, fed ea tum peterét loca, in quibus tutum eflet rc-
fugium,quofdam fanis confìlijs aducrfatos caufam fuille,vt
cundli in vrbe remanerent . Ergo ipfum cladem. certa prar-
uidenté dirceirifre,migrafleq,- in proximas Regiones, quan^
S doqui-
T^S DE BELLO SACRO
A doquidem plus temeritas, quàm ratio poterat, Se quum au-
diilet, vrbem à Fei fis iam obfeffam, ncque inclufìs fp em fa-
lutis fupereiTe, fame, armis, ac metu opprelTìs, fé abijffe, vt
pi ius Byzantium, atque inde Galliam petcìet, & fibi vide-
ri, fi ultra iter Trincipem facci e, quum vidos Chriiiianos,
captamq; vrbem hauddubiè putet^nec ipilini cum hoftium
copijs parem fore^quce fupra modum fuas exccdant;Ideoq,*.
debere illuni (ibi conrulere,ne,vltra pei gendo,magnam fu-
beat calamitatem . His verbis Impcrator permotus , viriq;
au<5loritate, quem meniiri in tata re, nullo modo arbitraba-
tur,Byzantium cum exercitu redijt; li annuifle Deum,cre-
diderinijVtpenes cos pulforum holiium ellèt decus,qui prò
B illius laude arma iumpferant : Caeterum noflri, vt laeti acce-
peràt,efleinvia Grascum Principem, quo auxilium illis fer-
rei •, magnumq*, exercitu ducere, quafì lux inrperata,5c cer-
ta fàlus perditis rebus affulxiflet, fic mefti deinde fupra mo
dum fuere, illum redire,audientes, &, prster Duces,reliqui
fpem falutis amiferant . Rebus in hoc difcrimen addudis ,
41 referunt nonnulli, ciiidam Clerico, f [dum quiefceretjvifum
adelTe Andream Apoftolum iubentem illi,ducibus dicerc «
4j haftamf cum qua Chrifti latus transfixum fuerat, fub terra,
iti xde Petri Apoftoli conditani effe, locum etiam dedgnan
tem, minantemqj illi, nifi iufla exequerctur; Clericum ve-
ro experredum rem ad Principes detulifle , motofqj illos
iuifle ad locum. Se, terra defoda , haftam cum ferro effe in-
uétam,qua preclara folemni pompa Chriftianos omnes vr-
hé luftrafTe maxime laEtos,quafi vidloriaj omen accepifsent,
C &,quamuis prius hoftes timerent, nec auderct illis congrc-
di, tamen poftca pugnx auidos eam à'Ducibus popofciire.
Non defunt, qui affirmct, coadìos inopia milités, quum ne-
ccfTaria iam defìcerenr, nec vltra fames polfet ferri , adeni-
pta fpe Greeci exercitus,mori in pugna prcoccupaire,quàm
diutius tot incommoda,& impendentem calamitatem fubi-
rc j Duccs v€rò ab initio dimicarc aon aufos ; quia territos
i' niili'
LIBER TERTIVS. fS9
A ttiìlitcs adu€ntu hoftium fenferantjncc tutum cenfebant c3
his confiigere,qui longé numero praeftareiu,quosvé adhuc
cxpcrtiaon erant,prastei'quam fuos confi rmarér,quos mcr
liores in dies fore aibitrabantur, putabantq; annona; copia
à Mari futuram, atq; interim poÀc accidere , vtoccafio rei
benegercndse illis daretur, 6c eos ob hxc proelium diftulil-
fc : Vtcumque tandem fuerit, non improbandos eos puto,
44 qui prodigium hoc memoria tradiderunt . Si enim facra; f
continent liter2e> fuos Deum faspc feruafle , ip/ìs pene fatis
crc(i^tos, eol'qj fecili'e vid:ores, quamquam illis vires deficc-
rent, quum refcrant, Deum, vcl Angelos hominibus locu-
tos, vel per fomnium loqui vifos, & farpé ab his in rebus du
B.bijs datam opem, quisadmiretur, fignum hocnumen often
diflc pi o.fua gloria decertatibus / quo ardentius dimi^ arét,
iuuifl'eqj illos , vt printer fpem magna vi(5toria potirentur »
Exemplis enim , rationibufq,- hi funtconuidi falfa dicerc,
44 qui Deo humana cura» non efle, f cundaq; cafu fieri tradi-
derunt, abalijseruditis penéirrifi, necfanè iniuria, quum,
verbis Deum ponentes, re ipfa fubftulerint . Scd iam ad in-
ftitutum redeo . Duccs lcttati,cun<flos militcs pugnam cu-
pere, ac rati, eorum ardore vtendum eflè , ne , re dilata , is
frigefeeretjanimifq; triftia magis, quàm I«ta obuer/arétur,
confilio habito , poftridic pugnam fore, pronuntiarunc , pa-
làm iubcntes, vt cundi arma, equos, atque animos prajpa-
C rent, & in vidoria magnum imperium, tuta omnia fibi pro-
ponant, fi vidi erunt,certam calamitarem , nufquarD -enim
fugam illis tutam patere. Cundi ergo jufl]s parentès ar-
ma, & equos expedirc, corpora, animofq-, reficere , fé inui-
cem exhortari, finem malorum adeire,djcere , fi eo proelio
Perfas vincerét,quoué magis incitarentur,placuit Ducibus,
vtlegatus Pontificis accurata oratione illos ad pugnam hor
taretur . Is igitur, aduocata coacione,in hunc modum locu-
lusfertur.
Et fi m ihi efl perfuafuni, nullius verbis opus effe, quibus
S % ia
14» DE BELLO SACRO
A in lioftcm concitemini, quum vos vitro pofccrc pugna,au* ^:
dierim, nec fcrre animo ^quo, eam parumper dilatam effe,
indignum tamé protinus cenfui, fi advosconfirmados mea
vox, oratioq; deficeret . Trahimur enim in difcrimen non
modo nunc falutis noftras, fed Chriftianx religionis,qu^ vo
bis vidlis labeni fubiret fempiteniam, & multis in loci's cum
damno, ac dedeco' e deleretur,irriturq-, fieret Iabor,ex quo
proea,domitis hofì:ibus,huc vincentesperueniftis,me vero
cius vicem gerente, qui parenseft Chriftiani generis, cuius
cft pr^cipuum munus tueri veram reIigionem,àquo moni-
ti, atque impulfi arma in A fiam tranftuliftis , nonne fceleris
poffem argui, fi oblitus offici; reticerém / vel vos, vtdecet,
B aliquanroenixiusadtuendamfalutemjreligionem, laudem
non hortarer / Atque in primisàure laetandum mihi cenfeo >
intuens vos fortiflimos viros eo robore aninìi,quo ab initio
fuiftis, memorefq-jgeflarum rerum fìbi vi<floriam certam
proponere, ncc hoftium copia, nec viribus commoueri , vi- ^
tamq; paratos abijcere, vt partus decor conferuetur . Qu«
mens egregia, & voluntas, fi (vt fperoj in ipfo proelio eadé
erit,huc haud dubiè,hollibus vi(flis,reuertemur. Nam, prae-
ternumerum, nihil efl;,in quoilli excellant , vcl iure vobis
comparétur,quorum pars magna funt tyronesjarma indue-
re, ftare in acie, cadere hoftem infueti: qui non modo impc
tu veltro, fèd primo clamore propellentur, cedente fq; fine
C ordine aliquofimul ad fugamfiiostrahent. Raro enim ta- •
Ics milites prodefle in bello, crebro nocere con fueuerunt .
Nam,quum res bellica fupra reliquas vfum flagitent,& ani-
mi magnitudìnem , quibus ineft maius periculum , hi funt
trepidi, & inutiles, qui noui in hifdem exercentur.Ideo fae-
pè eiufinodi milites ingentium cladium' caufa fuerunt , nec
Duces boni fpemhabere in hominum copia , fcd virtutifo-
liti funt. Id hiftoriìB indicant vetcres,quorum multi parua
manu magnos exercitus fudérunt,nec ali; magis,quàm;Per-
fae ipfi;talis rei documetum fucre, faepcà paucis Graecis,vcl
Roma^
LIBER TERTIVS. 141
Romanis fufi,quamuis pene innumcrabiles eflcnt. Genere
autem quirnam ambiget, longè hos vobis impares effe ? ha-
los enimjGallofq; , aut Gcrmanos vosconfpicio,qui robo-
re corporis, atquc animi > 8c vfu armorum femper omnibus
prseftitiftis, quorum maiores fublimen gloriam rerum gefla
rum reliquèi e . Hi vero A fiae populi femper molles , effoe*
minati, atque imbelles habid funt, prìefertim noftra astate,
in qua,{ìquis inerat illis vigor, ob licentiam nimiam eft de-
letus . Non in caftris, non in ade ordinem feruant, nec in-
duftria illis, nec ratio ineft militaris, temere fparfi, pene in-
ermes, pugnam ineunt,ftare cominus, manù conferere for-
niidant,ad id vero demum compulfi facile fuperantur.Plu^
ribus verbis forfan vterer,fi periculum fa<fèù non effet,qua-
lem hoftem habeamus . Quis enim nefcit , Perfas hos , vel
Syros effe / qui fxpè vi(fli , ac cxfi à vobis tos Prouincias a-
inisère,quos nouifliméhic obfeffosadeò fortiter fupcraftis.
Necmoenia , nec hyemis afperitas, nec arma illos rutata
funt; quin demum cxCi, vel fugati Syriam penètotam ami-
ferint, ncque ambigo, eos bis longè pricflitiffccum quibus
vobis eft pugnandum . Illi erant veteres milites , qui RegQ
Duce pene Afiam fubegérunt, Bithynia* demum , Syriajq-,
prasfeài, vt bello parata tuerentur . Hi autemjqui nos ob-
fident, quid egerunt laude dignum ? quos vicerunt validos
hoftes, quando è Perfide belli caufa, nifi hoc tempore funt
egreffi.-'Cum quibus arma,nifi vicinis,contuIerunt,qusE rum
fuit horum virtus,quum Balduinu obfedére P nonne à pau-
cis propugnati P repulfi tandem abire coa<fìi fiint? Huc ve-
ro profedi,parumabfuit, quin abequitum ala,Duce Gof-
fredo, vincerentur.An ergo vos cum hoc ignauo conferam
hofte, qui tam longo itinere,per medios hoftes huc vincen-
tes,perueniftis ? omnia pati, qu« fides eft, hominé pati pof-
fé, quos nulla* acies vnquam fuftinuerunt,quibus amia fer-
ie, hoftibus congredi ludus videtur. Nec aliquis pene ve-
flrum cft,cuius non multa notata locis^tcmporibufq,- re fer-
ri
ro DE BELLO SACRO
A .lì polTint decora . Proinde vobis in proelio i$ incrit animus^
qui vi(fl:oribusilIis, qui vidis inefle folct . Nec cnim illi to-
, ties (ufi vos con^emnent , nec magnopcre lux fident virtù»-
u, quippe qui re,ac \os noucrunt. Neque hi vobis tcrtofi
crunt, quos egregie fuperaftis . Proinde pergire magno ar
ni mo, quo vos ego ientio pr^editos , hoftiq; armis oftenditc
vos, non mcru illi ceflìfle , nec obfideri palfos vrbem , quia
pugnam detre(flaretis; fcd Duces vcftro ardori obiti tifle, vt
idoneo tempore ve/b a virtute vterentur . Quifque cxifti-
met, fi in hocdemum vicerit proelio, inopije,ac periculis fì-
. nem imponi,deleri pene hollium opes,Syriam totamfimul
fubigi, expediriq; iter in Iudeam,glori^ quoque tantu qu^-
. ri, vt pares veteribus, quorum res defcriptas legimus, habc
ì.àì fitis, ac veftraslaudes nulla obfcuraturafit obliuio,qum-
B immo ftupefcent pofieri res legentes, vel audientes vcftras,
& nomen veftrum laudibus dignis profequentur,pr^rcrtinì
quum vos non regnandi libido, non auiditas opum ad hseC
impulerit, fcd pietas , religio , & vera: gloriae dignus amor,
ob qux patriam, liberos , coniugefq,- relinquere , ac tot pe-
riculis vos exponere non dubitaftis, digni profetò , vtcun-
{tì vos omnes memoriae claris viris incaufa belli antepo-
nant, 6c velut hunìani parentes generis prsedicentpro falu-
te omnium natos. Atque, vt prò laude tantùm,non prò vi-
ta hoc cfTet certamen . Sed in'difcrimine nunc res eft, an in»
_ gens decus, regnumq,- nobis quaeratur, an vero hauddubié
C pereamus . Nam hic manère vltra non pofrumus,abire au-
tem per hoftes non licet, qui cun<fìa itinere claulere, faci-
lèq*, opprimerunt abeuntes armis inopia, fìtu locorum cir-
cumuentos . Nam vos fugientes, quae vrbes recipiét i quii
tranfìre permittet / vnde aderit commeatus / quem vix in-
tegri, ac vi(fìores repcriftis, an fìditis in captis oppidis ? qua
( vt mos Barbaris eft ) cum fortuna mutabunt tìdem, vel, H
pcrfìftent in officio, an ea contra hos hoftes tuebimini , vel
kis inclufi copia, rerum abundabitis / Itaque neceffitatepk
vobis
LIBER TERTIVS. 141
vobis fortuna impofuit prò tinus dimicandi, 8c vi, atque ar-
i miseuadendi. Namfì (quodomen Deusauertat, & nunc
éxprimere hoiret animus j in ipfa pugna ruperabimur,nuf
quam vobis; eiir refugium, nemo euadet manus Barbaras ,
vel faeua mors, vel Tei uirus mifera nos manebit : coniuges ,
liberi veftri, fi qui adfint, eandem fubibunt calamitateiTi,(Sc
parta laus tot laboribus, totpericulis amittetur,delebiturin
Afia Chriftianum nomen , & foi fan hoiles Gra^cos quoque
armis inuadenr, fpem omnem noftri amittentSepulchri rc-
cuperandi, nec vltcrius Adam petere a udebunt . Nam,vo-
bis-casfis, qui fuperabunt virtute pares / quis non fiorrebit,
id onus fubire, qui iuccubuiftis fqui vlterius religioné,lau-
dem omnibus rebus anteponent, exitum veftrum reputan-
; tes ? nulli certe, vel pauci , atque ideò cladcs vcftra ingen$
dedecus, magnani ruina Chriliiani nominis fecum trahet.
Proinde oro, atque obfecro milites, vt,quo animo pugnam
pofcitis , eo in acie demum fitis, veftre virtutis,rerum gefta
rum, & falutis omniii memores, putetifq,-, vos intueri Chri
' flianum genus, palàmq; atteftari, qualcs in pugna iam fue-
htis, talem eiusfortunam deinceps fore .
Sic firmatis militumanimis, quoderatroboris in exerci-
tu,deliguni, & qua erat pugnandum die,hos celeiiter inftru
unt. Acies peditum fronte, cornibufq;diftin(fla erat, ab
cquitibus cinda erat, quibus maxime Duces fidebant, &,
ne circuiri à multitudine pofi'ent, vltimu agmen valida ma-
C nu circundederant, cornuaq; fubfìdio funt firmata ,• non re-
(Ha fronte, feda latere pofìto, ne noflri ab hofle circuircn-
tur : Aliam turbam, qu^ fuit magna,nodc vrbem exire per
diuerfamabhofte porta, iulferat,&. Duce 1 ancredo, loco
idoneo clam confìdcre, cumq*, acceperinthoflium animos,
oculolqi cercamine occupatosjtunc repente magno tumul-
Hf tuillos inuadere. Dextro cornuf Boamundus, & fimul
\6 Gallin»Regisfrater,leuoTolofe,acFlandrieKcguliprcfuc
runt, acics nicdia ipfi Goffredo menda data." h jmonuitYe-
dites.
144 DE BELLO SACRO
i di.;es, vt hoftium equiÈatum, laxatis manipulis, rari cxcipe
rent, nec minus equos confodere, quàm Barbaros nitcren-
tur, figaa fequi, feruare ordinem ftudère, Ducibufq,* pror-
fus parére, neuc (ibi ipfis praefcriberent , quo progredien-
dum, aut quid agendum efTet, ncque plus Te , quàm Duces
d^ viatoria, Se exitu rerum fentire exiftimarent. Temcrita-
tem enim rarò,foeÌicem crebro pernitiofam effe confueuif-
fe, nec minus à milite modeftiam, quàm vires, atque animi
magnitudinem defiderari . Legatus infuperjSacerdotefqj
alij,ftolis f u per arma induti,aciesobeundo, cun(flos adpu-
gnam hortabantur, vidloribus incredibilemlaudem adeife,
morituris ad coelum aditum prasdicantes .
B Corbagus autem certior fa<l^us, parare fé ad pugna Chri-
flianos, illius auidus acies iam inftruxerat. Se partim per fé,
partim per eos, qui ducebant ordines , monuit fuos , vt for-
46 liter t dimicarent, ne fama hoftium , aut viribus moueren-
tur . Eorum enim, qui in Afiam venerint , vix partem ter-
tiam fuperefie, atque hos ipfos famem, labores,ac vulnera
confcciffe, fradla, quaflataq,* arma illis reftare , paucos , ac
debiles equos fame iam pene abfumptos , nec aliud eos ad
pugnam elicere, quàm fummam necellitatem, quum fcrrc
inopiam, vel turò abire minime queant. Nam,quoad cibus
non defuit, fempcr hos pugnam detredafle , intra mosnia
latitantes, & vnicam fpem in opc Grascorum habui(re,quaB
C demum irrita illis fuit. Itaque nulla ex parte pares Chri-
ftianos Perfis foie, non viros quippe, fed vmbram hominu,
& cffigiem effe. Prsetcreà dimicandum non modo prò lau-
de, vcl imperio, fed prò falute Afiae,quam f^ui homines,ab
oris extremis Occidentis profedi, vaftare inftituerunt, nec
alium efì'e Ducem, aut cxercitum , qui eifdem , fi vicerint,
queat rc(ìftcre, àc omnes clades, qu^ acciderc folét vidis »
fecuturas omnes, videlicet (cxus, atque f tatis caedes,mifer-
rimam fcruitutem, penuriam rerum omnium , direptiones
vrbium, & incendia, euerfionem religionis, & totius Afiac
LIBER TERTIVS. 14^
A vaftitatcm. Keque cnim apud hofles adco faruoijatquc irn*
nianes vllum pietati locuai forc.proinde, vcl in pugna vin^
cendum,vel,fortiter dimicandOimoricndfi, elTc, nec in pre
cibus, aut votis fpem habendam^fed in armis,ac virtute de*
lcndumeireacceptumdedecus,nitendumq,- omnibus viri*
bus, ne multi à paucis, fortcs ab imbecillis , obfidemes ab
obfedìs, ac pene iam vi(flis fuperentur .
47 Sic accenfis vtrinque animis , quum iam acics f propin*
4S quarent, nitidior lux, difcuiTa caligincf quam circa hunii-
dalocaeffuderantjclarumprofpeiftum omnibus dabat, 3c
vniuerfa futuri difcriminis facies in oculis crai, & frcmituf
hominum, equorum hinnitus, armorum inter nitétium ful-
B gor mentes turbabat, & rpe,ac metu fimul pugnatibus ani-
mis militum modo triftia, modo If ta obuerikbantur, tadem
acriter magno impetu eft concurium . Sublatus à noftris »
4P f redditufq,- à Perfis clamor nemora , circumiedafq,- valici
terribili fono rcpleuerat. Ingcns ibi animorum contenti©,
viriumq; ciebat pugnami fpem vtrinque ambiguam fccc-
rat, nec ilrenui folùm , fcd fcgnes , timidiqj illorum exéplo
accendebantur, gladijs, authallis rem gerente$,vcl fagittis,
quarum vim magnam primo congreflu Perf^ coiiieccrant#
ree Duces ad regendu modo con/ilio non affuere, fcd fuif-
met corporibus dimicantes mifcucre certamina, cadebant
multi ex vtraque aciclongè plurcs vulncrabantur, horrcn-
C daq; crat protinus rcs, armorum ftrepitus , clamorcs difib-
nos, monentium gcmitus audirc , pallìm ftragts hominum
cernere, micantefq; in dcxtris gladios, & furétium militum
ora, qui non modo aimis, icd vacuis manibus,pe<51oriburq;
telo foi fan, aucenfe carcntes inuicem decertabant.Et quà-
uis Ferfe multitudinefiCti vndiqucinfultarencnoftroscir-
cumuenire, penumpere ordiiies nitcrerur, modo rari fpar-
iìq,- , modo conferii dimicantes, tamen a fi onte , ac dextro
cornu magna \ i pi opuliiibantur , nec erat facile ab co cor-
Au circuire puguiite* à inonub us pt gximis ic(ftos, de Duces
1 cximJL^
f4<? DE BÈLLO SACRO
A cximij cumhOiis fortibus, tum monendo , afqué hortando
accendcbat certamen,&,vbi videbant proemi fuoSjCum ma-
rni deleda fercbant opem . Milites quoque figna inferrc,
me vi maiorc hoftem praemere cópellebjnt,pedites ipfi prò*
gredbs temere Perfasequites (vterantiufli ) excipictes,vcl
occidebant eos,vel,equos haftis fodiente$,ftragem ingente
faciebant,equis,& virisvnà ruentibus.
At COI nu iniquo alia erat belli facies: Ibi enim Vcrùesin*
JCiixi concufTerant primo impetu noftros , pedemq; refcrrc
coegerant, & vndi ]ue circumfufi,necrerpiràdinoftris,nec
fé explicandi locum dabant,mixtiq', peditibus equites con-
fuderant pene omnem ordinem , nec vltra hoftes poterant
B ferii, niTubfìdiarijc cohortesfereillisobiccifTent. Harum
.vis reilituit proelium,& iam fugientes rurfus ad pugnam co
citauit. GofF.edusetiam ,vbi accepitjfìniflrum cornu in
pei iculo elle, partem eorum , qui claudebant vltimum ag-
incn,rubfidio laborantibus ire iullìt ; Sic acquato tandé proe
_ lio cum Marte ancipiti pugnaretur, Chriftiani Duces mili-
tes increpare, proptos lingua^fegnes in armis dicere,quànv
feroces pugnam popofcerint, quàm nunc lente dimicarét ,
exprobrare, atque illos priftinam vim, vigoremq,abiecifIe,
fruftj'a exhauftos tot labores, adlum de illis affirmare, fi no
acrius niterentur. His accenfi vocibus milites fumma vi fe-
runtur in hoftem fui periculi iam immemores ,oftinatiq*,
animo, vel Perfas vincere, vel in pugna oppeterc ftatueràt.
C Ergo mouefe gradu hoftes , qui perculfi quamquam cede-
rentjnulla ex parte fugiebant . Corbagus autem,ftare illos^
refiftere foi tirer,hortabatur, & figna in hoftem referre , la-
borantibufq; auxiliares cohortes lubmittebat . Tancredus
interea,vbi accepit, parte ab omni proelium efrc,ac fummi»
viribus dimicari?, minime vltra morandum ratus , celeriter
aduerfushofìes contendit , fuofq; quum pugnas appropin-
quauerunt, os clamores maxime tollerc imperat,ac magna
impetu Perfas inuadere; vt illi ob hsec maxime termi citius
fun'
LIBER TERTIVS. ' -147
A fundercnmr. Paruit Ducis didlo miles, cuius clamor à Per*
fìs accepius, & vifà fpecies magni exercitus , qui à lacere in*
currebat > ita quidem ieri uit eosvix,atque anxiénoftrof
ferentes, vt omnes propeié terga vcrteiint , tranfeuntefq;
vallem non longe a caitris eorum diitantem in loco edito
conftiijerunt . Hicrebat teigis fugieniium vidor, (èdei pro-
fpedum nubes puluei is pene abltulerat. Ergo haud iccus,
quàm in tenebns nodi » ; 1 abant, ad fonum nots vocis, auf
{ìgnum coeunces, <Sc Itrepitum hoftium magis,quàm hoftes
fequebantur, &,vbi adcoUem eli peruentum,noua de inte-
gro pugna oritur, noiti is niientibus collem afcédere, atquc
inde Perias rcpclleie, illisautem repugnaniibus^qui fitu lo-
ci adiuuabantur . Conceptus vero in acie pauor , afius in- e-
gens, ac piseteritae Lbor pugnx ita exangues illos feccrrat,vt
B eis annnus, virefq; non iongo ipatio intericdto defecerint.
Ergo ex. colle tandem pulfi varias fuga petunt partes . Nec
facile quis fortuniis ludib» ia, ducum, atque a^-ninum ca^dc
multiplicem vidlojum fugam, Ci^des nunc iingulorum,niic
multorum haud animo adequi queat , vclratione compie-
^i^nec cxlbrum numerusin ipfa fuga facile confici potuif-
{ct, cum per valles, per nemora, Se varios ialtus Barbari ce-
dcrencur : Alij enim, qui breue patebatiter,fugerenitcba-
tur, alij arduos montes. Se ignotos calles,.aut (ìluas petebàt,
mixti peditibus equites»armatis inermes, integrisdebiles
implicabantur, n ec aliud «quc, ac fids eos conficiebat. Qui
ergo in tutum euaferant, pailìm omnibus riuisproftrabant
corpora,pia3teiiiuentcmaquam hianiioic captantes, liec
C vllusadcofonsoccultus,aut limola vlla erat lacuna, qua
veftigantiumfìtim fallcier. Ferunt pljErique,in proelio,aut
50 fuga peiijUede holubus plufqui^m millia quinquaginta^fSe
niagnum numei um captum fuille . Cadrà quoque ingreffì
notili à Perfis deferta maxima pra-da runtpotiti,& intertot
% i rcpertas gazas f nulla fuir, quam equorum gratior pr«da ,
quorum inopesChiiHianifuciaut. 2s;ec incruenta vido-
^:-.j T X ria
ut DE BELLO SACRO
A ria fuit : Nam die fcquenti qujcrcntcs noftri fuonim cada*
ucra,quoea fcpellirentur , paulotninus , quàm tiia millia
f i repcrierunt. Hoc pi oelio hé\o die vigcfima f lunij menfis
duces, pramiflls hollium (ìgnis, atqueagminecaptiuorumf
tnumpfaantium more ad vbcm vcneiunt. Qui autcm Per-
fiE arcem tenebant, eum fpem omnem amififTcnt , padì , vt
ibfpites polient abirc, cam Chriftianis tradiderunt. Dein-
de, puigatis vetuftis templis, quar Barbari poUuerant, prae-
icitim Fetri Apoftoli, rolennibufq; pcradlis facris , au(ftorc
Legato, Pi iEful vrbi eli conftitutus , quem Patriarcham ap-
f j pellarunt . ìs Hifpanus fuit genere,Bernardus f didlus, vir
iandus , & innoccns ab ipfo Legato educatus : Multi prac-
B terea facerdotes in ipfa vrbe relidi funt , qui vnà cum Frac-
54 fuleracraadminiftrarent. Captis f quoque Syri^vrbibus
dati funt plures Epifcopi, qui dottrina, & vir^ exemplis ru-
des adhuc inftrueient populos ad redlam vitam , & veram
religionem . Argenteis, & aureis vafis , rebufq; alijs ad fa-
crum vfum tempia omnia fplendidè , ac magnificè funt or-
nata, nec rei alterius habita eil cura impcnfìor, quàm facra
inilituendi .
Quibus perfedis , quum decreuiiTent «flati $ reliquum •
&toiamhyemem ibiconfumere, Byrantio Principi lega-
5^ tosmiferuntf nobilitate, ac virtutein{ìgnes,Vgonemfcili-
cet Galiiae Regis fratrem,Sc Balduinum Enalti Principem»
C qui eidem rcj geftas nuntiarent, fimul etiam quererentur,
quòd, cum illi notum fuilTet, eos à Perfis obfideri , & fame
confedos in fummo periculo verfari, nec vltra vrbem tuc-
ri polle, tamé feri e opem neglexerit, mirumq*, ob hoc ab-
fuerit, quin omnis cxercitusdeleretur,&in AfiatotaChri*
ftianumnomeninteriret, fpedafle veròadfuam virtutemi
quos in fìdem femel acceperit , femper tueri prò fuo impe-
rio augendo pugnantes . Kunc vero Duccs ab eo petere ,
vt opem illis ad fubigcndam ludeam ferat, proelia enim,fa-
Sicmq,i ac varios morbus valdecopias miauKTejinilare au-
IIBER TERTIVS. 149
jl tcmbcllumgrauc, cum Rcx Aegypti f vt fama crac j rna«
gnosexcrcituscoQiparauerit, prneter cos, quos iampridem
in ludeam tranfmiferat. Ergo aducrfus potcntilTimum He-
gem ad pcrdomandam bello ludeam viris, atque a» mis in-
itrudlani auxilioopus eflc, ne magna ex parte rem confc*
tì:am dcfererc compellantur, cum infamia fempiterna , 8ct
fi quod fadlurus videbatur, fubfìdium denegaret , palam fi"
gnificarent,bello parta fubducum imperio lòlum forc. Eoi
cnim à fide datalibcros elle ab co Principe in tantis pcricu-
li/deftitutos.
Hi Legati (ìmul profedi cum in Ciliciam pcrueniflcnt »
alter eorù, Balduinus vìdelicet morbo correptus intra pau«
cos dies interijt; Allus vero iter accelerans , portquàm By-
zantium tandem venit, Principem adiens,quid poftularcnt
B noftri,expoluit, ncganteq-, ilio, mitterc auxilia,vclut maxi»
me impedito, vt erat iulTus, mentem ducum aperuit, 8c fc*
cum reputans, quot fubijlfct vit£epericula,qu^ infu per no-
na proponcrétur, quàm grauis,quàm anceps inflaret labor
ipfam ludeam petituris , inde abiens in Galliam redijt cuoi
labe ingenti fui nominis, cuius fa(5lum eo fuit fedius vifum^
quo (ìcut genere, opiburq;pra!llabat,fic cratdecens, vtip-
le alios magnitudine animi fuperaret.
Antiochiamverò paulopoft oratorum difccfium vis in-
^6 gens morbif vrerc coepit,vcl quia erat tcmpus graucac pe«
ftilens annus, vel quia , bello durante, pecoribus , agrefti-
C bufq*, in vrbem acceptis,ea colluuies, mixtorum omnis ge-
neris animatium odor infolitus, fames delnde, ac multa in-
commodaeam peftem induxerant,minifteiiaq', inuiccm,
& contagia ipia vulgabant morbos,quotidieq-, funeramul
ta efferebantur, nec minor ibi fìebat llrages, quàm quanta
in acie fieri Iblet. Multi ergo,ea vi morbi Utè vagata,cuni
viri, tum faeminac perierunt,nec moi s cuiufquam aeque lu-
élum omnibus fecit,ac Legati Pòtifìcis, viri profe<f^ò in om
ni viriute exccllentis, cuius prudeniia, religioq;, nccnò ani
mi
t^o DE BELLO SACRO
A mi magnitudo maxime noftrisprofuerat. Abibant multì?i
Ciliciam, aut Ragem pctentes, vel finitima loca , vt pefteni
jnualefcentem vitarent.
Inter h;Ec Roboas quidam,Perfa generC5qui Mapam vr*
57 beni obiinebat, oppidum quoddam obfedit, Afaitam fab
incolis dicium , cuius l rinceps illi parere prillino more ab-
nuerat, qui (è cernens viribus imparem, atque vndique cir-
44 cumfè(ium,nec aliunde fpem falutisjquàm à Chriftianis fu-
perelle, prillare duxit,credere fé illormii fidei, quàmin ar-
bitrio ('^ui hoilis vitam, atquc opes committere. Itaque ad
^ GofFreduni verfus, cuius in piiniis poUebatnomen , eu per
nuntios orat fuos, yt (ibi mature opituletur,quod Ci fecerir>
B memorem fé tanti offici; ei deinceps pariturum, & nuc ob-
58 fìdem filium f mittere, quo intelligat , verbis asqualem fide
eiTe . L^tus Goff» edus, eam /Ibi dari pccafionem^confultis . j
puusreliquisDucibus, ferreilli opem decreuit . Retento
44 igitur obfide , partem exercitus parare fé ad iter imperat :
Scripfit etiam Balduino, vt fibi mox profedluro cum fuis co
pijsiungeretur, quòiìinuladuerfus hoflemcontenderent,
qui,coa(flo properè milite,venienti fratri occurrit,tiia mil*
lia cquitum, duo peditum fecum ducens . Hos aduentarc
F oboas audiens, nec iam procul abelle , anceps animo clic
cocpit, an difcedeiet,re infe(5la,an vero fignis collatis dimi-
" caret ; Nam morari in ijfdem caftris, nò valIo,aut fofla mu-
C ,nitis,nec in edito fitis loco, pugna vero fé abftinei:c haud
fané licebat,& nunc fugam verfkbat anìmo,Ducem hoftiùi
& exercitum limens vincere femper afTuctos , modo fretus
magniscopijs animum illi augcntibusaciem meditaba^ur .
His anxius turis, demummetu fpem vincente, ftatuit fol-
uere obfidionem, atque Alapam cum exercitu regredì. Er-
go inde abfcedens raptim agme fecum ducebat, ne obuium
aliquo loco haberet hoiicm, inuitufqi manus confcreie co-
geretur . Vbi ad tutum vcnit locum, ccrtior fadus , Chri-
Sianos multo tardiusmotos vefligia naaioris agminis fequi,
quòd
YÌBER tERTiVSr 'i<r
cjuod cum Goffredo ad oppidum iuerat, 8c procul ab ilio
A adhucefle, ac fine ordine militari, nihiltimentcs iter face-
59 re, decemf milliamifìt niilitum,qui éxinfidijseosexcipc-
rent . Hi loco idoneo confìftenies, noflros venire quum vi-
diflent, fé inuicem cohortati eos incautosinuasère.qui pri-
mo impetu fufì quum in varias fugerent partes , fparfo vn-
diqoc hoflium equitatu, paucis exceptis , capti omnes , aut
c^iì fuerunt. MoeftuseacladcGofFredusab bis, qui fuge-
rant, nuntiata, parum moratus dum Afarte conuenit, Prin-
cipe ni, Hdemq; accipit Temei data m, ad vindicandos focios
pergit, habens Duccsitincris regionis accolas , qui fé bieui
circuitupernotoscalles dudluroseum ad hoftès promife*
rant piius quam illi ad fuos redirent ; Nec multum viae co-
fi fecerat, quum Perfx apparuerc magnum numerum capti-
uorum trahentes, qui metu attoniti , quòd pr^erer fpem in
hoftes incidcrant numero, ac virtute illis pra^ftantcs^pra^da
ctiam impediti, nec fé ad pugnam , ncque ad fugam expli-
cabant. Itaque celeriterfuperati pene omnes opprelTì fue-
runt . Ea viàoria fuit l^tior ob noitros captos,qui miferam
feruitutem euaferant .
His rebus geftis, Balduinus trans Eufratenabi;t,duobus
oppidis fratri relidis,vtea cum fuis inhabitaiet. Ergo is, re-
miflb exercnu,quofdam tenuit fecum comites,in illis man-
fuius, quoadpcftjs Antiochia^ defeuiret. Adhunc plurimi
cum vcniirent,vifendi,& falutandieum caufa,partim Ar-
meni, partim Syri , qui vicina colcbant loca , nuntiant dc-
. ^o mum, duo/ elle Pancratium,&f Conaciliumfratres,quiei
Regionempertu:bét,hos tenere qua^dam ca(iellafìtu,ope-
C rcq; munita, latrones, (ìcarióscircum fehabere,agrosfini-
timos populaii, cedes, atque incendia facere , fana, don .os
compilare, omnibus minitari , cundtos pr<e metu illis obfe-
qui, eorum amentiam, libidinem, audaciam vitro fei ri non
poiVc. Proinde orant, vt fratrisimperium , totChrjftianoi
ab hisiniurijs vendicct, neque hanc labem, & ignominia m
vltra
f^t DE BELLO SACRO
vi tra crefcerepatiatur. Efle autcm facile duos lafroncs ili*
A uifos cundis, pai uà manu annatomm fuffultus delércpr^*
Tei tini iili, qui omnes gloria rebus gcftis, fortitudine fupc-
raret . Hismotus Goffrcdus, quàm dcdecoii fratri crant,
poftquam comperir, fama: res haud difpares elfe , mifit ali-
quos^ qui à fratribus peterent , ne ire ad eum grauarentur ,
quos, vt accepitj.colloquium abnuerc, cumfuis equitibus*
atque indigenis K egionis multis aducrfus cos elt profedus,
quicaftellisinclufì acriterab initio refiftebant. Necerat
facile ilia capere, locis cditis , ac prasruptis (ita , quae multi
armati dcfendebant , eo quidem ardentius , quo magis ho- ■
fìium iram ob lua flagitia formidabant . Sed^cum quotidic
crcfccret pppugnatio, Se multi caderent , vel acciperet vul-
B nera, frad^a eorum ferocia eli . Ideò, tribus cxpugnatis ca-
ilellis , reliqua metu in deditionem venerunt , omniaq; ad
folum vfque diruta funt^nc deinceps per ca quie$,& ocium
turbarentur . ^
Dum haec à Goffredo geruntur, parum abfuit,quin ciut
frater vitam,imperiumq; amitteret . Nam, cum ad Ràgem
Galli confluerent, peftem vitantes,comiterq; cxcepti one-
ri magno eflent ciuibus,<Sc foli cum Balduino res graues tra
fìgerent, nec oppidani ad confilium vocarentur,;mouit ira,
& indignati© Barbaros, qui defpici fé, ac dari in prjedà ar-
bitrabantur . Ergo archanè congregati,qui prcccipui crant
ciues,occidere ftatuunt Balduinum, atque hpftibus vrbem
C prodere,quinonproculabRegcdominabantur. Dele(5la
erat facinori dies,& coniurati ex locis finitimis multos acci-
licrant, hoftes etiam rei confci; magnum coegerant equità
• numcrum, vt, Balduino pciempto , Ragem repétc occupa-
tcnt, & fucceirilTet ca frauS; ni vnus e plebe, cui quidam ex
coniuratis id confìlium patefecerat , rem ad Principem de-
tuliflèt. Is tuibatus eo periculo Principesconiurationis per
confili; fpcciem acciri iubet , Gallos omnes arma capere,
potiafq; Vi bis oblèruari, ne qui foras cgredcrcntur,&, cum
vocaù
IIBER'TERTIVS. 1^3
Vocatl mdx veniffent, admotis tormentis,faterì vera mem
A coadi, & fceleris confcios nominare fummo fupplicio fune
aiFedi, atque armati per vrbem euntes quoidam tumuliuf
comprefsere . Multi prastereà poli paucos dies in cxilium
adi funt, & bona eorum publicata .
Ab hoc periculo Balduinum feruatum aliud pene maiui
cxcepit , quod effugit numinis opc , ipfi fato imminéti erc-
ptus . Perfà is, qui vrbem Sarmem Balduino tradiderat,ca-
ilcllum tenebat Kagi propinquum, in quo arx munitillima
crat, qui venire fsepè ad vrbem, frequens cll'c in aula Prin-
cipis confueuerat, cui fé ita infinuauit,vt omnes fere penes
cum gratia f'uperaret . Hic ad cxtremum fecum rcputans »
quàm inuifus efTet ruis,qua infamia pr^meretur,quod Chri
B Itianis familiaris fa(Slus Regem fuum,religioné,patrios mo-
res eflet oblitusA prò ignotis,atq,- hoftibus niteretur,quòd
qué multi fibi idipiumexprobaflent, confuetudinceius vi*
tantes, velut perfidi, ac polluti , ftatuit facinore aliquo fuis
gratificari , quo illorum gratiam iniret . ItaqucPrincipem
adiens,ait, Perfas omnes eum odifTe, quòd, Ipfis ncgledlis ,
religione pofthabita , CbriftianisadhcEferit; Ideoq; fìbi vi*
cinosinfidiarijCaufas belli, & controuerfia» quii ere, non
die, non nocfle ipfum quiefcere tot peiiculis circumTeflum,
Atque ideò cogitanti fìbi,quonam modo res familiares,vi-
tamq; pofTet tueri, nil fccurius vifum fibi eflc, quàm domc-
fticos laies defercre, atque ibi vnà cun alijs vitam agere.
C Pi oinde Balduinum orare, vt,mirertus eius fortuna;, amici-
tiae memor,eius caftcllum tuendum fufcipiat, ibiarma, ibi
militescoUocet fuos, fé ve- ò ctatisreliquum in l'uà vibca-
gerc (ìnat, amicitia eius, clementia, opjbus fi uiturum, cum
prajterca nil icliquum {ibi fortuna fecerit . lllius vciòin-
tcrefle, neoppidum pcimunitum ci propinquum hoftes
occupent, quòuè intelligat , fé fadìui um opereprcciium , fi
occDpandi cartelli hofii pr^ripiat facultatem, hovtai i eum,
vt ad illud vifendum } roiicifcatur . \ era hunc dicere Fi in-
V ceps
ff4 C>E BELLO SACRO
ceps pu:ans,rui inenti,quàm natur^ alterius magSmcmor,
A cumequicibuscentuiiiadvidendumlocunvpcrrexitjBar- •
baroq; illuni hortante,vtcaftellum ingrcdeietur,inquo ar-
Ciatos multos condiderat, vt eum, ac fuos comires capercti
paiatum ipfi morcm gerere comitcs tcnuerunt, ne fc crc-
ilerct honiinis fìdei magnoperc Aiadentes . Dux igitur ex-
tra oppidum manens, cquites duodecim intus uiifit^qui ar-
cem, atque alia loca infpicercnt . Hi vjx arccm jngrefli ca-
pti ab armatis fucrunt, atque in yincula conie(^i. Balduino
miranti, redirc ad eum ex hi$ neminem,hor^ fpatio ià tran-
{sl6ìq, ncc mediocriter rufpicann , prjefatus Feria ex murii
apparuit> qui rogatus exprimere , cur tandiu effet moratus>
vcì equites retineret , refpondit , cius milites vin^flos eflc^
B nec fé illos dimiflurum, ni Balduinus vrbem Sarmem refti-
tueret,nec aliudfìbi eflcmoleftius,quàm quòd ipfe fua$
manus euaferit, cuius c^de priflinum fceluSjquò Deum, ac
patriaml9lerat,expiafret. là audicns Balduinus,ccrnenfq;,
fìbi vires adoppidum expugnandum deefle , moeftus inde .
ob focios amiflbs difccdìt, Sed , qui prò co Serorgem te-
nebat, Robertus nomine, virprasftans bellicis artibus,poft-
quaai accepit Barbari fraudem , kcix tacitus voluit animo >
qua nam via detrimentum acceptum iarciret j demum no-
Óe vrbe exiens, propè id cailellum proceflìt , ducentos fc-
cum habens equites, paucifq; ex bis pncmiflìs , qui circum
moenia vagarentur, ^: pecora, feu homines caperent , ipfc
C in filua occultus conftitit . Qui ergo procencrant,rub ocu-
lis hominum prcedas agentes,eos ad pugnam cum exciffent,
deinduftria metum fingere, ac cedere fenfim coeperunt,
quos incauti Barbari perfequentes venere ad locum infi-
tliarum, ibiq; ab equitibus fufi^dum in varias fugiunt par*
tcs, quidam ex eis interferi lunt, fex etiam viui capti , prò
quibus redditis totidem Chriftiani remiUì funt. £x his ve-
ro, qui vindi remanfèrant, cu quattuor efFugifl'ent,ira con-
citus; qui caflciio dominabatur , fecuri alios pcrcuti iufTit ,
cuius
ITBER TERTIV^. t^^
cuius perfidia fui tcaufa, vtpoftea Baldulnus confuctudi-
A nem Barbarorum vitaret, iidem eoi um fufpedam habens,
&ab vnius crimine difccnsomnes .
KaimundusaucemTololìe Frinceps, ne perocìum tcrc-
ret tempus, multos equites, atque pedites ducès , ad vibem
^2. Albaremfeftprofedlus,ab Antiochia pafluum millibustri-
ginta diftantem, qua; ab hoftibus tenebatur. Et eam expu-
' gnareadortus, cumoppidanos biduo fatigafTet, nullo quie-
tis dato fpatio, illi trepidi , & confili; inopes tandem portai
aperuerunt . Ea vrbe Dux potitus, ac fìnitimis regionibus,
ibi Prjefulem ftatui fecit,virum do;fl:rina,moribu/q; piceftà-
tem, qui Petrus dicebatur,ex Narbona Gallio vrbe natus .
Dum haec ab iilisgeruntur, ingens manusequitum Ger-
B manoruiTi.ve(5la Mari, cum Antiochiam concefTìd'et, pefte
adhuc eani vallante, vis ingens morbi valitudine omnes té-
tauit, 6c multi ex illisperièrc. Poftquam eftas pra^terijt, 8c
ój autumnusf grauis,exiin(5la iam protinus pefte, reuerfi (unt
Antiochiam Duces, vt fìmul,quid e{retagendum,conrulta-
^ ^4 rent. Ibi audientes,vrbem elle, Maram f didam, odio mil-
libus pafTuum ab ea diftantem , quam Princeps Tolofe oc-
cupauerat, viris, armis, atque opibus claranijeiufq; accolas
Cile hoftes, nec vllam pacis mentionem fecifTe , fuis armis ,
& vrbi confìros,/itu,& opere permuni tee, han e oppugna-
re ftatuerunt . Ergo, ducentes magnas copias, polì paucos
dies venere ad vrbem,qua omni ex parte armaris cinda co-
C ronaillamaggrediuntur. Sedoppidani, acrircrpropugnan•
tes,conuitiamulta ineosdicebant, quoué maiorem adde-
rentcontumeliam, fublatas in ipfìs mctnibus Cruces,in fra
ila fcindebanr, vel flercore, aut luto polluebant, quo intel-
ligerent noilri, fé contemni, Se defpici, arque illos conllan-
terobiìdionenilaturos. Ea re irritati Duces,vbi vidcrunr,
fmemachinisparum proficere, augeriq;hoftium animos,
qui diescomphires fortiter fedcfenderantjconfirui machi.
<J5:. aas f vaii; generis, curarunt. Ex q.uibus iiigens vis lapidum
V z- in
ì^d DEBÈLLOSACRO
in muros, vcl vi beni emirtebatur , multi etiam,tel^udinibus
A ledlijferro nujenia pei forabant,multi quoque, fcalis admo- .
tis, ea Icandcie nitebaiuur. Barbari autem tot angulijs cir-
cumueiui minime remittebantcertamen, fcd tela, ignem,
vel faxa conijciebant, icalafq; afcendentes , fcruenti eleo •
atq; aqua obiuebant, quibus opprelfi militcs,.multi femia- >
nimes ruere cernebantur . Sed omnia vicit pertinax virtui.
Noitri enim ira calentes, quod eis tantum Barbari rcftitif-
fent, qui fepé magnas fuderant copias,tot prccclaras coepc-
raiiL vrbes,lUmma vi tandem annixi,deiedis hoftibus, moe-
nia occuparunt , &, nifi nox fuperucniflet , codem impctu
ciuitatem coepiflent, fed tcncbris impediti conftitcre in mu
ris.Sc, ne qui vrbem egredi pò ile nt, multi vndique obferua-
66 bant. Foftquam iiluxit, quum folitudo in vrbcfprope moe-
JB nia cerneretur, plurimi delcendentes portas fregcrunt, per
eafq*, irrupit exercitus,qui, per vrbe difcurrcns, vacuas vias
cum reperiflctjnfidias veritus,domos ingredi non audebat.
Poflquam vero miflì ad explorandum, quas domos intrauc
rant, efTe vacuas, hoftes abefie, nuntiarunt , verfì omnes ad
prasdam totam vrbem diripuerunt , Se ingens pr^da omnis
generis parta eft . Erant in vrbe fpecus multi, per quos ci-
ues omncs cum liberis, coniugibufq; fé occultauerant . Ad
caloca Duces profedi , in ore fpecuum ignes accendi ma-
ximos,iubent, ex quibus ingens vis fumi cum exij{ret,in ho-
ftium ora ferebatur, qui,vltra durare non valentes,fpiritu$#
interclufisjobc^catifqi oculis,tandem e latebils emerlerùt.
C Tum vero apparuit, ab ira, & odio expugnatam ciuitaiem.
Nani multi ex oppidanis, licetarmis abiedis,rupplices ten-
derent noftris manus, foedè interfe<fti fuerunt, reliqui vc-
lut fcrui habiri runt,vrbs vero diruta, & incenfaelt. Ac-
que ob hoc quccdam vicina vrbes metu in poteflatem vi-
(^torum veiieiunt.
His pcrfecìi^, cum Antiochiam omncs rediflcnt, coepic-
^7 runt niilites paUm f fremere^, non vitro cos moram fadu» .
rtIBÈR TERTIVS.f ì^i
ros,quinHicro,bIymam Vibcm pctant. Duccs enim bef-
A la ex bellis rerercoblitofq;, cur ab initio arma ihw.pkriht»
qu un fìdeni exercitui dedu*rinc. vaij-iri [ cr Svi ià, ibi opei» ,
atque impenum quajieie, abuti fanguine , ac viiibus mili-
tum, qui pioludea recuperandaiter tam longum coiifecif^
fent, excidilFe animi Chriiii ■rcligionem , Sepulchri memo-
riam, fordescorum. Se cruiiuias , qui per ludeam Chriftia-
ni eflent ; Ferendo? ergo eos non elle , qui, poft res egre-
gie geftaS) Hdci (òciali» obliti cll'ent, de, rem differédo,cau-
fa fuerint, vt magnani partem copiarum peftis , vel ferrum
abfumpferit, fed eos orandos , vt Hicroiblymam ire per-
gant, quòdfi negauerint.eligi oportére itineris Duces,cum
quibusomnincrclidtisillis, mature proficifcantur . De-
B mumq; inuicem exhortantes ipfos Duces circumfìftunt, o-
rant,vt, cun<5lis pofthabitis , eos a8l;«WJtum cxplendum du- ^
cant, ne maculent fidem Temei dataY?ì,& rebus geftis iabem
adijciant fempiternam, quafi metu, aut ignauia claram cx-
peditionem reliquerint, ie vero celerem pCrfe(flioné qusB-
rcre, vt mature, bello perfec^o, ad patriam rcucrtantur, ne
diutius, quàm parcft,à fuis liberis,& coniugibus abfint;
Quòd, fi progredì recufauerinijomnem excrcitum, ipfis
reli(f^is, profedurum, cui aduerlUm fìquid acciderit, penes
cofdem culpam fore, qui eum deferuerint, & eà infamiam
apud Clìriflianos partas laudes deleturam . Quibus moti
vocibus Duces ( vera enim dicebantur ) , confìlio habito p
C tandem ftatuunt,poft hyemem exadam ludeam petere, vt,^
cadem vida,laboribus,acpericulis clarum finem impo*
nant . Sed,ne, dum in alias migrant oras, nuda prcfidio Sy-
ria remaneret, eamq; iterum capercnt hoftes , placuit cun*
dis Boamùdum relinqueie cum manu valida peditum, ac-
que equitum, qui eam prouinciam tueietur . "i ancredum
vero cum alijs proficifci , in quo teque , ac in Boamundo
fpem habcbant, ob eius animi, & corporis dotes , qu;:^ in eo
jupra modum eluxerant, 6c crat inccrtunij anmelior Dux>
vci
».i«
1^8 DE BELLO SACRO
A velmileseflet. Naniin ducendo cxcrcitu,fiue in proeIi(y -
conferendo cautus erat lìmul, &audax , manu fortiilimus , jh».
niuUisinCgnibusckrus j;ugnis, necaninus vinci, nec cor-
pus labore, velJncommodis poterat,linguaetiam,vt expeis
dodlrLnae,noninfacundushabebaiur.. Religione, integrita-
te^modeltia, magnitudine animi maxime ièmper fuit piae-
djtus, necopibuscreicere, (ed gloriai nitebatur , quam im-
nioitalem multis, acmagnis rebus geliis elt adcptus. Intc*
. rea Boamunduscertior facìus,quardamvrbes in Ciliciam
rebellaffcmaioreinq^; motuni cxpeclaii,,&ea fpe Gilicas
Cxcitatos,quòdfamaLeiret,magnamparteinChnflianiexer ^
citus efle deletam^reliquos Hierololyraam profeduros,,
ideòq^^ credere, illorum fore nemiiieni , qui éà prouinciain.
armis repetat, eò cderiter duxitcopias,vtimparatos,atque
S inopinantcsoppriin€!iJpt>&muliis. criperetur facultas res>
nouandi. Neceum fefellitopinio ; Nam,q^ui.ftudebant re-
bus nouis>.nonduniapcrtèhQftes fadi , oheiui aduemunii
ptius cpnClium abiecerunt, receptoq,* in \Lbes exercitu ,;
coadi funt obiides.tradere, ne dcinceps pacem turbarent ,;
deinde ad cos.Boamundus profe(£ìus, quideilituerant , ce*
letÌJceroinnes.vi,aut nietu-in poteftatenvrcdégit. Sic de-
inum, pacata ptouincia, rclido ibi prandio valido,ne me-
tus noui exeitarentur ,TecumDiu:es plurimos obfidcs An-
. tiochiamiredijt..
ci THOMJE DEMPSTERI NOTìE:
A D LI B. 111.
.'3lii.fl
» A NTIOCHIA VRBS. Colonia Roma fiayexVlpì'a'^
JV ^0 LCOnufriusTarimnius, ò" nummus tJM. cy^urelif.
Fpidapkfje mmmllis, licet Tacùusltb. 2. Hiji.dijlmguat, Plinio
^r\$amen malo credere: Aritigonia ab au&oreGeorgius Cedren.'uul^
^0 iAlepo . Viìlonouan. Sunt 'ver'ò ali£ eodem nomine 'vrbes nvn
' gaucx,fedprxQlarif.imx Antiochia ^eandnJubMetrGpQlitt^^
Stati-'
IIBER TERTIVS. i^f
Stfiuropolìtano in Caria apud Leone in dijpojt tiene: Bel/on. Uh*
A I . cap^ \o%. de qua libro superiori nojler. Antiochia PiJtdU^ cu -
ius ibidem objidio habetur , Arckiepifeopatus eft subTatriarcha
CcHjiantinopolitano . •vulgo Tachia.Et reperio Antiochiam par*
uam Sedem Antijlitis fub metropolita Seleucienjì apud Tyrium^
i^Leonem Imp. in dtj^ojitione , Fulcher. Carnot. cap, 6. pagi'
na ^8S.
% ORONTES. mons hicynon tantum Jluuius yprater hu*
ius belli Seriptores piinè omttes, Ptolom(£us,'ÌDiodorMb.z,Poljb»
lib, I o. D. Hieronym. apud Tyrium cap. i o,
X N E R O S. variant nonnihtl alij . Tyrio ejl Montana ^i-
gra cap, ic. Montana Neros , ideft Aquofj,aitSanutus park
^.cap.^.à Cdfarea CappadocÌ£ 'ueniens,p er hancvallem^urrit*
4 P O R 1 ìE Q\ 1 N QV E . Concordes alij-^ Sanutus lo-
B co laudato 'valde dtjlin&è, ex quo induliè omnia h£c nojler Jeà
politius : ad Orientem porta S. Tauliab Abballa eius in defce^
fu montis. i.ad Occidentem S. Georgij Inter has ciuitatis ejllon^
gitudo. s- porta Canis^qu; ejl supertor, hicpons lapideus.^.por^
ta Ducis^qu£ media ab alia vno miliari, fìue per med am^'vt il'
le alt, Leucam dijlans, 5 , porta pcntis, qujt cum porta S.C e or gii
obfefia non erat . ivi . k ;■■
^ A S 1 A S . T acent omnes pr£ter Tyrium ^qui a nojìro vartaf,
cap. 1 1 . dominus erat tAcxianusTurcus exfamtlia potentif-
fimi Belfetoih, htc cuidamferuofuo, quiAJJunger dt(1us,patet
C scilìcet Sanguinile' auus Clarijòimi Noradini ,^ntiockiam^
cum prouincijs adiacentibuSy regendam conce fjt . Centra eum
ejl Sanutus cap. 5 .apud quem Acxieus 'vocabatur, cui irbis cu*
ra incumbebat . Axianus Vi triaca Cardinali cap. 18. T^arfia-
tius ejl Aquenfi libro 4. pajim. Fulcherio Carnot. cap. p. Cra^
tianus dicitur. Gutberto Cafiianus lib.i!^. cap.-j. Aoxianus Mal-
mesburienfi lib.^.pag.iS.
6 CREBRASPVGNAS. Maximo pugn.t^à'frequr'
fiora Chrijlianorum damna apabulatoribus accepta . tAlbert^
f . 4J . £ 7 urei ex improuifo ad/un t Cbrijlianis a tergo adpabuU
mif'
^T<fe DE BELLO SACRO
yTiifyisy quorum plurima curporayamputatis capi/i!;uf,humiprQ'
A JhiUa reliqucrunt.'] Tyrìns cap. \ 4. [^per ponlem fumine trarif-
tmJJofTuni nvftris incaute difcurrentibus, & gratta.-' quxrendi
necejjaria difperjìsad inuiiem, cd^dem inferebant,^ 'vulnera. J
V^aldrtc. liJp.z. pag. 101, [ceperunt forififecus paulatim tntrepi
de prò dire y (x peregri nos kcmwes a^grejjus cocngujìarcy aggrC"
diebantur Jiquidem, ^ irucidabi^.nl-Ji prceualebant,incautosJ,
Satìut, £".5. [peregrini tranfeuntès jlumen, prò se,^ equisvi"
éìualia procurabant, Jed exeuntesinterdum per ir j^dias truci»
dabanturj. Htec quidcm cUiiiicJ'ii;oJt rio fC^'fi.cii j.uilica eru*
piivne C£perunt pojiea infejlare cajira^ (i^ tum demum ingente!
editi-ejlragesjprtter aitili BernardusScotus *
B Fkojphtrrus aurora rutilos pracejjerat orlus,
Jpfaq; rorifiuo ctim iam candore vibraret ,
Solq; 'uenttjlaret f ammanti lumine mundum
Exurgunt propere proceresy procerumq; cateru£,
-c.'ià ,tÀrmaq; corripiunty ^ad vrbis m^nia currunty
^Xi ^'- Vugna quidem de x tra forti ftt, ^ mtus, & extra
J\\ Uh defendunt , dum noftri fpieulafundutìt ,
V* : Telc\q; cum baculis, ne e non lapidefq-^fudefq;
Fit labor immanis ,fcd profe&usfit tnants
Sicq\ recefferunty quiaflernere non potuerunt
lurresy ò' muros vi nulla corruituros ,
7 LIGNEA MTVRRIM. Sanut,cap.<,.cafrum li-
C gneum vocat. 'NarratioTyrij candida ef aperta cap. 15. Sed
variai nonnihtly nam Comes Tolvfanus , ò' Epifcopus Tvdienfis
conati funt primum pontem laptdeum,per quem cruptiones ere
berrimje febanty defiruere , ò' demolirla fed cum folidipimum,
.^ omni ferro duriusjopus nulla vi quatereturymutato conjilio,
ma chi nam dccernunt e regione contra pontem erige ndam. /Ma-
china bcc efi noftro turrii lignea , ^ defuccenfa machina a no-
flro etiam dtffert, nec die veniofoyfed paUm armata idfacìtim
fcribit ;
8 MOLEM OBIECTAM. Tyrius ibidem . rupes in-
gentil
LIBER TERTIVS. i^^r*
A gentis magnìtudinisy qu£ vix centum deuoluìpojjlnt manibuSy
^ roborapvàigranà'm in virtù te loricatorum miileyprotegente
eosvniuerfo exercitUy ultra pontem def€rentes,port<£ oblici fa ^
tantam ex ys projìru^tes congeriem , vt porta imitiliter ciuibus
aperire tur , quod ilìe ex roboribus,, é^saxis congeriem vocauit,
nojier eulte mulem dixit. ^JModeJiinus lib.de vocabulis milita*
ribus, dixi in Comment. Claudiani .
p SVMPSERVNTARMA. Tyriuscap. i6. Albert,
eap. 45. memorabiliseodem hoc tempore refertur cafus ab Al*
berto cap. 45. Adelbero Arcbidiaconus Metenjis, (^ Henrici j*
Imperatoris cegnatus cum nobtltjlima matrona aleis in virida-»
rio ludensy irruentibus lurcis trucidatus,^ abduSfa in urbem
*vna cum capite illtuSy ò' tota nofleplurimorum libidine fjedif*
jimè vexata^ dtefequenti ad murtis deduc7a, turculenter perem
B pta^ caput ipjìus cum zAdtlberonis capite in cajlra Chrijitano*
rum iaÓfata iquaretriduano ieiunio indiclo , alearum ludipe»
nitus vetiti. Tyrtus cap. 11,
10 FAMES i'KEMERECEVlT. Famisi/Iiusve^
hementiam expref^t Hernardus Scotus .
TOr eratgrandis crucia tus ilio 5
VicJus artabat tenuit fuprcmos
Viribusfufis rabies famei
Reddidit imos ,
Cop̣ panumfuerant remota ,
Nec boum carnesy nec erantfui//^
Vuljerant pafiim manus indigentum
C Graminaqufque ,
Sluicquid efcarum potuitfuijjè
Suppetit tandem reperire nulli ,
Soluerant artusy tulerant, ^ aufum
Teóìora laxi .
Tdnditur diru m cutis m turno rem ,
X Siiti
1^1 DE BELLO SACRO
A Sj^ctbi nulJumtenuerefnorem^
Efca defecit , pcy'utfaculus
T)ant e a mortem .
^oluit occifas breuis Arigor omnis,
tA tfame ta&os agitant dolores
Vndeprotracf<z mdiora gejlant
'Pr£mia mortis ,
Hos fuuet platiè cibus -^ingelorum |
Optimo gaudent brauio laborum',,
Sìuh magis pondus tolcrajje conjlat
SupplkioninL^ .
esteri pugnant , 'variofq; cafus
B Terre comertantfgrauibusfecunda
Vl/a vix prxjlant melma l§tÌ5
Trijlia cenfent ,
Jamcruces Cbrijium geminai ferendo
Pro/equi curatit ,pottora iufìs
Aggredì gaudent, qutbus autor vnam
JuJJerat ifdem-^ \
Huic fames atrox cor inane carpi t
Aridus dudum Jlomackusfathifcit
Vifcerumjlrages , cerebri ruinas
Tajiofecit .
Intushfc tabes animum fatigat
Inde beJIorum ferita s molejlat y
Et dtes, ^nox ibi piena curis
Cedibus injlat ,
C Àcris exjlat mensy tenuefq; vires
^gra^fed mentis repara nt 'uigores f
Jnqifundendos minimum verentur
Ire cruores .
Tjrìuscap. if.que vnum videturnofterjìbifequendumpfc^
^onerc
LIBER TERTIVS/ I5j
A ponere^cìì tam quajìin mcnfem tertìumprotra&a ejjet ob/idio^cf
pit in cajlris vifìusdefcere,ò' pr^altmetorttm inopia exercttus
laborare: incuriose AÌber.c. 5 o.C Inter htsc aj^iduitatis ludìbria^
^ creberrimas incurfiones, mora aliquantitèporis trafa&aypO"
ptilus Dei rebus, & efcis attenuari cfpit,'unde quotidiefame ìH"
ualefcente^à" exercitu pr^ indtgentia moricnte , precipue humili
populoyiniferabiles gcmitu DucespuifanlJ.Largius lacobusa Vi
triaca Card. e. i8-l'varijs tribulationibus opprefi,fame,f rigore,
hiemalibus imbribusyiy dgritudtnibus. Sanutus Venetus cap. ^ ,
\^arùfatifame,eligunt Barones^qui deJlriBum Turcicum curri^
grandi comitiua profunde intrent^ ò' riùlualia rtporfentj. Ro*
bert. Monach. lib.4. pag.^-j . [hiems ajperrima inhorrutt,^ in
B cajlris ciborum abundantia euanuttj . Baldric Jib. 1 . [/am vero
James inho rrejcebat, quoniatn pabula omnia de die in diem de»
JiciebantJ . ^ernardus Scotus .
Nuxerat in predo eum nummo venditurvno
Tit nimis, atque nouum cum visjex 'venditur ouum •
Il DATI SVNl' DVCES. Conjentiunt omnes locis lau»
datisy nam lìuamundus, ^ Tlandrice Comes pabulatum profe^
^iy Corniti Tolojanoy & Bpijcwpo Todienji cujìodia cajlrorum^
commijfa, zAberat Dux Tsìermani^, grauiter ^grotabat Godc^
Jredus.Tyriuscap.z8,
iz ARIE VIENDVM. "K^arrant omnes concorditer
cum Tyrio cap. 1 9. Sed longè dijfentit tAquen/is qui cap. 5 i Jii'
C Josy & <^b bis infidìjs penitus Jìratos Chrijltanos ,turpiq\Juga^
elapfumBoamundum folus comminifcitur . SubhocJfJumtem'-'
pusSueno Begis 'Z'anorum F. cum mille ^ ^ quingentis ex gen^
tefua armatisy^yzantium , ^ Nic^am pr^tergrejjus , cajlris
Chrijtianis adiuncfurusy cum Juis omnibus , nonjine memora-
bill pietatisy ò' Jortitudints ojlentatione, ad inttrnecionem^ a
Turcis ejl ddetus. Tyrius cap.zo.Solymanus Juit is,qui,é'Su€
fjonem, & Flurinam Ducis 'Burgundi.e F . tnier Hnimints , à*
Fernam vrbesfujlulit. Albert. cap. ^ 5 .cultijìimè Tajfus.lt tunc
quoque Vvilldmus Carpe ntar ius Regij F rancorum Janguinis ^
> % à-Fa*
t^4 DB BELLO SACRO
A & Tetrus T.remita,fame compeUente^e cajlr'ts auftigeruHty naf"
rant Albertus, ò" Robertus Monachusyfedper Tancredum tu»
reiur.-irìdo adaéìi, redierunt* Haldric. lib . 2 . pag. i o j .
Hoc ipfo etiam momento Tatinus iIk,fceleJiifimo impetrato
a Ducibus commeatu,(l!r iureiurando a5ìuSy cu rebus 'viììui ne*,
cejfar'^s rediturum^fugit e ccflns . Tyrius cap,i i . concors Bai-
drinus pagina eadem,qui Tagingum vocat^^ Robertus Mona-
chus lib.àf.pag^ 48. quÌTetigum ^ 'ut , ^ Guibertus lib. 4. cap,
lo.princ, Tatic, ejl Raimundo de tyìgiles pag, 14-^. Albertus
paulhcitius difcefiijfe vult , nempè dum Antiochia 'vallare tur
cap. sS.
13 INGENS FVERIT VVO^A.Defcribuntomnes
B hanc cladem , quf longè maior inualuit , ob eqmjhrnacis com*
prekenJionenL^ .
14 A L A P A . Halapia ejì Tyrio lib. f . cap.i. Cffarea additur
Hama, Emijfa, Hierapolis . Eadem ejl Alapia in Alberto cap,
i, lib.\. eadem nar ratio apud Sanutum cap. ^. niji quod Emif'
fay éf Hieropolìs omittuntur, ò' Hama dicitur Haman , Por"
ro Alapia Cekfyri^ oppidum alio nomine a fcriptoribus, ^ ma"
ximè Tyrio lib. io. cap. ip, Nerea: falso putat m Itinerario Ra-
VVolJìus tAlepo efie . Hama autemy aut re&ius zAmam fJMc*
fopotamif ejl oppidum CedrenOi ^ Curopalat^ .
BmiJJa^feu Emefa zApamenf vrbs ejl luliano Ap&Jlaffin C/-
faribus, eadem ejl Emifa Stepbano, Hemija Plinio , Colonia Ro-
C mana^ Numerus apud Hubertum Goltzium^Turcis Haman^,
Arabibus Hamfa, Saracenis Chemps, 'vulgo hodie Camala.Tel-
lon. Joannes Lydus,à" Niger. Ex omnibus hifce 'vrbibus auxilia
^ntiochents obfefis ad Aliamjjìue Ajjìtngerum ijenerunt .
I^ SEX MILLI A HOMINVM. Multo minoraha^
bes ex Tyrio cap.z.[ceciderunt de hojlibus quajìadduo milita ,
cum mille *validis equis reuerji funt in cajlraj , eadem c.ó.lon^
€rèminorem occiforum numerum tradii Albertus cap.óf) . nem*
tè mille, ò" quingentos tantum necatosfed non probe , nec ve-»
rè f idqusaàum menfe x^Urtio contendit jjèd Sanutus cap, f^
LIBER TERTIVS. id^
Jl die 7 . Februartj eam Chrijlianis vi^Qriam obueniJJLj vult ad
Harency quod ex Tyrio ejly é" 'vltra duo miUia hojliumc^fa. de
die confentit Baldricus liò. z-pag. lO'^.nec de occi/ìs quippiam
vti) nec Rolertus Alonachus, nijiy 'vtfolet^ indefinite.
X5 CAPII A MILLE. Receptum bum morem fupra (\à
lib.i.fusè dixi , hoc autem fecijjè Chrtjiianos p&Jt hanc de Am-
miralho l'iéJoriam narrant omnes^fed nonnullo difirimine, «i
non milk capite^ yfcd quingcnta , autfeptingenta , nec intra vr*
bem i.:^ata,f<;dforis dcpojita^ i^ ojientata volunt . Tyrius loco
laudatoci ex qui bus quingcta capita deportante s^ erefti inj^em
bonamj/jjaldricus vbijupra.[l ranci centum capita occiforum .
in cajira rctulerunt in ccnfolationewjjà' Robertus Monachus
lib. ^.pag.^g.[multorum etiam capita mortuorum fmul attu
lerunt, qu.e ante portam ciuitatis pof/eruntj. Tyrius c.^.[i;i^
B ijióìoriisfignum^ i^ doloris eorum incrementum^ ducenta Tur-
(orum capita machinis iaculatorijs in vrbem contorqueri fece-'
runt , reliqua vero ante vrbern in palis pr^ceperunt confcruari
fujpenfa-..
17 GL.NVENSES.dr tempus, ir rem accurate, vt/olee,
Tyrius notat cap.j^.cum in menjem quintumfe protraxijjet ob*
Jidioy naues qu^edam Ianue?ifiuw,peregrinos , érvicJuaìia de-
ferentesy infauccsjluminis intrauerant^ nec de mercatoruirL^
lanuenfium nauibus^aut frumento quicquam apud alioshuius
belli Scriptores, ìiijia Raimonda de Agile s pag. 1 4^ .fortem ta-
menpopuli ilJius speram ,piamq', indujlriam emnes laudani .
C ' l^utas tamen a Turcis mteremptos , qui necejjaria exercitui
vendèkant. Albert, lib. 4. cap.^6.
18 CREDO INQV IT. CultiJimaeJ}h£c Benedimmi
Jlri concio, quoque Unge fupcret eam^ quam inpr^fentaneo cafu
Godefredo adfcribit Tyrius cap.<^, vbi^totum huius pugn£ ordì-
nem accuratiftmè exprefjiim habes, nec slibi .
1 p V I" V B 1 V 1 C 1 0 R . Hiulca flint hfCy & quidam /«-
dubiè defiderantur ,
29 EX QJ/ATVOH MILLIBVS. Longè minor a-
pud
\66 DE BELLO SACRO
A ptid Tyrium numerusyjiquidem eap . 4. cecidife dicutjtur de ho*
Jlibus, quajiad duo millia, me alij hunc euentum defcripfere.
Il ILLVM OBTRVNCAT. Henric, HuntwdenMbé
^,pag.ii 5 . [Dux GodefreJus queudà medium fccauit"]. ambi-'
tiojius Tyrius cap. 6. [vnum de hojlibusproteruius inftantem,li'
ccf lorica indutum, ita per medium diuifit, 'vt pars ab vmbili^
co fuperior ad terram decider et , reltqua parte Juper equum cui
injederat^in *vrbem introdu&a'] .idipfum alio iti pr^lio accidijp^
C^' vno foto integro ante hanc pugnam menfe ex Alberto liquet
lib.3. cap. ó^ . [furcum,^biarcu importunum , acutifiimo enfe
duas dtuijit inpartes lorica indutum, cuius corporis medietas k
pe&ore Jurjum Sabulo cecidit, adhuc altera equum cruribus co»
B plexa, in medium pontem ante 'urbis mania refertur^ vbi la-
pfa reman/ìt'J,Sic Pyrrhus apudTlutarchum nuUum vnquam
gladio percujsit) qui fuperuixit .
22 MlLLlA XV. QECÌDEKVl^T.MultopauciQ-
ret adhuc Tyrius , cuius capq. h^cfunt : {_pr§ter eos, qui infiu»
mine 'uarijs cafibusfubmerjì funty ér qui in vrbe fepulti, quiq;
lethaliter faucijy mortem adhuc prejlalabantur imminentem^-f
mille quingenti pr^diBo in loco reperti funt ^ ex quibus trecen"
ta^éy amplius capita ad portum dirigentes J ingens dijferentia^
alij Jiknt .
2^ CORBAGVM NOMINE. Varia huius nominis
prolatio, Tyrius quidem cap. i j. non nominatyfed potetifimum
C TerfarumTrincipcmvocat . Corbaras eji Rogero de Houedett
Annal.part. i.pag.zóf. Princeps militi/ Soldani'Regis Perfif.'
Ab Aquenjilib./ìf. cap. 1 1 . \Corbahan dicitur. Cardinali fitria^
co cap. 1 9. Corbagath. Turcis, ^ nojlris Corbara . Sanutus cap*
6. Perjica'uuce Corbagathanvocat . ex hisferiem rei gejldipe»
te . a Baldricolib.^.Jub principium Curbarannus ejì , Guiberto
iib.'). cap. 8. Curboran. Henr. Huntundon.lib. 7. Curbaran^
Mobert, tJMonach. lib.6. Corbanam . Bernardus Scotus.
Verba fu/ matris furiis malefubditus a tris
7emnit Corbanam^ mentemq; gerit male fanam.
VVilkl-
LIBER TERTIV». t^7
A Willelmo cMalmesburien/ìIìb./\. kijloriar. pag. 7 S. Corba*
gnath, iAnonymus m Gejlìslraucorum lib./\.[cap,zQ,pag 1%.
Curbaram eum 'vocat, ^ vrbisprffe&um Cajsianum. Sedqua*
cunque nomine 'voce f tur, ìlle pQlentifsimus nojlfos in cajìrìs *ue*
hementer terruit , ^ pojlea 'vrbe potitos, crudeli obfidione diu
prefsit, nec nifi cruenta ade fundi potuti .
24 M V F E R V S . Ingens de hoc Scriptorum difidium^ nam
Robertus Alonachus non profef^ionis Chrijlianf Armenium,fed
Mahometic^ fuperjlitiofiis i^idmiraldum Turcum, eiq; nomen
dat Pjrrhus lib. $ pag. <^j.eumq; Secutus Vincent ius "Bello'
uacenfislib. z6, cap. 99. ^Guibertus Abbascap. i.lib.'^.'Pyr
rum 'vocat ,*vt iy Huntindonienfis zArchidiaconus pag. 11%,
B Tyrius aperte narrai cap. 1 1 . [Emir/eirus 'vir potens^'vrbis Do
mino multa familiaritate coniun&us, l^lytarius in Talatio^ò'
Jìdelis J . Sanutus eum difertè Chrijlianum profitetur,fuiJJe e,
ó. Sed nominai Hermuferum » ab omnibus alijs Aquenfis dif-
fenili, qui lib. 4. cap, 1 5 . "Boemundum vocai ,^ abeo Sacris
Chrijli iniiiaium' fcribii . Fulcherius Carnoienfis cap.^. paga'
num facit, ^ a Chrijlo moniium, vi {raderei pag. ^p i .
1^ TOLOSi^PRINCEPS.Z)^ Confidiamone conira-
diceniis Raimundi folus Tyrius cap. i ^ .
FALLERENT HOSTEM. Tyrius cap. 20.
GLADIO VERIUIT. Tyrius cap. z\.
SCALAS ADMOVENT. Tyrius ibidem. Sanut.
fap.6.[no(^e per Scalas appofitas ,iurriw afcendii , fequitur
muliiiudo muros occupansj . Seal/ he ex ehordis faé}^, nec plu^
res quam 'viginii eum Leamundo iurrim confcendere yVi efi a^
pudFulcheriumCarnoienfempag. ^gz. [no^eper Scalas de
chordiffifc7aS)de clientibus nojlns in fiummum murum admi^
fii']. in numero 'variant cmnes, tot fuere cnim, eum Boamun-
do in ijrbem recepii , qmt vigtles nec are omnesy iy imam por^
tam aperire pofieni . IDeinde Scalas e or tace a s aperte facit AU
berius cap. 1 9. [Scala afiumpia,quf ex corio erat Taurino ap'
propinquani J. cafum nonnullorum eum Scalisipfis e. 20. idem
defcribif.^ J5 O N V S
16% DE BELLO SACRO
±p BÒNVSPOEl'A. Vtrgii. lib. 1 1 . ^y£tieid.
jo CERV IX RECISA. Vide quffupra de Turcarum
A €apitibusy iy hoc libro y «fr lib. \ i . àixi . Albert, cap. 16. [eurri-^
a mulo pr^cipiiauerunt, caput illius ampfiiantes , ^ in saccuh
suo repofjenUs y quodmux Antiochi .m attulerunt , eratautem
mirA grojiituàiuisy aures latisfim^, tb'pilos^, captili CAtii cuttl^
barba yqu£ ad vmbtlicum projluebatj. Fulcher.C arnot,cap.^,
fi, non a Syris viatoribusy 'vt Aquenjis,fed ab armeno decolla*
tum prudtt . Concors Tyrius cap. 2 j ., eaque verior Scntentia^,
Guibertus lib,<^» cap.-j.
ji VX AIT SAXYRICVS. luuenalis Satyr.iQ. i»
B Nos fAcimus Fortuna Deam
Loqiiitur auóìor ex gentUium mente,
SI SETTIMO MENSE. OtJauo metifiy Robert. Mo-
nach. lib^S.pag.óS. Anonymus Geji. Frane, lib.^. cap.^z. o5ìo
menfes, ^ diem 'vnum , imo nona menfe recepta Tyr. cap. vlt*
coìij'cHtiunt Tyr io omnes, cum Aquetijicap.z^. Die s vero intra-
t(&ìfic vrhisfuit ^ . lunijy Tyrius ibi , ip/is nonis vult id gejlum
Guibertus zAbbas lib.'). cap.S.dte 4. Junij captam Malmesbu*
rienji placet lib.^.pag.-^H. hift. Anglic. Sed verius efiy quod Ty-
riusfi/ìpfit. T^aldricus lib. 2. infine . Sanut. cap. 5 . Rogerus de
Floueden Annal.part. i^pag. 277 . Albert, hco laudato. Sige^
C bert. infra .
j3 AD OPPVGNANDAM ARCEM. Tyrius
itb.6. cap.i. Albert, lib. 3. cap. 3^. [_quarum turrium munitio,
iy opus, vfque in Supercilium montis extenditury vbiprincipa"
lior arx , ò" magi/Ira vrbis , éj" omnium turrium . J C Sunt h^e
trecetdifexaginta idem cap.36.aut 4^0. Robert. lib.S.pag.óS»
J4 rVNDATA ì-KtEEMINEI . Hm a Roberto
Monacho lib. 4. corrupta indubiè voce zArech dicitur , forte à
Cr£co ^-^^ . qua voce arx quxlibet notatur. ScholiaficS Graci.
S<^ ROGEKIVS BAKNAVILLA. Robert. ^Mo-
nack lib,6. pag. 5 6, Barda villa virtus , ^ mors aus apud Al-
birium
IIBER TESTIVI; if*
hffum cap. 27 . etdogium cap. iB» Tyrws cap, i. eypeditianif
Chrijliandefdelifsimusprocurator» Birnardus Scotus,
Barnauilia cadis nojlris lugendus in £uum .
TRANSFIXVS HA5TA. tAly sfigitta . TyrìuSf
i^ Albertus locis iam tattdatis ,
AD VRBEM VHNIENS. Ty/iusup.^.
D V C E N T 1 . lyrius . Tacenti . Ibidim.
EQVI, ET ASINI CAKNE. i^igihert, Cem-
itlac» Chrenico ad afinvm i e 98. f obfejja Atitiod ia, in tantum ^
nttenuatifunt C hrijliant propter omnium rerum penurie;: niy 'ut
in foto exercitu iix ccntum boni equi inucnirenfur .^ Ft pau*
cis interieófis . [no»o ob/idionis menfi capta /!ntiodia , ( Irì^
B Jliàni a Paganis lice v^rfc olfefsi^tantajarre aff élfjt nt , *vt
K>ix aliqui ab humanis carnrbus fé ahjltncrent . J /frvhrdi :<;<».
Huntindon. Ubq. [Spes cret44t Paganisf&f^mes CLrtJ^ianisJ
Ù" P^ft pauca,
CORiA EQVORVM, ET ASIKORVM
DECOQVEBANT, ET VOR A B A N 1 . yTy//?-
rabiiis tokrat<s famis exitus defcrilit Tyrius cap. ^ . ^ cap. f»
x;nde hdSC nofter •uerhatim p£ne haujìt , quem adi. Pvbert. A'#-
^ach. iib.6,pag.^g. [James omni hojle crudiìivr nofrrsìnua*
4it : Carnes Equorumy Ajìnorum, Camelorum , Vvum^ bubalo*
rum confumebantur y infuper eorum coria roncoquebanfur.J
£aldric^ lib.j.pag. 1 14. [James interim pcJetentim inuahifp
éy iJt AJìneSyS'BquoSf ^ fi quid aliud immundum erat, deuo' '^
rarent, computji funt Chrfliani^'JCHibirtMbbas lib.^.CAp. \6
£opprefsi§ iidehfnif eranda fuioriitur,vt ad infarr es cilos equo»'^ ^
rum., afinorumqtie carnes, compcL'erentur.'J Tragicè admodum
jìlberius cap.^/^, [tantum tnt-er ( / rifìiarcs inuah4itfcnes,vt'\
pane tam deficiente, ncn folum C amdos, Afros^ 1 et os ^ Alu^
los come deve non abhorrercnt , fed etium coria , quA in uratap
^ putrtfaJfa per tres , ^fex annus in dimiLustrant reper a,
, calidis mine aquis madefacìa , <^ molnfcata . J^^< air» esitir,
lib. 4. pag. 7 8. £^ carnei luminJ^tUm , cma aqiàs mMta .^c^if"
Y duQS
i^p DE BELLO SAGRO
A du-p^ pafum colJos ^ mu/es , ^ cadane fa cadaue/ihus infercì* (^
reni . J 'Laldricus lib j . pag. 1 1 7 >fusè^ à" mip/'abilite)^. Pari:»
obfefsis a Tito Hierofolymts ab Hage/ippo , ^ lofepho memoyan*
tu^j ^ Sagunto ab Annibale . S/7/m j Italtcus lib.z. 'Funitur»
N il lemerare piget , rabiÀi ieiunia ventris
Jnfolttis adtgunt'uefsi.iri^folutaque nudos
Linquentes cl^peostarmorum tegmina mandunt,
Sed,vt lUud.obiter. adtexam^ ftcla eJiSacefdotum Memphi -
Chenejìa dì^a, qu£ non aliattmerè carne ^ quam equina vejhi' <
tur ^ fi 'uera junt yquji Leo. Africanus lih, j. ^ ^.'Martinus^:
Xaumgarten Itb* i» cap. l'j .reiulerunt , ^ ex ijs Samuel t^Ui/^-
chafius lib.6. peregrinata cap.<^..
40 V QlVI IV K AMENTI I M M E M O :i . Sao'ame^^ |
ii. // mtlitaris,vt l<^tc, lib' i o. Avtiquit. Romana r. diJfum.Fugè*
reautentt vrgenufdme^phri'j;mjgn.%tum\feipr2cipui, Lam*
V bertus Pauper,yinonymusGe,Ì.F rancar, lib.^.czi.vbi Gran'
tamenilg inter fugitmosponitufiVViìlelmi duo rCarpentariui
.Jeilicet, iy Boamtendifororius: Albert. cap^^f. [StephanusBlC"
Jenfis Comes iani dia antea aufurerap "J . iòi lemyi^iìJelmum^
. '^ormanumcQgnompUo.Gra:'ite>n:iifniL T/riu scappili» [8(t^
..mtidi fororium frate reius 4lbe^icuific:^tt4s e,^ J , Quibert.libp
^ . cap» 1 5 . porro St ephanum'Bldfenfem pleAjue 0 n-iesficgif^'^
^ tradunttfecuti. Tyrium e. i o. at. Robert umMonicbu fi auiia"
tnus,,CarnBtenfis erit, Comes libi 6, pag.. ^ g. SernarJa; Scotus «
C- Conful'Carnotis,vrbsinclyta^cl:iirf^q;:notif'ix\\\\
r. ,: . '. 'Tirritutaufugit, bellum ffosiofq; -. reli.juil .. , .^ .... .. - i
4X- OR S V S t A B V L A M . Late rji^h^^c^..hh'(Alf.^»-
cap.j^o.omnes,. j ^t^r^tv:'.' X*^. ^f-A-^
4> C V 1 D A M CL E R I C O: Confintiuntomnesmcno--
. mirtat %;llus,prM€r Tyrium\ qui Uh. 6. cap. \ /\.Petrum, ér lib,
7. cap. i^.'Petrum fìartholomjei vacati vnde.ex ea nominati'
, ^di mudùliquet , Jtalic£ gentis fuij'è ; nec tantum rsucUtiones
, 'J). Andrea, fed ^ ipfit/s Salualorisafud hobertum Monachi/,
, ^Aldmum.Àrtti^lijio^um$^' Gud.enitm Abbai emrepe/er^^
liee$.
IIBER TEUTIVS. ; 171
A fìcet ah alys omìjfas : à' Angdorum apud TynuffL^ .
4j , H A S T A M . Lancea Longini- Hijioria extat Lattari'^ aà
S, Alartinum loan.MoIan.^ddh. Vfuardi dts \%,Alarttj: ói-
f^^bert . Cerriblacefjfis.Ckronico ad aKtiù JopS. i co fif urtati (Jri
Jiiania Domt?io per inuentam ipjius latntama tempore Aivft^
Lrum non vifam ì Tyrius cap, 1 4 [ effofsa terra in altum *t lic^ uà
tinus,in Ecclefia S.Trincipis Àpojiotorum lanceajn,qua Do»
minino/In leju Chrijltlatus perJoratumerat,''eperiunt 1 . //<■/;-«
rie. Huntindon, Arihtdiacon. lib. 7. hijìoriar. apparuit4:utdS^
S, Andreas Apojloius, lanceam , 'vnde perciijjus ^uluajor fwe^
rat, et r.euelans ] . hogjir^Mouedenus. hnnaL partii .pag 207^
tUtuedy^ua^mundi Saìuatorin Cruge pendens i;ulner^.tusxjl»
S Andrea Apoftolo SanClorum mitif.imo nudante , in Icchfa^
S. Petri Apojlolt inuenta ejì J . inuenta autem eft die 14. iun^%
haimutidui.de AgiUs pag. 1 5 i,t£onfentiunt cmnes in tnv^iit^
iyre ipfa , Aquenfis cap. .4^ J lanft^im^^Jkut a LLrico dtdi^
gerant, inuenerunt, inuentam in pr.ffentiam »mnium Cbrijta*
norum Trincipum in ipfo oratorio pertuUrunt^plurimMm diunl
gantes , & ojiro prxtiafo inuoluentes \['S. Atidrea:sad Clericti
( apudRoberium tjMonacbum lib,-] . princ. ^/(Jlina^^vt €,xtra^
"has lanceam, quoniam portantibus eamfequetur "vigoria . ea"
dem apud Guibertum Abbatem lib. ^ . cap. 1 9. quecunq; tao*
team, qua Saluatoris nojlri lefu Lhfijli perforatum legitur la»
Sus , pertulerint , vic7oria /eque tu r ] . ^aldric. A n hieptjcopu^
lib.;^ . pag. 1 1 d. e Sic '^.Andreas Tetrum lUumJeù Gallurn tle*
ricum,feà Jtalum Sacerdote aìloquitur : h^c n^uelatio multùm
proderit Chriflianis fat!gatis,vt potè qutbujpro lancea profiust
sonfidentia faìutaris ] . modum deinde reperti luncex , %>$ alij,
C eoncorditer defcribit Cardinalis Vitriacuscap. 1 9. ^tandem ine*
dia perurgente, à'fame intolerabili compii! ente , de necefiitatc
facientes virtutem, pauci cantra mul/oi adprjtumtxire ^oa"
^ijunt : lancea Domini San fla , qua latus eius in ( ruce pen^
dentis perforatum fueraty qu:S,patdo antgper reuelattonemfub
terra reperta^ eos pru vexillo prxcedatiic ^. Similia ah alt^>s /-/-
Saia paulò in/ra^ ^ 2^ i ^^e
iTt* DB 'ftELtO SACRO
A Be hac hneea rcperta Antiochia NaucUr. voi. t. Genefof^ %
j*7 . Barak iT(^m. z . 'iboinm Bozììh lib. i-j. de Stanis Ecckf.capi ^|
I.Arìtón.'Dauroukiuscap.^.Flor.Exempl^r.tit./^S. P-
44 • ■ SI E N 1 M S A C K ìÉ . l^lurma in facm pagina e^tanl^'
ioCa, eieri OS Dei exercitus^ viribus licei impa/*es^ omniq; vince"
di Jpe de/ìitutos^ Dei ape vicìores in bello exttttjjey dì^n^otijiran^ •
tia ; Et in hac Sy/ia Prouincia^ de qua Au.hr hic, alys omiflts^
id contigijji indica f .JMachab. liber i . cap.^.. nu. hj. dum con"- ■
traSeron Sfrisexercipus'Trincipem'fmuliu in /fiaeluas arma^
tUm m.litej ludam cum paucis , ieiunioq; dtfifiis viris- Diuin<y
auxilio iiafot'ttter pugnaffe, legitur, vt oi^hngenti (rekqtusfu'^
ga feruaùs ) de exercttu "S eroti p^imo congrejjii ceciderintiEt m
B eod.'i/Vlachab. lib. i • cap.^. legitury Lyjiz prò hntiocha RegfL^ S
furrrfexa^inta millibus-elecìisvirisjéyqif'irique mille ec^ittbus
€ontra acceptum Deo populi^^ pugnanti ludam decem tantum
*mtll'bus' armatumy diuino at munitumprsjidiojletifie,vticonì
ThiJJoprMìo^ de Lyft£ exercitUquinqUe milita virar umobierintf
esteri vero fugerin^ , ■ ^ v .< ». .-\
> Atqìie non in multitudtne exercìtuTffed' in Deifortituditre
*àìéf(^riam conjlituendam e]]e, idem indicai Machabi lib. i.cap,
•4?. dum Gòrgia pra-eodem Rege Antwcko quinqué ììiitlibusaà
-bellu. apprimè injlrucìiS' vtris , cjr mille equitib'us conì-ra lud.eoi
'fr^liantii lud'am cum tribus tantum mtUibus-i non tegumerìit^
'*<^ ghdiosyfed ioiam in Deojpem habentibus occurrijje fertur^ -.
C ac ttafdltciier, vi de Gorgi.e exerciiu trid^ milliaceciderunii . ;
'e-aìeyi'infugamconuerji fuerint\- >.t _
45 ^ D E O H V M A N A C V R ^ E SS E . FirmaPahSf;
-'uérk'asejli vnicum eJfeT>eum\^ res bumanas dirigere^inCom
' m^ntar^s ad Claudianum meis-lib.i.in Ruffin.princ. ^plum ^
*in MantiJfaadMythologosmea cap. j. ex Sybillitits oraculis^^
*]^aulo Orojio lib. ce. i . Suida Athenagora Apologetico , Cletiij^
' hl'^xandrtno Trotrepf. MinuiioFe'lrce in Oclauiti. L. Seneca::^
Ub òf' Eenef. cap.j i^^Eaclat. lirmian. de irci Dei cap. i^Jib.},
' i-njlil* G, 10, Lutam TlvicidÌQfid lib. j,Thcò, ^tatianfv. 3 > ò,.
IIBER TERTIVS» t7>
A VetereS^hùl'mJtf Itmtnak ad Sat. 13. v,S6, furetto Pruden*
tio Itb. 2. ni Syrnmachum . EunodioTicùienfe Di^» 24. im^ìè
Chetimi Comuus apud i'uIJhmL^ ^
Lcumquifummumputety
tÀutJluhurriy aut rt;rum ejjè imperUum exiftima»
Accius Cormcus eodem^uo ►
Jamumneque 7)/ regunt • -"^ "
Lucati, lib."]. 'ì harjal, v. 44^.
^^JVUnttmunregtiare-Ivuem-i,-
■ . Sed hac Dilago f^ Ai elijyLuciani i» Fraro MenippOyaut Thea>»
dori Q.yrenp trnpfubam amentiam ip/i tihnici confutarunt CK
^lian, iib. z.ijar.hijl. cap. j j. vaus F'ueta. apud \cnium ca^,
B 4. ttum-SAó.
1^lam non facite fine Ùeùm operO'
Pr-opria hitmanajum botu-L-j .
S'u9ìon quidam in Sy/Jis apud Laertium, Leoni tu s in Latin jl^
txpofitione Thpiomenon yirati^ Dofitkeus Magtjler Hadrian^
Imp.ab EpifivUsltb. z. Sentenziar'. Opptan.Ctlix.lib.i.Haltèto
pnnc. ò' lib.^. Cyneget.pnnc. CapodufJib, i z.epijl. z 5 . Pbilo"
^r,lib.t\ vit. ApoIIon. cap.^. Claudiana
Cofjjiiio Ftrmata'Tiet'^
r. Lucnt. Irb.'v. é'omnes. Rutti. Numatian. lib.i,
Confilinmq; Deimachtna tanta fuit.
ài6 DE X i' ROGO- H N V . Eadem apud omnes aciei or*
C dinati&in exerdtu Chrijliano^.
47 V T FO K TI TE K D I M I C A R E N T . H.u Cor^
.hagi concio do'qiientifìwiiy à'fupra omnes a/ia^s hoc opere , ai4>t
fipud aUosfirjdn^ua, cultarfedpUiraq; ex Da nana apttd Cur*
tìumfacundia expnniens : apitd alyjs nuli i fmit ante hanc ^pu*
^iamcot;ctune4, nife-RubertumJib.-] .fid qu.c buie, ò" fcrì-fpOTt"
dercy éy 'verburum maic/iate tonge cedat .
48 • A C LE S PRO P 1 2\ QA' A R E N T . Exeuntes cu-
ram, cufiodiamq; ciuitaiis Ratmuado commiferunt . tAlbert.c,
, :/^ii.2yrtuicap.i-j,. ;.
DISCVS-
174 I>E BELIO SACRO
49 DiSCVSSA CALIGINE. Cbrtfttams egrectienr \
A tibus j ros fuperfufus ^vniuerjis felatiofuii , Tyrius cap, i p. ér
J'umumjuborium tionjine maximojidelium Jijpendio jdij^tp4^
uit. iAlbert, cap.^g, '
io SVBLAiVS A NOSTRIS. Tota hac pugni de^
fcriptioy alternai io y cjsdesyviSìoriaifugayexCurtiotS' ornai ioi'
forfifj», quam reigeftji -conucnkns , nani multa ad hijìorijs fé*
ricm^ecfantia kic amijpi^^ fuJl>t(;or.truncatum ejjs BenedicTt
nojìriopus . nam ad Corbagum Tetrus Eremita aìiquot dtebus
4inte préiltum ijìud, deJlLnatus^ex communi Fj'incipumvolu/f'»
fate, Tyrius cap* 1 5 * Albert, cap, 44. ^ ìnanis >pactfq\ exper$
redvt» Tyrius cap, 1 6. Albert.xap.j^ó.i/t alias omittam^pugn-i"
B difignumad Corbagum ex arce altefubiatum, *vt certo nojiros 1
in armis ejfe hojles intelltgerent , nec snopnatc opprimerentur,
Albert. cap,^8.Sol/manusà.tergo irruensygrautpericulo "Boa"
wiundum affiixity ir Principesfubueniunt» Tyrius cap,i9,M*
*hert. cap.<, 0. 'Bernardus Sfotus .
CurritìnauxiliumTìoamundobelIìgefJìugOf
§luemjequitur iuuemsGodefredusclarus in armis,
Iturct ignemfiicccndut, ^vtfumo Chriflianis noceant^ Tyriu^
ibidem, Albert. ^g- [fugicntem Corbagum PodienjSs Epifcopus
infeflatur J . ^Albert. cap.^^. denique vigoria ea parta erat^
■%jt credebatu r spretata Sanila la ficea y ztt ex autoribusloca lati
J,ato liquet : addendi alijy Raimundus de Agiles , qui pag. r 5 ^ .
C aìtjfelaceam geftajp, Sigebert. Gemblac.adannum 1 0^8. [tp-
fa lancea precedente .> obfefii obfejjòribus Moncurrebant é^. Kalcn»
das luip & hoc tertio bdlo vidoriX adepti funtj - Sanut. cap^
'^* Cfe'^ pojl promijfim p^Jl poenitentiam iMÙìoriam , cantra ho-
Jies exiredij^onunt , éy cum fummareuerentia lanceam nupef
inuentam Domini Sajuatoris prò vexiìlo erigunt ^ ^ prit:^'
sedunt., ^
iji . MILI lA ^JVJNQVAGINTA. 1\[umfrufc^-
forum, apudnutlum, qmdfiiam» extat ,
%% ii£P£Kl'ASGAZA^. Pud et huius ahunMntiant^ .
tlBER TERTIVS, f7t
A (y IpoliOfum *varietatem^opuUritiam , inc/'edibìtes diuitias iìi.^
càjìris hojiicis a Chnjlianis occupatas dcfcribunt omnes.fed opcs
omnes vincebat ipjius Corbagt taberìiaculum in modum ctuita"
tis, tur^ibusy propugnaculis, ^ ma ni bus , ex optimo ferico , ò»
vafijs colofibuscontexlumjn cuius me dto,quaJi a triclinio p fin
ctpaìi, in partes plurcs aduexji dejìiiebant diuerforia-^qut qua fi
per vicos difitngneb^nturj quibus duo hominum miUia Jpaciosè
tonjidere pojp di.ebAntuf, ait lyriustquem Barbarie t opulen»
iufj^jìum Albertus rjpetit cap. ^6. cuijimile tentorium Cori'
Jlantio C£fari adfignJitum a Suzimo Itb. 2. de teniorjjsfusè aé-
CUudianum in C ommentarijs dtxi lib. i , de laud, Stiliehon^-
§lmties fub peUibus egif-
B ^donashiemcs e
5J DIE V 1 G £:ì 1 M A . Dìjpntiunt omnestn numersy af
Tyrius quidem cap. 11. notat partam 'viJforiam die'vigejimi^'
cJaua lunij,quemfequuntur i^lijyRobert.'jMonacb.ltb.-ipag,
66. Sige berti verbo, adannum i ogS.fupra habes . Henricus
Huntindun. lib.-j . pag. 2 r 5 . f hoc bellu m egtt Dominus in -u/-
gilia Tetri,^ PauliJ . VVilhel. .yVIalmesbur. Itb. 4. hifi. Att-
glic.p^g'']9' Reger de Houe<ien. Anno^. part. i 'pag,l6i. Lan- •
ce£Ìnuentione animati Chrtfiiani 4.. Kalendas lul^ feria i-fi^
cum illam deferentes, de ciuitate exierjy ^ cum Paganispr^lio
fommiJJofC orboran Principem miltif* Saldani Regts Perjie,^
TurcoSy Ar^bas, Saraceno!, ^ multas alias gentes in ore gladij
C fugantes,muhifqymtIiibusocci/is, Deivirtute plenam viclo-
riamhabuerunt\-
54 B b K N A R D V S . Scotum hunc faciunt Annales tiojlrty
fvt quiSS. Malcolmoy^ AI argaretfScuti.e regibus fé ruitriti^\
famaConctlij CUramotani.excifus,popularcsfuos ad Crucis
'vexillum comoucrity qua nomine h S. Prbano Lpifcopo Podienfi
commendatus, ' pfjcupus Arthefi^ fit renuntiatus, ac^Joatint^
Patriarcha Gr. co txtin/JofpoJi Liu:ìum^ aut Hieroflymos com'
migrante y vt difentiunt lyrius/i^ Aqueufis ,primus Tatrtar^
cbaLatiééUj AmtQckixfit elecìus , fd ^arum ^oamundp acce^-
ptus
17«J DE BELLO SACRÒ*
A plus ad LàeJJanam translatus Iccìejiam^ ScotichrofticofL^ lati
ifb. 4. cap. 1 2. egiftifsin Scriptoribus Scotis . huiusfunt quA»
éam d-e itilo hoc Sacro, qu.€ Ite antea produxh Ò" ^^i^ multai
in btbUothecaPauliPetauìj.
5 J C A P T I S V R B I fi V S . 7)^ Cien Antiocheni rejlau-
rationiy ò" ordinatione Tynus cap.i.^ . Albert. lib. $ . cap. i . ha.»
het autem Tatriarcha Antiochenus fuhfe i -? ^ . Fpifcopos . Ro*
Lert. Itb.S'pag.óS» tllud non pr^tereundum , Adimarum Sedis
xApoJlolic^ nuntium ipjis KaUndis fulij 'vita Junc^um^-. Rat*
tnundus de Agilespag. 155. ^nonymus GeJi.Franc. lib.4. cap»
^Q.infolemnttate S^.PetriadVincula obijje vult concorditet
cumalij» .^
55 LEGATOS MISERVNT. Miterhngè Guiber»
tus zAbbas lib. 5 . cap. 1 5 . Hugonem tjMagnum cum Stephano *^'^
B Comite '^ufugijpi ^ Chrijiìanam militiam danajfe aitfjedfal"
sh , venus cum nojlro ; aiij Legaium eum capta ^rbe ad Ale"
9cium dejlinatum domum Bjzanttoprofe^umy Baldric.lib. /•
fag. 122. late defcribit Tyrius /ib.j. cap. i. Albert. lib.')* cap.^»
iy omnes cum Sanuto cap. 6.
•f 7 VIS M G R fi L Tyrius ibidem miferandanuj luisijlìus
calamitatem babes apud Tyrium, ér Aquenfem cap.iif.Hac da»
de mortìfera^ ^ plaga maxim^ mortalitatis primum venera*
bilis de T'odio Tr.eful percujfus vitam finiuit Calendis AugU'
Jli^ eofepulto in loco, i^bilancea, ejl reperta^grauior^^ ampiior
inualuit h^c plaga fdsuifiimay .(l^^wors vndique adeoChriJlia"
fiorum ce pit exercitus , vt per Jj/attum/erè fex menjìum vix
aliquisoriretur dies, quin centumy ^ quinquaginta^vel trigin^
C ta ad mtnus, tam ignobile s^quam nobile s *vit^fi iritum exbafa-'
rent: tum enumerat Duces extinéJos Henricum de ^fcho—"»
Reinardum de Hetnesbarch celtbrem apud eundem lib. 4. cap,
4-7. 4p. atis Ty rio lib.']. cap. i. Rtinaldus de Afmesbach ejl :
tum concluditi f EquiteSy ^ pedites, -nobile S,ò' ignobilcst Mo-
nachi, ^ Clerici, parui, ^ magni quin,^ fexusfamineus fu*
fra centum milita jìii§ferjro morte vi^Jlalt Junt"}:. àì^ eadem,
fc'
~ "^
IIBER TERTIVS. 177
A fiid nojfer oratione 'venujìiore^cloqucntiaq^^rìfcìs conf erenda .
<( S A S A R l' A M . Variant in nomine^ Tyrio cap. ^ . e/I Ha-»
! farth, ér Aquenfi cap. ^ . Hafarty qui in re cum nofiro ad amuf-
firn, vt & omnes alij conueniunt : Htc 'vero Hafartenjìs Trin*
ceps Epijlolam cum Legato Syro quedam tornine Cbrifitano ad
Codefredum deftinaut^y ^uius tt nor in -^qut rife cap. 8.
59 FILIVM. Is eJlAlahumet. Aquttif.cap.^. [morfuus,à*
patri honorijìcè remijjus J idem cap.j 1.
éo DECEM MILLI A. Numerus re&us ex Ty rio cap,
j^.fadus hoc cum Turca cammiffum t miJJ.n colunhde dumper prò
uinciam diuulgarunt) qued dfjertè notatum ab Hijìoricis. ^yii»
berto cap.g. £L£tatifunt^ i^/fine mora duascol'ubai^ aues^rS'
tas, Ò" domitasfecum allatas eduxerunt afinu fuoy ac churtsL-»
Ducis reJ]o/ìs,prvmiJifq\fdtìibus injcripta caudis tllarum fih
B innodata^e manibusfuts kas ad f erenda Ut a nuncia emijerritj ;
reddit deinde duplicemTationem, ^ quia citius iìj£ nuntiurrt^
ferferunt , ^ quia obfej^is 'vndiq; abarmatis militum cujlodijs
itineribus,nuflum nuntiopericulum crearipof.it'. idem ex Tyrio
liquet cap.^. [duas emiferunt columbas , ad td muneris profe»
quendum injlru^as apprimè, quibus literulas legationisfuffe'
riem continente! , ad caudas retigauerunt , quibus dominum^
fuumfuper omnibus bis, qua ebtinuerant ,injiruerent diligen"
tiusy qujsfua libertati rejlitutdt, in momento ad locum , vndc^
€ducl<tfuerant,redeuntesyab<eodem cujlode pariter,^ . lumno
captjsfunt , & diJ/olut£ paginulf prcèfentatf funi Domino J :
C Eadem narratio apud Arnoldum Lubecenfem Itb, 5 . cap. ^. ^
fidem adjlruit Germanica SchiltbergenHiJloria . Antiqutus id
fanèy à"vigente Kepublica Romana 'vfurpatum . Piin. Itb. io.
Nat.biftor, cap. 3 z. quin, à* internunti£ in rebus magnis cetu^
h^ fuèrcy tpijlolas annexas earum pedibus objidione Mutinenfi
in cajlra Confulum D. Bruto mittente ; quid 'valium , <*r vigil
obfidioy atqueetiam retta amne prMenta profuere Antonio, per
coelum eunt€ nuntio / quin etiìiy à' hodie ut Oriente durantper--
nicis alitfs commercia, ncc temere in rebus grauibus^alt^s ^vtutk*
Z iur
rrt DE B1ELLO SACRO'
A tur ver.^dayjjs , prafertim afinu Terficoper Arabie folttudtnèt ^l
frojìcifcentes inter Lleyfianiy^ Tjagdadam,Grmuzam^^ Bai* ?
faram ; vt Monfartus^ é^' A/ ewburìus apud Samuelem Tur*
(hajium ltò.%. Peregrinationis Afiatic£ cap. 1 4. conurniunt re»
citiora itineraria Hierofolymitoìi-a Rudolphi Sucehenjis^ ilernaf
àia ììritenbachi lelicts labri, iy Ioannts Turcheti, tumq; iri^
%jfum Damiate pubtico fumptu alunttiry 'vt in Itinerario babe- . t
tur Cumifis t^ lì erti Lsvnjìetnij Paul. ^^mil. in Carolo CraJJo^
'iyrum objidente : dubium, cui C olumbarum parti literje anne^ '^
ftarentur H Tlinius dtferte dixit , pedtbus, Tyrius, Albertus, e>
kubecenfis caud^^ Ttyrquatus T^JpiS aliì fupponifokre ^Jik cai*
lis indito lib.iH,nu. <;!, i
B Che dal colloda filo auuinta pende
Rincbiufa carta, e fotio vn' ala afcpfa .
Ehgans hocy & 'verè Jtalict gert'y inttentum habere Torqua^ ^
tum Tajfurrty exijlimo ah hi/lorica ueritate,fic enim Martinus
Polontis difertus, & bonusfiriptor narrai. pag. ^6i.cum in ter*
minis Cpfare^ ejfentycolumbam defuper 'voìantem accipiterxf'
ntts grauiter 'vulneratam dciecit yfirca qua reperta fuerunt li"
terftquas deferebat^ talem habentesfententiaiTL^ j .
Rex Achon Duci Cfjare^ .S.-
Geffcratio canina venit ,gens conte ntiofa , cantra quòs per.
fé, iy per aliai , legem tuam defendas , ideìn annuntia alijs ci"
C uitatibus . "*
61 PANCKATIVM, ér ConaciHum. late Tyrius cap. <^. nifi
quodvocat Conajìlium, f Albert. cap. ì ^. .-■■■'-
óz A L B A K E M . al'js i^Albaria eji . Anonymus in Gejlispe^.
regritwrum lib-^. cap. f 3* Robert. Monath. lib-j .pag. ó8. Al--
hert.cap.i6. dtuiti.s opulentijìtmam ijocat. Albaram paruo di*
/crimine lyrtus cap.H. in Apamttnji Prouincia 'vrbe mumtamf
duorum dierum itinere Antiochia dt/lùntem: concors ei'baldri'-
eus lib-s pag. 1 13. nifi quod eam in terra Saracenorum lucat ;
fedfacilts conciliatioj Apamia cnim Selcuci Regis opus S arac e-
nis adfi^natur, ad Qrmtem ^'tamH miléiari Antwdia diflanr,
Nyiitia
A Kètitìa Tpìfco^émtum, Epifcopum Albarienfsni memorat Rai-
mundus deJgtlespag» i6\.
6s , AVT\ MNVS GRAVIS. Horaiiamm^JM.i.
A utummifq; grauisy Libitin^ qtifjlus accrbf,
, Papin. Stat. itb. 2 . Silu. i .
, Imbrifero pallens Autumnus htatu •
JD^ lun, luuenalts Satyr. 4. i/. ^ 5^ .
lam If tiferò cedente pruin'u
Autumn9 .
64 M A R R A M . Muntcipium^ cladefua, à* Chrìfliartorum
malo haudquaquam ignobile : quéitriduiitinere^-> diflat Antio-
B ehiaj Anonym. Gefl. Peregrimr. liò-4'- ^^P-33' ^ratit 'vero fub
I/no Corniti tJAIarra^^ Capharda : Idem cap.^^. admota ma'
nibusarma-^exeutite Nouembreyait Robert ns lib.-j .pag.6^,toC
ifi 17. Nouembrts die : Baldricus lih.^.pag. 1 2,4. 'vbi 'vocat ci*
uitatem munitam, (5r opima multis Agarenorum milUbuspU''
nam . Ratmundta de Agile s pag. 161. concors alijs , niji quod
Capbarcam vocat^ tjMarrf quatuor leugarum interuaUo vici*
nam: Alberto cfiTurcorum armis,^ robore ftaicap.zó.Ctii^
bertuj Abbai lib. 6. cap. 1 2. é^ exprefiius cap. 18- [ Bugia , ó*
Albara tranfmifis, Marram vrbem peruenit J. difcors nonni'
tu ab ijs Tyriiis cap. 9. [ Kalendis 9^ ouembribus , capta Al*
C harienfi vrbe, tJMarram vrbem munittfimam , ab Albara o&o
difiantem milltaribusy ne nil interim agerttur , espugnare prò*
p9HUnt J .
$^ CONSTRVI MACHIMAS. Tyrius ibide. [Cra-'
tes contexuntf turres exigunt ligneas »machtnafq; componunt
iaculatoriasj . Simplictus -Aquenjis cap. 3 «j . [/ac7a efl machi-
na J , Guibert.cap. 18. cajlrum ligneu vocat quatuor rotis du^
cendum . Henrictts Huntindon. lib.f . pag. 2 1 Ó.Hifi.^yi nglic.
Squarto vero die ante Oóìobrem venerunt ad Marram^ S" af-
jiìiuerunt eam, à'turre lignea fup e r quatuor rotasdutìa.-^^ {y
ulijs ingenijs debeUauermit eam 1 1 . die Decemhrts J: tn die^
Z 2 expH*
f^ DE BELLO SACfl'O
A cxpugnationls conu enit Baldncus- loco laudata, ^ machmt'dè^ K
fci'ibit t.ìt£ proceritatiSfVt m(£niorum( corrige, (^ leg^'j mceniuf'
culmen dejpiceref, turrium quoqu'e.porr^i^uramadjsqUaretivt J^
*vrbem in ea machina conftjlemtes adarirentur, Raimundus 'P/-
letus, Guliclmui d& M.ontepiJltrio,fiù.MaKte Pejpitano,^ Gul
fcrius de la Turre Lemonicenfis^ ijjdem altjsfubueniedbus , i/fq;
fé Pagani animose defsnderint , defcribunt ijfdem p£nè ver bis '
AnQnymus Gejlis 'Teregrinorum pag: i^. ^ Robertus .jMona^
chus ìibq . quos adw Rie etiampag.óg. elcganter. prxcipiuntut
Jìcn arietes, ferrai £fcittcet frabes, qu£ manibus rhilitumfuni' ,,
bus apptnf&i^ trac̣ in murum impeller entur * Bernardus . '-
Scotus. ^etiam Ignem Grjucumaddit *
Tela jfudesy lapidefq^'ualant , ignefq; yfacefq; , S
B i-i qutbus arderent tntrorfum tecìa domorum /
Lìgneis turribus inufija adh^rere foLebat Sambuca y zft eie»
ganter %fìendit, à' defcnbit Fla, Vegetius lib.4, cap.'^ 1 . Adi a4
Ammianum Marcellinum lib . zj\ à' Vitruuium^ Architc^,.
cap. ip-
66 SO LI TV DO IN VKhE.T>ijJèntiuntommsano^
flro,qut locis citàtis conf latta incredibili Barbar 05 obfidionis an^
gufiias toleraffe produnt , nec vnquam- *urbe , vt hicfcribit no-^
fler,.€xcefi£è : imo x camper quinque hebdomadas. vrùs obfejjà^
fuiffetyplus damni acc epere Qhriflianiy quam hafies^^ dirifima
fkmeinoflroscrudelemin modum torfit , vt Turcoi Saraceno f '^
C ocvifos, imo, à* canes comederent . ait Albertus cap. igi Simile
famis exemplum in obfìdione Byzantij per SaracenosapudZd».
naram Drungarkim in Leene Haura. Hoc de qua taquimurex» ?^
ptefiit SigebertusAnna ^ 98- f -JVlarray éy Barra, expugnatis^
canta ibi rurfumfame affici funt ,.'vt corpora Saracenorum-j
iamfetentia comcdere compuljijintf . prò noflro tamen eflTy^
rius cap^ig. vnde noflrum haujiffe reor,quQd de fuga ciuiunL-^,
vrbe dereli&ayfpeluncis igne admoto, ludibrio S, Crucis in m£'
nibusjcribity nam apud alwsfilentium efì,^ in Talattum il/os
conju^if^e, quod fupraportam, cratj ait "Baldricuslih'S- pagina
US»
LIBER TERTIVS. t»t
A f t ^ ' idempio/tit "^fnon^mutGeJlh pere^inorum pag, 14 . mà^
firabilem capt£ vrbisjlatum depingit . Eernardus ScQtiiS\
[ Concita 'iiiiain ùalor offa reliquit eorum , \ i
Frigidus atquepauor poffedit corda r eorum :
*Dilaniarif) tradUtitq; ucci puerosj itiuenefq; ,
^mfque grauat longiSua diesy curuatq\ Jèneélus ,
*2\lulli parcebantyfed cunffos enfe necabant,
57 P A L A M F R £ M E R £. DtfcriÌ?it cAlhertus cap.iS,
[^murmurauerut 'vnantmiterChriJlianoru popult,quomodo in
hac 'vrbe Antiochia fola mora eorum baberetur, ^'quod nullo
modo Hierufakm viaminjiflerét.'j Colloqutum dande Ducum
die 2. Februarij indiJ/um: detnde de petenda Hierufalem^ ab.
B "vniuerfn decretum faclum ejl:ibidem\ *Baidricus Itb, 4. sn^
limine^ • '/■; ,•:'••■ ••■vr , . ^ . " >
BENE-
B E NED I CTI ACCOLTI
DE BÈLLO A CHRITIANIS
CÒNIRA BARBARO? GESTO
Pro QirifU Sepulchro j & ludea recuperandit.
LIBER QVARTV5.
Perioche Georgi] Conaei Scoti .
AdLib, mi.
SJgna mouent^ Solymofq;petunti nec barbarti 'vff€
Obuius arma f arati pacem cum munere pofcit
Oblato f angujìi calìes fuperantur^ ^ tArcbis
Mdftia, & OrtoJidnjcntumyGibeliq'y corona
Inditur^ acceUrans, proceres, orator Alexi
Jncrcpaty^ Biblus capii ur TtolemaidanuUs
1>cfcnàunt turres, Jud(taq\ pingitur omnis .
jL Rama cadit, Soìymi armaparant, ày bella mwases$
"^ Vndtq; va Uà ntuy,fitis orta, Liguftica loppen
^dptllit pubcs^Ertioldusfortiafuadet,
M achime adaptantur ;pugnatur robore tota :
Saga perit : vindcxfulgens ccelejlibus armis
Altte reóJus equoy Gothefr^dum in Mdnia ducit :
hic primus fiandit muros ytum estera pubes
C Succediti gladioq;furit ,fortiJiimus o rat
'l{aimundus;T{txfit Qcthefredus : Clafdala magno
Dejcendu terrore , trabens tot milita vano
Euentu, viflufq; ade cakatur inermis .
Rex obit : à^frater %aldwiìiHs inungitur. alter
^ald'vvmusjequitury qui captus ab ho/le igenerq;
fokus babet fceptrum i/uccedit Amaurius'.tllo
Bai'
LIBER QVARTVS. MS3
*BaldwwusgenUus regni ornamenta ncepitT
lum maiejlatem 'violat Guide, vltimus baerei
Ckriftiadum , amittit regmim , 'vitamq\ , decusq;.
Et Saladinus habet dira tmpietate fepulchrunL^ »
Ani praecipitauerat hyems , Martiufq; adue-
neiat men/ìs , quum Princeps iololìe, Tau-
credo Comite , quidamq; alij fecuni Ducei
ludoeam verfus iter cjepeiunt, &euntcspio-
pe Cxfarcam, ddnde Aman, Calamelamq-,
I fvibes, qu« ab hoftibus tenebamur, habebant copram rt^
rum omnium, Perfis rimanti bus, ne, fi forfan commeatum
B negaflènvnoltri agros popularentur , vel ea oppida oppu-
gnarent . Non folum ergo cibaria vendita , fed mifìa illis
munei a funt , quo pacaium faccrcnt iter , & à tanta homi-
«um tuiba ciiius agri liberarentur. Igitur Galli properè
X tranfeuntes ingrclTi funt Phoenieia f Regionem, fledlétefq;
ad maritimam oram, vt, il à terra deficerct cómeatus, Ma-
ri ad caftra deferretur, nullum habebant obuium hoi?em ,
quicistranfitumimpediret. Quidam latrones in filuis ab-
diti, tum demum fé oftendebant.quumpr^grefTos viderat
noftros, & poftremi agminis quafdam tardius procedentcs
capi'ebant, &, (\ conuerti viderant aciem, fumma celcritarc
latebrasrepetebàt, vt vno tempore in via elfe, atque in fll-
C uis videi entur, hoc modo varijs locis , prout ijs dabatur oc-
caHo, iter infef^um faciebant, modo a latei e, modo à tergo
incurlkntes; ^gré id ferés 1 otofit Frinceps, iullis alijs,itcr
profequi, à via digrelFus loco idoneo fé occultar , ducentos
equites, centum peditesiecum hahens,nonuullofq,- virimi
agminis velutfelios,in via confil'ere imperaueratj quos la-
tronescumiiiuariHent,captorq; ducere niteientur,impe.
tum i olofìtasin eos fecerunt,qui, re noua perterriti ,cuni
fé non ad pugnam, nec fatis ad fugam expHcarcrtt,vel ci^fì
Yel capti fccleris fui dedcmiit poenas . Q «orum exitus dai
cuit
r84 I>E BELLO SACRO
A cult reliq«os,ne quid vkeiius mollirentur.Dicrum aliquof
via con feda, denium vènere ad ea loca, qua? perangullè
tranfituni dabant, & incolae oppidi prope fiti, quo tiaikum
prohiberent,ca infederane . Commìfib igitur cum ijs proe-
lio, tandem Barbali fufi magna cum c^dercpclluntur,adi»
tu libero noflris relid;o,qui,anguftijsiupcratis,proeiio , ac
labore itineiis felli, patenti in agro caftra locant,ad quae in-
dig^re commeatum fcrentes, Duces orabant, vt comprime
rent ab jniuria milites, vailari agros ferro , vel igne , homi-
nes capi, diripi vicosnon pcrmitterent, eos'verò m ipfa via
copiam rerum allaturos . Qui bono.animocfleiu(fi,il pro-
nìifla ex^equerentur, parcm verbisfidem fcctenint, jiulla re#
B quae «nilitibus vfui efict, non conccfTa . Infupcr etià ex prò*
ximi^oppidis Ctóftiani multi, qui belli tempore capti fue-
rant, venditiqf 3 fine prctio remittebantur> vt candii noflris
gratificarentur*-.
Continuato itinere venerunt Galli ad claram vrbem ab
incoliSjRegionis Archin vocatam,quinque millibus paf-
fuum à Mari diflantem.* Ea fubiacet Libano Monti,&,quae
circunfl^at oppidum, regio, fertilis, ;& amena multum erat >
aquis abundans,aruis, nemoribus, pafcuifqi diftindla,lon*
gè, ac late fatis patens, quamoiiuae, aliseq; domeftic^ arbo*
res magna ex parte vcftiebant. Caftris propè oppiduni po-
fitisj Galli cum agrps popularentur, timens is , qui ei domi-
C nabatur, ne, fi negalTet commeatum, in fé vnum bellù con-
uerteretur, praefertimob locicommoditatem, bello pacem
cenfuit pr^eferendam . ideò miffi ad Duces placandos ciba-
ria prò exerx:itu, muneraq,ampliffima obtulerunt, Simul
etiam Chriflianos ducentes, qui dum noftri Antiochiam
obfIdebant,captifuerant,atquead Archim demum de-
du<fli , quibus receptii, c^dibus finis populandiq,* agros fa-
tì:useil.
Ibi dumalij conquiefcunt,parsexercitus , Duce Tàcrc-
do ad Ortofiai» oppugaaadam coatendit . £a vjrbs in pla-
no
IIBER QVARTVS. iS<
A no fita, nec procul à caftris ipfìs dilians , cum parum muni-
ta, Se opibus piena elle, affirmui emr, inceflìc Galles cupido
ciufiiiodi vibem occupandi . Moenia igitur fubeuntes,vn-
diqueillamaggrediunrur, nec fegniier oppidani fparfì per
muros rcfiftcbàt, haud ignari, qu2B,vibe capta, pati eofdeni
oportcrct. Cum ergo vti inque magno anniio pugnaretur,
cradìum cft ad nodlem ccrtamen,qua veniente , fincm no-
ftri oppugnandi fecerunt, multis illatis, & acceptis vulneri-
bu$. interim oppidani , fpe abieda vrbis tuendie,cumli-
beris, & coniugibus in montes proximos refugérùt, ea om-
nia fccum ferentes, quae breui (patio cxtrahi poterant . Vix
dum fatis certa lux venerat,quum Galli, armisanc^^tis ,a4
S oppugnandam vrbem redibant, qui moenibus propinquao
tes, neminem fupcr ei$ cum vidiiìent , nec aliquis intus au*
diretur clamor, fed magnum vndique ciTet filentium, crc«
^i$ celcritcr fcalis , cun(fli muros afcenderunt,& per va-
cuam viris vrbem vadentes , vbi, abcfTe infidias, cognoué-
re, omnes ad pracdam difcurrerunt^ quse omnis generis ia*'
gens fuit .
Goffrcdus interca certior fa<n:us, Italos mcrcatores,Gal-
lofq; cum fuìs nauibus effe in portu,cuius iam ibpra memi*
nimus , frumcntum habentes , refq,* alias vfui militum non
inutiles , His accerfitis, tandem conuènit, vt ipfi, cum na-
uibus lud^am petentes,non procul à litore nauigarent, &
ci venturo per maritimam oram neceffaria miniftrarent .
Moucns deinde cum excrcitu , qua iuerant ali; , facit iter,
^ venienfq; ad Gibelim,t vrbem Phoenicise Regionis j ca ob-
sèdit, cuius Princeps, auro vrbem ratus tuendam,quam de*
fendere armisnequibat, aduerfus adeò validum hoftem,
quem vehcmcnterciuestimebant, obfama abeo gelbrura
re rum, ingens auri obtuIitpondus,& prò exercitu vidus
copiam, fi, omiffaobfidionc , Goffredus vltra pregi edere-
tur, quod longé afpcrnatus, auidior glorile, quàm pecunia:
Acrius obfcffos vrgebat . Scd,cum fpe longior intercederci
A A mora,
iBÓ DE BELLO SACRO
A mora, & in oppido expugnando ingens labor miiltoru die- ^
rum proponeretur, orabant milites omnes Ducem , ne iter
incoeptuBì moraretur, ne facultatem fibiadimeret ea ^(la-
te bellum conficiendi : nani pluris ludeam, quam Gibelim
vrbem fieri debere rebus gerendis non opportunani. Quo-
rum precibus tandem viclus, re infeda inde ablceUit. Sunt
qui referat, eum Barbarum vrbis Principem poft repulfam
k Goifledo accepram, anxium animo, quidnam ageret, de-
jaiumnuntios Archimmififle, qui grandi pecunia lolofse
Regulum fibi conciliarent, vteius lufFragio ad placandum
Goffredum vteretur,atque illuni , fumpta pecunia, fraudc
commentum Goffredo rcripfiire,fìbiei]è compertum^Rc- ' '
B fgem Perfarum, vbi accepent cladem ruorum,magnii exer» *'
citum compaiaire, quo iniurias vltum iret, nec eum procul
abeflè, cuiusaduentum fìexped:aiet, vel pernitiem fubeù-
4am> velfore, vt nouo bello expliciti expeditionem ludai-
-cam deferant^Ideò fé illum orare , vt foluat obfìdiouem^
celeri tefq-, fé illi coniungat. Et ex his motum GofFredum
à Gibeii dilce(ri{re,ac eamfraudcpoileacognitam, Princi
pé Tolofanum infamem , atque inuifum cundìris fecille .
Poftquam Ducesfìmulfuerunt, Legati ad eos-Aegypti;
6 f Regis venere» illi piacere o{lendentes,vtj fi Chrifiianis vi-
dere Sepulchruni cordi elTet ,quò forian fuum votum ex-
,plerent,eòinermes proiìciibàtur: Neque enim arm'sopus
C effe Regis optimi,atque amici vrbem petcntibus,operamq; 'J
daturum eum , vt hofpitaliter, ac benigne recipiantur.
Quòd fi armati,Rege inuito, vlterius tenderent , eum iter
vlribus magnis prohibiturum , nec laturum modo aliquo,
.vraduenae Chriftianidiuàfe poireflum Regnum armis in-
uadant . His efl refponfum, Duces ipfos dare leges,non ac-
dpereconruen'e>necidcòarmainduiire,vt ad nutum Re-
gis Aegyptijeadeponant. Ergo, eosvelitRex^autnolit,
more (olito iter fadluras/pem habentes, Deum foederis te-
ftem^fcelenfq; ruorumhoitiuniipfls in bello^on defuturu^
Sub
LIBER QVARTVS. i§7
7 Sub idem tepus Byzantij f Principis oratores, poftquam
A ad Duccs peruenerunt , queri aiebant Impcratorem,quòd,
cum omnes fidem dedifTent, fi qua per Afiam bello querc-
rent, ea prò ilio retenturos, Tamen eos fidem frcgi(]e,cum
Boamundo Antiochiam dcderint^-aliafq,' pluiimas vfbes,
iuflerintq*, , ne cui Principi obediret . Igitur nunc eundem
pctere, vt fìdei memores bello parta eideconfigneni; quòd
fi neglexcrint, ipfum Imperatorem talem iniuriam non la-
turum. AdeaGofFredus, niljrefpondir, foediuseflejquàm
obijcere aliquod crinien, quod in eum totum j edundet . Id
tum facere Graecum Principcm, qui, cum pofiet eis opitu-
lari in Antiochia iam obfeflìs , atque id pofceret data fides^
B vt, qui fcilicet ci parebant , fuis arniis defendercnt , Eum
id facere neglcxilìe , impièq^, in fummis periculis tot Chri-"
flianos defer-uille , qui, fi vidi ab hofte fuifi'ent,vel amifif^
fent protinus vita,vel à Earbaris tenerentur, non forte fibi
molcftum fuiffe, ipfum quoq,-,legatisoraiitibus,vtcótra Ac
gyptios auxilia mitteret, ea negafiìe, quanqua fibi eflet com
pertum,ingens periculum imminèi e, fi noftri in re tam gra-
ui defcierentur^proinde re<ftè Duces fecifre,qui eius impc-
rium abnuifient . Quje vbi legati audierunt,orcibant maxi-^
me ipfos Principes, ne vltra tenderei cum exercitu,& Prin-
cipem fiium adorirentur : Ipfum enim cum magno exerci-
C tu breui fé illis coniundurum , ac , fi bellum fimul gerant,
hoiles Aegyptios vires eorum non laturos, fingulifq; ingen
8 tia i munera, magnam vim pecunia proniittebant . Qua re
inconfilio agitata, fententias Principum variabaht,quibuf-
dam cenfentibus, cxpedlandos Gtcecos , <?^ pra;mij fpe for-
fan motis, alijs vero penitus aduerfantibus , qui fé Impera-
teris perfidiam, fimultatumq; animum no(re,a(reuerabant,
nec ipfum obaliudeatunc fingere, quàmvtiter inceptum
^ moraretur, ac, ferendo inter eos difcordiam ,fmaior fibi
eflet facultas Imperium extendendi. Ea diifenfio paulatim
fcrpens totum cxercitum pene infeci t , & ea contentioni^
A a 1 vis
iS| DE BELLO SACRO
A vis cft proue(fla, vt, inuicem altercantes , vix manibus teni' ^
1© perarent . Id quidam videntes, qui ex Tripoli vrbe , f ma* •.
gna, & nobili ad explorandum in caftra venerante domunt
reueifi feditionénoftrorum indicarunt, rem Ferfaegrauem
verbisetiam augentes. Quo circa prasfidens vrbi, quan-
quà multa prius obtulerat, quo auerteret à iè hoiks, cofq; ^ .
à populandocomprimeret,tantumcxhocauxitfpiritus,vt>t
contradis yndique auxilijs , noliros arcére à tranfitu nite-^
retur . Caftris ergo pofìtis extra vrbem, qua venturos no-
ftros opinabatur, conftitit cum exercitii,acie pugnaturus, fi
Duces aduerfus eum prpccderent . Quibus cum id inno^
tuiiTet, focius timor ( vt ait poeta j paccm inrer eos fuafit .
itaque, contentiomj^us pofiti§ , comtnuni animo inftruuni d
B aciejs, èc aduerfus hoftem profexfli proeiium ingens commi-
«erc, Barbaris non ccdentibus , quia noftri loco iniquo di*' «
micabant . Sed, qumprasterueda equitum acics fc hofti à
tergo oflendifTet, fuga fieri coepta eft, fimulq-, ingens fufo-
rutn ca^des/quoufque ad vrbem noftri fèquétcs parum ab-
fuit, qui^ vnà cum illis intus irrumpercnt. Eo modo, Bar-
baris yidlis, Duces non longè ab vrbe caftra locàt ,non,quà
Cam obfidendam, putarent , mente ipfa in Hierofolymam
vcrfi, quam fine mora petere ftatuerunt , fed quo Barbari;
pacem fibi ab eis redimerent, rati , eos animis frados bel-
lo concordia praslaturosyNequeipfosfefellitopinioj'Nanx 3
C die fequenti vrbis Princeps nuntios mifit, qui commeatum
omnis generis, magnumq; auri pondus daturum ei pollice- ^..
ventur, & omnes captiuos remiflurum . Quibus ex fide ob-
1 1 feruatis , noftri ab vrbe difcerjcrunt,& per f maritima Io-
li ca feuntes venere ad vrbem, Barurim didam, quam Buri'*!
rim prifci vocabant ; Poti ad Saietem , quam veteres ab ip-i
fo initio Biblum dixerc , cuius indigena: , commeatum ne-
gantcs; noftros caftramctantes inuasére. Scd dedudiab »
oj^cre militcs cum properc aciem direxiHent, cernere li-,
(tttii, quid ìiucx eifct manus confcrcrc turbani incojiditapi^
* & alTuc-
LIBER QVARTVS. ft#
A Se alTuctos bellicis rebus : Nani oppidani armorum rudcs ,
quanuis multi numero eiTent, primo impetu fufi , à noftri»
pauétes, in vrbe funt compulfi, plurimiq,- illorum capti,vel
interferi fueruntrqui fuperaueruntmalo domiti,ad deprc*
candam iram Imperato ris misere copiam rerum omnium,
qu^ ad alendum exercitù pertinebant, fimulq; munera ma-
gna ìpfis Ducibus, qui abeuntes, traie(5lo amnc,Biblum in-
ter, ac Tirum fluente, qucmadmodum veteres appellabat ,
i^ advrbem + Iirum pei uenère,vetullatc, fama, (ìtuq,>6c
opibusclaram. Ex qua inclita^ olim Cartilagini hauddu-
biam fuifle originem, prif'ci tradunt rcrù rcriptorcs,ac fem-
pcr Carthaginenfès i ìj os ipfos velut parentes coluifle,ru2t
B originisnon immcmores. £a vrbs, iampiidem libertatc
amilla, & Maumetti.legibus obfequens, Aegyptio lum pa»
rebat Regi , propè quam pofitis caftris , noftri amoenitare
Regionis pelle(lii rerum omnium abudantis, triduo iter in-
termiferunt . Deinde mouentes inter Mare, ac montes via
difficili , atqueangufta Ptolomaidam petunt, Acrem pofl
14 f ab incolis didam . Ibi ad leuam flexo itinere , relidaq; à
dexteris Galilea, inter Mare, acmontcm Carmelumibant,
1 ^ t quoad Cafaream fuit; ventum Jd lud^as Prouinci» oppi-
id dum ab ipfo initio Stratonis pyrgus + dicebatm* . Sed,cum
Herodes pene collapfum amplificaflct, ei Cefarce nomen
indidit, 0(Slauium Cafarem honore profequens ,à quo ip-
C fé, antea hoftis, cum fauilTet Marco Antonio, Rex appella-
tus, maximis beneficijs eft affedus. Nec idem Csefar in
alium Rcgem ea etate indulgentior fuit, prcfertim quia re*
gio animo, <Sc fide, infìgni pr^ditum cum intelligebat,
Cum ob lud^am bellum hoc geiìum fuerit , non incon*
gruum viium eli, parum digredi abincoeptis, paucifq; lu-
d^£E fitum, quibufvc circumfcribitur locis, abfoiuci e . Igi-
17 tur ea Prouinciaf Syriani à i)eptétrione lerminos habet,ab
Oriente, atque Meridie Petr(^am Arabiam^ab Occalu Ac-
gyptuni fìmulMate vfque ad5yriae lixnitem ,in has preci-
pue
u
t /
T90 DE BELIO SACRO
1 8 puè Rcgioncs f diftindla, lud^am fcilicet, GaIiI^am,Sama-
A riam, & Idum^am . Duo in ea nobiles portus lannctorum*
19 t <5^ Gazeon fin primis fuerunt, & infrafcriptaevrbes ma-
ao Mtimac,qusB precipue habcbanturStratonissCarfarea, A poi
Ionia, Azotus, loppe, Afchalon, Gaza, Dora, & Antcdon.
X I Eam lordanis f interfluit amnis, latus aluco,atque altus, 8c
quodam loco in Afphaltidcm vndas trahens,lacum bitu-
minis copia celebrcm, à quo poftremo ebibitus, aquas lau-
datas, & falubrcs pcrdit, peftilcntibus mixtas, &, vbi con-
uallium fit occafio , ex Alphaltide fluens , lacum conficit »
quem aliqui Aram, nonnulli Taraccam vocaucrut, latitu-
dinis fex milium pafTuum , fexdecim longitudinis, & cum
amena oppida, & aquae nobiles circumfepiunt. Ab Oriente
lulias,& Hippo, à Meridie Taracea, ab Occafu Tyberiadis
B aquiscalidis faluberrima , ab Occidente Macherus arx lu-
d^se, ac fons calidus Calliroe appellatus. Afphaltidem ve-
ro nil ferunt gignere, praeter bitumen , nilqj in eo protinus
mergi,longitudine pafluum millia centum explere,latitudi
ne maxima feptuagintaquinque, minima fex . Kegio^qua
Jud^a proprie dicebatur, à lordane vfque loppem,& ex vi-
co Sarfaxo didlo, ad luliadam vfque vrbem, itemq; Tybe-
nadis lacum latitudine tendebatur. Longitudine autem
vfque ad Ptholomaidàm,in plures Toparchias diuifa,Emo
rincm kilicet , vbi ciuitas Hierofolyma fuit , casteris inter
aecolas eminens, Cofnam hiericótem, palmetis confìtam,
fontibufq,- irriguam, Atrabatam, 1 annam, Ligdom, Joppi-
cam, Atrameam, PcUam, Ingaddam, Betholem, Zofaniti-
C cara, Gaulapitem, Gamaliticam , Bataneam,Tràchoniti-i
dem, Herodium , Vrbes vero in ea praccipua infrafcripia
fuerunt . Hierofolyma:, Zafira, Gaza, Lamia, Ligda , Ra-
ma, Antipatris, Drufia, Sabafte, Becfbogobram, iìebuns, E-
maus pofteà diéla, Nicopolis , Cufna, Archclais , Fafelis ,
Hicricus, 'i bamia, Beddora, Hengadola, Thamaron , quae
f«nt à parte Occidentali lordani» . Ab Orientali funi hae .
Cofmos
LIBER QVARTVS. rpt
A Cofmos, Libia , Calliore , Gazorus , Epiceron ; ab eadem
parte regio Idumqahas pr(^cipuas habuit vrbes Berzamam,
Caparori'am, Gematurim, Elcufam, Mafiam, Gallim. Sa-
-niaria regio, iud^am inter, Galil^amq,- {ita,à vico incipies,
Cenarne di(lì:o, in Atrabatham definir, Toparchiam,Tem-
nam,atqueNeapolim nobile? ciuitates habens. Galilea
fuperior, & inferiori Septentione Phoenicem Prouincia
fpedat; ab Occidente Ptholomaidam,& Carmelummon-
tem, à Meridie Scitopolim , Samariamq; , ab Oriente lop-
pem, & Sadaram . inferior Galilea ex 1 yria vlquc Zàbu-
lon longitudine tendcbaiur. latitudine vero ex vico Sa-
loet,vlque ad Berfabem . Alterius longitudo à Talla,vico
B Iordaniproxiino,adHerodium oppidum trahitur, latitu-
dine vero ex Berfabe vfque ad Bacha vicum patetjqui ter-
ramdirimitlyriorum, Vrbes'in eis mult^ fuerunt,& hx
in primis nobilitate infigries. Julias, Affura,Caparcotia,Na-
zaret, Zàbulon, lotapatta, SefFolis, Afamon , Berfabe , Pe-
loim, Caphareton, 1 arichea, Gabala,Gifcala. Sed ex bis
non paucie vrbibus de{Qnx,amdìfie6ìx fuerant,quù Chri-
ftiani ludcam armis repetiuerunt,plurim^ quoq^ vetus no-
xnen prorlus amilerunt .
Ergo, vt profcquar inftitutum,Duces hanc ingrclTì pro-
uinciam, portquam Caefareà peruenere,caftris pofitis prò-
pè vvbeni, vbi paluftris erat aqua , dies complures quieuc-
runt, facris folemnibuscelebrantesdicm, in quoChriftio-
lini Apoltoli t Sancflum fpintum acceperunt. Deinde, lop-
pem t à dextera relinquétes, lafam à Barbaris appellatam,
14. proietti funt ad vrbem f Ligdam , in qua Diui Georgi) tu-
mulus erat, fuperq; ilio templumnobileà Cefare quonda
lullinianocedificatum, qua occupata, cum audiilcnt, ciui-
latem prajc!aram haud longèindcabefle, Kamam ab inco-
lis Regionis4Jd:an7,inqual.onga pax,& rei rmv copia luxu,
de fidiamq ; non vires ad bcUum aluerat, Pladi ire Regulum
sid eam oppignandammiséiunt, nec fitu,ncquc opera latis
munì-
f^ DE BEILO SACRO
A munitam. Id non latuit oppidanos, quibus pr«mìfifi cxpTo» f
rarorcs confìlium hoftium patefecerant . Itaquc nodc an-
tecedenti cum cóiugibus, libenfq-, , ac magna parte rerum
fuarum ad proximos montes confugérunt . Igitur GaUi,a- *
pcrtasportasvidentes,& niurospropugnantibus vacuost
ingrefn funt celeriter vrbé, domofq; omncs,& abdita quo-
que perlcrutati praeda ingenti potiiitur, & magna in primit
rerum copia, prò alendo excrcitu neceflaria. Quod vbi rc-
liquis fuit notum, qui in caftris rcmanrerant,mox vniuerfi
ad vrbem captam contendèrunt, Ibi paucos dies morati,at-
que vrbi Prsefulc conftituto,qui Robertus dicebatur,gene-
15 re t Gallus, vir do(flrina,& mori bus pr^ftans> relidoq,* prc
E fidio valido , ne defertam caperent hofles, ad Nicopolim
%^ iter vertunt,oppidum quondam fEmaus cii(5lum, in quo
facra» perhibent literac, Chriftum, à mortuis reuocatum, fé
duobus manifeftafle, qui difcipuli eius fuerant : ibi parum-
pcr quiefcentibus noflris , nutij à Bethleem propinqua vr-
be venèrunt, puerperio Diu^ Virginis celebri,fe à Chriftia-
47 nis t miflbs dicentes, qui in ea degebant, vt praefidium pc-
tcreat , quo imminenti malo eriperentur . Nam fìnitimos ^
Barbaros multos armatos coegifle , vt cum illis Hierofoly-
jnas pergant . Ideo C Jiriftianos timére , ne ipfi , propc Be-
thleem rranfìturi, tempia omnia Chriftianatreligionis eucr
tanr . Ideoq,* cupere illos , vt co Duces mitterent copias #
C quse, occupata properè vrbe , nuliius armis cuftodita , vim
hoftium propulfarent, ergo ipfos Duces orare , vt prorfus ^ *
voti compotes faciant, nec ea, finant, dirui tempia, quae ve v.
vidercnt, ac feruarent , maximum iter confecerunt . Vera ;•
tos dicerc, Duces rati , proxima no£le ire Tancredum , &
multos cquires fecum iubent, occupataq; vrbe,illam tueri,
fiquid Barbari moUirentur , qui filentio nodlis mouentes,
i^ondum luce fatis certa, cum ad mceniaciuitatis vcniflent,
tntromilTì à Chriftianis, nemine repugnante illam capiunt ,
Mox profetati ad facras edes pra; gaudio lachrimas ernie-
tebant^
LIBER QJARTVS. ìp^
A tcbantiloeiim ccrneates, in quo facrae V^irginis paim ù-
lus pibi tiadita eil> quem videi e> £c ofculari tancopcrc cu*
pieiant.
Dum-haecà noftris geruntur,qui crant Hicrofolymis,
bolie'SicU, machinas, omnis generis toi menta } Juiinia in-
cus aduexerant,>niagpam infupcr vim fiumcnri , aliai umq;
rerum , vt ferre poflènt obfidionem , tur^es^n uiofq; \eiu-
ftate, aut bcllis collapfos reftituerant, 8c ex tota lud« » om-*
ues acciueraiit , quos melioies belio aibitrabimui , li vd
ignari, celeriter noftros ad oppugiipndam viLem vciuics:
fontes infupcr propc illam^aut puteos , qiiaiiqur m iati ad*
moduni erant, omnes obfliuxerant, vt C hudiiniaqi a pc-
B nutiaindc abirc cogercniur. V ibienim pioximaiegio,
'riuis,atque amnibus carens^necnon palufli iti s aquiS; afti»
lio tempore maxime inopsaquarum CI at.JntusiUtemmuI
ti crant putei vetcres , ad aquam de vcoelo excip ien dam fa*
^i, fontes quoque artifìcum opera in vibem àvCiì . Chri»
fìiani omnes,pretcr pucros,foemirafq;,irdc abiieiuflì funi^
qui, vtvitamredimcrent,quamenpeie Eaibaii minaban-
tur , Se libcros , coniugefq; feruarent , necnon tempia fu*
rcligionis vix à ruina vendicata , magnani viauri pcifoluè*
runt . Hsec enixius agebantur à fiarbaris , quia hoiìes tot
rebus gcftis clarostimentes,congredi proeliò non audc-
bam, fatis etiam efferati, quoad maiores ccpix aduenta*
C rcnt à Rege Aegyptio tranfmittendse , fi vrbem ipfam tuc-
rentur, & ea crat Rcgis mens , quam litcris nuper apcruc-
rat , iìios horiatus , ne dcfìccrent animo, (ed fortiter fer-
rent obfidionem ,&oppidis ciicumfiantibus prae/idia mi-
nidrarenc .
Dum propè Emaus noftri crant, ipfum Tancredum prsc
flolantes, qucmadEethleem mirerantoccupandam,Gal-
lusf quidam genere, homo non rrediociitei Lello pia»-
tZ ftan^, clam node caftraegrefius, Kiercfolymasverfusper
rcxit, equiics ccntum fccum duccos,&: parem fcicnumc-
B b rum
f^4 DB BEtLO SAGRO'
fum peditum, qui occulto confìdcns loco , poflquanI'Vrfii' ^
A appiopmquauit, occailonempraedaejigends expc(fìdbat. ^- ,■
£t, luce exhorta, cuni vidiflTet magnos fimul pecudum grC'*Ì ^
ges, ad eos cdpieados contendi t, &jC^fis pattoi^bus-aut fu»
g itis, beilias pije fé agens , ad fuosieuertebatur t. '!^ed eia*
mar agi ediun^qui in vrbe refu'gerant^rta commotiit oppi* -^.
dauos, vt multi CKijs, armis afreptis,contra ho fieni cxii et,
Quos venire Galli confpicientes, longè numero ip0s piac- .>
flantcs, iamque ad pugnam expediti,piaeda relida, aufugè-
runt, nec multùm progre(ìì,cafu obuium habuère 1 anci c-
duiTi cum parte illorum , quos ad Bethleem duxerai , via
traniuerfa redeuntem , reliquis prò tuenda vrbc lelidis .
Qui rogatus, vt prtcdam amilTam recupe raret/ad infequefi S
B duni lioftem fé vertit, eumq;non procul repeitum, celeri-
ter commifTo proelio, fuperat, fufum vero noluit perfeqiiù
ne, fi propius vrbem accederet, feflì homines, atquc equi ^
à Barbaris demum opprimerentur . Ergo , figno receptui *
dato, cum parta praeda fuos incolumes in caftra reduxit,l^-
ti omnibus, quali omen maioris foelicitatis eo initioaccc-
pillent, & accenfi animi milites ad Hicrofolymasobfiden^^
das eundem clamabant. Ideò Duccs, motis caftriSjad eam
funt proferii vrbem, vetuftate, ac fama rerum geftarii,pri-
uatis quondam, & publicis aedifrcijs;, vel fortune^ varietate^
feuRegum rplendare,quieam inhabitarenr, Se in primi»
Chrifti hofpitio maxime celebrem, quam fuifle olim clarif- v>
C fimam totius fere vrbium Orientis, quidam tr idut rerum *
fcriptores , non modo Judei , fed qui ex Italis maxime flo-
2p ruèrunt , Vrbem f hanc Salem ab initio didam feruntrDe*
inde lebum prius , quàni Dauid Rex eamamplifìcatam ca- '
yut Hegni conftituillct . Is, continue ibi refidens,Hierura-
iemvrbidedit nomcn . Scd eius poderi, nationerq, alice
Hierolblymas eam frequentiusappellarunt, quam.R<:)ma-
50 ftis armiscxcifam, cum Adrianus denuò condidfirét.Eliani '^
j i dici t demum mifu : Poftea Capitoliam fxjuidafiH'irefiei'Vitìt "
j..;;-; ■■.■ . appella-
IIBÉR QVARTVS. jpf
A appel1atam> citò tamen eiurmodi nomina , cum vefUs fi e-
jz quentaretur, prorfus abfolucrunt . \ orma pi ius diruìa f
longè amplior, & nobiljor furt,pub!icis cEdiricijs^priuaiifq;
mirum in modum exoinata, in qua tcmplum vnicuni fuit
abHcrode Antipatriconditum,quonuHum fuilie in orbe
pr3eftantius> quidam literistradidèrunt . iriusambitus tù-
nis muris circundatjc, nifi qua intcrerant valles^triginta, &
«rium ftadiorum fuit . Quo quidem ten.poie lo( ts C alua-
ri^ Chrifti morte Celebris hiìus , 6c eius Sepuk hi um exti a
,vrbis moenia erant . Ea vero, quani noftri exf ugnauei unt,
vfquead hanc manensatatem,ambitum trium n^illiùjaf-
S fuum habet, fpatio longitudinis,quàm latitudinis maior,&
fupra duos pofita collcs, valle parua media interfcinditur,
horum cclfior Syon didus, in occiduam vei gens parte ,plu-
racgregiain Te continet. Nam in ipfo moniis cacuminc
J^ turris eft vetufti operis , quondam f Dauid appellata , qua
prò arce Barbari vtebantur : asdes etiam Diui Irràcifci, quo
in loco multi homines, fedlam eius , ac mores fecuti , catièk
integréq; vixèrunt,quanuis inter medios Barbaro* fidei ho
iles verlkrcntur . Quod annuifTe Deum,credidenm, vt, fi*
cutauthoreius religionis Chrifto fimilior viu fuit , fic à fb
lis po-fteris eius poft res perditas Chriftianorum ibi facra
C rite tìerent, vndcfalushominum prodijt; Circa medium
Collis afcenfum Chrifti e'ft facrum Sepulchrum,rupra quod
prius, quàm noftri vrbem caperent, paruum admodo erat
templum, forma rotunda a^difìcatum . Scd, qui Goffi edo
poftea fuccefsère, imparem effe rei tam facrx locu cenfen-
tes, atque indignum laude Chriftiana , veteri tempio aliud
maius adiecérunt, locum Caluarie includentes. iraque fa-
num vetuftum pene in medio fitum eft , reliqua vero eius
pars longitudine cubitorumcentum, latitudine fèxaginta,
& fex tcnditur magnifìcé, prsctiosèq; oi nata, non à fronte,
fcd à latcre valuas habens intra moenia vrbis fìta . Mons
54 alius,ab OrienteSyonf oppofitus, Aoraoiini dkebatur;
B b 2 cu-
\9S DEBELLO SACRO
A cuius in latcrc ad Mendiem verfo templufiì cft aliud nobi V'
le Deojpfi Magno dicatHn:\;i]iabeiisarcam circa magnanti l\
longitudine, ac latitudine parem,albpetiam lapide Itrata»
Huius in medio alia eilaliquantoexceliìor, in quatéj-lum
fitum eli, odio in orbem angulos habens, cruftalq; parij la-
jridis, in fummo vertice plumbo adopeitum,]nius etiam
parietes auro, & lapillis verficoloribus i efulgebant . JplUm
fanum, &inferior areamuris vndique circumicpta,duia
tenebant vrbem Aegyptij, nulli prorius patebant ,nifi q«i$
lotis pedibus, nudilqiaditum pottulallct. Vibe.m ipiam-à
i^ibus paitibus vallescingunt latsequidem, ac profundae,à
^ e » idie Tcilicet, Solis ab Ort,u , & Occidente ; à parte au-
B tenvSeptentrioniSyvfqueadmoenia patet aditus minmic
pi aceps, aut angullus . Idepqi ab eo lacere ciuitas ipfa mU'
J5 ri^, Jurribusmuniijffimaerat. Adhancobfidendamf Du-
£e;^f>rcfe eli, poftquam yidémnt, cingi lotam armis non ^^
pojfé, nec ab ijs partibus oppugnali , v bi profundas valles
intererant, ab ea Septentrionis, atq,- etiam Occidenris,qua
minus valles impediebant,eam cum copi;s òbfèdèrunt.Sed
^6 cum efìèt animaduerfum,ibi Tancredum conftitifle^f vndc
hoftibus parum oberat, ei vero imminebat penculum,val- «"
le intercedente, qu^ ipfum ab aljjsdirimebatjidenvfuadert
tibus cundlis^ locum occupatum^^r?/uit, & Syoninter, àc 3
Dei templum Ìoco edite pofuit ca-ftra, &,quanquam fcalas
C pon praeparaficnt, aut machinamjpfi Duces, aggredi rame
^7 ';^ yibem placuit, hrud ignari, plus plerunqueopinionem
yinuiis, q^uàqi virtuteni in bellis polle . Itaque, mui is i'uct
cede!ues>atrox cenamenexconcitarunt,Baibans adin;rà»
{ihusjiulbs eos pugnam capefiere, rca!as,;vel'tì3achinas iiun
hubentes , neque id temerarium , fed eximiie opis virtutis
ccnfcbant, adeo fama rerum geftarum plus,quam redla ra-
tio poterat . Cum vero af'picerent fortiter dimicantes; non
telis, aut faxis teneri, fed alacres cum clamore magis cOj>-
tinuépugnam accendere^ ac multos fuorum i acuì i5; a ut. la.* ^^^
giuis
LKBER QVARTV5.- H^
A gittiSi,confodi , rum valde perterriti,vix moenia tùebaniur,
irq, habitus, animoi'um fi Chriltianos non latuifTet, foifan ,
ji^ltinatius diniicaptes, vibem cqpiilent , qui à fummo ma-
f^^ cuni traxiflent^d /Vieridiem pugnà,<Sf calor ingens ^ erat
l^m lunius Menfis J fupra modum cos afliigerct, armis o-*
nuflos^acpielio faticatos,nec eo modo cerner ent viam va?-
lidfe vibis ^pugnandje, cadrà omnes i epetiuèi unt,initoqj :-
^$B confilio, conltrucie machinas, t i^alas parare , ac vineas a-
gere ad vrbem inilituunt . Longior fuit operis mora , quia
proximusagevinfrequenticonfitMS arbore materiam non
iuppe^itabax. po<^ti vero ab mcolis, vallem eife millia pal^
{\ium iex^iÀanteni, multisaiboribus; ac magnis veflitami »1.
B co misere fabros multo*, qui piaecifos arboru ftipites plau
ì^ris in cadrà dcferreni . Qujbus ad.uedts, ita miles inftitic
operi, vt breuim-achinec plures yarij generis. Se fcalasmul-
tseperfìcerentur.
. Dum vero h^c à noftris fiebanr,aquae in dics crefcensJBO .' ,
Jp piaf magnumincommodum afFerebat. Vtenimfupradi-
dum eft, proxima regio ciuitati amnc ^ac riuis prorfus ca-
rebat, &, iìqui erant ibidem fonres, aut puiei, vel cifternac,
M omnes pene opera Barl^rorum defecèrunt. Qua ex re mi-«
lites anxij procul ab vrbc aquam qu^reibant,nec aliquis pc*
oè fuit locus,quemapfi-pb eam reperie!udam,nQn fcrutaré
tur,valles,acnemora'j!)crluftrantesjquirua'induftria, vd t>
C iiiditioaliquorum Bethlcem vrbem incolentiura quafdam O
aquaspartim falubres, parrim limofàs inuenérunt. Quibur
nequaquam iUfiicientibus homimbus , atque equis > eo ad^
duóita fifitres, vt'magnaipforum par^equoium vaga pera-<
gros dimitteretur,,qtiprum pluritni (ni arenies,vel aJijs caf-i
fibus perière . Milites quoque remere à eaftris procul'pro-,-
grelli, pabulum,aut aquam quxrentcs, crebro ab hoftecir-
cunuentijfui erroris dabant poenas. M ulti etiam fcbri cor-
reptidiemobibaiit,(^ilu, labore, ac rerum inopia moibos
;¥ulgantibus . / ,:^^-^-,.i<-^i
Dutu
.T$* DE BEILO Ì5ACRÒ
A Duni Io hoc ftatu noftri crant , Ligures quidam' ex Cè
40 nua vrbe portum loppe cum intrafì"cnt,nauibus vecftbvinoi
frumento, 5c alijs rebus oneratis, mox rfiisère nuntios Dir^
cibus, quiaducncum corum fignificaréiiti petcrcmq;, mit^
ti ad eoB^quitum turmas;quorumpraefidioresadued2t!t*
tòincaftradefcrrentur. EareDuccs lattati, rerum pene
4! omnium inopcs, equites f ccntum , pcditcs qufnquagima
ire ad portum fìmuliubent, mulofq,* prò rebus ferendis fc*»
cum ducere . Poli quorum difcefTum paucos effe illos ra-
ti, alam infupermittuntcquitum, quae cum eifdem iungc-
retur . Scd, qui prius erant profedi, Ramam inter, & iig-
B dam cum elTent^obuios hoftes habuerunt^hi quingeti erahc
equites clam Hiérofolymam vrbem egreflì, vt, quos ire ad
portum acceperant, in ipfa via adorirentur . Quibus noftri
numero impares non céfsére, fedacriterdimicàntes,Bafb«i
ros ipfos reprimebant, eoufq;pugnam trahétes, quoad ahi
42 cqmtumfìpofteamiflat fuperuènit. Hi proelium cònfpi-
eati, &, quo in perìculo eflent focij, iam ab hofte vndiquc
eircunuenti, abfque mora irieunt pugnam, &,incautos na-
i^i Barbaros,primQ impetu plurimos peremèrunt, reliqui
vagi, ac pauentes, cum inftarc hoftes vidèrent, atque Vndi-
que circumfundi, fugam arripuèrunt^quos vidores magno
fpatio perfecuti, caefis permultis , ad locum,vbi pugna fue-'
4_j i-at, redière : Ducenti ex hoftibus , duo ex noftris f eo cer-
C lamine funt perempti. Vbi ad Mare fuit ventum, efFufi ob-
aiam Genuenfesjoppcm vrbem prius ingrefTijab incoh's
meta Chriftia^norum defertam, Istimilites excepèrunt,
Dum vero exoneràt fuas naues, prxparantq*, ad caftra iter,
cladìs Aegyptia, quae propc ArcaIonemerat,node adlop-
pem peruenit|, vt naues Genuenfiam caperet . Quam pro-
cul vifam vigiies arcis cum aduentare,nuntiafrent,cun<^i ad
Mare mox profe(5li, cunda armameta detrahunt nauibus,
quas tucri minime potcrant contra validam hoftium cla(^
ffem, caq,- cu reliquis rebus in arce vrbis tranftulèrut pr ius^,,
<[uàm
44 (jujm B4rban peruenilVent . Vna triremis f G€«uci\£ara^
À qug per aliquot prius dies longè à poi tu abierat , prasdam
de hoftibus quercns, dumad fuos dirigitcurfum, vifa pio*.
45 culhoftium da(fe,moxiterconuertit,atque inSyiiamtefl
profe<f^a. Qui vero in arce morabantur,nodlu inde taciti
abeuntes, tuti in caftracum omnibus rebus peruenèrunt,
quorum aduentu exercitus recreatus, deinde promptior^
ac robuftiorad ferendos laborej fuit . Pi eterea Genuenll'g
cum alijs de induitria , ingenioq; certare, facere machinas,?
ligneas turres excitate, fcalas multas pertìccre, nuUum de*
nique ad noftros iuuandos oflficium praetermittere. ItaquCi
jpforum fludio, ac militum fummo multiplex varie coepti5
B opus eft intra menfem abiblutum . Necoppidani eo tem-
pore fegnes fuerant, led contra opera Chnliianorum ab ea
parte, qua vi bem oppugnatui os eosjccnfebant , eiexcrant
machinas vari) generis, ac multa tormenta difpofuerant .
Moniti enim ciebris literis Kegis, eoium fortiter ferre ob*
{ìdionem , quoad copias tranfmi/KTet , & excitati fpe prae-
miorum', qu^e ingentia illis ab Rcge ipfo promittebantur,
magnos fìbi lumpferant rpiritus,& omni ftudio vibem tue-
riflatuerant. Ba etiam rationeaddu<fli>quia cum ijs re»"
crat hoftibus, quos vidlores implacabilcs fere, arbitra—,
bantur.
C GofFredus , ali jq; , omnibus prasparatis , oppugnandam
yrbem porterò die pronuntiat ,^, quo propitium tantae rei
haberent De.u, ipfì pod Saccrdotcs, qui Pfdlmos, aut hym>
noscanentes; /aera manibu^ deferebant, cum toto excrci*
" r4<^ tu j" pedibus nudis ad Montem Oiiiiarum procedunt,t mil-
47 le paffws fere dirtantem ( pras/tdio tamen in caftri$ ieli<fii$
relido,atque à tergo armatis difpofitis,nequid Barbari mo
Inentur j . Cumqjin fummum euafilient,genibus pofìtis
venianì ddi(^orum, & numinis opcm aduerfus hoftes pe;^
4S ba^nt. SacerdoS etianr Gallus gcner^,-qui Ernoldus f dice*
bàtur/docliiiiai,&.eloquio,pta^ftaiis, eos monuit plurimi^
veibis,
..«^.'-
tpor DE BELLO SACRO
A vcrbxsjvt odia Inter fé, ac Timultates finirent, ne fui votuib^ N^
cictàtis initae, ipfius Chrifti ellentinimemòresjà quo mi f^-
pius fuit ruafum,quàm vt viri amarentfc inuicemA remi{^
ils iniurijs , mutua grati i conciliarentur . Ncc effe cLiriuf ""
magni animi, ac fapccis inditium, quam iniurias obliuifci»
^ inimici» non modo ignolcere,fed ampliorcs cos cfficcrCf
Hcquc aliquid elle foedius, aut geftis, & partx glori^ magis
iducrfum^ quàm focios belli Chfi'fti milites,non fpe huma-
norum, fed c(3elettium prsemiorum permoto$,inter fc diffir.
dércfcditionum au(ftores fìeri,partìis de caufls fru^lUm tot
laborum amittere, tantum deriiqi irasi odio, vel inuidiac in-
dulgere, vthas detcrrimas animi pallìoncs laudi,& vidori^
B anteponant, prò qua nuc vfque fumma pericula fubierint.
Nam quidefle illi aduerfius, quàm Ducum diiTcnfiones,ac
militum, quorum alter dum alteri aduerfatur , nec faniori
ccdiccoufilio, res communis négligitur, atque hofti datur
facultas cos malo afficiendi . Et eam ob caufam plurimos
Duce$,multos cxercitus vitì:os olim fui(re,ac numinis opem
fruftra expofci,ni(ì,parendo cius iulTìs,omnes in gratiam fì-
mul redeanti nec {eambigere,aduerfus confenticntes vires
hoftiù dcbiks fore!, cum inui<5li ad eam dicm fuerint , cafq;
fuperaucrinrgentes, quibus Aegyptij nec numero, nec vi*
ribus pares cifent . Et eo libentius dimicandum effe , quo
ad cxtrcmum laborum peruenerint , eamq*, obfidefìnt vr-
C bem, prò qua fola recuperanda bcllum grauiffimum fufcc
pèrunt, &, ca capta, nil agendum fupercfle, nifi Vtdonlam
cum fumma laude rcuértantur . Coniugibus, liberi$,domc*
fticìj laribus longopoft tempore fruitori . Eo auidius,ac
letius, quo diutius hifcc omnibus caruére,clariorefq,- fupra
modum, quàm cum difceflerint, redeant, quos omnes dili-
gcnt,landibus celebrabunt,fimul quoq-,admirabuntur,vc-
lut vindices Chrifti religioni$,pené humanos fapergreffos,
itagens troph^um de Barbaris referentes . Ideoq; fummo-
^r€ annitcndum, vt cUrisgefti&hoc cxtrcmum virtutis,f€-
., licita-
I1BER QJ^ARTVS. ^ ^cì
A Ikìutirq,* Of US adijciatur,alioquin peritura omnia crc,q«é
tùnc vfque maxima pe^fecerunt^ & parta gloiiae ignoiri-
tiiam fuccenuram^ qu^ dclebitlaudes paitas^vel magna &&
paiieobumbrabit.
Vixfinem dicendifecerat, quum fubitò clamor appro»'
bantium di(5la,gemitufq; Te inuicem ampledlentiù eft cxor
tixsj fimul etiam lebortantium , vt nihil ftudi; , vel labuiis
ad oppugnandam vrbem remitterent. \ bi vero ih cafiri
Cltreditum,GofFi'edus animaduertens, abea , qua infedc-
rat parte, offici parum pofle , quam fummo ftudio E ai bari
munierant, milites eft hortatus, vt no(flu machinas, tefolu-
tis compagibus, ad aliam vrbis partem transfcrrent^ locufD
B dcilgnas, portam inter Diui Stephani,aliamq; Angeli dida, ^
quas ^eptentrionemfpe^abat. Nahì,vacuum illum noilri
cum reliquilTent , ex eo latere minus attente hoftes cufto»
,diebattt . IdÀ militibus magno alfenfu celeriter eft perfe*
tìum,viprius,quam illuxiflèt, ligneae turres,& alias machi-
titc ad locum deftinatum delatae,atque ere(flaj fuerint.Poft-
quam vero dies refulfit, Barbarisadmiram:ibus, mgés opus
adco breui effe confe(ffcum,noftri ad moénia rucct-fsèrt. À
tribus partibus oppugnatio erat . Ab vnaf ^nim Prince^s
Tolofse, ab alijs GoiFredus, Tancredufq,-» hoftes vrgébant l
Turres armatis plenas viris , quantum ferebat loci natura»
moenibus admouentes, &, qui ftabant fuper illis,cum pene
C ex equo dimicarent, Barbaro» tiiukosvuìnerabànt. igneih ^
.quoque 3 muris iaif^umf quanquam pice,'& oleo aléret^r) \^
aceto,dà'aquaextinguebant.< Coria etiatn ligno Tuperim-
pofita, q.uorum erat copia ingens , fatis opera tutabantur *
Erat quoq; à machinis terror , ex quibus excuflì magni la-
>pidescurajTnaximo ftrepitu muròspercutiebant , quorum
inanesi<5lusfacere Barbari cupientes, faccis inclufam pa-
leam , aut fenum funibus ante muros rufpend'unt ; I.intea
quoque aquismadentia,vt ab ijs lapides penitiis èStcepti
moenibus noji officcrent . Noltris iameratperfuarumjca-
* .. Ce pia
101 DE BELLO SACRO
A pta vrbCf nullum UbojremfuperefTe, guaui bello finem imi
poni, tutum dari ad p^atrkmrcditurii > & ea re plus laudi»
^uaeri, giatiaeq; apuaaliosChriftianos , quànt ex prius gè»
flis qusefiuerint • Ideoq; inltabant ferociier Uculis, aut fa*
xis pugnaiitcs* vcU icalis admotis* afcenfuni tentantes, nec
Ubaie^aiit pcnculis frangebantur,Qbltiiuti ianiaiumo^vel
ja pug;\a oppetcre» velcapere vrbem, prò qua expugnàdo
iceir tam longmit confecilfent ► Pueri etiam.,foe iiin:eq;, ac
rciiquaomni&tiirba.rmbelliscaftris egre;!t,ip(i«. militibus
praELlio aderaar^k eoshortantes adx:ercatnetii pocuoi j ,. aut
cibutiiferciites,, vt «lluarentes^ *5c labore coiifedìi; reticeré-
jtur ► Nec legnius hoftes fé dcfendebant,. iaxis creberr iiTji$
B feriencei nollros, atque omni telarom genere, qiOTur» pi i»
riiiìt quamuis cadcreat, vel ii^pugna vulaerarentui jtameop
obcapiatnpropugiMmium, mortuis ali;,feifìs recemes; in-
tegri Èucijs fuccedebant : ergo- malore impecu ani iirarumr,
quanv frudìu opcris noflri cuin dimicarér, 8c iani luci tene«-
brai rnircercntar,.fignuni receptui datun eil^
Paftquam in cailra f uit reditunij no« exortaadi a Ducr-
busintìUteSjjfedconfolandiprotiiius erant^ Neque eaiai
defeceraatamnio» vct pr^erit^ labor pugnai taatùieos tur-
bauerat, quamu:ntexagitabatrra,,5c iadignatio», quòd im-
belle homin uni genus bis iamillos àmoeaibus repulifTet^
Ergo^feipfbs ittcrepantesjpalàm dicetat, vigorem animiy,,
C V'iai corporibus^d/efecifle^ alios^ mitites eireia cailris , alro»
4> Siynatn.(ubegiffe,iac iatiiisforeyiiib.ip(Ts.in:3s;'ìibus; virani
aaiittere, q^ràni citai deÌecoreadeàiniagno>reE!ifèvfla, do-
mtim reuerti. Proiadccua^i Ekicesorabanr, nediffecrent
cerranien» uà, cuaxilluxeriryadoppagnaadarrt vrbeai diì-
cant . Eos enim vel hoftcni fupcraturos>, vel morte hioae-
fl t ignoaii n ranr iini turos <>
HìS Goffi cdus voeibus motus> qnòd re(flé exiTtrmabat ,
ardore niilitum clFc vtettdum , ne,, ipatiainterie<^o , is fri-
gefceiet inT|;«us aiiimortfm >& niagis pericoli, quàni de-
cori».
IIBER QVARTVS. ao^
A coris ratio habereiuij cdicit cun<fìis,vt in craftinum paiient
ie ad of pidumcxpugnandum> & paicm veibis operamp ic
Hent, rep«tant aniiiio , qua mente à domo fuadiicelTeint »
^uas lultraueunt orbis partes, quot vrbes,quas acies hoftiu
fuperarint, vt caperent Hieiofolymas, voium fuumexpic-
rent,labem, atq; ignomìniam Chi iiliani nominis auferi tnt#
ne poli hac iaci um Scpukrum ab impijs Eaibaris «eneic*
tur. idenimitineris, &beliigraujllìmi caufani fuif]e.Quo4
a infedùremancret, fummo dedecoie jllos , ( hrìftìaiicfq;
©mncs elle afficiendos, necaliquos vltra ipem habìruicslu
d^x recuperandac> cum ipfis ad expugnandam hanc vrbem
vires , animofq-, de£cciflè,accipicnt; Barbaiìs vei ò eam te*
B nentibus magnam laudcm accclfuram^quòd lnuì(^um exer
citum abire inde iuìs armis» coegcrint. liaque bono eos a-
nimoeire,& fchortari, vthanc fententiam lìrmam teneat,
honellam videlicetmortcm vit^ turpi elle anteponcndam,
necab ipfis aliud pofcerc , quàm , vt in pugna fuum exem*
plum, aliorumq,- Ducum imicentur, quos nullum laborem,
aut periculum rccufare in ipfa pugna fatis iniclligent. Se
quoque non nifi vidlorem copias reduiflurum •
Hi$ adhortationibus milites còfirmati prima luce caftrt
^0 cgrediuntur, & fumma vi oppugnare tadorti,eo inftabant
impctu animorum,vtnullum periculum,quanuis maximu»
5 1 declinarcnt,5^,fi qui peribant, nimbo telorum f intcrceden
C te, mox ali; loco coruni fiiccedebant,&,quod terrorcm fo-
let incutere, acrius milites accendebat, laudis5quàm falutis
magis auidos . At,qui tucbanturciuitatemi ne omnino pc-
rirent, acerrime refiftebant, haud dubic rati, nullam falutis
reliquam fpem, nifi in armis proponentes, cruciatus imma
ces, miferam feruitutem, ftupra in foeminas , infantium ra-
ptus, abftrahi virginesà complexu parentum, pradam bo-
oorum ( qu«acciderc folent captis vrbibus ) poiius mori
in pugna decreueranr, quàm ferre fummam calamitatem .
Icaq; nodris virtus, illis formido maioris mali animos facie*
t>aot. Ce a Cum
104 DEBELLO SACRO
A • ; Cum ficvtnnquediiiiicat-etur,&quae<iaìmiìiaGhinà*m!^ ^
gìs, ijuàm aliaé oppidanis noceret , nam iótu kpidum exea
51 iadloi uni, multi ex illisperierant', anus'tduàe intra vfbenli
degentes magicce arti alluet^ , polliate i'unt , fé carminibiii
cffeduros, ne pofthac ex ea faxum aliquod excuti polfer.
Jgitur hae in muros perdude cu tnbus puellis ciufdem fee-
Jeris, Se amenriae focijs, cùqucedam Tigna ibi conftituifTehti
$c verfas ad machinam nefcio quid Barbarù frenderent, là-
pides quidam ex jlla exculfi eas cum focijs peremèhùf qua
ex re noltri alacres, Deum adelfe illis rati,& vigoria pdlli-
ccri, clamore tollunt l^titiai indicem,&,fe inuiccm cohQr-
iantes,acriusnitebantur. ,,i-:. ,^.111:'
5^ , Se4,Meridie iam exa^la, f cu feflbs labore, calor^ii^g^'tìi ^
B iupra modum debilitalfet,neq,holtesrenlitt«ientpugria'ftii
continuoq,' maiores (ibi rumerentfpiritusjnditros clamóre
jncrepantes> atq-, ideo milites de vidloria defperarent , de-
creuerant animo caftra repetere , ac fé paulatim certamini
fubtrahebant . Tum vero (vt quidam innt, auiflores ) qua
parte Goffredus dimicabat', Comitem habens Euftachium
54 fiatrem, quidam infigni f ved:us equo armls JvifuS e-x Moa'
^ Oliuaium defcendit/& alte lublatum clypeum quatlèns
illum ad vrbem dirigebat, quem Goffredus vbi afpexiWhà- ^
O.US occafionem fuos hoitandi , eum militibus òiiendèbat,
clamitans,hunc à Deo miffum, vt, fi anniti paululU velint ,
C adelfe vidloriam,nuntiaret. idcreditumàpugnantibùs,ita:
ferunt eos mutafie, vt, qui languido erant corpore , folùm
de fugacogitantes, vel excelferant vulnerati, hoc auditor'
Velutintegri animis,&corporibusad ipfam pugnamexci-'
;arentur., Ergoannixifupra modumy Ducemhabere Dea*
iati, turrcs ligneas, folìisrepleris, moenibus iungunt, & ex*
iliiS pugnantesplurimos hoùium inteiiiciunt . Crefcit vn--
dique^militum clamor inuicem fc horrantium . Goffiedfis
quo,q>hoftes turbatos animaduertens, adipfa mòsnia plu-
5 ^ riinos milites ire;,iubet, fdcibufq; acceafis, f^no, ac t paleif^
lilBER QTARTX''S.l «o^
A muro fiìfpcnGs ignfcm ini|cei-e , quod cuni properefai^lutn i^:
elìet, Se vent'US afiians fumuni in ora hoftium ferrèt,illi, dti
rare non valentesjpartes muroru vacu'am reliquère. Quod
vbi afpexit GofFredus,ligneam turrim cu fratte afcendens,
pontem ligneum turri herentem iupra moenia tendi,iubet>
^;iiagna,.vocqreliquos admonens, vt velTcalis capei ent
56 mur.um, yel abyimoiUum fubruerent . Frimus cum ffiat' e
inoeniA^ccupauit, multiq; illù fecuti alios, vt afcendeient,
.hortabantur . : Quibus certatim afcendentibus , fpe abiedla
niuros tuencti) Barbari eos deferuerunt. Proditum eft me- -
4TJQi;i«e.aqRiJ)UÌiiarn, qui hac hilloriam confcripsère, Lega-
tHin>^iOptiriQÌs^ qui Antiochi^ vita excefièrat , tum a pluri-
B biiSA'ifum fuiile , quo confueuerat prius habitu , inter pri-
i»os vrbem luprai^tem . Goffi edus, citò ex muiis defcen^ '••
deus, ad pevfèquendoshoiks contenda , S:,per vias vrbis
clilìi:^i'reKr& i n eredi bi lem ediditc^dé, armati pai-iter,&iner : ;
mespueri fqeminre ma(fìabantur. lacebant % biqj toteada-
uera, tia^ntus manauerat ab bis cruor , vi ea calcare , aut ire
lierfanguinem opoi teret . lam ad medium ^s'Tbiyveiierant'i
iie<;4^im hoiles projrulfanies Tancredum , Ibjofanumqi
Principem, captam efie vibem/enferant. . Audus veròde-
inumclamoriatqueillisprDpior fadlus,noftros adefl'ccum
indicaflet, tum ij quoque, defen/ìone omifla, vacuos muros
reliq'uci unt . Id inditium fuit noliris , ab ea parte Goffi c-
C dumoccupaffe . JBrgo, in moenia euadentes, intus celeritcT
57 delceodciunt,<5<:,vadenres per. vrbem,i;fcr3gem fingentem
faciebant, noafexui, non aerati pai centes . Hofìium multi
ad tutfrin\Dauid refugéiunt, longè plures in Dei terhplum,
areamue iUi fuhie(fiarn, qua vndique altis muristlaufa pra
arce tum hoiles Vtebantur . Hanc i rancredus mox agaref-
fus, haud magno coepit certamine, Bai bans cegi e refiften-
tibuSj quorumaoinios ingens terior occupauerat . Koftii
cigoeam ingrellì, hofies ipfos,quanquam fupplices tende-
vent manusr; &i armis abicdis ,velut vidi humi procumbe-
AiiUkl» rem*
10^ DE BEIIO^ACRO
A rem, iramvìdorumdcprecantes,advnuminCreméninf* ^
Poitca, fradis templi portis, in quo plurimi fé abdiderant t
inrus irrumpuntc^de calentes . Ibi quoque ira prsualuit |
tiec lachrim^, aut prsces , nec fanditas loci Bai baris pro-
fuèrunt, quin omnes demum intcrirenLTradunt plcriquc,
^ 8 hominum decem f milia in tempio > 6c area czfa fuifle , ac
ingens pondus auri,& argenti à Tancredo repertum,quod|
purgato poilea tempio , 6c rebus in Ciuitate compofitis ad
iacrum vfum reftituir . Qui ad arccm Dauid confugerant',
fitu> & òpere permunitam , fpc abie(fta, eam tuendi> hoftc
tam valido circiiftante^ territiq-, ob c^des fad:a$,vt cum fin-
gulis veftimentis abirent, padi,eam Principi Tolofano de-
dcrunt. Hoc maxime modo vrbs praeclara cum fumma lau
B de nominis'Chriftiani armis noftrorum capta eft , & parta
ingens ab bis prseda,memori^ quoque fui tproditum,Men-
^p fc lunio, t Se Veneris die ipfam expugnatam fuiffc. Quod
annuiflc Deum^puto, vt,qua die au^or vit« ibi eft cruci af-
fixuSfOb falutem totius orbis , eadem poftea ciuitas hxc ad
cius cuUum redigeretur , Se ij perirent Barbari hoftes , qui
facrum Sepulchrum, Se alia tempia poUucrant. Chriftiani
vero illis parentes à multis erumnis liberarentur .
60 Die fequenti f noftri omnes congregati , nil prius agen-
duni cenfuerunt^quàm ipfum ChriftiadirentSepulchrum>
vt, voto expleto, gratijfq; nimium a^is, cuiusvirtutcma-
gnam vi^oriam. habuifient, reliqua demum exequerétur .
profeti ergo ad fkcram Edem , poftquam Sepulchru con-
fpexére, fimulq; Caluariae locum,manare ijs pr^ gaudio la-
C chrimas illa videntibus, actangentibus>ob quae pervarios
cafus, per toc rerum difcrimina iter fecéi um *^ Nec fatiart
afpe^u poterant,aut ta£lu, &,quafi Chriftum ibi vidèrent,
venerabundi procumbebant, non modo agentes prò vi^o
ria gratias, fcà veniam criminum flebili voce petentes ^ tu-
ta mq; ad patria m reditum» tJ "^^
Poftquam tempio excefsère/ cura imprimis babita efcca
dauera
IIBER CLVARTV», ^<^ *
éi 4au^i*a paifim iaccntia extra f vrbem mictcodi , eoft^gocio
A ijs mandato, qui capti ex Barbads nexi retinebantur. Sed ,
cu foli ei ufmodi rei non rufHcerent,addiu funt inopes Cbri
itiani, qui, mercede accepta» rcimcum alijs pofecerunt..»*
Sic,purgata propere vrbe , mox agi eft c^ptum, vt vrbi
Rex f & toti ProuincjìB ci earetur . Ergo Duces , militefqi
6i die quadam f cura conuenifTent , & ingcns foret omniù ex*
ós peAatip, furgens Flandrix Frinceps , f manu , atque ii)gc-
niopreftansitadifleruit- - . ...j; , | . r»
Magna quidem res, ò foci;, magna inquamuunc agituff
ac nefciOjan alia cpto hoc belìo ac«iaerit,qu^ maiurem prii
dentiam, lìdem, diligentiam flagitarir. ^i eoitii pacata: Pro*
uinciae iam afluetap moribusnoflris Rexeflet conftituéduJ,
B minus negocij haberetnus, nec veltrum errorem clades ex-
crem£eargueient;ièd ei quajritur cuftos Regno , quod hac
vrbe, paucifq; exceptis oppidis,totu Barbari adhuctenent,
quos contra iì vos omnes dimicaretis, nec ijs externap afFo-
rent opes, non tamen ab(q; magnis periculis,labore ingen-
ti, fummo liudio, & ingenio, tot oppida,totmunitae vndiq;
arce? expugnarentur . Cum veròabire infticueritis, piacer
admodum pauco$>quàm Regera futurum haclenus Ducem
habuci e,nec (ic verisimile, Regem Aegypti; quicturù , cui
hanc vrbem abftuliftis, quem parafFc magnas copias, audi-
uimus, necaliud expe<^are, quàm rei gerédac occafionemV
quis non cenfeat mediocriter {àpiens,eum deligi oportcrc#
C qui prudenna, fortitudine, rebus geftis omnes alios (ìipera-
rityaiioqum /pem adimi,non modo impeiium augendi,feJ
partdm tucndi fumma cum laude hoftr ereptum.Nam quo
cft periculum maius,quo infìar grauior belli mo!es> eo eni-
xius cauendumeii , neimparem tantis rebus ptxficramus.
Aliusenim Mari tranquillo, atiusprocellofo nauisreéìor
defìderatur,afiamq; leues res liigirant curam,aliam granesy
Se turbulentaf, prartèrrim belhcar, inquibus peccari ablque
.f ernitienun(}Uaairoter»CQafei!imq; iisquitur poena temc-^
ucaceoi.
• ìoj n E B t tt0 SA cno
A -litatetn : proinde,VtTaBpé optimi Duce^ parua manu maxi- '^
.jiia bella confeceiunt, ita mmus'f »f tìajiics.licet magnis co ^"V
pijs fiéti,crebro quofiim op^ vi(5Ìi iclÈcifàfflitì:! erigi^péi df-
ti:i'«reari Unddm poll^iH; miriUS'^itr èndum nobis fórcti^
lUiautertJ pl-oculàbriìni,& nos vndi^ue hoftts circunftant,
. jqoìi ^ fuderint fetr.el noftì es , aut cfa^fos hac in vr be obfc-
iderifft, quae^fubfidiailli habebunt, vd qua loca excipient
fmtieiwes à totBarbarJs cireunfefTdà'? Itac^Uevospr^uideii-
ces hxc pericula,cum eligere decet RegciiiycuiuS ihdì*ftria,
.fortinidinemj fapiétiam bis periculis pàrém€xiftifnetfs,'qui
ibe^MxzceAsndì mpdeitiau.jlìaèm > elémehtiam fociarit . Hi»
enira viitutibus non minù's , qùàm àrmis magna Imperia
B; .^quaeri, 6c confei u^ri fimul folent , cunl eifdém praediti Ke-
'ges non modo à bonis,ièdetiam improbis difigàfttur,dum <^
chari^^ffe magis, qìiàm inetui ftudium habent.Quod (1 vbi^
^quetaiesjdecet,? finii pes fcflé, beUij & pacis anibus dàros, -.
quanto magis in hac Prouinciai in qua Barbari ad cultuiìl
Chriftianum,ad parendumnouis dominis^deferendum ve-
ìieres motiesj^d vitae legps magis graues funt reuocàndi,cu1
•wndique tothofles,rot pericula imminent . lam prseuided
laninnà, fi (quod abfic j minus idoneum déclarabitis Regé »
; odioimoti, a;ut gratia>quibus Vos vacuos elFe decct,r€Ì grà-
ùiflimae incumbentes, iquse cedes noftrorum futura fit,qua5
ruina hominis*Chriftranf, quam ^grc fumus tandem laturì»
C ,t:ommanem vtilitatem in hacrefuifTe negledam , cum Vi-
-^os hic noftros, deletam religioneni a(kiiemus,&: tot labo
Iribus partum decus adeò breui còcidifle . Ac forfltan 'mili-
ti prius gefta magis fortun^, quàm virtuti, qtiae poftbac ac-
ciderintiiMala; temeritati 4fTìgnabunt> nec prorfus iniuria;
hlunqirid cft fapiete indignius, quàm egregie rebus geftis
fìncm adcò fcedum pone re, neque ab'quis hsec me ideo lo-
qai exirtimet>quòdRegium faftum concupifcam, &mihi
^vòsoaratione conciliem, abeft enim,aberiiq; is'ab aAimo
meo eiTOPfVt me dignum gradu< ampli ATim©., aut parem ci
.. muneri
IIBER QVARTVS. ic4
A wunen putem> &.fimul Deum, atq; homìncs te/lor,me hoc
Regnum nonappetere, nec, fidaieiisaccepturum,itìjhiq;
in animo effe prorfuspatriamrepetendi^neqialiud me fpe-
^are> quàm communem vtilitatcm,atque ideo vei ba face-
te, vt, poflhabitis alijs , fummus vir tanta rei prsficiatur .
QusB igitur dixi, qu^fo in bonam partem accipite,ac veftris
fuffragijs Regem facitc, cuius virtute nouum Kegnum non
modo feruetur, fed longe magis augcatur . Sic enim agétes
oilendctis, eam vinutem efìe veftram, quas non f lus aUmi-
rationis habere,quàm ver« gloriae mei ed tur .
Pollquam dicendi tìnem fccit , quilibet ipfum laudibus
efferebat, magni animi virum,prudentem,modertum com
B muni vtilitati, nonfuxfludentcefìedicens, & eiusoiatio-
nem quafi à Deo ipfam expreffam fei uaii pi orfus opoi tc-
re . Sed imer tot diuerfi moris , ac generis viros exorta eft
magna contentio, dum multi variosputant,qui Reges con-
iiituantur, nec vulgus modo^fed Principes ip[i diffidebant,
quia plerifque dignitas propria, quàm ialus communis erac
carior, quoidam vero amor, vcl odiù à re(flo iudicio auer-
tcbat . Igitur, ne contentio lummi honoris giauius malum
cxcitaret, placuit demum, vt quatuor viris , quorum nome
tacet hiftoria , eius rei cura delegaretur, qui diligenter vi-
tam cuiufque , ac virtutem fcruptati , quem aliqui Regem
creandum putaffent .
ÓA Poftremo GofFredum omnibus f pretulcre, quorum m-
C dìcium à toto e xercitu magno allenib eli conpi obatum ,
^5 Ergo GofFredum f velut Regem I^ti omnes cu falutaflenf ,
fimul cura ilio ad yEdem Sepulchri iunr profeifli , facrifq;
ibi peradlis, Ramae Pr^ful Corona fibi afferri, popofcit, au-
ro, gemmlfqj diilin(5lam', vt capiti Regis imponeretur . Qui
periniquum effe,dicens, le ibi ferreC oronam auream, vbi
Rex Coeli, atque Orbis olim fpineam graué tulerat per lu-
dibrium illi impreffam, diadema oblatum protinus recufa-
wt >. Qu^ res magnam ei peperii laudem, quo J pietatent,
" ' D d ac
ITO DE BELLO SACRO
A ac modediam Regio faftui praetuliflet, atque operibus Rè»
gem fé eire,non auro, aut purpura ofteniiilet. Nxfiì a^vir-ì
ture gloria proficifcitur, vernlq,* homiau amor, ab opibus'
odium, ac potentia, necnon infamiae labes, nifi virtuti con-
iungantur, nec à l'iranno Regem ditferre nifi virtute^ più-
rinìi tradiderunt . Huncigiturego Macedoni Alexandio
66 t vera in laude anteferrem. llle libidine dominandi,nulla
honerta impulfus caufa, non iniuria laceifitus Oriétis opes
cuertit,magnam fecit hominum ftragem,multos in fei uitu-
tem redegit , non ad faluté hominum natus , fed ingentem
calamitatem . Hic, vt redimeret Chrilìi Sepulchrum, rcli-
gionem amplifìcaret, multos eliceret ad virturem , bellum
B pium, & honeftum fufcepit . lUe vnicus belli Dux cii exer^
citu robuftidìmo fub Philippo femper vigore magnas re»
haud dubiè gellit, hic abfque Imperio, milite cum tyrone,
lingua moribus, & genere dilTono, qui voluntarie illi pare-^
bar, vnà cum alijs multis Ducibus breui multas Frouinciai
magnos exercitus fuperauit , in quo tanta enituit virtus , vt
ireliqui Duces, licetopibuseminentes^ei fponte protinus
cederent. Huius non temeritas in rebus agendis, non fu-
perbia, non crudelitas, non luxuries referuiitur. lllius ve-
ro ebrietatem, nefarios coitus^amicoru csedes, temere muN
ta in bellis gefta, fibi aflertam Diuinitatem plurimi lireris
trad'dère . llle manu promptùs, & audax, hic fortiffimus
C omnium astatis fuse habitus eft. In eo fané prorfus infelix,
quòd eius res geftas nemo dodìrina , 3c eloquio pr^ftans il-
Ó-j luilrauit. Grajcifautem viri eruditiifimi non modo veris
kudibus Alexandi'um, (edetiam fid:is extulerunt^modum
hiftoriae non feruantes .
Dum Hierofolymis omnesquiefcuntjpr^terTancredu,
& Euftachium, quos GoiFredus in Samaria miferat, vt eam
Prouìnciam occuparent, vitro fé illi oiFerentem,quida Re-
gi fignificarunt, magnum Ducem Regis Aegyptij ad Afca-
lonem vrbé veniiie, ibi habeic maxinws copias,quibufcui?i
Hiero-
LIBEH QVARTl'S. ^ ITI
A Hìerofolymas pctere inrmuerat,f& iii co cxercltu non ilia-
co Aegyptios, lei Damafcenos, atque Arabes elfe , qurùi-
die nouos addi militesj claflem eu^D) af parane, vt xV.ari,ac
<?S lerra bellum excit^ietur , ipfum Ducqb>, Clafdalam f di*
tìum, non Aegyptium, fed Armenium clic , qui iampi idc
Chrilli religioneni defeiuit, habeii peritum militaiium re-
rum, ncque aliud magis cupeie , quam vt pi oelio cu ( hii-
ilianisdecernat, fpemq,- habere propé certa cos vini (uam
nonlaturos. Eonuntio Kexpermotus, alios Ducesexhor*^
tatur, vt vnà fecum ad hoftem pergant . Quibus alìentien-
tibus, milites omnes arma capere , aique ad utr parai i iu«
B bet, mittit nuntios Tancredo, 5c £u(tachio,qui eos pi opere
reuocarent. Demuq; omnibus apparatis, relidj vtbi prae-
fidio valido,contra hollem contendi t,atque in loco Ibelini
di(^o pofuitcaftra, ibi eum expecluuros . Fortuna etiam,
quae in bellis plurimum potelt» rei bene gerendae occafio-
nem dedit . Quidam pailores armenta magna bou ducen-
tes, nec non ouium, & equorum greges vei fus callra con-
tendebant,fimulq;plures armati ad cuftodiam illis additi,
ne à latronibus beltise caperentur,quos non procul lam ab-
cfle, nubes ingens pulueris indicabat . Qua conrpeda,K ex
aduentare hofté,ratus, ducentos equites propere mifit, qui
rem ex propinquo fpecularentur . Hi propius aacedentes,
cernunt,beftias effe, quos paftores mixti armatis cuflodie-
C bant, quos noftri aggreffi nullo negocio cum fudiirent , cu
beftijs omnibus,^: quibufdam captiuis l^tiad caftia reuer-
,^6^ tuntur . Cumq; ex f captis eorum conditio, vnde venirenc,
quoproperabant,qua:reretur, per interpretem refpondèr
runt, cos quorundam effe greges, qui oppida plura in pi o-
ximis montibus obtinebant , feq,' ab illis mifìos fuilTc , vt ia
pafcuis beftias cuftodirent . Et, vbi acceperint,magna$ co-
pias ab Aegypto profedas iam non procul coniiitiilcqué-
dam ab ijs fuifTe mifTum, qui vbi cfientjquid pararcnt , qua
fatturi cflent iter, exploraiem. Illuni autem retuliffc , \ì\
Dd 1 iaiii
tu DE BELLO SACRO
A ìniri equituttl numerum, ac peditum pofle , omnes habere
vnum Ducem,atque ip.fum palani dicere, fé in ludica Chri«
ftianosoiiincsdelecumm,ó^ viaeadé,qua ìpCi venerante
profìci fci, ncque pròcul illuni abefl'e . itaqueipfìs cuftodi*
busvifum tutius,armenta , & greges ad montes reducere »
quàm exercitus fidei licecanìici Te fé credere, dumqy vnuiu
\itantpericulum,eos in mai US incidine. Quaium verbi»
cognitum eft, pugnam cum hoile imminere , lUumqi brcui
affuturum*
Igitur prima luce Rexinflruit fùas acfes,&,quoadhoftìs
»ppropinquaret, imperar, militcscibù capere, quo firmio-
res in proelio eflent : bcftias captas,iubet , quofdam pedites
£ ducere, atque in locc^, tribus millibus pafTuum à caitris di-
flante, eia confiftere, fimul ducentcs mifit equitcs , eis ad-
monitis, vt fuum nuntium expedtarent. Cum vero ex illo^
tcmpus mouendi effcaudierint , mox cu beftijs magno im«
petu contra hoftes contendere. Quibus prudcnter piaepa-^
ratis, paulopaft hoftiles copia? Aipeiuenerunt, numero fu-
pra modum noftris praeftantes, atque ob hoc plcn« ipei pu
gnam defiderabant,que fané iilis auda eftjpoftqua noflros
adeò paucos confpexèrunt. Galli autem,ali;q; femper vin-
cere afTueti, 8c vanos tumuhus , maximasacies Barbaroru
contemncre, minime hoftes metuebant. Itaque non alio
animo ibantin eos, quàm fi par pecudum numerustruci-
C dandus effet ♦ Rex etiam,acies obeundo,aiiimos vei bis ac*
cendebat , virtutis priftinae,reiumgeftarum,ignauia2hortiu
cun<flos admonenS:,quòdq; , fi in ea vicerint pugna,nutant
adhuc firmabunt Regnum, de, qui abire tandem volenr, fo*
fpites domum reucrtentur. Si vero fuperabuntur,ipros ont<«^
nes cum rellquis Chriftianis per totani luda^am periturcs,
70 Igitur Barbari numero f fisti, noftriyirtutc, ac rebus ge-j
ftis, acriter manus conferuei unt, ficut animo, ita ctiam pe-'
riculo impares. Nam Chriftiani fatis intclligebant,nihil
tutum^prxter viaoriam^iUis effe, nec foluni prò laudcatcgr
tlBER OVAnTrs. tri
JL Imperio, fed prò falutc, neceniitate vrgentc, dimfcabant .
Qux res etiam timidos fortes facit . Barbari véro prò alie-
no imperio cum pugnarent, atque in proximas vndique rc-
gionestutumrefugFuai/ehabercnon ignorareat,nec ia
vigoria magnani ipem, nec in fuga ingens periculu animi»
fuis proponebant . Proinde minus pertinax virtus eorum ,
quam ex aduerfo dimicantium erat,diù tamen graue,& an-
ceps fuit certamen^quia nofiri à turba hoftium pene obrue
bantur, quos vndique circunfufos more Tuo ludi ficantes,
quanquamplerunque magna cum caede reprimebantur .
Longé tamen pauciores non facile vincere ab initio potè-
rant hominum turbam pene innumerabilem, &, (ì parte ab
B vna fìebat fuga, ab alijs acriter pugnabatur. Plerunque etià
noftii ob impetum hoftium parumper cedebant,ncque ali-
quid crat aequè noxium, ac fagitt* innumerabiles à Barba-
ris ia(flae, quae permultos homines , plurimos equos vulne-
rabant, omnes tamen difficultates, Ducum>& militù in<7ens
virtus egregie tulit. Inuicem enim fé hortantes, non mo-
do Bai'baros propulfarunt, fed intulère acrius fìgna , eofq;
pedem referre,cocgemnt ; Nuntius quoque ab Kege mif-
ius, conditos in in/ìdijs ire ad pugna cum iudìHetjgregefq;
©mnes vnà ducere,moxilli pvok^ìi tantum puluerenUon-
gè, ac late fuftulerunt, vt infinita quidam turba inde veni-
re vi^dcretur. Eaconfpeaa pulueris nubes hoiies mirari,
C primum coegit, deinde, vifo equitum agmine iam certami-
ni propinquante, cum reliqua multitudinem ipfii Aegyptij
nondiicernerent,purarunt,magnas acies hoftium eTfcad
opem ferendam fuis tendentes. Ideò territi ftipra modunij,
cumtixaliosruftinerent,fugafìbiconruluerunt, quos fu-.
gientes èquites pcrfecuti tantam de ijs feccrunt ctedem , ve
ftratapallìmcadaueraomni ex parte cenicrentur. Caftra
èriam capta lunt^ m quibuspr.^da ingens cft reperta . Ex
noftris multi in iplb prtlio vulnerati lùnt, pauci admodurà
wterfeai . £quorum ingens fuit iachira , qui ùgiuis con
IV »5 :«J.
Il*
foia
iU DE BEILO SA^RO
A folli pericrant. Sed multi hoftibus ipfis crcpti'dctrimett-
tum acceptum magna ex parte fuppleuère • ^
Hoc proelio fado, Rex vidorem exercitum Hierofolyr
fiiam vrbem reduxit . Pollquam quieta omnia crant , neg
bellumdenuò rcparari,audiebatur, praefertimab ipfo Ae^
gypti Kege, qui fraifìus animo, acque anxius ob acceptam
nuper cladem non vim inferre , fed propulfare cogitabat :
riandris, Normandiasq; Princcps cu fuis copijs abierunt:
^ I f nec poft reliqui omnes>pra»tcr admodum paucos,qui no-
uo cum Kege remansére; ad patriam Tua reuerfi funt. Boa-
mundi ncpos l'ancredus> cum in ludasa rcmanfiflct>,Gali-
l^am, quae ab hofle defciuerat, ab ipfo Rtge dono accepit,
B quo cum fimul Rex finitimisbellum inferens,quardam fu-
begit (ibi vrbes, & quofliam tenentes montana oppidafibi
parere, demum coegit . Prastereà in Arabiam cum exerci-
tu tranfiefts,in^gnas Barbaris intulit clades, & prseda ingen
tieÌlpotitus,;Cumquamilites omnium rerum penéinopes
rccreauit. Ibi eidem caftra habenti mi0ì nuntij retulerunt^
magnum Principem illius Regionis eximio corporis robo-
re praeditum, militarifq-, artis non exp^rtem fecum congrc-
di maxime cupere, vt ei familiaris efficeretur,cuius laudeSi
adcò magnas accepiffet . Cui Rege fidem dante , tutum ei
aditum forc, intra paucos idem dies in caftra Regis peryè-
nit, quo cum aliquot dies verifatus, eius niodeftiam,comi-
G tatem, prudcntiam, qua verba ipfa indicebant,& erga om-
nes facilitatem non minus admirabatur , quàm laudes mi-
litarqSjjquae (vtait bonus orator) magiifortuns,quàm vir-
tuti debere cxiftimantur, nec modo Imperatori , fed exer-
citui funtcommunes . ltaque,quod forfan armi?, non po-
tuifiet, idem Rex Barbai um bis virtutibus fuperauit,à quo
perfand^jquoad vixitGofFredus, amicitiae ius eftobfcrua-
tum . Nec modo ipfi Regi obtulit numera , fed frcquentec
multa illi, & magna tranfmifit .
Foftquam Goifredus Hierofolymas rcdijt,I^ti nuntij ac-
tulcre>
LIBIE-R QVARTVS, itf
tulér.e, illius fratrem Balduinum , fimulq; Antiochia Fri il-
ei pem)ipramiudaamiam ingrelTos, magnum cxercitù fé*
cum ducere, non ob aliud motos, quàm vt votii explerent,
Regiq; ipfi de parta vi(5loria gratularentur. Ideòftudluna
eftadhibitum, ncquid laute eisdecH'et. Milliaenim rex>
f & viginti flmul pedìtum , atque equi tu cos Duces fequc-
bantur, quorum multi nuper ex Gallia , & Italia venerane ,
vt Hierolbiymam peterent vrbe, deinde,voti compotes fa-
di, ad domefticos lares redirent . Hos igitur omnes, cum
ad vrbem veniUent , Kex excepit Regio apparatu , & , cuna
fluire inciperet hyems,vfquc ad prima flgaa veris in lud^a
retinuit , mirum in modum fratris prsfentia , Boamundiq;
l^tus, quorum aduentus non modo exterruit proximos ho-
ilesi fed Aegyptium quoque Regem,hos vcniire,exiftiman
tcm, quo armis Aegyptum occuparcnt. Itaque vrbes mu-
nire^ arma, equos, viros parare, aditus interl'cindere,prcfi-
dia multis in locis dirponere,pcr totam hyemem non inter-
mifit. Illi vero alia quadam mente prediti longé diuerfa
inftituerant . Nam , quia domi vndique circunfufos habe- ■
bant hoftes, proq; ijs propulfandis paruum prsefidiu ibi re-
liquerant, eo animo crant profe(5li, vt celeriter,quantu poA
fent , ad Tua tuenda reuerterentur . Ideoq; , vbi afperitas
hyemis,ceirauit,cum ijs, quas ambo duxerant,copijs Cele»
firiam petiére . Kex, exercitu ex Hibernis dedudo, contr*
finitimos hoftes procelfit, cum quia f ocio erat infenfus, tu
etiam quia nulla exteina ope fubnixos facile opprimi pof-
fe, cenìebat , ncc omittendam efle occafionem ab ipfa for*-
tuna (ibi oblaum . Igitur agros hoftium longè, ac late po-^
pulatus, qusedam deinde coepit oppida,vel, dedentibus
ca Earbaris , ne grauiora pater entur, vel violeuter expu-
gnata.
Poft ad maritimam fle(flens oram, caflellumobsèdit, Ar-^
fur diduhi, parum ab vrbe loppe djltans,quódanteà Bar--
bau egregie munieiamyidxquod:accidit,fuipiCati. Kexne-i
- - ^ quic-
11^ DE BELLO SACRO
A quicquammultacxpertus,poftquàviditnihil protei, fiCC i^
impediriarmis polle, quo minus à Mari necelìaria omnia
intra oppidumdeferrentur^in ipfo Maris litorc fitum^reìn
icdif co animo inde abrceirit,vt vere primo paratior,atquc
inilrudioradoppugnandum eum redirct. Priusautem,
quàm abiret, referunt quidam, vernile in caftra pluies Bar-
baros, proximos montes incolentes,qui muncra multa ipfi
Regi attuici unt, qucm federe in terra fine pompa,fine Re-
gio apparatu, cum vidifTcnt, admiratos fuiffe , quòd Impe-
rator adeò magnus, qui totum Oriente turballet,ita fc inor
natum humi fedétem confpici,pateretur.Cumq; interpres,
Rege audiente, vei ba illorum retuliflet, rifu oborto eum di
B xiflc, neminem, quanuis magnum,debere indignum exifti-
mare, in ipfa terra confpici quiercentem, exquagenus hu-
74 manum f prodierit, inq,- illa fit recafurum.
7^ Sequenti anno fere in exitu f Mai; Menfis Rex in aducr
fam valetudinem incidit, breuiq; morbo inualcfccnte , in
quo repellendo fummuni ftudium efl adhibitum, in medio
curfu vi<n;oriarum die obijt, & elatus Regio funere in iEdc
Sepulchri eft fepultus . Vir belli, de pacis artibus pr^ftans,
bellicis tamen memorabilior : In quo non luxuries,nó cru-
delitas,non Auaritia,non Superbia vnquam edcognita»
quinimo tradunt fcriptores, continentia tanta,manruetudi-
ne, clementia, religione, iuflitia, liberalitate illum fuifie,vc
C omneseumnon modo admirarentur, fed etiam obferua-
rent, colerent , & fummo honore prorequerentur : viribus
76 corporis,magnitudine animi,& f belli artibus ita excelluif-
fe iilum,fcrunt, vt neminem parem Tua aitate habueiit .
77 Hunc in Bononia f Gallif vrbe ex Euftachio patre natum»
& ex auo materno nomen traxilfe, Ealduinum, Euftachiù,
& Guglielmum fratresilli fuifl'e claros,atq-,infìgnes>eumq;
materno auo fine fiìijs mortuo fucceflìflc,acLoteringiam,
cuius fuerat ille Princeps,obtinuiffe. Jnter euius clara ope-
7I ra quidam eàam reiulcre, quòd eius aifinisf Cymber, ge-^
nere
jj
A t>e<:C;OobiIls, vir, X&: bello prsftaiis>-cum in iudìcb a4 Ró^ h
mani tribuna] Piancipts cura vocaffet , qujedam ex eo pe-
tcai appida, quacfuàefle, conteiidebat , nèc aliquo modo
pax inter'eosconiienicet, fummo fìudio peiqxiifira, tadeirt
more prouincis dccretù fuifle i vtambo inuicent fiiigulaH
cértamine dimicarent, viéhim non caufam folum,red etiani
vitam ( fi vellet vidìor ) amifluriim. Itaque die ftatuta,put
gDamincipÌ€ntes,illos acrìter equis vecllos concurrj{re,plu-
j^cfq; horas/Marte ancipiti concertafl'e: Pofrqb^m Vdrò-€ti*
fi$ ciofFredi quodamiàiuita eiì fraOus, vt pais exiguà''vtìà
cum capulo eius in manu remaneret , tiihciPritìcipein citii
mifertum depace agereinccpilTe* quam òblatam,4ioftìs a(^
B fenjfuinonomninoilloindignam, tamén ipfuni lepùdiafle, *'
quafi vidoleges imponerentur, &, concitato in aduerfariu
eqtìQjipfum cunircapulo ita in capfide percufJìfTe, vt is atto ^^
niiu5r<è moriuolìmilis ipfo ex equo labrefetur ;Supi*a què
ftraturo'adierram,nec pedes,autmanus inouentem vidòr ^
GoiFredus,dimiflb equo, cum ftetiflet, capfideq-, iHidetra*-
^a, cuijdlis aperte oilendifTct , vit« , necifqv aduerfari; fui '
Cium haberc poteftatem^nonnullis accitisyqui Piii^ip^s rtifn
fUipacé tra^aucrant, a!it, quais.abnueratpri'usifofiditione^'
tuttcfe libenteraccjpere yivt cundispatéiet, ntohob a^iUd*
eas repudiatasi qua»] ne mcm* ho^ 'ceffifTe viàe^'&tttt. (^é'
ex repieiatis eximisc, magnitudinisanimi,foj*itudÌnriq,' ìo^^
C g^ntem Iftudtìm'cft adeptus. v. ' ^^^'^ " '- ' ' - ry-'^' •i-i>
. : , Aliud quoque dignum gioria hubs viri tradìtur facìntìs. " *
Ptiiictps jHenricus i tunc iRomanu^ Jinpetatov , i^>oift qua rrt^ - *
79 aeicepit, Saxonesah co rebeilallq , Régcmq; f ipft> iniiit^,'
fibi ipfis Gonflituifemagnura exenciiutp^compdr^im^vt ho
fles nouos: vici fceretur,€umq;%tiis coi Ut i's pugnate infti-'
tuifletjinconfilio eil agitatum, cuinamvexillwm Imperi;
traderetur, <Sf,cundis aiTentientibus, illùd Goffredo) di tum
cft velut omnium prìiBftantiilimo, qui, dtimpugna efat in-f"
gens, Eegeqi hpftiuxa'conrpicatuijitiìaigno mipetn eum ?à-^
» I I £c uaiìt.
tri DE BELtOSACRO
A U4(it,quem hafta infcfta cum transfixifl'et, moilbundutii
exequodeiecit, Guiurmortc peracies diuulgata, trept^
di.hoùesfUg^ Cbi confulueiuut: itaiUius virtuseodieKa-i
fiianumlmpeiium lutata elh HuKa^&aViahuiu^viii, cuoi
pace, lumbcllo inclita fadla refemntur, quac piaetcreo,loiiw
giiudincm vciitus, neuè magis,quàmdecet,ab inflitutodi-*
gicdi videai . . '
Fortquam bellum prò Sepulchro Chrifti faiceprom iam
abiblui, qu«reiibendare[iqua<:enlui., pawcjs verbis refe-*
f cptur,. Cuius cnim in his rèbus eiit vteodwni ; quas- nonit
jaulli ali; Regespoft Goffredum geisère>qaoiriim n|omett^
ne omnitio eiret òbfcurnm. j & vita incogtaifa^^aircu de.ilr*»
B lis profc<ftò iam fuperaddcEic tjperx^ noiit ab te; foie ex£r
iiimaui»'. '-:"..':.,,.■»• ■ \. •:JU::i:'^'r ■ r: }:::>::"• o^^,/- 'j:.. •'■■
80 . . : jLì offVedo igitur vita ftsn^tjo i B BXdmnut'f ivmtrìisàx^
Regnum fufcepitj vir prseftans beUicis aftib«3, ctìiiu vjrtu-ti
B i tem fpecies corporis f ampia, &? inagiirfiea lioncftabat, hic
in ludxtùì ^pi'otìcifcens , Regium nomen acccptm-tis, ma-^
Zi gnas in vlai^ho'ftianì copias p^i'tià matìu ftiperank j'cjua i»
piigna plus^ valuiilc Regis prndemianirqiuàm virei ibo-rum;
quidam tradufìt . Nam,cum hofte&loci'^ngijftiìas bbftdil-
fcnty; velut metuens BaldHinii» fugcrc fimolaijat; Paftqwa
vero aniniadu«rth fpaifo»hoftcsabique ordine iAfetjui,&
locO'imquo rucceifillc, repeme, fìgms coRucvfì^, eos inua*
dens terga vertere illos, coegit, quo tandem-Kegniini ade-^
tS pto, 1 an€rcdu^,qiii Galit^m tenebat , itìcmpr ininriasf fi»
C b4 a Balduino illatae, atq*y illi adhuc infenius> tradita e'r fu»
l^rouincia, protinu5abi;t,profe(flumq,' Antiochiam Vfbeftì
ciueslftidìmi fu (e epe luntcarcntes Principe,qucmianipri4
dem Baibarj ceperant . Nouus Rexcertioi- fadus , multos
Arabes latis in campis conuenturos,ad celebràdum feftum
94 djem, magnis profe^us itineribus> multos f mortales,rcfq;
alias vari] generis cepit j imer alios captos quaedàerat mu'^^
11$;// aobiiis magai cuiu/dam vifi vs^or^corpoi'is cultu,iSc
forma
IIBER QVaRTVS. ' it>
A forma Iftfagnis, cui prxgQzndidc mox paritur« qtilesj cortl^ "^
inodkafq; in tali bus cafiiAis nectiì^ìì^ cum deeflènt , ipr»
prorfus animo linqui , & vita excedei e videbatur . CuiuS
periculo Reoi audiio, mox tciuoiium tendi, iuflìt, atque in
tcrraiìi fterni V€ftes,vc ea comniodm*? paier^ pofiet, eadcqj
fcberute donata fimulctianiTuis comitibus, qui vnà iecum
rcmansère, Hicrofolymas rcdijt . Ea R^gis humanitas non
iwodò iUi pepcrìt laudem, icd brcui ctiani ccrtam falutem.
Deinde Rex, ne per ociumtereret tempus, quonilcariuf
eft mortalibusrcdèiUudexiftimamibus, ArfurCaftclIum,^
cuius iam fupra meminimus, armis cepit, deinde Caefarca*
1^ in quacxpugnandd ctiam Gcnucnfes , f qui claflem babc-
fi bant, illi opem attulèrc, rcpcrtum ibi coloiis viridis vafctt*
lum dono cìfdera datum eft , quod ipfi ex lapide fmaragda*
confeAumopinabantuf, Eodcm tempore K«x profcdlu*
coaira Aegyptios,quorum exercicus ludeam popuiabatur»
eos tandcm,fignis collads, fuperauit,caftris quoq; illorum
potitus. Non multò poft Rex Aegypiius nouas copias cum
mififlct* quas interLigdam,&J^amam conftitèrant,Baldui^^
nus cótraìUas perrexitcumexiguis admodam copijs* quii
hoftcm contemnens totiens Vidlum/uos milites omnesco*^
9(S gercmoluerat :crgo, pugna temere initaj fopcratur , f cer-
nenfq; i nufquam fibi efle rcfugium, practerquam in Ram4
vrbc tenente omnia, hoflium equitatu , in ea cum paucis fc
C inclufit, fitu, 8t armis parum munita^ qui defpcranSjeam fc - J
i^ueri poHe, fi Barbari ad ohfidendàm illam venirent, maxi*»
Die angebatur, & corpo re> atque animo feiTus^poftquàcu-
flodes per muros dirpoiuic, cum multa iam nox eflet , fom«!
no altiillmo cft oppreffus, quo dormiente, A rabs ille, cuiuf
vxoris in puerperio habitair. curam ab ipfo Regc cómcmo*
raui, ad vrbem venit, cuitodemq,- ailoquens,petijt, Regcim
CXcitari , vtcigrauia qaadarii aperiret ; quocum demuna
congrefTusait, fé Arabem illum cfTc, cuius vxoié Rcx noa
modo à feruitute, fed etiam a morte liberafìet , ac memori i
, (. i Bc X unti
Aif DE B»ELX^OrSA:CJltQ
A tAiiVti rneriti> i4e6, tmc i pfuni.yfimffe^ v t -ci l'èbxiè Ipfis gna-
t^am aìiquam referret » ^eigifiur,4uidéFe>rieaduefttUtTi log-
^is.intra vi berti expe<^et, namexploiat^um Cibi elle cu' Ae*
gy ptij$ «liUtanti, eos venturos die requenti,atq;.vibem op*
pugOfivui PS, nec poflè obfifti, quin debilem ciuiratem , ne-
q;ue aiir.js, aut virisintlrudam capiant. Praitide feRegeitt
ijpi taiia vt cum paucis vha iccum eadé bora profìcifcafurr
fì.4ei fufe fé perni) ctatjiprumenitn Kegionis perrtumeuto'-^
ca MI tut^perdudlurum . Kex, &{i:p€ncuJo{um/eeni(èbatÌ
credei* fé honlinis fidei prorfus ignoti ^ a tquc hioftis , quia
taiìieii in teihgebatjibi manenti certam pcinitiem i'mminè*
r<i vnà cum.iHo cft profed;us, qui ei Comes, Duxq; iti n^rfi
B vique ad IdcUm tutu f ttit,cxinna gratianimi opera ftin ^usv
lys^-tn^ìdò, bpiìfsiìuhùRàgi,-^d esiftentibus ih ludeti (ibvji*
ftealibì.<ÌW> v4l> •Regfframiifo^pfìrilTcìiit onines,>' veHn^e^i^
djCcriopfeea feb^iflcnfeilPo^h^c ^MuinusPtoIomaidam vis^
87 hena f.<:epir,,(deindexontra Aegyptios tendens, rurfus lii^
ci«am popitlantes raaxipio proelio eos fudi t,fugauitq,-, itìùl^
tia.jex'eis jnterfe<^ts> Biukis etiam capds,quorum(pluvimi,vt?
r?dimei;eni:.libejrtatctti,.inge3isauri pondus perfòluerunt»'-» |
Eodem tempore jaoilium claffis, qusetloppe portum» t^h«*^ '
bat) cumin Aegyiprum, audita clade,r€uetteretuv,A'Ì:teì!j$«, ^*
peftatis difieda pene omnis naufragio jierijt, Quaedàm tri-»
rcnies in loppa^portum redudlae captae à noftris,atq*, inccii*
C fas'fuerunt ^ /HtstempQj ibus Cometes incoelò vifa eft, <!i4*' "-
nes igtieos/jin^gnofqi habens, necnon ab hori pi itìiìi;\( %»*€»
zAxfit.iìfU^MQkoìtSj & yris in medio ceirnefeatur. ì^'óft'h^'^*
B^MiUirwiiil i'VipoHm, iióbilem in i^.bòenicW vrbé^JainTuS-pelii
<^pf1ìi^ig[i^ibi parere, demùcoegiV/deiiìjdiircépUf^
ciuitateni in ipfo Maris litore pofìtanìì ,' nectnultòi poft a>ià'
qiiQ^ue i>aie£em.di(^am . ^odem aimoBoamuriduft^i AW-*
ti^cbÌK?i^i?incipeni, &_ì ancEcdurh mpruios ciradunt ^iBaxf-^"
njiVfeftì q> iférBcojotufli fuiffe i> cuiùi» vr niulta òppkta Jj^r S^^
r|tfiirt!e>taiux:paifU€riiJit anom <* ninìrj b'^ì . ^i*' ly ^* * -^^^^ ^^
V : ir Pria-
A ,?>Pi-ì<w;ipi6!fhfequcntisànnLRex,cum exerdtu in Aeg}^-
ptum profedus,magnas Baibaris intuire clades, vibé èiìani
expugnauit, pi-'ope Nilum pofitamamhemjFarmiam ab in-
digenis.didiam . Deinde graui morbo coneptus in ipfu iti-
S8 cere intra paucos dies t perijt, vir in bellicis rebus praeltas,
^ per annoi decem, & odojquibus lud^aelmpeAiiiUabùit,
piasterquamfemel, ièmperinuié^us. ^s "' -J-^' <^^- --'
Sp .rHuic.iUcceflit patruelis frater , f etiam Balduinus df(f^us - »
BOinhinci quì.Herlas AntixDchia obiìdentes duobus magni»
prjoelij's£udit, vi<5ìorq;èSyria expulii. PoflquamveiòHic-
rofolymias^edijt, ;riltis ei attulitnuntius , captum elle Ka-
gis l'rincipcniy & eam vrbem obfeiram in pertculo magnof V^
B cdfeyóequeidiùabfjdionemla.tuiam . liaqtie^Kexadopeni
fei;cn<lam'vbbi cum periexiiretydum minws» caute iter tìcit,
ia iniidijs crrcuincat-us, ab hoftibus capltur,' qui longo tem- ^
pore nexum ipf um retinuerunt. Ea res vbique vulgata caù-
fafuit,vVtRex Aegyptius in ludseam arma conuerteiet-t Js ^'^
cninvratiiSy facile noilros opprimi pofle paUcos, & eximio
Rege;Garentcs,mag4iascopias in ludaeà tranfmifitjquas fer-
ro, &igne cunda'vaflantes Chriftianus exercitus magrtàf
cum.gloriarfiiperauit; Neque contentus ea vi<ftoria Ty*^
po runifjobscdit, nobilem eiuitatem ,eamquc poft longS ob^-*
fidionem,vanorq;certaminum cafusditioni Regis adiccit.*
p I Poftrémò idem Hex liberatus magnas fudit f hoftiù copias,!
C qu«:inì:fus Antìochiam vrbem obfcderant.Demum Regii*
A-cgypti eiercitwm, Alcalonamvfqueprofe(fìum','<deinde
aduàd'us' Damarcenos^^contencjens, numero longè iìiperia-
rcsipropé i^rbffm^Damafcu-, H^gwis'CollatÌ8,dimicauit,diuqp
anceps fuit pugna, tanden vero terga vertere hoftes coadii'
ma^na ex pa-rtè c^fi fueruntv Poft- eas res egr-eglè geflas^
Rex, in aduer fa nu in ci de ns vali tu dine m , ex magno labore"i
acjmemper^e'ccli»concra<flartì j non ìcmpimof^ intèiiisdla;3
p2 diem obijt^'^ene^af olirai R«gftfi rèlicla'V<^"U'fe5p^*^^^'^^^i J*^
lei^ iìuHàm habebat^p^l-ljt autem jdéoinlOteltìó -Ré^giii^ruP
annoti.' (jav.s lolcus
^m.
\r% DE BELtO SACRO
9 j Folcus vero cius gcncr , qui f Andegauiac Princèpf ttiff
94- nobili , & honefto loco natus , per o^o arvnos f Prouincias
A pricfuit, mcdiocris homo ingen ij, atqj ita obliuioftisAt cos
quibus cuni ficquentcr crat vcrfatus, qui cfTcnt illi,aut vn-
p-j de venificnt, f^pé interrogaret. Is,cum venatum f cfTet prò
fe<flu$,caru quodam ex equo prolapfusjconfeftim exanima
tus ed, nulla re memorabili contra Bai baros gefta.
p5 Huic fuccelfit fìliusf Balduinu5,qui adhuc impubcs mt-
tris confili© rcgebatur, egregia mulieris>cui dum cft obfc*
cutus,[nil protinus egit optimo, ac fapiente Rege indignu •
Huius du^u,aufpicijrq-, ciuitas Afc2lon,plurefq; ali^ capt^
f 7 fune . Poftca vero Horrcdino f congreifus magno tum in
Syria Principi i rciq; bellica pèritiffiuK) fuos pene omnes
amifit . Sed, reparato demum exercitu, parem hofti reddi*
fi dit ciadem , atque illum intra vrbis Alap| moenia^oietu ic'
abdere,coegit. ^.d = nn/'ticrrr (
^S B ' Eò ludaeam obttnete, Imperator Corradus f ex Germa-'
nis mouens,ac Aloyfius Rex Gallorum cum maximis excr
citibus Byzantium peruenére , à domoca mente proferii ,
vt peterentHierofolymas,& beliumaliquandiu cétra Bar-
barosgerer^nt. Gracus autem Imperator eorum aduea«
tu haud l^tus,licct fplcndidé cos cxccpericmagnifq; dona*i
rit muneribus , cu quiaoderat gentem Germanam (ibi Im^
perium auferentem,tum edam quia Principes adeò claros,
tot armatos habentes formidabat . Itaque nihil aliud agitar
C b^t animo, quàm quomodo eis occulte noceret.Igitur nuit.
tios mifit Barbaris,quorum per agros ij exercitus tranfitu--
ri erant, v^illis loco idoneo infidiarentur, fé vero daturutn :
operam, vt eiufmodi copise per montes, iocaq/afpera con-»
ducantur; Itineris Duces, quos Germanis, & Gallis dedc-
rat, ciani admonuit , quid fieri ab eis vellet . Ideò Impera-
tor ,qui Ga.Uiae Regem aliud iter facientem reliquerat,pro- ►
pc Iconium, Licaoniae vrbem , in infidias prsecipitatus y vix
cum paucis aufùgiti i^Uqui captii aut c^fi fuerunt.lple By« .
tlBER Oy ARTVS. ii^
A zantium fcncrfus, adiuuante Grxco Principe» nauibus in
ludajan) vedus eft . Aloyfius vero, qui per loca ibat mari-
tima, poftquam minorem attigit Afiani , ab hoftibus circu-
uentus, magna amilla exercitus parte, vixin tutum demum
eunCiu exceptufq,' à Principe Antiochiae inde in ludcà per»
uénit . Ibi omnibus cohiUlcantibus, quonam modo incipc*
rent bellum, placuit tandem Damafcum vrbcm oblìdère »
ratis,magnas Chrirtianis addi vires , fi eam ^trmis damitaiu
capere nt. Itaque ad illam obfidendam piofedi. cumita vr-
gérenioppidanos, vt vltra ferre vim eoru iamnon poflent,
fraude quoi'uad^m cum Rege lud^a: milit2ntium',quos pe»
cunia hoftes cormperant, expugnandf vrbis fpes eli amif-
B fa,quorum fcelus Galli^ Kex animaduerten$,maximèindi-
gnatus, ob/ìdionem dilìoluit , reuerfufq; in ludsea poft ali»
quot menfes inde abijt^clalTe vnà cum fuis veclus.Sequen*
^i anno:Kex Bal[duinus^][)oft res multas egregie geftas , ac
^p vige/imunvt Regni annum, vita excelTit, veneno, vt credi-
tur, fublatus . Guius mortem non modo fui,fed multi Bar-
bari fupra modum luxèrunt , vfque adeò gratiam omnium
erat prpmeritus . f erunt quoque , cum Horredino Regis
hofti quidam drxifFent , flbi adefle facultatem , graui malo
noilros afficiendi Rcgc carentes^eum fé idfadlurù negafley
n)ii*ertuilìillorum> iqui pràitantillirai obitum Regi5 iure, ac
xnei-itò lugerènt. .
00 Pofl hùc fine liberis mortuum fratcr Amaurìus f Rcgnii
C Aifcèpit, quo in ludasa quiefcére, vnusex Ducibus Horre-
dini^ tum Damafco eiiam dominantis,nomineSiracofa;iiia«
gnas copia^f in Aegyptura tranfduxit , vt ipi'am Prouinciam
ocfiuparet . Cuius aduemu Rex conterritus, putanfq; , ilit
fc imparem efre,ad opus Chriftianorum confugic, Amaurio
Rtgc magna fpe praemiorum illeclo , vt arma il li focia iun-
^eret; qui in Aegyptu vbi peruènit, poft varios Belli cafus*
non modo acie fudit hoftem, {ed ex Aegypto abire^COCgit»
quem egregie de Aegyptijs mcrituni illi demum cu elufiA
114 DE 'BELLO SAGRO
A ient, nec meriti, ncque fìdei memorcs yvcq; in ipfiim'hofir- *
li a molirentur, Rex indignatusarmain eosdemum v«-rtit;
Qyi viribids impares^neceffitate coa(fli,quandoquideinne-
dinem alium aiiiutorem habebant> Siraconéaccevfieruntf*
h, repulib Rege Amauiio,Dux militi» Regis iEgyptiià*
1 0 1 <^us eft> cui ex fratre nepos erat, Saladinus f nomine , ma-
gno animo , atque ingenio prseditus^iamtum figna oftcn-
dens, qualis , qaantu^*, eflet futurus . Is , patriio' defmmm'
vita funtìio, ineius opes,impèriumq^ fucced^nSjbfeuiom-*
nem exercitum (ibi conciliauit, maioraqyanimo vòhi'ens^
dolo ftaiuitilegem occidere^vtfolus iEgyptùmobtineret.
Itaque Regém adiens, velutcum (àlutattìrus,&-pfoImpe-
B rio militaaa<fìurws gratias,raof e tradito à maioribuà,vene<
rabundus humi'procubuit, pattlatimq,- fé attóllens>Gum de:
induftria vjoce fummiflaloqiaeretur, atque ille,A^tiàudif lèti'
fé incuru^fiet, gladio, quem occulte fecum tuleràtiRégeift'
perémit, moxq,' reuerfus ad militesiquos in vi'bei^m acci- '
uerat, quafi feflum diem ad^urus , Rex ab illis eft appella-
tus,nulliq; ^egypiij populi fuù ImperiumabnueVuntreius^
clementjam., liberalitatcm ,, & animi magnitudinem ià ex-*
perti,nec ab eo aliqitid eft omillùm, quod ad corù ptomici»^
rcndumamoreinpeitineret. -'i*
Cumbpc nouo ^gyptiRegc Amaurij filiuS'Baldtilntii(^
502 f qui in Imperio patri lucceUerat, varia cum fortuna beP
lum gelTlt'.:: Semel enim jlilius fratrem , bis; eundem , fighis
C eollatis, fuperauit. ^Semcl tanta»» cafum^piugnae adoerìtim
cxpertus.-.'. ,. - ■ ii}\i'. ^-■[r. '."^ in ' ■.[:n->
IDI Quo defgn(^Q, atque eìtisvnioofìlia^TJj qui pa:uct>s àtì^;
10^ nos poft eum regnauerat -. Guido q;aidam>j f GaliUà 'géiic-
re> qui Balduiniiòrorem matrimònio fibicohfunxeràt, la-i
d^x Regnum fufcepit, qui nec belli, neque pacis artibtts
pi-«ftan5,ab ipfainitio fatis oftendit, fé iniparem rebus gè-,
rehcii&fore . Is vxori protinus obfequens,fe1igiofìfq; iUi^V*
quosUemplarios^^QàtabantjiBuita^icmae ilatine^at iffù'
demq*,
«*««»'
ITBER QVARTVS. i^y
A demq; inftigantibusi qui claris viris crant infenfi,ciTni Tri-
polis Principe, nonnullifq; alijs inimicitias exercebat,quae
res caufa fuit malorum omnium . Nam 1 ripolis I rinceps
opibus praeualens, militai il-q; artis peritiflìmus , quo Te de-
fenderetcontra Regem, fi grauiora forfan tentai et, occul-
te foedus cum Saladino inierat,&, licet Regi tandem conci-
liàtus,reilli amicuni fimularet , tamen,animaduertens,plus
apud eum aduerfarios fuos , quàm fé pofle , qusiebat oc—
cafionem graui malo Regem aflìciendi . Cum igiturSala-
dinus arma in Regem conuertiilet, & cum magno exercitu
ipfam ludazam popularetur , Kex,accitoTripolis Frinci-
pe cum Tuis copijs, conira hoftes perrexit,numei o,6c indù-
B (Iria illis impar, &, loco iniquo pofitis caftris, cu aqua* ino-
pia, & multis incommodis prìemeretur,ftatuit experii i for«
;iunam,& fignis collaiis dimicare. Jgitur 1 ripolis Frin-
ceps, qui mediam aciem tuédam fufceperat, circum fé lia-
bens eos milites , quos in caftra duxerat Regis , primus in
hoftes properauit , qui , acie patefada , illum tranfire palli
funt, cum fuirq,-ad Tripolim regredi, reliqui autem, qui
cum Rege remanferant, nullo negotiofuperati runt,<&: ma-
104 gna ex parte c^fi, vel capti. Rexipfe, multiq;alij f lècum
Principes inpoteflatem vi<ll:orum venérunt. Ha?c vigo-
ria ita fregit omnium animos,qui Chriflianis lauei at rebus ,
vt, ijs exceptis, qui Hierolblymam vrbem tehebant, cun-
C tìipenéadSaladinum defccerint, qui clementer vfus vi-
goria, 8c erga omnes optimum fé oftendens Principe m, a-
uimos populorum fibi conciliauit. Deinde ad Hierofoiy-
masoppugnandasverfus, quia vrbem tencntespacis leges
repudiabant , quas obtulerat iatis squas , ad ea m obfiden-r
dam profediuseft. Tandemq; poft longam obfidionem ip-
10$ fam vicepitciuitatem,tquam vteriperent Barbaris ( hrU
ftianijfummos labores plurimas clades, magna periaila fu-
bicrant . Id permififTe Dcum, putant , qui hanc hilloriani
confcripscic, obfceleraChriflianorum , qui in iudaea mo-
Ff labaniur,
ZIO DE BELLO SACRO ^
rabantur, quosauaritise, ac luxui deditos , fìmilerq; imma*
nibus Baibaris> tradunt,fui(ie,Diuinarumq', leium prorlUs
oblitos, quorum improbi» <Scdeternmimoies,frultrdpeLÌto
Dei praelidiOjtotamPrQuinciam pnuauerunt.
THOMiE DEMPSTERI NOTìE
I N L 1 B. IV-
I y^^ ALAMELAM. Sanutus Torfiìlìus Irb.^. Secret.fi» ,
V^ deL Crucis par f^'y,cap.-j . C 'viéìualin multa reperiebant iit
B 'uia^ tranfierunt enim per C^fareamyHamany^Calamelam 7^ a
*uulgo Camela apudGevgraphos audityò'huius be/hScriptoreSé
Baldricus Archiepifcopus. lib.^>pag. r Ì7 . C venerunt ibi ad Ce*
mites nuntif Regis de Ciuitate Camela ^ '.Ramundusde Jgile's
Hiftor. Hierofol/mitJtb.^.pag.161. ^ dejaream,^ CatKelam
sdibant ì , <^ pagina fequenti.^ i Erant nobifcum legati ab ^yìm*
mirato Camelte,RegeÌabylonis, é^ Rege TripolisJ , Guibenut
yìbbas /.<5.c. 20^ ^ Hic etia CameU Ciuitatis L egatos Regis éxce
perunt J , An reiìè Tyrius lib.-j . cap. 1 2. examinaridumforet ,. ':
[ tranfeuntes per Cdfareawj Hamanj c^ Emijjamj qu£ vulga^
ri appellatione Camela dicitur, a principibus earum,^ ducatìi
merebanturhabere , ^ rerum 'uenalium forum opimis condii
C tionibus~ì , Sigebert. Chron. <^fJno 1 099. i ciues , é^ cajlelìant ^
illius Regio fjis Legatos cu donar ijs multi fpr£mittebant];, Mal*
mesb.ltb- 4. p^g-'JP' t gratanter exceptijunt J Henric. Huntin* •■
don, lib.~j.pag.zi6. LRex Carnei^ pacemfedt ^ Albertus 'va"»
riat,quf lib.^ . cap.^ i.hdsc habet, [ in 'vallem^qus dicttur Carne
lorumy iter fuum continuantes applicuerunt, 'vbi predami ò*
ejcas plurimas contrahentes j , i//e non 'vrbemyfed 'vallemfacit^ * "*
malèfanèy ^ cantra omnes addendi laudati s Hubertus \!Mona»
chus lib, "^.pagqo.éy 7 1 • t Rexde Camela Ciuitate mijit Comi
tibus nuntios, dumibi erant ^ rogansea^ qu£ pacisjuntfpramit»
tens
LIBER QVARTVS. " Ì27
A i^ns dotta eoncupifcil tlia^ ò" equos, ò" auru,ir fircum aun umj
(^ vejles preticfas ], 1>erfiardusScvfus,
. Kex de Camelamittit Jplcridentiatelo-j,
'Errare Tyrium,aliamq\ wbem ejje , ^ a Camela dìuerfam
Emijjamifupra z/idere poieriS) idtamen tradidtt lacolus C ar-
di nalis a Vjtriacocap,^!, [Emifina Citata s, quam lulgariter
Chamd£ appellarti J ,' lapfum etiam Alhertt^m, ^ ciuitatent^'^
nec 'valkm eJje in Hiflorta hnimalttitn Lifulcorum^ quant-^- ad
Vlyfits Aldrouattdi opera continuanda, rogante Senalti 1 ononie
fé edidiyplantim ejl.pag. Spo. [Certe Camela, aut etian^ icxM\oe
Camylus, ò" Camelus 'vrbs Ganlauitidis,quiaforniam t ameli
Tiferai J Egejìppus lib.S' i^^J^i Hierefolymitani cap.'-j . fta au*
B tem efi ad lacum Semichonitidem contra Tariekeas, eodem au»
tore Itb.i^. cap. i . corrupta 'voce, ^ in barharionfonum deflexs
Camelam, aut Gamalam interdum appelant,'vt in obftruatio*
fiibus Sitetontanis aitólvr eflThtlippits Eeroaldtis ,rnenitmt IL
Jofephus lib. 3. belli Sacri cap. 1^. qui in eiusjitu longè difjdet
à C. Tlinio lib. ^ . cap.' i j. nifi forte duafunt eadem appellatio"
ne vrbes,quodvtfaciltus credali inducor ratiombus haudqua*
quam contemnendis-, nam vnam hoc nomine ciiàtatem cladi^
tnemorabili affiixit 7itus,'vt nullus excidto,pr£ter duas multe*
res,fuperfuerit,Egefìppusy ^ Jofephus locis indicatis.C.Suetott,
in Tito cap.^. alteram terr<& motu abforptam fcimus ex 'Plinio
Itb. 1 . cap.p I . memorat €am^ *vt i^aUdam 'vrbem^ ^ fu a éttate
C prApollentem Stephanus Byzantinus'^'t "^^'^^t^f .'videhiflo*
ria ili a mea T^aturali, prjsterea pag.^^Z'^-
t PH0E:NÌC1AM REGÌONEM. Veteribusefi
jfOiviK ' Phdnice Plinio, AleU, S traboni, olim V'aj^j^ufQn Rkabbg-
the , à' ^oK-niTit Colpi te, fed à' ^^"^ Cina dicebatur , i>t eflaii*
thor in vrbibus Stephantis Byzantinusy'uulgata Billioriim edi'
fio Ceneficap. 14. nec mtnus Phcniciam extidere probi autho'
res, Euagrius,SckolaflicuSy CcnciiChakedon, lyrius lib. g. cap.
I ^ . magna fané kuius poptdi autoritas, reuerentia, antiquitas,
j^rima €nim nauigattoms artemformauit, tAlbius TtbuL'us^pri
li z mus
iiJ DE BELLO SACRO
A fff'^s literas hjucnit, à* docuit, Lueanus, ^ ante eum Q^Cuf"
tius Rujfus, "jii" do ìui Animaduerjiuniuus in Eufebium^ pag»
loj. 6* 1 rj. Antiqutjlimo authon Otho Herutnus Chaiduiiut
%fcrjus hos citat .
Moyfes pnmus H£braicas exjrauif literas^
M(^nte i^hanices fagaces candide t-unt tAtticas »
§lueis Latine fcriptttamus^ edidit N icojtfata »
At/^^ikam Syras,ò'' idem npperit ChaldaicaSf
His ar. e non minore protulit iy£gyptias,
GuljJaps'ompJit Getarum^quas'uidemus'vltimas •
•^*Porro Gu'ljìla hic fuit pnmus Gothoru Fpifcopus a Dam.ifif
Papa ctnjecratus tepore Valentinianilmp, Tetrus Egutlinenjìs
B • iìb. I 1 . LataU cap. 8 «J .
Sub hunc m Fhanicem ingrejjlim orta magna in cajlris dij^
JenfiOy ^ de lancea ingens qu.eJiioy vtrum ea fuerit , qua latus
Domini apertum eji) an non / verbafunt Alberti cap. ^ i.[^na^n
flures dubitabantf&fcifma erat in ijsj ,Auc7or huius contro*
uer/ù Arnulphusfuit quidam t domo Anglus, ']S(j)r manti TDu-'
€Ìs CapellanuSy 'virliteratus,fcd improbus, Raimundus de Agi'
ies pag. 1 66. Tyrius e. 1 8. exitum tanta difceptationis , ^ mo»
dum repete ex Sanuto Torfelliopart. 5. cap.-].[tuc murmur in"
ter pirtgrihos oritur, qucd lancea yintivcki£ jnuenta, non ejjef
lancea ( kriJ:i,f€dpro quadam baracJaria , ^ lucri gratta-^ id
a^ium tji : Venit jimplex Sacerdos, cui reuelatiofa^afuit, ò*
petutyi^nem maximum pr£parariy ^ in ipjo cum lancia intra*
C rCj l't lel fc crederentyJiilUjus txiret : Sexta iptur feria. ■ »
qua die C krtfius lancea eji iransfojfusy ignis accenduury^yprX'
frijja oratione , Sacerdos i//ffus ignem intrautt , ^ exvt J : Vo?C
auiem bara^arta barbara ejl, ^ vulgart Italorum idiomat?.^
dtcunt\i2iX2iXX.2i\t prò mutare, autfu^pohere,'vt i//udcbiter di"
Cam . rem batic Jic gejlam fuijfcy declarant'uerba Alberti loco
laudato: [aui^or, ^proditor eiufdem inuentionis,per ignem^
tranJicnSì ijt aiunt, ilUjus abiuit J : di/crepa t nonnihil Tyrius
ibidem luci ; [ in conosciti circumpojitarum legionum , ajfum»^
LIBER QVARTVS. tip
A ptafecum lancea per ignem tranftuityquantum populo vide-
baiur^ilLcfuSifcd infra paucos dies decefitj : ExJCÌtJiìma^ eft
Guiberti Abbatis dcjcnpiio^ ^ plana omniuo narratioy ò^ab a»
lijs nonnihil dijjenttens iib.6. cap. 12. qui eum ignem euaJiJJL^^
Jedadmirantium miraculum extollentium, (^ concurrt'tiu;7L^
militum agitatione coliijum, -vita decef.tjje fcrtbit: quo iconfir^
mat longa relatione hatmundus de Agiles pag. 168 . addens ^
ignem a -jMerHie extru^ìum habuilje longttudinem pedwTL^
14. matertJim oleas Jiccas . Atque vt illui a lda>n tanquarL-^
mantijjam : vetudiiÀm.i Cofjfuetudine receptumerat t'vt ambi»
gua e rimina aqua.<^igne prubarentury pr cfertim Ji defecilfint
probationes, & probiri per ignem res pote/'aty tranfitu , ut hic
B acìumy 'vel nudis pedibus uomere ignito incedendo j -vt in Anti*
qaitatibus Romants abunde duJum . Ste S. Richard jl^ Carolo
Crafio Imperatori nupta^ Gregory Scoto rum Re gis filia, adulte»
rij accujata f zfomeris igniti probatione, éfpopojcity ér habuit,
Rhegino Prumienjìs Chronico ad Annum Sii . dixt in Scripto-
ribusScotislib. 17. \HaturelegJins lucus ex legibus Gulidmi
Senioris cap. de Legibus Jlrupatoru n : apud Rogeru n de Houe-
den -vdnnaL pari. 2 -pag.^ .\.\. [Si quisa'ique m Vlori m in terfì»
ce reti ^ fi fuperhoc defeniere non pojfet , iiiiicio D iyfciiicct
aqua , vdferro,fieret de eo lujlitia J : Antiquitas Kademi^
Varifienjìs notauit inter ciues-, ^j* Scholares iurgiwn ortum , S'
Thomam vrbis pr'fe.lum iniquius feergajludiofos qerentem
C Rex in carcerem con 'ecity donec iudwio aqu : , velfer-ife mun»
dajjèt: vt notum ex >i.cfis pubiicisy ^ narrai idem Houedenus
Annaliùus ad annum 1 locpag.j^^j. paria in Legtbus Boiario»
rum, Ripuariorum, Alamsmor.tmy \Burgundiorum,^ Franco-^
rum,fed hoc tnjlituto meofufjiat, ^ libri UH confidi poffunt..
Sed'vt illudaddatur, Henricus Anceps Xug.tognomento Ma*
gnus eandem lanceam a Rudolpho Rege T^urgundienum efl con»
jccutusy 'Vt prodi tum memoria Ratnerius Reincccius, qui eum
ab Henrico Ranzouio Regis Danorum Legato acceptum edide-
rat : ir Paulus louius in ht/Iorta viti€ Baiazetis iJmpera. yris
jurctci
'\
1^0 DE BELLO SACRO'
A Turciù tradit, Mujlapham Bajfamferfum huiustàrtce£patr^
fwflrorum ^uo Romam detulijje : tiec minor de clauis SS, Cru*
cis Dominictt qu^Jlio eft, multorum 'vetilatafo'iptis.PauLDia*
con, HiJl.MifceU.pag.^\o*Sed omnia h/c arbitrio , giudici»
S,IÌ,E.fiibmitto.
j ' A K C H 1 N . Vrbs hdcJitU) optbus, cladefui,militum ChrU
Jli'vi&orijs incljfta. Albert, cap. 5 1 . [pr^/idium quoddam in-^
genijsy ^ humanis 'uiribus infuperabtle^ nomine Archas , profe*
éfifunt"]' durauit objtdio quAtuor hebdomadarum cur ricult g
MH idem cap. 5 «j .^. c£ptajieri objidio die i \.F€bruarijyfeue,vt
loquitur Anonymus lib. ^. cap.^^. mediante FebruariotvelyVt
Baldrico placet Itb.j^. pag. 1 27. die 1 2. Februartj: huic Archti\
B Ò^ //// vrbs Archjs eft, Robert, ^fMonach. Itb.^.pag.óz, [abie'-^
runt ad quoddam antiqutj^imum cajlrum, cuinomen-^ Arcbas
eraty quod licet haberet nomen cajiri , tamen tgregijs 'vrbibus
poterat (equipararla ^ loci pofitione, ^ claufura murorum, iy
eminentia turrium J : Raimundus de Agiles pag. 16^, [exer»
eitus Trancorum obsedit cajlru Archados 3 : Guibert. Abbas Uh.
4. cap. IO. t prxjìdium natura munitipimum in rupis fupremo
pofitum, quod dicitur .Archas , idibus Februartj deuenerunt j .
hoc Ji'uerum erit, objidio contigerit die ij . Februartj : cajliga^
tifiimcy %ftfolet, Tyrius cap. 14. C Archis vna de ^rbibus Pro^»
uincijs Th^nicicey ad radices Libani, in colle fta munitijiimo $
Arackeus feptimus filiorum ChanaamfundaJJe dicitur^ iy dt^
C fuo nomine Arachis dixiffejfed pojlea corrupto nomine Archts
diùJafnfuiJfe J ; cap. \ 7 . objidionem defirjbit .
4 AD ORTOSIAM. JlijsTortvfaeJy^t moxinfra^
Dionijìf in Periegeji o\9ù^tg Crtkojis ,Strflboni,ò''F'tolome§
#'^Ja/A/«; Orthofias , Tlinio Orthofia , hodie 'vrbs darà ejl Thdt"
wci£y'ut Hermolao Barbaro^ ^ Leandro Alberti 'videtur Tor^
tojia : At alijs in Sy/ia collocatur ,fub nomine Antarados , Ra-
phael ,yijaphjeus P'olater/anus eadem a Conjlantio tAuguJlà
Conftxtia apud Ced^enum audit, "vulgo Tortofa, Anonym. Gejl,
jperegrinor.pag.z^.lvmsrunt antaZartoJam eiuitatem^&Jof'
$iier
LIBER QVARTVS. i^f
A /^Vf ;• aggrediuntuf iUam^ qUiC riimis erat munita fortitudine^
pagano fum ^ . Guibertus Abbas lib.6, cap. 20. t Turtojam dui"
tatem expetunt, <ify primo eam aJjuUu, quemfcrocifiimè ìntuU'
funty non mimmu eius ioà indigenas terruerunt j . Anonymus
Hijl. Hierofolymit. autor. pag. i 1^5. f infida Arados dicitur,
(uius ciuitas Antara.los , 'vulgo Tartufa nominatur ] . Tyrius
fap. I ^ . '; Antaradof qu£ vulgan appellatione Tortofa dtcìtur ;
tjl autem Antarados ciuitas tn litore Mafis Jìta, par multa fé»
tuia injignisj condii or Aradius, Ezecl iel memi ni t cap, z-j.idem
repetit cap, ij. & Itb. i o. cap. i j . klbert. cap. J i . [ Tortofa ci^
aitate expugnata,nec multo labore capta J : hogerus de Huue-
den. AnnaL part.z.pag.^oj .corruptifimus e/l,Turcufumenim
B •vocat, <Ùy vrbem A taradenfem,corrige tameny ^ le gè Tortofam
€X lacobo Cardinale yi(riaco,pr£teriam aliata, ò'zAntarado^
nenjem vrbem^ reliquajunt immedicabiliayeademq; tn htjlori^
Gallica Philippi Regts ,
% GIBELIM VRBEM.. Concordesalij. Albert, cap,
j^. [adciuitatem Gybelin litore Al aris ftatnidiuitijs locuple*
temi cafra applicauerlaj Anonym. Cef.peregrJib.^.cap.^^.
f^ubfdcruntquanda?n 'urbem, cui nomen Gibel/'umJ . Robert,
Monach. lib.H. pag.-ji. [ ad zfrbem, qu^e Gibcllum ijocatur^a^
ciesfuas direxerunt 1 . Baldric. lib.^.pag. 128. Soler s more fuo
Tyrius cap. i-j. i oram legentesmaritimam , adijrbt Gabulen-
fem^ quam vulgan appeliationc Gibellum dtcunt , qu£ a Laudi'
C cjsa 1 2. difat miliario us, peruenerunt ì : Vnus efl Eaimundus
de i^giles, quipag. lóz.à' 16^, Ztbellu 'vccet : Veteribus erat
Biblusy vt Brocardu vifum, meminit Tyrius lib. i o. cap. «j .ple^
tJius lib. I [ . cap. 9. l ijiblium vrbs mantima^ in Tha nicia con^
fttuta, Tyro fu fraga nea , dif^a prijco voc^bulo Tue, ab Lties
Jextofilwrum Chanaan fondatore ^ : mentio in Ezechiele cap,
27. & in Sacra Regum hiforia lib.^. cap. ^./accbc Cardinali
Vttriaco cap.g<^.Tiblium audit, ^ eius amif tanè deplorat cap,
IQQ.Jub pnem operis Jubpatriarchatu Antiocheno .
AV Ri POr>JÌ>Vò. Tyrius loco laudato l aureorumfex
milliO'
ijfl Dt* BELLO SACRO
A millia 7 . / Ihert. Jbid. i itifmtampecutnam ottulerunf! : cxcii»
fat Tolofanum Kmnymus .
6 LLGATl JEGY ?Tll. ^icum ChriJIianorutru»
Legatis a Calypha ^^gypti pofl atmum maligne reteritis vene*
ratit.Tynuscap.ig.
VI BENIGNE RECIPERENTVR. Sum"
97?a hiCC Ugativnis ^.gypfiacf apud Tyrium ibidem : IRegenL^
permtttereydficetìtoSiaut trecentos inermesjimul projicijci Hic
rojolymasy ér compie tis oratiombus redire incolumes j , videh'
€umi!Ium^alijfilcfit.
7 BYZANTII PRINCIPIS. Tyriuscap.io.
S IN GENTI A MVNERA. MuneraLegatorumin
B 'vriiuerfum triplici genere, a ut entm ipfi ajferehant ,'vt hic, aut
ipji accipiebant^ aut per ipfos, principibus fuis demandabantur,
Cr^ecis ijìa raXavn^aLéiutia Tlutarch. Prohlemat. cap. 4J - Ò*
ie'i'iaquajihoj^itum dona '.vocantur munufcula l.'vn.C. Thec^
dof. ne damna prouinciaiibus infiigant. Sidon.ApolIinar. /ib.^,
epijS. 7. munera. Saluian.M afilien . lib.*^ . deprouidentia: ve"
niunt\plerumq\ nouinuntij nouaru epijlolarum, a fummis fub»
limitatibus, kis decernuntur munera konerarial ; Cato de Inno
eentiafua apud A. Gellium . [ cum effem in Prouincia LegatuSy
quamplures ad Frdetoresy^ Confules konoraria vinum dahanty
nunquam accepi, ne priuatus quidem J ftd lautia ipauio fupe-
yius ; adde Tejlum Tompeium lib j. in DacrimasyS'T. Liuium
C lib. so, & Dautia. Herman. Eirckner. lib.i. de legati dignità*
te cap.z. ò" Xenia /. ó.ff. de offa. procunf. videatur , quimthi
fionfunt ad manum Caroli M agni Capitularium lib. z.cap, 1 6»
Sed Graci ^«^f « dona dixerunt. Claud. v^lian. lib. i .var.hijlor.
cap.zz. Ò" ^d tllum loc^^mplura in commentarijs à mefunt di'
(ìa : nonnullis plactt f*7xì Jitì^iok hoc genus muneru dici. ^y£lian»
loco laudato^) S' exeoC crlius Jìiodigin, lib. i i . cap.i8.licet,/u*
iius ToUux lib.^. Onon.aji. cap. \ o. à^xC^iov e tm'Ai^ ioppro arge-
to quodam^ aut f] e eie argenti ponit, vt male Rudolpkus Guai"
tkerms interpretatusj ego ^ro pecunia percujja , autjignatafu"
LIBER QVARTVS. izj
A ffJOf argumeto darò ex eod^m Polluce Uh. o , cap.^.vli irr/Cifff^fif
fo'f-icri^atprobum , notatum oppofti( >i^.^h\co'' adu/ierifw , aur , zfg
Terjius loquituryfub^f ato.de qu.? re ex omnibus vtrtufque ////-
gu£, & omnis dtatis auùìoribus dixi Itb. 7. ^ntiquit. Romaru
cap.^ I . Sed ad Lega forum munera defcendo , de quiius viden^
diiAimilius Probustfalso Ccrrielius Ntpos inIiahKtLfJe T.Li'»
uius papim. ^imomus Ai otiachus iib.4. cap 90. Ò g^-Zctiar,
Drungar. Tom.z.pag. 50 . Helwdor. iy€tkiop.pag, 4p^. Luit'
prandus Ticinenjts in legai ione illafua nobtlipag. i oj. aiutar"
th, Apophthegmatis pag. 179. Poetd . Virgil. Iib,']. %/£fieid,
"Dat ttbipr£tereafortUfj£parua priuris
Munera^ reIJiquias Troia ex ardente receptas,
B It Itb. 1 1 . Latitius ad iegatos Turni,
t:Muneray quf patrijj ad me porta tis ab $ris^
Venite ad .y^neanL^ •
Ganfridus Malaterra lib, 4.
Atque ditat legatum munerihus •
Coripp. Ajrican. itb. 2* T^m. 7.
Debita qu^r enti tranjmttto munera r egli
Et eodem libro ad finem^ .
En Scultor nojlra feruire paratus in aula
Legatos nobis, à" plurima munera mittit .
9 SERENDO DiSCOKD l A U.Variatumfcntett'
tìjsy ìiam legati Ale xij eum Kalendis lulijs adfuturum aCere-^
C banty itaque aduentum illius pr^JIclandum ccnjcbat Comes To^
lofanusyaltjs centra nitentibus. Tyrius cap.ic. necleuem ma cu*
lam inurunt Raimundo huiusexj^editionis Scriptoref,e;uod glo-
ri^ priuatf auidus public/ cai/fa effcere , ér facri belli fufcep ti
curfum intercipere conaretur . late Albert, cap, ^7 . aliorù verò>
narratio aut mancay aut omnino imper, eélti-».
10 TRIPOLI VRBE. Varta hòc nomine vrbcshCeogra
phis recenfentur vna in Arcadia, que ér Callia. Pat-fan. altC'^
ra in Grecia Inter Larijfam , ^ Peneum , alto nomine Scfa.. >'
Perrhebiorum caput, 7~. Liuius, v* 'Dee, Itb.i. tcrtia in Iaconi^
Cg ca
1^4 DE BELLO S AC R O'
A ca non hn^J "Me galop ali ti de : idem 4. Daad. lib.^. efly ^ ce^
Jteìlum, à'jìumen in Cappaiocia : Tlin. à' i» Caria 'vrhs . Ste*
fhan. &in -africa. So/in, qu.tTltno Neapolts , hodte input idi
^Larbatria^ Dominicus DraudtuSy 'JA^Iar.m, 'Delrw^pe/'tgrtna"
iio Purchasij Itb, 6. cap. &. é^ tn Lidta , Celebris conctltj A iceni
Acìiiy cuius meminit Itinerariiirn Scoti , quo d falso ^Antonini
diciiury Suidas, Secrates Scholajlicuj, Ftolom sus. denique ifi-^
'Phocnicta , de qua h/Cy late Diodorus Siculus qui lib. 1 6. eam et
tnbus gentibusjic dicjam 'vult, Arabibus, 'lyrijs , ^ Sidonìjsz
badie farapoloj'vt vult Leunclauius^aut Trabelus ait Bcrjiamitt
Tudclenjis, Huius bela Script oresy Anonymus Geji. Frane or. Ito»
4. cap. ^6. 7{ex Tripolts cum Senioribus dijfoluit ^00. captiuos
B tìojlros : dijjert t amen a nojìro , qui ruptumfcedus , ^ tnfediat
alam paratasdefcribit ,at ille contraófamfemel pacem Jempcr
duraìft contenda : cu nojìro confentit Baldricus Ub.^.pag. 1 29»
qui id aóìum die i o. Aprilts fcribit : multum difcors Guibertus
tAbbas, qui lib.j . cap. i . in diem 13 . Maij. hanc tnjidiantium
Tripolitan9rumJìragem,éì' objidionem retjcìt: Anonjmus altus
in Gejlis Trancorum expugnantium Hierufalem pag. «^71. tW-
pulis prope Marefita eft. Tyrius cap.i i . cunoj^orefiylo Vitria*
cus Cardinalis depinxit cap.33. [Trtpolis ciuttas nùbilisjà' opti
lentajupra Maris Ittus Jita tn i^rovincia Syri£ Phoenicis y ido*
neam habenspojitionemy à' fitum commodijlimum,fonttbus,à'
fiuisir/igua,agrisfrugifertSyà'a^boribusfru,Jiferisy^pafcuis
C vi -entibus vbernma , à" Montis Libani vicinia multas babeì
comrrtodttates J ; Sanut.capq . Tyrius cap. z i .
II PER MARITIMA LOCA EVNTES. Tofo
hoc Itinere y deficiente alto vt&u, exercttus cannts mellitis viBi-.
taurity Albert, cap.j^. [ calamtUos ibidem mellitos per campo-^,
rum planitiem ahundantes, quos vocant Zugra^fuxit populusf^
ilìorumfalubrifucco l^tatusy hoc herbx genus labore agricularn
per/ingulosannoscolitur, tempore mefts maturum^mortariolii
indigena contunduntfuccum colatum invajis (uis reponente Sy
quQi4q\ CQaotiktUi ihdurejcat Jub J^ecie niuiSiveljalis albini-
. FergU
iTBER oyxnrvs. i^t
A Tfy^tf ctelndey ^ eius rei irtveritionem ad lonatha SauIiJiUum
truhtt , Tarla apud Fulcherium Carnotenfem cap. io. [ erant
inagris cultis meffès qu^dawi quas 'vocant Cannamelks, arun-
èintbusfimìles^ a cannai ^ me Ve nomen compojttum , vnde, vt
puto^ Ò" meljilueftre dicitury ilJud de kisfapitnter , confcitur ,
has quidem propter faporem meUiturriy dentibusfanielict rumi-i
nabamusj : ^^nonym. Gejl. Francar. expugtiaut.HterufaLcap,
3^' [p^fi^ quoque , ^ 'uÙjo, me non , S' Jiìuejlri me Ile, alijq;
muneriùusdonafus] : Jncertus author.Hifì. Hierofolymit.part,
X. pag.i^g^. [/nuentebanfuf aliquando quidam , z'u/go dicJf
CannameUesy de quibus confici aiunt mei Jiluejlre , las qui / o-
terant inuenire , dentibus ruminandas propter melttum fapo-
fi rem^ ingerebant^plus inde faporis capejjèntes^ quam vigoris J :
hoc ejlilìud faccarum 'veteribus quidem cognitum,fednon adeò
frequenti, ut nunc,'vfu . multis dixiin H et runa Regali lib. 4»
cap. I ii.obiter meminère Paulus Diaconus biJì.MiJcelLlib.iUt
fag. ^76. Arian. in Teriplo pag. 20.
tyVIel cannis contentum,quod 'vocatum Sacchari ,
Late Ioannes Brodfus lib./\. Mifcellan, cap, zz,Tapin.Sta^t
lib.i.Silu.ó.
^luodramispiagerminatTìamafcuSf
Et quaspr,tcoquit Ebofia cannas ,
Largis gratuitum cadit rapinis .
1 1 B A R V 1' I M . T/rio cap. 2 1 . Birithia ejt, ér BerìthuSyfeà
C re vera Bif^i^itr Berytus ejì, vulgo Barn ti, vt putat Oliuartus ,
Le enardo Abeli "Berut, Scaligero eji "Barut , parua di/crimine :
elim vero Gerfe afundatore Gerfeo , vt ex luco Tyrij infra lau^
dando patet : Serutus ^laurus adltb.^. ^neid.pag.^^ó.Di-
donem natam in ter Tyron, ò" liritbonait : Studiorum matef
épud Ennapium Sardianum, ?hanici<.e ornamentum apud Aga^
thiam Scholajlicumy Colonia Tlm lib.^ . cap. 20. in '7^ tfmo ve^
gert. <^C)L. Augufla l^erytus,felix lidia : à' cum lujìinianus 7 •
lurifconfuUos infiituit per vniuerjum orbe , qui de iure ref^^n^
Gg 2, derentf
15^ DE BELLO SACRO'
4 àerent^ Befifti duo eorum colloca tij'ut ex cotip/matìom "Pan de»
èiarum notum : Hijioricihutus belli. Albert.cap,^ 9. lappitene"
runt luxtavrbem Baurimy'uel'LaruthhoJpiUftJ : Cardinalts
Vtt^iacus HiJL HieroJ'olymit, cap.zó. [^'he^ythum ctuitas ma-^:.
ritimii Inter Sidotiem^ èr Etblium J : -ylnoriym.ltb.óf. cap. _j5.-
r applicuimus ad ciuitatcm iuxta MarCy qujs dicitui' iarutb^l^
eadii 'n veràanm apud Robe/'lum Alonachum lib.ìi.inJìrKL^.
Baldrico lib.àf. pag.i ^o. Baruch ejl^ 'vt ^ Guiberta Abbati Itb,
n . cjp^ I . Raimundus de Agiles 'vero corruplijitmè T^eruitunL^
*uucat pa<r. 175. Fulcherta Larnotenji no minus deprauate cap,
21. Eerutium :Juberat Tyrenjt Metropoli , Itbtrk. otUturnìTL^
'Vt'riujque Imperij.Codex Cardinale S irle ti , Vlpianus hC» ò* ,
B Hadnanus Auguftus apud Tyrium Itb. 1 1 . cap, i j . Arnoldus
Luuecenj^sltb.'). cap.;^. H^c autem omnia, 'vt hic nojler , bre»
uij.ime repetit Gulielmus fjMalmesburtenJìs lib. 4 . hiftor. An*
glic.pag. 7 9. esteri perTripolim, (ly Berytbum, & Tyrum , cìr
Sidonenti & Accaronem , h* Caipham, & Cffaream Palejlint
tranjeuntesya dextris dimi^entes maritimaf peruenerunt Ra'
tnitlam : rem eandem tiarrat Henricus Runtindonieujìsyfed i»
numinibui vanat lib.']. pag. z i ó. [applicuerunt ad 'Barat, /«-
de ad Sagittam, inde ad Surhy inde ad Acori, inde ad Caiphasp
inde ad Cffareamy in Pentecojlenyinde advicum S. Georgij^in^
de Hierujalern J : recìijìiinum Hodi,poricon,mJi quod 'vitiato-»
fìnt nomina, nam 'Bar^t ejl Berytus\y Surh e/i Tyrus , Acora ejl .
C Accon,feu Piolemais, 'vicus S.Ueorgij Ra?nulaejl.
I ^ V K B li M '1' Y R V M . Dehac 'urbe Geographi , Toetf,
bijìoriciy omnium f^cularum omneSyOperoJij.tme Luriius Rujju^^
^ Arrianus in rebus Alexandri, nouam a veterjp/'^clare Be*
niamin Tuddenjis dijlinguit : Dionyfius Alexandnnus (t'yvyf»
O'/ygen vocaty H/brei Tjury "uel ^ur, vel Sor: Ajiatrca pcr.g^i'
7iatw lib. I cap. 1 7 . olim etiam Sarra . Seruius .jMaurus Ho-
noratus ad lib.i. Geòrgie, pag. 118, qu^ nuc Tyros dicitur,oltm
Sarra uocabatur, a pijce quodam, qui illic abundat, quem lin»
guajua SarappelUrit ; idem in A> Gellio, cr f</lo Pompe io :nec
tanium
tl'BiE R QV A R T V S. ^ ^^7
A tantum Carìhagin is parensyjed nomen id 'vtnque ciuitati co m
mu m : Seruius idem ad Itb. 4. /Enetd. pag ^ $ 5. ^Antiqua Ty*
YiiSifed riobilem dicit , 'vai tlJud oftcndity quia. Carthago ante.^
Birjaypojl Tyros d'Ula ejl ,poJi Caz-.bago à < ariha oppidu ; 'undc .
Sarraru tibi£ numen habent^^j' purpiifa Saf rana prò AJiatìcay
lyriaf optima pafam. luut^nal, '■^atyr. ro. zf. jH .l^trgil.Supr^i^
laudatus. Sidon. Apoll'm. Itb.S, E-ptJl. 6. ^principio Carm.i»
Includat Sarranachlamys ,
Tlautus Truculento a})ud I^hilippumTar^eum , & ^^En^
niusdtxu.
' — Pcenos Sarra oriundo f •
Corippus nojler lib, j . num.3 ,
B • ^ — — Regales epulasy ^ dulcia Bacchi
^jMufiera, qu£ Seraptafirax, que Gaza crearat\
i^fcalon f ti^' Utis deierat qu£ Gr<£ca colonisy
^£q; antiqua Tyro r ,
Huius belli Scriptores. Anonymits ptg.i6.ietune: rvenimus
adaliam dhinc 'vrbcm,qu£ 'vocaturSur : cade Robertus Mo-
fìachus ltj.8' infine : Tulchcrim Carnotenfis pag.\o\. [Jìipen*
dium diurnum pependerunt reltqu e ciuitates , per quas tranfi'
uimus,fcilicet Stndonemy ^ ryfum, atque yichon^ hoc ejl 'Pto-
le?naidem, amicitiam jingentes ,fed cor nequ ìhabi^ntei] : cor-
vige obiterauclorem lilum, ò' lege^fctlicet Sydonem,i^ Ty.'um:-
Jiint enim tUe'urbes/ibij in eodem tracìu , vicina : viciofifiimus
C ejltexlui Incerti authoris^ in %eflìs Francorum expiignantium
Hieriifalem. cap.i i . Sedquia mirifi':è huc quadr ìt, apponam :
l iam mej^is in archa eraty magnaq\ copia annon^per totam ma»
ritimam Tyri, ^Sydonts,qu£ ciuitatespfoxinefuntfò' ^Byri-
tlo affi ne s , nùc 'ver'o mucatis nominibus ab incolis Sur 'vmatur
Tyrus, à" SagiitaSydon,Sur TyrusdiJfa efl,in qua KpoìLnius
jyrius regnabat J ; Lima plufquam Critica hic opus : itaque Icge
mccum , itam mefsis in area erat ] ; cafiigatto rtdijUma^ e^
Varronct Catone^ Columefla, Palladio, alijjq; rei r ufi ice S cripto-'
ribus :tumjequituf Beryto afjines lillud 'vero non fere ndum^
Apol^
t^9 ì)^ BEILO SACRO ^
A hp^Uonium Tyriu ibi regnajfe, nam non Tyrius iìkijèì Ty aneti f^
in Cappadycia ad Afmabei Jouis templum natusprope Ijanam
f^rbenttnec retnautt vnquam,fedfapienti£ dedttus erat, vt 'VÌ-\
tacius Thilojlrato autbore loquitur, Tyrius cap. zi, ■ egregiami
iìlius Regioni! Metropolim ryrum,vetujiijltmum ^yigenurtSyà^ '
Cadmi dumicUiu peruenerunt . defcrtbtt Afarius SanuSusparf,
6. Secret. Jìdtl.Cruc.lib. 3. cap. 11. tu figura eji rotunday^pce^- '
7iè ex omnibus partibus marinis fiuéìibus cingitur , ex partr^^
terr£ triplici muro munita : mentio infacris literis pajsim . £-
zech. ló.Zachar.g, lofue ig.addtt deinde T^eodorifabutasdt
Cadmo yquem Catmum 'vscat, de Agenore^ ày Tyratefilio lape^
ti : Simpliciter Albertus cap.^x, camporum planitiem habentes
B vfque Tyrumy quam nunc Sur'vocant yfufifitmè vero eius obfi'
dionem exprefsit lib. 1 2. idem a cap.^,
14 ACREM POST DICTAM. Imo vero Accaron ^
i^ Acon ifupra hic : addendi altjt Albert. loco laudato [ ad dui"
fatem Ptolemaidem, quam nunc moderni zAccaron vocant, e$
quodfit vrbs Dei Accaron, ventum ejl J : Tyrius cap. 22. Acca^
nenfes'vocat iGuibert. Abhas lib.-f. cap. i. ^ad AccaronTaU"
Jlinorum tjMetropolimperuenèrel : Fulcherio Carnotenfi dici^
tur cap. 22. Ackon : Incertus au^or HiJìori<t expugnantium^
Hierufalem.pag.<^'1 i.^venèrunt Ptolemaidem nunc Achilon^^
dicfamy quam quidam errantes Accaron exijiimant nominane
dami : Baldrtco lib. 4. pag.i^o. Aera dicitur^fed corruptè om-
C nia, nam ex Ptolomeo, ér S trabone olim akf A ce dicebatur^vn-
de illis errare pronum fuit : hodte tMinad$ius vocat Acari— j ,
nonnuUi Caypham, M creator Acon , 'Bentami/j Tudelenfes , vt
putant, Akadin, in Sacrisliteris Bhodopboros.
t^ MONTEM CAKU ELWU.InTaleflinaSanmf"
fimo Helie incolatu Sacer, Ttolumeo, é^ S traboni natusy&ja^
cris literis lib. i . Samuelis cap, i % . vulgo Carmene,eius promoH
torium, quod a nautis obferuari folet,ca.bo bianco di&um cen*
fet Ortelius. Oraculum antiquitate ipfa bic celebre yVtdefcripsè'
. 04 C Tacitus lib,i, HtJÌ9riat, iuetanycj^af.c^, a^udJudjiam
Car^
L'IBER QVARTV5. ^$9
A darmeli Dei oraculum confulentem, ifa confirm^uere fortes .
hrat ergo, ^ mons, <ùy Deus eodem ntTrìthe, nec in iudtsa tamì^
proprie^Jed inter lud^am^ ^ Myriam ait facittts. ì^ttrus A^ai^
ionius Lolla ttusltb. ^.de exctdio Hierujolymorurìi^- »
hmathaideniq\Ucutum
Vera tibi vatem, ^ Cortieli uracula difces .
§luis htc Cornelius f non fané Jacerdos Ve^ajiam eonful—
foratile emm Bajdides ex Jaetiofutt , locum cor rupi um^ fi$
€orrige^ .
• — Et Carmeli orsicula difces .
Huius kellt Scriptores . Incertus fcriptor gefl, Traneor, ex^
pugna nt. Hierujal. cap. 1 1 . £ Inter has duas i/fùes Jyrum , ^
B Sidona, Sarrepta (sjlimatur , inde enim ad Carmelu Ai ontem ,
%;bi Helias habitauity non a?np/ius iter duoru dierum ingrefi ] :
Tyrius cap. zi. [^tnde digr^fsi , Galtbam a Uua dejerentes , in»
ter Carmelum, ^ Mare pcruenienteSy caflrametatifunt J : E$
libalo, cap.^o. IJlautem hic Carmelus^non tlle mons,qui ì?l^
tnaritimn fitus eft, Htltjejamiliansjed uiculus quidam^-, 'ubi
§lim fluiti 'T^abaldornti^ttiumfuiflèy legiturj : lacobusa Vitria
to Cardinale cap. zi, Htfìorus Hierofulymitan e ficpag. 666 »
habet • [Aids Carmelus apartevrbis'Pto'emaidtsauflralifub^
iimis exurgitj z^bi Helias Thesbites modici paratus domicilium
habutffè, dignofcitur, quod ad bue illius fpelunca tejiatur ] ipa^
rem cum yipolloniocoUatio Nauarienfi erratum exiricabe c-#
C codice Alberti Aquenfis lib.^. cap,^i. vlific : i in terminis, cb*
Jpaciofaphnitie prjsnominatJ Ccefare/Cornelij in Regione Ta*
hjlinorum, iterfuum continuaìiìes^ . legendum cenfeo : t Car*
meli tn Regiune Falefltnor/iJ : Efl enim Cdtfarea non longè Car»
melo, 'Ut ex ckorographia Terrx 'òanUje aptfrtum puto : Ìcio ta-*
tnen , vulgatam probari à non nemine le^ionem , 'vt defarej
ijscappel/atiunem babuertt a Cornelio Centurione, vtAéforum
cap. IO. efl ,
l6 iilKATONIS PYRGVS. Concordesomnes. AU
èerì» ca^* 4 1 • t ^*^ t^T^minis Cifare^, quam quondam vrbem^ y
Turrtm
140 DE BEL LO, SACRO
A Turrim ^tratonis dicìam , Ueroàts pojiea in honorem Cdsfarit
reddijìcafafriy Cdfaream apptUauit : J de qua vrbe in Ac/tbus
Apojtolorum cap. 1 1 .Jìc kabetur £ alta autem die profeti v*-
mmus Cafareant) ^ tntratites domu Thilippi Euangtlijìd , qui
erat iftius defeptemy manfmus apud eum^l uic aufi erant qua-
fuor filidS virgines propbetantesj ^ , cum moraremur per dies
aliquotjfuperuerjit quidam a Judxa Tropketa nomine Agabus ,
is.cum lenijjetnd nos tulit zonam Pauli , ^ aliigans Jibi pe»
des, ày manus dixit, k£c dicit Spiri fus Sanctus, 'vtru , cuius ejì
zona hfCfJìcalligabunt in Hierufalem ludp , ^ tradent in^
manus gentium, ,^Addif imertus auHor geji. T rancar, expu*
gnant. Hierufalem. pag.óz i .Antiquifiimum eius 'vrbis nomen
B fuijje Bor. 'verba junt . C C^faream Talejlin<e adortifunty qua
qutdem Dorantiquitus , a quibujdam turris ^tratonis tiucupa»
ta ejl, in qua Herodes, Agrippa di&usy nepos tihus HerodiscU"
ius tempore natus ejl Chrijlus, percujjits ab angelo^ 'vermtbufq;
confumptus infelici! er expirauif]: Pthiriafimyfeù pedicularem
rr^orbum notar y pedes enim ijermes *vocat etiam Pltniuslib.'j.in
SiìUexitu. Simpliciter, é^ candide Tyriuscap. zi. [^Cafaream
fecundds Paleflin£ Metropoltm, qu£ prifco nomine Turris Stra»
tonis appellata efl ,peruenietes J : Vitridcus Cardinalis cap, 24.
f Cdjarea, antequam Herodesj quipuerosinterfecit ^ in honure
Cdefaris eam appellaffet , Turris Stratonis nomsn habebat , irL-*
hac beat US Apoflo-lus Taulus longo tepore detentus in carcere J :
.C Àc7or cap, ij. ò' i-*. Sanut, lib.s- Secret. //del. Cruc.part, 5.
cap.à^. [ Cdfarea Talefìin^, antequamab zAfcalonita Herode^
augeretunn kotìoremC<eJarif, Turris Stratonis'Vùcabatur:^
Eernardus Scotus, licet de alta in hanc 'vrbem ex^editiont^ •
Annus millenus centenus erat, fé d ^ *vnusy
Cum StratonisTurrim,JìC di^am Cdpimus'vrbem.
Idem Scholaflico illius f^cidi more repettt.
Anni mille T)ei centumjfed & vnusabibant ,
Cum nos C^faream per fcalas c£pimus vrbenL^ .
Mcmmere alij, /ofephusùù*i* beiti ludaici cap. 3 lib, ij.
Anti'
MBER QVARTVS. 14»
A Anttquit. eap. 1 9. ììegefppus lib. i . ^^/V Hier'ofoJymìf. cap. 6»
D. Hitrommus cenjuit , ejje Accarcn coltra hojtrcs liiius bJli
Jcriptoyes, vt aotat in hyria fua quidam autfor. Cdhnia ir.ma
l lauta 'Tlinio, <^' Àpulloniaylicet Ptolonnus diflihguai jc^zi>r
Pineta tjl, B.ilbeo, à" Teline IhenetOy Oad alimi fuv tempore.^
Siferia Beniamino . Porrò t'ero Tyrgum non Turrim nofcr di"
xit y quia etiam Latino duo dìBio ijurpata : nam qu.e tjMAr^
tiàiilib. 1 4. eptgr. \6. turricula ejl . J^. Hcratio lib. i.ScUira
7 . eadem Pyrgus dicitur,vbi vide HeUntum Acrinem,^ ìor
phyrionem^' .
tjMitteret in Tyrgum talum
FJl) & Pyfg'^s in fJMarmarica. Gerard. Mercater : iy Tyr-»
B gus Euphranta in PtolomdOy^Tyrgi Hetrur':£ oppidum lito»
raUi tJUartiali lib. 1 2. epigr. z. late dixi Hetrurid Regali lib,
4. cap.zi.
17 IGITVR EA VKOVlNC\A.Tulcha/udefd€^
lineai io, qu^ illujlrari pojjèt a Geographis utriufq; jsuiyfed ma-
xime ab Adricomio^qui Theatrum Terrx Sanà7d curiose elabo*
rauity ò'àS. Adamanno Scoto , qui ide fdicif^imè pr£/lititft!b
annum 7 97. vt Tìeda > SigebertuSy Sixtus Senenf^s^PoJJeuinus,
^ altj docentyfed opus illud lìcety vt audioyeditum ad me non-jt
peruenit : lacet auté-vninerfa ludda.fcu Terra Sa^^éra^ it t'O-
canty FI. Jofepk. lib. i r . Àntiquit. cap. 5. ìujl. Lip/ius in Taci^
tum. VVolJgang. Lazius inReipub. Rom.Comment.Plin.lib.'y,
C cap.i^. Tyrius lib.S. cap.^.inter .JM editerraneumyò' Monta
Arabia . T^tclom.aus lib.-j . cap. 1 6. [ linntes ili dat ìi Septt «-
trione Syriam, ab Oriente, ^JA'Ieridie Arabiam Tttrfam, ab
Occidente ^y£gvpttij : Adrickor/iius paulo altter^videlicet: ad
Ortum Syriamy ò' Arabiam locata ad Ad eridiemfvlitudinem^
Phariamy ^ py£g\ptum,ad Septentrivnem lihanum Mtniem^
ad Occafum Mare j : Alaginus paulo aliter, é^ad Septcntrio"
nem Ph^niciamponity inter Septentrioriem, ^ Orientem l iba*
pumyinter Meriditmy é^ Ortum , Arabiam , ad «..71 eridiim^
Mare : sxtenditur autem in longitudincm ab AuJ]ro in Arclon
Hh a gradH
.-z^l DE BELLO SACRO
A à gfadu ^ T . m gradumj^ . à* amplius , vmuerfi_^ longìtui$
1 2.0. mUlia/'ia Italica , htitudo óo. Exj.cìifii'na dtutjio i^i JU"
c/'is literis lofue a capite 13. 'vfque ad caput 1 1 .fua^e eni^n 1 1.
I^roiiincije tctidsmtnbabus coìiuementtis ,vt (Cnps tabutts de*
Jcnbunt -JAdoruSy 'Stella, lirias C/Viòtanus^à' al\j '.Junt etiarrty
qui Ciuttates vnicutqueTribui fuas adjignent hoc pa.ìo yti-^
jKfer, Achjaph , 'Sidtìn , Tyi/'us , tn Berna min , Bethel , Gabai^,
Hiefufalcfn , \iterichoyin Dan , Lachts , Accarja , Gath , / l-»
Ephraim y Gazar y SamaH:$, Saron, faphna , in Gad,Habùa ,
in Ifachar i Aphece, m Inda , Afady Bezecy Eglon ,. tieb/o i^p
Ledna, cMaceda , OdoUa , Taphna, ìl^ Manajjè \ . Dor^
Galgal, Jezfael, Mageddoy TanaCyThe^jar in Manafje 2.
B Afiaruthy Edraiy Ge'f.i/'y Machatiy Saba , Tbemany 'Tìamafstis^
in l\[jphtalimy Afory CedeSy Ematb, tn Reubeny Heskbon^Ma-^
dian^ Petray in Simeon, ^TDabifyGeraray in Zebulon , ìeconan-j^
Seme/'on : non quidem quod non alusjint eo tracia ciuitates\fed
• qiiod ijl z fint pr^cipu^ , & ve luti Regi/ Tribubiis Sedes . dc^
tJAioribus pQpuliy Rutilius ISlumatianus Gallus lib. i . Itine ta^-
rtjcultifsimè»
iS IN RfiGlONES DISTINCTA. Aliter lofe-
phus, qui Palejlinam in tres Regionesfecat locofuperius lauda*
to, Samariam, /udyam : alij etiam diuerfa ratione prò dtatf-^
fc.'ibentiu.TL^ .
I^ L A N N É TO R V M. Dic'Iiahfcin nojfro y'vt pturtma
aliay cor/upfifima e '/, refcribe lamnetoruniy nam ^^^v < Ia>n,i(t
C a.\^ud ^tephanum 'vt, ^ lamneia, -vrbs ejl , ^ portui , lamncs
'Plinioy lamnia infacrìsli/^eris, 'Ut Di'io Hurjyi\jmiipla:et ad
liò. 1. P^ralip. cap, z6» labna 7 j. Interpretibui y Liamnix c.ji'»
fUptifsimè in Itinerario Scoti, quud falso , ^intonino adjc/iuiit,
Zania ,Jine ^ Cajlrum Berualdi > vt Majiusprodit , eamj\ a*
lijfecuti,
20 GAZEON» Hoc quoque corruptum , reponendum Ga*
zforum naualefcilicetf authore Ptolom^'o iQ.milltaribus Gaza
dtJlanSf .yloi^'V'* tJMaiumadi(,7Hm^ Lanftanlia ubjìdem a Con»
Jìantino
IIBER QVARTVS. ' 24^
A Jlantìno Kttgujìo fufceptam^fed mmen, ò'ius cìuftatisilli fu*
lianus Pafabates abJluUt , ày Gaz.€ Porlum pecari iujsit . A A
eeph, Calltjl. iiò.S. hiJl.EcclejìaJl, cap,^j. /ih. 10, cap.^. SozO"
men. Itb. ^ . cap. ^, meminit 7) . Hierofiymus uita D. Yiilario"
ttiSf Concilium Ephefìnu?n ^, ^ de Gaza 'vrhe dixì Commenta
ittr Carippum Ajricanum itb» j . Aur, Ca/siudor, iib, 1 1 , £/?/—
Jiola 1 1.
£1 lORDANIS.EX FONTIS NOMINE, ET
DECLIVI DECVRSV SIC DICIVS. ^rrias
MontanuSt quaji dicas\jdcjceridem e Dan ait Atidnas MajiUS
adcap,i, lofues€ademq\ in Talmude: dijlat Vìierojolymisjìa"
dijs ^ o. Baldnc. pag. ijj,[ ad radtces Liba ni ortus J : [ una a
B cap.<^j, omnium optimè defcribunt *Plinius ìib.^,cap* 1 5.f /./o-
fephus ltb.3.%ellt ludaici cap. 18. Hege/ippus iib. 4. gap. i6*
iardanis efi Taufanix in Eliacis , mji error Hit à" alius eodcm
fìomineamnis in Lui^ania^ Cajswdor, Itb^S.iariarum * Epijl^
'ultima^ . \
ti SANCTVM SPIRITVM ACCEPERVNT;
Omnes Pentecoften ibi pie cekbratam fcribunt^ "vide locisfuprs
in Tyrgus, lauda tis .
1; lOPPEN RELINQVENTES. Italis Tracifi;
ejl Zaffò hodie, vt à" ìaffo , ò" Barbaris accolis A^fufo , cui ad*
mirabilem antiquitatts pr^rogatiuam tribufa Pompunius Me^
la lib.i. cap. 1 1. (^ Tlintus lib.f;, cap. t^. quod ante dtluuium
C Cepheus ibi regnarittidque probent aitarla 'vetujìifsima Phineo
fratri illius in/cripta ojlentant etiam immanes monjiri marini
reliquiastàquo Perfeus liberami Andromedam, noflri belli feri
ptures. Robert. Monach. lib.p.princ, C naues eoruni^^ onujlaad
portum lapki/ venerunt 3 : "Baldric.pag. i j i . C nuntiatum eji ,
tiaues Qhrijlianorum onerarias inportu laphi, qui antiquo VO"
cabulo loppe diclam accepimusyapplicuiffe - ; Raimund. de Agi'»
le s pag. 11^' [EJI loppe ciuitas dejlrucìa ypr^ter cajìel'um , tT
illud etiam fatis difsipatum,pr^'tcr 'vnam turrim.fed ejl ibi por*
tus, iy prope ejl Hierufalèf itinere vniusdiei,e/Hbi Àlarepr»'-^
Hh z pff
t44 ' On BELLO SAGRO
A jPc Hierufilem^ : ly/'ius Ili?. S. cap. 9. Soii;j. Pulyhìji. cap, ^^»
D. Hteronym. Epitaphio S. Paul^. Sube^at^nuri , ^ Lanotdi^
cis '>. St^pulchri. l'ttyiac. CJp.^H*
t4 VRliEiM LKjDaM. Defcribit hodjtporicon^ i/lui
confenfus authorum ornnìum^ qui hoc bellum dejcfibtndum pfji
Junipjcmfit : Sa/iufus cap. 7 . ^ hide recede nt(^s dimijtrunt Ja»
ph^rn a d exiris, ^ pcr-ticneruìit Lidjy audieritcs vero ilU^quoà
tropitiqua ejpt nobilis ciuitas Rama, tratifmiferunt LomitcrrL^
} Undri e, qui eam reperii- homiriibus vacuAm ,fed 'vijhtalibus
tlenam ] :fed fons huius htjlonx , Ò" omnis huius expedittunis
*veritas Pyrius cap.zz. [reliaisà dexlra iucis maritimis, An-
tipAiridj, à* loppe, per late patente m pUniciem, per Elenthe"
B via^n pert.'aHfeuntes^ Liddam^ qu/ eji TJwJPoiis, 'vbi & ^g'^^gjf
tnartsjr'ts Georgij glariofum 'Vjque h'jdie 'Sepulchrum ojkndt*
tur perueneruht, cuius ecclejianiy quam ad honorem eiujderru^
martyrisypiusy é^ Orikodoxus Trinceps Romayiorìi Augujlus ,
ilj'uftris memori^ Dominus lujliùanus multoftudio,^ deuotio*
%è pr-jmpta ^'dipcari fecerat-^ ; Tius autem non m^do ob rejli*
tutam Eccleji£ pacem, deuiùJos, ò' adjidti profejsionem cum"
pulJos'Barbaros, legesfancitas ,'vtin cunjìrtnatwne ad Pande*
(j7as, éy alibi kahetur,fed etiam ob preclara fdij(cia,templaq;
reparata, autconJlruÙa, late exequitur procopius,^ Corippus
ti ojler Itb.z. num.4..
Signa triumphorum pie lufAnis^ne tuorum*
C Lib. 4. num.ù(. Iderri-^ .
Romanum Princeps cum lujlinianus haberet
lrnperium,ChriJloq; vouens fua votadicarat
tj/ileas augujla, reor, iam non ignara futuri^
Aut magis i'ynarurn reclo Deus urdme Jucit
fAntefuturorum , quafunt arcana bonorum
Aii^picijs JAcrare pijs ,
Quj hic Ligda dicitur, Tyrio ejl Liddafupra,alys vero > ^5^<»
JLydda Ptolom/Oy vel Lyda , vtin vulgata 'nioliorum verjiune
lib,i»^1^6bab.cap,ii,haudpri^GuLloJepbJib,z^.Antiquitat*
tlBER QTARTVff. ^ *4t
JL ^. Ceorgìo vulgo, vt ait lodocus a M eggeriyfalso Cajlalduspu*»
tat ejfi Rama?ni cumjint dih- 'vrbes diuerj£, 'vt nojlrìhi aucìo»
rtsprcbant ; Dwfi-olisettam 'vocatur , l't tx Tyno notuin^- , ^
iiiepharius Byzanttnus confinitty tnter Àji;aio7,em, à" C£fa>'ei
ponit Itinerarium Scuti ^jals'o Aritoritno adjcriptu : vide fìeo"
doretum Kamam ab incoUs dicìam-, AtiQnymusGeJl. Francof»
fag. i6. [z'enimus ad vrlem RamoUm , iuxta quii: onora iim
its erat Ecclejìayin qua pretio/ìj^tmum S. Georgij corpus requie
Jcitj : Robert US tJAlonachus adfir.e libq.totidcm verbis: Bah
drtcus pag. i j o. eadem, addetis^a paganis ibi eu Marly rio affc*
i}um,jtd Ramulavocaty vt'^ FuUherius Carnotenjis cap. 1 7,
<^ incertus Geji. Frane, expugn. Flierufalem cap.zz.^ fyrius
B loco laudato , ^ fufius lib. i o. cap. \ 7 . concors Raimundus de
Agilespag. \j 3 .niji quod Rarrìulas habet,Guibertus Abbas Itb*
7 . cap. I . Ramaihan. Cardinalis Vttriacus cap. 2 1. £" Ramula ^
qnf quibujdl Ramatha^ in campejlribus fita , ciuitas quondam
nobilis, ^ populufa, muro valido circumdata , turribus exceljis
munita J : Sacr^ /iter/ celebrante Jofue cap. iS.& 19. FI orma
eji D. Hteruny moyRammay Remle, Rammula Turcis LeumiLz"
uio tejle . Andreas Mafius putat dicìam Sareptam^Orielius ait
tAJlorgam ohm dicfam. Albertus cap. 41. RamayVelRames .
F:t quia omnes iJUconJlantcr vrbèkanc D.Georgiofacra , eiufq\
inibimemoriam, ^ gUriofum corpus repo/itum aj]luerant,ali'
qnod dejacratij^imo Lkrtjti milite vide tur deliba ndu. Et Hurt"
C tindorienjìs non alio nomine , quam S. Georgy Ramam appellai
lib."]. tyvialmesb. lib. 4. [^Ramula cjl Qiuit aiuta muro indiga ,
bcatt Georgij^Jìfamx credimusy marly '-ìj confcia J : dubita tu^n
k nonnuUis de verilate huius pafJonis y ér Symbolicam non hi"
fi or team aujìjunt comminijci ejjè, in bis S^.muel Purckafius lib,
j . cap i^.à- d:xn:?.t<z memoria Rainddus Anglus lib. i .cap, 5 ,
t>pir/Jerium tx eadt gente Ulujlrem TcctamJ.ilioad fé trabeu"
tes : ratio dubij duphx , & quia ridicuUs , ò' piane impuufa»
bulas Turci de Sanerò ilio Dei famulo excogitarìdyVt apud Buf
btquiu FpiJL I . potefl vtdarif vel quia Ai^d m^rtyrij illiusani*
24<t I^E BEI IO SACT.O
A iibus deliramentis funt ^sjperfa, imo (^ ^ S. Gelajto Tontìjlct^
apocrypha denutitiatayvt ex copilatione Grattarli Monachi pa^^
tct àijì. I $ .capSatióìa Romana tee It fatta tamtn extant apud
lacobum de Voragine, in legenda aurea^ Petru Epifcopum Iqui
linenjem lib.ùf. Catalogi cap,S i . tAloijiu Lipoman.Tvm.'j .pag^
1 1 j . auéìoresfunt Stmeon tJVletaphraJìes,iy Taf cratesfiruus
S. Ceorgij'yjed cu cautela funi legenda , 'ut in Cenfura loannts
ab HtJJels Tl.eologi,phnè illujirji. EeLarmir.nsde LccleJ. Tri.
lib. I . cap .10. quddam leraj ^ non Symbolica miracula ilJtus
refert S. Gregorius Turonenfis lib. \ . Miraculor. cap, i o i . prA*
dare Vfuardus Al artyrologioy ^ alij H agiologi die ij. Aprii is
quem ei San&a Romana Ecclejia facrauit . In Perfide ciuitate
B Dtojpoli pajlio S . Georgij Martyris , cuius gejla pafiionis Etfi
inter apocryphas connumerenturfcripturas, tamen tUuJlrijiimu
eius martyrium inter coronas martyru Ecclejia Dei venerabili"
ter honorat. 'Bapttfto-^ Mantuanus lib, 4 . Fajlor. Fortunatus
Venantius Itb.z, "h.Ambrofius libro Trffationum,qui per'tjtfH"
pud Georginm VVicelium Vandelbertus Trumienfis .
Hac etiam inui&o mundum quifunguiue temnis
Infinita refers Georgi Sanate troph^o-^ .
%^ GENERE GALLVS. Siue quod idem ejl^ TSlorma^
nus de Epifcopatu Rotbomagenfi, Tyrius .
%6 E M A V S D 1 G T V M . Confentiunt al^ . Albert, cap,
4j. Emmauseji, vt à* Ptolomeo^ii^^ouc^ ^ lofepholtb. if.An
C tiquit. cap. 1 2 . Sed nojlery 'vtfolet , a Tyrio pleraque mutuatus
cap. 24. [ Ejl Nicopolis ciuitas Palejlindi > hanc du vicusadhuc
efèty Sacer Euangeliorum liber,appe//auit Emaus^beatufq\ Lu^
cas Euangelifta hanc dicit ad Hierofolymisjladijs dijiare fexa*
ginta J : quod repetit Incertus auBorgeJl. Tranc.expugn. Hie^
ruf. pag.^ 7 2 . Deinde antiquitatem verbis Sozomeni , ^ hijlo^
ria Tripartita defcrìbit ' hanc Promani pnjl vajlatione Hierofo^
lymorum, lu i^amq; 'vigoria?» , Nicopolim ex euentu vi^orit
'uocauerunt : locum tliu vero Saluatoris nojlri apparitio fanfii^
fsat» ibidem bei, Vitriac, cap>. 6j . [iter Udda eh ejl trium die*^
rum]:
IIBER QVARTVS» 147
A f^^w 1 • ^anuf.capq. memtnit Sigeberius Gemhlacenjìs ChronU
co ad ^nnum j gó.hodie ejl Nuopol, vi cutdam r^jcentiunpU''
cet, ^ Arabibus Gotz. liawoljius ,
X7 A C H K I ò i" 1 A N 1 S M i S S O S . Hanc''BethkemU
tarli qucfeiim, ^fuppeius ijs pfxjìiias alij ijf.iemp SHevefòis
Jcnbunt » TynuscJip.'L\. Aloe^t.cap. ^\.vA/'tat luceftus lo^
cofupfa laudato yjtdparunm tlluidijsidiun, me U^onm re**
moratururruj .
a8 GALLVS <:iy \^ K)A . AudaciamGaJIorumyà'prJt''
cìpites antmoSyinau Itcaj; f acinosa nupef ^.cLMainardus l.C*
AC Legum Piòlo nibus profijjof in pafncidio difquijito] multai
crudttioHd congej^it , Is vcròyquihic dejìgnatur, eji Gajlus dc^
B Berdetz , vn j o . ejuitibus comitatus primas pr.zdas egtt , iy
mifa alacritatc cajl^a Lhnfltanorum compleiiit ,pnufquam vf»
bem ipfamfubijjpt. Aibe/'t.cap.^^, Gajlus Bite/'/'enJts ejl Tyno
cap.z^. qui in fiume fa^ cantra BenediJum noflrum^cu Aquen*
Ji comic nitffid pi^.cdama jajlo fi*nH e/'epta>rj > a Tane rs do cri
\QQ. equitibus fupcrucnicntem recuperatane ^in cajlradedii
fiam prodit .
X^ V 11 B E M H A N C . Ex D. Hieronymo aiverbum £-
pi/i,\zg* jMalmesbur. lib.^pag.-fp.à Melchizedech Sale tl^,
a lebufeii ìcbu ■ , à Salomone Hierofol/mam vocatam quìs ;/f-
fcit ì hi. lofjphusfibi pugnans , ^ linguje HebraicM imperi tus^
vt notant Ijjephus Scaltger, ò* Andreas Mafius adcap. i q./o-
C fues : tu zfiic eun lib.^. belli lu ''aici cap. 11 .{^ lib.-j . Anti^juit,
cap.^. Arias Montanusin Mehe niasj ^ dntiquitatìbus ludui
eis piene fatisfactt \ dobertus Honachus lib, p. infineplewjìi'
me Melchifedech filtus ì^lo^po/i dtluaiu n condiJit y^Salc/»
appel/auit, /ebufei pojlea tenuerurit, iy R.pro B. mutato leru-
Jalem dixjre, a Salomjne H^rofolyma di. la^ a Tuetis SolymoL^
corrupte, à'Praphetis Sion. Vitriacus Cardinali s cap.<^^. [ciui'-
gasciuitatum, Sanila SanJIorum , Domina gentium, Princeps
'Prouinciarumy Speciofa pr.efO'^atiuay ciuitas Regis dicìj.^ , CT
qu^Ji in centro mundi , in medio terree Jtta , vt jsd eam conflue*
runi
t49 DIE BELLO SACRO'
A rufjt omnes gentcs^ poff^P*^ Fatrìarcharum, alumtta Tròphefé*
rurrit do^rix Apojlolurum , Salutis no/ir ds cunaùula-^, Domini
fatria, mater fida ^Jìcut 'Roma mater ejlfidd'tum^ aDeoprJH"
Ufta, iyfan^tficata^ in montibus [ita'] iTynusltb.B-cap. r.i»
^. 4. Et^fi ad manum ejjet Ioannes de Mandeuilk kuglusyqui
Orientem ^r, atmis lujlrauit^fubannum ì^-jo. é^ de locisTer
r<& Sanéìi£fcripJtt^poJfent indubtèrar^ obfcruationis qu^dam-^
defu7ni,fed me illius ape fa, qux MSS.funt Cantabfig̣ in coU .
legio ^anóft Benedici, ^ in Regia Lodini bibliotkeca ad T>.Ia^
€obi, inter ^aronis Lumleicodices, nec alij ques pubticauit Hc"
ficus Canijìus Tom.ó.pag.i/^z i.funt ad manum-^ .
jo ELIAM DICI. Tyrius cap. 2 . ?.^//«/ Hadrianus quar^
B fusa Tito Rumanorum -yiuguftus reparautt^ ^ ab eo dicfa ejl
Q/£lia. Wijioriam kabes apud Dionem Cocceianum^^ in Conci*
Ho Niceno Epifcopus ^lt£ ab omnibus honorari iubetur . \mo i
^ tCixiix. )\a.7\(TU)Kìx ^lia Capitolta Ttolomjsiauo audiebat^vf
ipfe refert '',fed, quo anno Hadrianus 'vetus nomen reJtaurataJi
amiferit, dtfjdentfcriptores^ Marianus ^cotus Anno 144. Chro
fiicon Euftb'jj ijinno 1^7. Septennio prius ida&um 'vuttycuius
verba D. Hieronymo interprete h£cfunt. [^-^liaab ty£Ìio Ha~
ariano condita^ h' in fronte eiusportcS, qua Bethlehemegredi*
muT) Sujjculptus in marmore prominens yfignificans Remane
potejlatt fubiacere iuddsosnonnuìita Tito -yElio Vejpafiani filÌ9
extruBam arbitrantur'} : Sedaliam nos pofiti in limine portA
C /?//> rationem dcdimus in Hijloria nojìra A aturali ^adrupe^
dum , qu£ BononÌ£ prodijtpag. 66 r . ^^Floreus TertuUianus
Apologetico fi. Marmori Suem infculpt Jecit , i^'portcS affigi^
qu£ Bethlem ducebat, z/t execrandum,dirumq;animal bonora-
tum ludJei acrius ferrtnt : obferuat Petrus Tithoeus lib.z. Sub
ciuor. cap.^.atit vt populofuperjliti&fo illis ianitoribus aditum^,
Qmnem iniercluderet : Samuel Purchaf. lib. 2. Peregrinai, cap*
IO. idem in Chronico confulari narrai Aurslius Cafiiodorus .
^I CAPITOLIAM. c^ut Capitolinamy vtfupra, prioris
tefiis efi Scoius in liinerario^pofierioris S*Hieronymus epifi, 1 29.
Ù'ìn
IIBER QVARTVS. 249
A Ix tn cap.^. Ezfcbielis : licei Capetolias ,feù Capttolias Ipìfco^
pus in ter Autocephalos,feufuffragafjeos Tatrianhd Hierofolf»
mitan'u & oh id dijlincìam ea £tas vrbcm cenfebat : T^otitia^
Epifiopatuum Orientisi & Tytius , (^ Auberius Mineus Geo*
graph. Ec eie fiajl. Petrus Latcjlaininfua TaleJlinA , hocnomen
hodie adhuc ma nere affirmat. Tlura apud Eelìouiiim lib. z.ob^
feruation. cap.S^. Alta ijuoque^ius nomina eius apud Orteliu:
jirgarizis ex Eupoiemone lib.p, cap.^. preparai. Euangel. Eu-
febius Zedek Mafiusad lofuem vulgo a Turcis Cuzumobareeh
Nicolaus Nicolaiusin obferuat. Orientaltb.Ludouicus Ai ormo-
lius in Africa fua Codsbarich eodc mfenfu habent Thenetus , ér
Pinetus ' Leconjl. 'vtramque vrbem lingua Tunica Jignificap ,
B Coz lofepho TJarbaro ejl Godz ThomcC oVlinadoio Cbutz Inco^
lisyKuzitadon Saracenis RawolJioyPepyza ab Hxreticis Har^
menopoloy Tymium a Montano H<zretico , Haymoni deniq; alia
apud alios, Annius Viterbienfis infuljifitmus ejl cum fuo Uerojò
fuppojìtitioyfrrat ^ loannes Heroldus in [acri belli Continua-
tionCfCuius indoi^ijlimu dijlichon adpofui, quia alius citatum,
Solyma, Luzay "Bethel^ Hierofolyma, lebusy Elia^
t-... . ì\ Vrbsfacraj lerufalem, dicitur atque Salem,
)% PRIVS DÌRVT A. T^e-ueterivrbeyprdster laudatosi
-luflinus ltb.}6.Strabo Amajian. lib.16. late, de neua Bernar-
dus 'Bridebacb) Brocardus, 'vel BerchardusyB.de Saliniacoiva-
ria ilJiusficula , e*r 'vtriufque fortuna ajfultus alijfusè narra-
C runt y ego indicabo : Nabuchudonefor prtmus 'vrbcm expugna^
tam deformauit ; T{obert. Monachus, cMalmesbur . ^ alt] U-
ctslaadatis.tAlexanderM acedo vrbem eamvicìorintrauit^
late ^^Curtius Ruffusy à' Arrianus \icodemtenJìs , mirabile
eius Prtncipisfomntum apud E l. Jofephum del adda Sacerdote ,
Tum Anttochus cognomento Magnus filius Calltnìci imperia
fuo auito addidtt Babyloniam , ^A.gyptum, ludia^n-^ , {jy, tur-
piyprobrofoq; cum Romanis fafìo fadere^claufit Tauro cAi on-
te Re gnu fuu : dixi adiljud CLiudiantabunde Itb.z. in Eutrop.
Rejlittt Antiochus pr^fcripto margine Tauri.
li PIO-
1^0 DE BELLO SACRO
A P T O LO M E V S . Tum vicìorvrhemifHulìo re^ugnkn* \
4éy die Sahbatbi intràuit : Purchas. Uò.i. pere-jinnèi s^^^^T^om»
'psijinfigH isde hac vrbe uiJloria Tiutarchi, Plwif^ò' altorum^
fcriptis (;€kbratur,D> Augujlm.lib.i^.cap.^i!^. Otto Frijìngen,
lib. z. cap./^ó. lib,s. cap. 1 4. H^gefipp. Itb. 5 . cap,/^^,RmiLMf$^
maùan. lib, i . Itincr, w\'m, -^W, -ti •
0 'utifiam nunquam ludjsafubaóìafuijpt, -^
Tompeij beUiSyimpcrioq^Ttti* v.v
Lucan.ltb.z,PbarfaL'u.<)9\' -^ \
Cappadtìces meajigna tenente (^ deditJ-fa cris '•- • " •. . ; 'A
Fetrus'^pollonius CoìJatius lib.i.Exctdij ìiierofolymiK
B ''5' vO? Magfius ò'- barn domuit, templiq; in limina 'vtéJor '^
-•(va'' Irruit) hicq-;fiiOS iUfi(,Jiabulan iugahi . . / ■• '.^
^^'Velpafiani deinde res geft£ prjsclarxfuerunt,fed- Titifil'^ il-
lufirioreu qui gentem damuit, templumfuccendtl, ciuifafespf'
ne omnes deformauit, 'utifrxUèr Tacitum,'^ Suetomurh , Plu^
tarchfi, & Dionem^feptem iibris Ttauius lofephus , ^ quatuor
Idem Collatìus N ounrienfis presbyter ante annoi Soo.fcriptum
reliquère, 'vt & Hegefippus^ cui^is £tas etfifujpecìajit, tameng
hijlori^ proba efi , à'ftdes receptah dijjparfimyin bis Coììffan- r ^
tinus ManaJJèspag. $^ . latine verfioni^ templum dehturusflu»
uit, quòdfe 'uiderct^att Lattnus intenpres Micbael^ Glyccpag,
3 j 4: 'unicum a Deo puniendisìudpi dejiinatum: id bellum cB.-
C fe^um ^AnnoaT empio condito loHg.AdoVicnnenJìs Chronico -
pag. 11$. aut 1 1 Oi. Paulus orojìus Itbq. cap.^.Tum vero 1«-
deis .jM€jop§tami^ie rebellantibus prxceptt imperator Traianus
■ i^yfio GuietOy'vt eos prouincia exterminaretyinquit Latina IPie
ronymi verlio Eufebiani Cbronici : idem narrat Eufebtusìpfi^
lib.ùf. hijì. EccU'JìaJl'Ò' A' icepborus euenijje- vitit anno 1 9 . ira-
"ianiyquodPontaco in Annalibus placet, lieet locus ille a D. Mie-
ronymo verfus menda non vacet, nam ille ìud^£ procurato/ non
ly/ias,fed Lujwsfutt. ^^.Spartian. zAnnian. Marce/Im. lib,
20. vitimu illi vrbi , &populo cum Hadriano Augujlo bellum
juit,
LIBER QyARTVSw •* tn.
A fuìt t qui aratrum induxit , ò" fiuera. tege idixìt , ne^ quis lu- '
d^us Talejlinam tngredì audtret^fupra ex Eufebij ChronicOy ^
Di.Ofte conftaty addendi Sparùanus, hijlori^ E ccle/jajltcce S cripto
reSi ^JVlarianus Scotusy qui in Chronico beljum accepijjejinem^ ■
aityanno 141. 'vltimum exterminium gentis ptrJid/faclunL^
per Hadrianum , mijjv Seuero , vi lateexequitur peregrinati»
4fiati€a lib.z. cap. i o. ex Rabbinis, ^ Talmud .
5J TVRKIS DAVID, ^/bert. cap.46. [in/atereturris
David, vbi maior vis defenfionis redundabatj : fu/cher.Car-
not. cap. 18. [Habet ab Occafu Solis turrim DauiticiyVtroquc
latere murosfupplentem'] lìncertus geji. Francor,expugnant ,
Hierufal. cap.x^. [ Torta Dauididctrco vacata eji, quia iuxta
B turrim Dauid fita eft J . Tyrius cap. j . Vitriacus Cardi ftalis e,
60. & omnes Chronic. Lotharingu Claudius Taradinus Sym*
bolli Heroicis pag.^g),
i4 S I O N O P P O S I T V S . Mons hic ^brahf facri/ca^
rejilium volentis pietate clarusy tìic tJMoria dióiusy vt Diuus
Hieronymusfcribitynon, vt nojl^er hic Aora^ .
i«? AD HaNC OBSID^NDAM. De die variant,
quo Sanò} a Ciuitas va//ata,Errat autem gravifiimè infra AU
bertusjvbide fiti.^nonymus cap, J7. i feria tertiaJ. oHauo
ìdus lunij eam mirabtliter obfedimusj ifnit ergo dies 6 . Con-
cors ei Tìaldricus pag, 1^0. ò^ Guibertus cap. z. his accedat Hé^.
ricus Huntindonienjìs Itb.-j . pag. zió.fupernumerarius tejì{^\;
C bdscfi'utentia licet maior , non tamen eji melior , nam^ Anno '^
IC99. die fep timo lunij vrbem Qbfejjam vultTyrius cap, ^.
Henricus cAìeimbomius in Chronico . Eernardus Scotus.
Eucisfeptena cum valla nt objidione
Hierujalem E rati ci, tum lunius igne calebat.
Numerus Chrijìianorum fuit fexaginta mil/ia, Albert.cap.
4^ . vel, vt VJriJimtlius loco laudato , quafi ad quadraginta^
milJiay inter quos expeditoriim vix poterant ej]e viginti milliO'
peditUy Equites mille qutngcntiy reliquiautem omnes^aut iner^
I i i me
l<t- DE BELLO S ACRO '
A nif vidguSy atit valetudinariiy ^ dcbiles : recenttores dijrtdint^-^ ^
qui longè plures copias niimerant .- ^ ■ ■ •'■"'' -.. ^ '^-'^ i.^
j<5 TANCREDVM CONSTiriSSE. \moGóthc^>
fredum. Alùerf. cap. 45. f -'"^
57 aggredì TAMEN A^RBEM. NAm^nifi-
quinto obfidionis die Tyrius lib. 8. cap. 6. Klbtrt. Ith.r^. capi.
1 . alìj tertia , altj quarto tentatj. objidione fortijVime fcfibunt^-
38 CONSTRVERE Vi h iLWl^ K'ò. Ahtnxap.z, \'>
Tyriui cap. 6. Sanut. cap. 8. l quinta die in ciùitàttm commùni-
fecerunt injultum, é^' ceperunt omnia Barbacana, ciues enirrùÀ'-
peregrinorum audaciam non ferente s pauarefoluti fuiit , ^ ^Jt
habuijjent peregrini tucfcalas, c^teraqj necejfarta, obtinuijjent^
B vrbe7)ì, durautt autem injultusa fummo mane zffqne'ih meri» 3
dkmipojlhxec deliberant fcalis , & machinis, ò" tnfirumentis
vtij : Robert. Mona eh. lib.g. l prò cere s a- longùtt,rre ff^acio li'-
gneas trabes adduci faciebant , quibùs Hurr<:s, ér machina fie^ ^\
rent,quce ciuitatemexpugnarentj iGuibert.cap.ó. [Itgnaau^
tem quibus noflri aut cafira, aut machinas conflruebant,conue-
hebantur e remotiorcprouimiaj : bicertus c^p. 27 . Ineque in (' \
tota iUa regione f tua efl,vbi Itgnum -vix quindecim pedum pof
fet inuemriyde 'veteribus tamen lignis Cedri nis , ^ Cipreftnis ,
qucC in quodamjpem non longe ab 'urbe reperta funt , turrim-J
quandam cum propugnaculis compofuermitj^ eam nocìe qua^
dam, i/Iis ignorantibus^ haudlongea muro coìnpacìam ^in ea^
C parte^ ubi Lux Gothefredusfedebat, erexeruntyèy dccorijs.Ca 3
melorum, boumq; ccterorumq\animalium, in circuitu deforit
eam contexerunt , muroq^fupereminensfepievL^ aut ampltus
'vlnas totam ctuitatcm altitudine fuperabat j ipulchra vineji
defcriptio .
jp A Q^V tE I N OP 1 A . Albert, cap. 6, [ obfejfa ef ciuitas
Ranfia tertia feria injecunda heldomada'menjts Julij', quica^
lore, <^ Solis ardere intolerabilishabetur^ (^ precipue in bis orie
falibus plagiSf vbi non folum riui dejìcmnt aquarìi ffedàrfon'"
tes
tìBER QVARTVS.- a^^
A tfs'vhi ,é* codici Joli/m trans tria miliario repertuntt4r,ko$
^oliHHii flagrintijlimi,, hoc defs }lu aquarum intoUrabili , cb*
ariditaìeinsjftmabiliy hac Chrtjlianoriim populus in objidion^^^
hac grauii^r 'vexatus ejlj : Ingens error in menfe ohjtdionis in^
choatay qui non Julius^fed luniusy vt^fupraprobatu : defecJtim
ìkim: aqu£ corruptistdtf.ipatisy aut 'ueneno infe&is fonìtbus,pu^
teis, àjkrnisy ijuie apud Tyrium capq. Incertum de expugna f,
HierufaiJoco laudato. Sanuf. cap.8. (Exercitus ex aqux defe*
r^U fiticfui-mtui* , ad plures entm Uucas ciues obturaueruHt
fonte Sy habitatores %>ero Bethleem^^ Thecu^ locafibi nota fide"
liter ojìendebant^ pergebant interdumper leucas tres , ò" qua-^
titòr ammaliai^ per campii vagantta fittperibant J . Guibert,
B cap. ^ . £ wtereajitis info Itti a bar ribil iter gra uabatur exercttus^
sdeo 'Ut corta boutrh bubalori4mq;fuerent, in quibus defereban^
tur aqujt per milltariafexì: Raimud.de zAgtlespag.i-jì\,Mal
mabur.lib.i\.pag.jp»- '■''
40 LKr VRES EX GENVA. Reélè Lugures exGe^
nua dixityfunt enim in Apulia Corneliavi,^ Ti abiani Ligure j,
Tini, lib.j. cap. II. à" lulius Frontinus libello de Colon tjs de»
fcribit. \^t in confìnto Gaìiiarum, qut Ambrones erant initio
apudPlutarchttmin ^JAdarto pojlea Liguresà Ligure Jluuio,que
h yujoy Ligyron 'vocat Stephanus poputi Thufcis contermini au^
diebaHì » Eujlathius in Diònyfii Periegefin, atqut^ iUi Cornati
in "Dione Cccceiiino^ vfque ad Oranu?n amnem Epitomajles Li-
C Uij lib.^-' . Sunt autem Ga//urum Jobolcs Fejìtis Auienus in Ora
maritima, Vagienni Inganni f Tranfilpini. Pejlimè frogus 'Ro"
peius Tifas in Liguria lucat, 'vt in iliud Claudia ni debeUo Gild$
Hiconotaui,
Hec hlphdEit capi un t naualia Fifa .
Genua autemy ^ lanua olim Stalla^ Liguri^ Metropolis iru^
medif (Statisfiriptoribus, Luitprando Ticinenfe, ^ alijs io. lau-
dandis. Raimundus de Agilespag. 1 45 . f Gtnuenfivm naues li»
tm applicuerTa ì : ò'pag^ IJ3* i profuerunt nobis tam ijìorum
Angloì'um fcilicetf^ Scotorum,quàm ^GcmietiJtunauesJ : hi-
hsrt.
7^4^. DE BELLO-SAGRO^
A leri.tib.6. cap, ^.^ . C imiajijja Aiixilio Pjfariorum , ò' Gemfft'^\
Jitim J : Et CAjp.'^S. [Pija^/os, ^ Genuenfes in 'T>omino Ueo co-
pùflfji reuecauit ì : haldrtcus lib.\. pag.8p- Corruptaprolatio-
ne. [ letìstij quoque, ^ Tijaniy ^ Jenuani, & qui vel Oceani»
njel mediterranei litus inxoìebant nauibus onujlis armis , ò'ho-
minibusy machinis, ^ vi&ualibusjMarefulcantes operuerùt xh
Eulcherius Carnof. cap.z^. [fecit conuentionem ciiConfulibus
(lafiis gentis lanuenjis ] : Etcap.^o.[^Venèrunt lanuenjes cum
clajjèjeptuaginta nautum roftratarum ] ; eundem numeru con-
fianter repetit eap.^^. Incertusin expugnat, Hierufal. cap.^j;^,
[ Tifinos, éy Genuenfes in fua quafi potejlate Datbertus habe-
bat] : Idem cap. 4.1, [conuocans Ptjanos, ^ Genuenfes,maiores
B naumm Duces^Jìatuit cum ijspaóìum : Et cap. 5 i . finonymus ^
au^or in fecurida parte Gejtoru Deipag. 600. i Genuenfes Itali,, "
cum'numerofafatisclafjè Laodice<e hiemantes j : Idempag.606,,^
Tyrius lib.'^. cap. 4. C naues quadam Genuenjium peregrino Sy ^R.;
•vicìualia deferentes ] : Idem lib.-j. cap. 2 r . £ lanuenjium , Ve- ^^
netorum, Grxcorumq; naues}: clafis horumfuitjo. triremiuy
qttibus nobiles duo viripr^erant Anfaldus y é>' Hugo Ebriacus ,
idem lib. 11. cap.^. Idem piane numeru s in Cardinale Vitrtacù>
cap.ziif. & cap.66. quando ad eu conuerfa fuijfe multitudo w^- '
. ris, à" maxime lanuenfcsy Venefici, à" Ttfàni laudai impenfiui
lanuenfium Principatum, é" ciuitates Idem cap.-jj^. Et ìtl^ hi'
Jioria .Orientali Idem pag. i ijS.eiufdem hi/lorif exitu Epifcopu
C lanuenfem cummemorat. naualemeorumgloriam extulitMa- j
rinus Sanutus lib.^. Secret. Jidel. Cruc. part. 5 . cap."] . Idem in
cpìfl. 18. ad Ingramum Archiepifcopum Capuanum . lugulphus
Croy Laudenjis Ht/Iort/pag. 5 14. Ljiolus nauium lanuenfium
in por tu Joppenji appltcuit'j. Aàuocatus fifci in equità ma Ec-
clejiafiici A nonymus de Terrx San^x recuperatione lanuenfisy
Venecenfisy & Pif<ina Ciuitates, qu£ propter fuas dtJcordias,&
guerras maritimas , terrx San fi £ recuperationem impedire có^
tueuerunt ] Promijcuo itaque zfu ianuenjes., à' Qe^mmfe^ <«^-
diunt.Gumher Ltgurimlib,^. -^/.vj 'nw - .,;\ , ^ .\
Securos
IIBER QVARTVS. -15^
^; t . Y > ^ .<.r— S.€€uro5 lanuamifiìs
^vv.
kit i
'AUaqy7iJài 'vir'n aditus prjRftare iubentur .
Virale Tyrrhenas lorigèwetuanda per'vndas
Vtràquejamojis late 'vulgata triumphis*
Et poft ibidem locipag. 4.1^.
• Tuta dolo ver/ut de lanuaplebis .
41 EQVITES CENJVU, Tyrtus cap.9^trigintA^
42 '. C V M A L A EOyi T V M . Tyrius ibidem quinqua-
gihtaponit ,
4 j -^ >D V O E X N O S T R I S . /Jifu^^t Guilfebertus de Tre-
na, ^ichardus de Montmerla, Jbide, Achardusde fJMomrnel*
B ' iùff dicitur Ationymo pag.i-j.
44 V N A T R 1 R E M 1 S . ^od Latine nojler Benedici us
-Trir^mern 'vocaty huius hiforije Scriptore^ pmnes eorrupta^, cb*
barbata voce galeam folet appellare , de cuius rei antiquitatt^
p'auio àltius dtjjeram, non ignarus , ab alyspritts traélatUìTL^ .
Antiquijìtfntts ergo Trtremium v/us, 'vt ^ quadriremiumr^ at"
que etMm quinque remium mcmintt hcboliaftes Tucydtdis , vt
obferuat Paulus Leopardus : Nec illud no certum damnatos ad
remiim darifòìitos, lege Gr^ccanica^ ^ Rornana,vt lanus Lan-
gUtis probat in Semejiribus lib. ro. cap, ^.quodjupplicìj gcnus
ab inìttó liei public f nofuit ^fcd fuccefiit operi publica ih oc ejl,
quiprius in opus publicu?» , latafententia^ erànt damnati, po^
C jica adremum dati, idejl in triremem , vt expofuit lurifcorìful-
torurm opttmus ìacobus Cuiacius lib.<^ . ad Pauluìn tit. k^.Ò" do-
^e ìoannes 'Brodeus lib-.i. ^lifcellaneor. cap.jo. Hiftorici^- id
pròbàtury relatione ex Snida, S" lofepholib.i-^. hiji.iudaiccap,
14. ^ alijs, T. Liuius 4. Decade lib!^i t YLannibalefulminan-
teypojl Canenfem cladem, exercitUmfuppletum numero ex cèr-
fu conJlitutOfJeruis ad remìi datisj : Et in belli Macedonici re-
latione apud eundem 2. Decad.lib.6, [ Scipio^ expugnata Car-
thagine^duoopificum millia adiudìcajje populo Romano, cooterà
multitudtntmincoiarum iuuetìum , ^ validorum JìruorumM*
' ' in
i^fi DE BELLO SACRO
A ht fupptementum remigum dedijfe.'}-: Sueton. Augtdjlo eap. i6,
£ douec natii bt4s ex Integrgfabricatis, acvighitijervoru milli-
libiis matitd mjfiis, ^ad rtmiim datti, portunì Juliu apud 'Ba"
tas immijfo in Lucrinum, ày ^usrnum mariyeffecit j : wt dor
ili ad eum locum Lceuittus Torrentius prafertjm. Valerius Ma^
ximus lib.g, t cum quidam fi clarij^imx , & fitnc^tjUmx firoris .
/?// ORaui^ vtero genitum fingtrety ^ cum plenis audaci^ i/r- ; ^
/// ad fiimmum Impudenti^ gradumferrstury Imperio tAugU'
Jlt remo public f Triremis affixui ejl J : Simile omniho fi^pplicy ■ ^
genus ab eodem Augujlo irroga fum alteri impojlori, qui fi He*
todii filtum hlexandrum ejfi mentiretur , narrat lofiphus lo* \ i
■ co hudato . Et Thilocles apud Plutarchum in Lyfandro capto
B Lampjaco Jcribitur,populumorationepermouiJJè ^'vtin actt:^ ci
captorum hojiium politcem manus de xtr^ precider ent ^vt re- -.-^
tnum agere pojfintyfed non hajlam librare, Luciatius 1)ialog9
de Amore . Andreas Alciatus ad tit.de iierborum fignificatio'
tiibm. Barbathius, ^ Panormitanus ad S. Innocenti/ 1. refiri-
ptum cap. i . de Accufizt. tJMarfiltusj i^ alij luris Ciuilis inter^
pretes ad 1. 1 .ff. adleg.Corn. de Sicar.il/igabantur autem remi-
ges, Latinus tnterpres Euriptdis in Iphigenta ,
Atque ibi vtdemus nai'ts Argolicf Scapham ,'^
Trobe ad curfiim injlru&am^ é" impetum , ,^.
PrdSterea habentes remosquinquaginta nauitas ^
Scalmis illigatos . va
Imo, & nomina damnatoram remo, é^J^ationi infiripta. Va* i
C Iff' ria ce. lib. I . Argonaut.
T:>ant remo fila quijque viri, dant nomina tranjlris.
Tempus ijarium, aut enim,'vt perpetuo carceri^Jic remoiit^
perpefuum addici filenty hoc e/i, vt in formula Athenienfis iu»
-dicij apud Ge/lium in centefimumannum y aut temporarta ali-
quot annorum mora mulflari, certe Caroli 9 . Gallorum JRegis
conjìitutione cau/u, ne quis paucioribus amiis^quam decem in—»
triremem detur, 'vt ex conjìitutionibus Carolinispatetyò'r^tu
Ht Pitrus Faber Saniorianus lib. z. Semejier cap»^* ' . ,;
IN
4^ I M S Y R I A M . Tyrius ihidtm laodkxam . quxalirrLj
A Cabofa, male Interpres Latitius 'vertit apud Ptolomxum,
S C A B J O i> A . Vide Ortelium. Raim.de Agilespag. 17^,
^ alios . ^
4<5 . ?ED{BVSì>iVDlS, Defiudipedamus,eoq;fuppli^
candì ritUf 'varijfq\ calceorNgenertbust^alduinus Ambia ne ft"
fii integrum librum ex vuo capite Antiquitatum mearù tran-
firipjit, ^ Luteti£ apud Terier zfulgauit .
47 PROCEDVNT. Suppltcationem hjncfolemKem aty
edam extollunt . Anonjfmuspag.i'j. [ordinaueruut Epifiopi ^
ér Sacerdotes predicando) ^ monendo omnes , 'ut procejutonerà
Dea tn circuita Hierufalem celebrar et y ò" orationes, ^ieiunia,
B ^ eleemofynas fideliter faceret 7 iprocefiit autem cxercitus fé*
ria quinta, Robsi't. Monach. lib p. in limine. Raimundus de^
AgUesy/ic loquentem inducit Epifcopum pag. ifó.[ nudi spedi»
bus circuite Hierufalem, Deum inuocantes^ à'ie^tinatej . Gui-^
hert, .yìbbas cap.6. l cum multa Jpirituum, ^ corporu contri*
iione procefiones agendo, Sam^oruvi nomina ftebtliter inuocan
do, nudi pedalia exercendo , Hierufalem circumeuntj : Tyrius
€ap. 1 1. ipubJtco decreto indiéì.tfunt i/nì'vcrfo populo LetaniXf
ér ajfumptts Crucibus, ^ ^an^oru patrocinijs Epfcopi,^ 'uni
^erfus clerus indutus Sacerdotalibusy ^ Leuiticis indumentis^
nudis pedtbus, ér cum multa deuotione fpopulufubfequeatem ,
vfque ad.jMontem Oliueti,pricefsèrunt »
'A W
48 ERNOLDVS DICEBATVR. Aiij ad Petrum 'J
C Eremitam , ^ Ducis Romanorum Capelìanum (Jirnulphn hoc
referuntf niji quihic Ernoldus ejl , iUts paruo difcrimine ArnuU
phus vocetur. Tyrius . ' ^•'
4P SYRIAM SVBEGISSE. "Pauculo ciiter in gra^
tiam Jludiofi leóJvris de hac gente fubiungam : nomen et populù
à Surim Abraha ex Cethura nepote . S. IJidor. Htfpalen. lib. 9.
Origin.cap. 1 1 . claufa ea regio ab Oriente Euphrate , ab Occafu
^/£gyptio mari, a Septentrione Armenia,^ Cappadocta,ab Ak-
Jlro Jmu Arabico , Habrxis <^ram ^Jnie Lkavdm^ , c> popu*
Kk lus
i<8 DE BELLO. SACRO
X lus K^tiof Arimi , vt ex HemerG docet Tojidomus . Arami funt • Jb.
S traboni lib. 1 3 . z/ide Tlimu?n, é" Xerwphontem lib. 5 . Td^dti»
duo maxime de hi/ce Romanis obferuata ,feruile ingenium , ^
auaritia ex negociatione y quodjeruiplerumquefuertntydocent:
iUct % ^iàntij Flaminij apud Hijìortcum Latwu 4. "Decad.lib. •>.^.
5. in fine . multa nomina genttum inaudttarum, 'Dahas, Me*
dosy Cadujios, Elim£os, Syros omnes ejje^ haudpaulo mancipio'
rum meliusypropterfervitta ingenia, quam milttum genus. ea-
dem T) ecade lib . 6, Syri, Afiattci, ^ Grjeciyfu nt leuifiima gene^ r «
ra hominum, ^feruitutinqtay'vndeSocratis iudicio,'byriinten
natjaneijerutentes coUocati^XenophonMb. 2 .principio,de diclisy
i^faBi^euiS . nec temere alijTrafmarmiferm Rom£ vilioribus-
B minijier'ìjs addiBiy quam UH, qiiod Poeta certatim exprejjère^» <^
^^. FlautusTrinummo Ad^.i. Se. ^.v.i^i.
Syrprum genus, quodpatientifsimum ejì
Eadem fabula pofl , 1 ' v^^v- .
MultoSyrorumiamantei^patientia ^
EtCurcul..Ji&.S''vq3.
Synop£os, Arabes, Caras,CretanoSySyros,
Et Bacchidtb. Aóf.^-Sc. ^.v.-f,
• — ^ Placet ijli Parmenones,Syri,qui duas,aut tres miao-s
Auferunt herisy nequius nihtl ejl , quam egens
Ccnfily feruus , . ,..i^^^"^i'-\iU.tó;^
Marttal. libq. epign^tV axc ^^f^^. V.t>. -^u^J^^'r
C ^•. '\'yf^ix puto triginta nummorum totafuijffè ^-^
^jMunerayqucCgrandes 0(^0 tulère Syri» ••
Idem Itb. g. epigr.3.
Oc7o Syrisfujfulta datur le&ica puellA .
Eadem Itb.eptgr. 13. .^
Vt Canujinatus nojlro Syrus ajprefudet . -' »
Et lib. IO. epigr.j 6.
Ciuis non Syrieeney Cariane ,
Nec de Cappa decis eques Catafiisp
Sed de plebe Remi .
LIBER QVARTVS. i^p
A JD. luntus ìuuenal. '^atyr.ó. v.s^3'
Lungorum veljiiur cerulee Syrorum .
^^Horaftf locus ejl duLi.s /ec7iunis Hi?, i . Satyr,6,
i:\: Tunè byri DafjU, aut Dìonyji jilius^ auàes
Deijcere efaxo ciueSf aut tradere Cadmo ì
Sutjic legunti Cadmum tHterpretantur tortorcm^aut carni*
fcemt alijs place f f radere Camo , 'vtjtt camusfafcia fumbrts ,
quo morituri caput 'vinciebatur . Pttroti. prxligàtis capitibus
frjicipitemus fios in profundum . Confulendi Leuinus lorrcH*
tiusy Cd/tus Rhodtginus, Dionv/ìus Làbinust & cokors Critica ,
Ad Syros redeoy quifingulari auaritia notati apud lulium Fir^
tnicum Maternum 'Siculum iib.i. Mathes. cap. i . ^ cap . 'vlt,
B f Syrorum auaritiam mutauit repentina prof ufio J : Pulchrt^
Herodianus/ib.i. ^l.Lamprid. in A/exandro Seuero.fJMXi*
cero libro de Oratore prffecJo apud Fab. Quintiliano tib,g.cap,
^It. quiy omnes Syros plerumque negociatores €jJè,docenty*vt ^
S. Valerianus in Homìlia nuper edita, Gregorius Turonefis lib,
4. hijl. Frane. cap. r 2. lib."^. cap.ji.D. Hieronym. in EzechiC"
lem cap. 17 . f z/fq; badie permanet in Syris negociandi ardor j .
Eumenius feparat. Syrius mercator, aut "Deliacus, aut Indtcus.
ìtd compendia lauiis afpirat. Saluian> Mafiilienfis de ludtcio^
^ proutdentia lib.^. [z't de alio bominri genere non dicamus ^
(on/ideremusfolas negociatorum , cìr Syricerum omniìi turbas,
qui maiorcmfermè ciuitatum vniuerfarupartem occupar ut"] :
C Legit vir do&us, ò' forte non ineptè : ciuitatum anniuerfarum
partem, 'vt ad nundinationes anniuerfarias referatur ; Ex quo
loco liquet fequiore jtao Sy rie aspro Syris 'vfurpari . Anonymus
nuthor Htjlorid Apojlolicce lib.^. [0 iwvenis Syrice , qui amore
farnis tud du^us , cito animam tua ami/ijli^ fc Corippus no»
Jler lib.^. num j. corruptus erat .
Serica per cun^aspendebant 'vela columnas .
Ego tn notis ad eum locum reflitui ,
Syrica per cuncJas pendebant 'vela columnas ,
^0 OPPVGNAKE ADOCIJ. Anonymustn..gefl.
Kk 2 Iranc*
i5o DE BELLO SACRO '
A frane, cap. j 8 . t Sextafena, fummo mane,vndiq] aggredìmuf
ifrbem 1 : Robert. tjMonachJib.g.fubpruicipium.'Baldric. Af'
chiepifc. lib.^.pag. i^i. t Sex ta feria ciuitateynfummo àilucU'
loaggrediuntur^: Raimundusde Agiles pag.ijS. imanefaófo
tantus arder rtojlris itjcubuit, vt vjque ad muros progredereri'
Sur, à' machinas ììlue deducerenf] : Incertus author in expu*
gnantium Hierufalemgejits cap. zó.imane faéìoyquod conttgit
Jdus Juiij, omnes adinceptum laboremfe rurfus antmauerunt^
iylnuis^buccitiifq\ claìigentibus ^ clamor eq;<vtrinque exorfo,
muros noftri acriter ìmpeterCy hqftes 'vero haudfigtnter repelle^
re inceperunt ] : Tyrms cap.i<^.[ Cum iam afptrantis diei Au^
rora nunciaret aduentum, exitus eji cum omni autàitate popu^ -
B lus nofter rurfus ad certame n ì : zAly omnes eadem , Ucet paruù ^
varientdifcrimine. ^ - . .
51 NIMBO TELORVM. Marin. Sanut.lib.^.part*
<, cap. 1 8. L Turci imbrem teloru tranfmittut'] : Incertusidem
cap. laudato, [^toedasfulfureas^ à" iaculoru grandinem umbo-
nìbus excipìebant j ; Et cap.^s- L Exortum ejì pr^ltìi, à'grart-
dinefagittarum ijtrinque dtJlento,fecut£ lance£ : Tyrius cap,
. I j. r HorrenduSi ^fupra homìnu op'mionem proteruus a ma'"
.Ite 'ufqj ad vefperamfe contiriuauit conjìtcìus^à' congrefio fettf
tinaxy ita vt injlar grandinisfuper 'utrunque pupulum teloru,
&fagittaru defienderet multitudo^à' emijjk cautes in ipfo me^
-dio aere fé mutue colliderent, à" caufas mortis varias , ^ mul-
C tipltces irrogarent pugnantibus J : Sic ?oetce teloru nimbostim^
■ bres,pluuiasj adfrequentiam denotandam dicunt Statius Ta*
pinius lib'^.Thebaid.if. Sp6,
Injlamus iacìu telorum j (ùy ferrea nimbis
Certathyems^'vafl£q'yfudes^fraBiq;molare5p
Spiculaq; , & multa crinitum mifstle fiamma .
f / rurfus lib.d» Theb. 1/. 4 1 1.
Exclufere diem telis ,flant ferrea calo
N ubila, nec iaculis ar^fatusfufficit aer<.
■ mpereunt mifsisfillisredeuntibuibajlis;
Con"
A Concurrunt per mane Judesj ^ mutua perdunt
Vulnerai concurrunt haJìjSyJludentiafutìdji
Saxapluunf .
' . Frartcifcus Modius ittNouantiq. epi/l.^4.. Bnnìus , Valeriui
ÌRlaccust Auienus Ora. JMarit. pag.iSs- à" Tetr. CoUatius A-
pollontusame laudati ad lib.z. in Ruffin.in Gomme ntar.Claw
òiàn> ^plures citati , corre^tq; e od. opere ad lib, i . dt^ Land*
Sttiic,
- — 7<lonfufum crebris hajìilibus imbrem
l^on Eqiittum nimbos latijs objijiere pilis ■
51 . A N A^ S D\ JE, Raimundus de Agile s loco laud. [ Dum
du(£ mulieres Petrariam^ 'vnam de nojlrisfajeinare 've/Jenty la-"
B pis virili ter excujfus, mulieres carminante! cu tribus pueris aU
UJìt ^ atque antmabus excufis incantationes auertifj : Tyrius
cap. I «> . nonpueros cum veneficis peremptos ,fed puellasfcribit
£Duas adduxerunt maleficas , vt eamfafcinarent , 'JAiachi"
ìiamy quf faxa min ponderis in vrbem multa zfiolentia,^ im'^
petu immittebat horribili, ^ magicis carminibus redderent im
potentem^ qu.e dumfuuprejiig^s injlarentfuper murum, ^ in»
cantation^busy repente , ex eadem machina , molaris immijfus >
'vtramq\ i/Iarum cum tribus pue/Jisy qu£ illaru grejfumfuerant
aomitat^j obtriuit^ {y excujits ammabus de muro deiecit exani^
mes ] ; ^ in 'vniu^rfum foemin^ CAlagicis artibus frequentiui
deditfiy quam viri) TibuU.
C , - Polhcitaejì Magico fagaminijlerio *
^ Virgil. lib.^. iy£neid.
Hinc mihi Ma£yU gentil monjìratafacerdos.
'^3 UEKÌDÌE lAM EXACTA. Vartant nonnihit .
tAnonymuspag,z-i. Robert. Monach.pag.^^. ICum appropin^
quaret bora, qua Saluator omniu mortemfubijt J ifuit ergo cs^
ptafancfa ciuitas cade bora, qua Ajferuator humani generis in
Cruce expirauit: '\Baldr loco laud l Hora qua Dominuspro vo-
hntate ìud^orum pajjtis efi"] .T^aimund.de -ylgiles ibid.quofu
fray Im, Q cum circa meridìem omnes nojlri cvnturbarenturj :
Fulchtr*
t6% - DE BELLO SACRO
A Fui chef, Carnotenf. cap. 1 8. £" Francis bora meridiana %;rhenL^
irìtràtibus^ die, qua Veneris habebatur'] : Guibcrtus Ahbaslib*
•j . cap. 6, [ Cum ea appropinquaret bora , qua verus iìle ìcfus ,
quifecundopopulum de *^gyptiexegitergaJlulo,in crucemfub"
lattts crediìurj : Marinus Sariutus tocofupra laudalo. [Coniti
gif vrbem capi quadam feria fexta, bora nona , quo tèpere T^O"
minus iUoru pajjìis ejì in cruce J ; Tyrius bor^ anticipai, nec bo-
ra nona^fedfeptima vrbe intratam fcribit cap.16. tJMirorj cut
incertus dtcafpag.^jó. bora tertia Solem tùm ine anduijje , nifi
ad horas Tran/alpino more numeratas rejpiciat .
54 QJ/IDAM INSIGNI VEGTVS EQVO.
Authores grauespleriq; id ajferunt . Tyrius ibid.loci. [De mon*
B te Oliueti miles quidam , qui pofiea non comparuit ,Jplendida ^
Ò" refulgente ventilando clypeum yfignum dabat nojirts legio'
nibus, vt redirent in idipfum, ^ congrefione iterarent : Ext-
Jlimarunt nonnuUi,7idemariumfuiffe Podienfem Antifiitem, éì*
^pojlolicum legatum^pofl captam Antiochiam defunf^u , Rai*
mudus de Agilespag. 1 7 8 . C In bac die Dominus zAdemarus Po
dienfs Epifcopus in ciuitate z^ifus efl a multis , etiz multi ex ijs
teJlantur,quodprimus murum confcendens ad afcendendu fo*
eios, atque populum inuitabatj : Sanutuspag.ié^H. [ Apparuit
tùm multis nobilis Epifcopus Podienfis, qui in *via decejferat,pfi
musfupermuros Hierufalem ] : Veriushoc , magifq\ ChriJìianA
pie tati confentaneum>quam quod imptusille Ethnicus Sozimus
C fcribit, Gothis -Athenas oppugnantibus Talladem cum -yEgyde,
^ ha/la apparuiffe^murum circumìjffèy bojle arcui fe^ fé d id do*
Bifi^us iam Baronius commentumdetexit , à* fefutauit,
^^ Fy^NOAGFALElS. Eadem Laudat^i auffores,&
tale quippiam inflratagematis 'Poly^ni^ é^ (tfuji Arrianu,fed
fl/i nonfunt ad manum^ . av) '.o^v^ùuò v»>i^ ^> -
^6 P K 1 M y S G V M F R A T R E . Multi contradtcunt ,
nec ipfiDuci Gotbefredo,fed mtlitibus ip/ius TornacfJibus,duo*
bus fratribus^ id gloria afiignant^Letholdus is efl,qui capta vr»
bis titulos 'vfurpatjAnonym, L^toldum V6Cat Robert, Monache
ciq;
^j
MBER QVARTVS.i i6^
A eìq^ficundum Guicherium de Cajlró Ducisi vf appareattùnL^
Torn^cum Comìtum Bortonttnfium t C' Ducum Lotharingi^ìn
patrimonio fuijje: Malàrico 'vocatur Letaldus . ^J/lIagm curn^
elogio Guibcrtus cap. 7 .di(!7i libri , Letaldus ex ^^quitibus qui'
darri tanti aufu, <^ opinione facinoris per temporumfuccidua^
cdebrandus , primus Jnper muros ciuitatis infil^t J : Inceri us
pag. citata Litoldu vocat, à' ficiu tanti coepti fratrem EngeU
berturrL^.,Tyrio cap.iS. ^ Sunt Ludolfm y Ò' Gijlebertus ute-
rini Jratres de Tornaco J ; Altj vifum , Tane re do hoc deberi jfed
prò Gofhef redo cu nojlro Jlant plerique, Marinus Sanutus Tri
musommu Gothefredus Fratres vero lUi Ludolfusy ^ Engcbel^
tusy'vt hab<it hlbertui Aqucnfis lib.6. cap. i g..jMilites in tut'
B mis Gothefredi erant, & ipjjus iujfu murofuccejjèrant, ipfo illos
ducente. Tyrius cap. 1 8.
57 STRAGEM INGENTEM. Graphicè pr^ altjs
omnibus immanitatcm cladis depinxit Tyrius cap. 1 9. [ ^Jati
non parcentesyaut conditioni, tanta 'vbique edebant intertptO'
rumjlragem, vtperprjsciforum capitum aceruu nemini viapa
tèretyaut tranjìtus y nifi per cadauera def un Fioriti : Condudii
demiim itantafanguinis effu/io, tantaq;pervrbèjlrages hofliu
erat, vt victoribus txdiìi, ^ horrorem tngereret J : Late Alber^
tus tAquenJìs cap, 21. zz. ij . Guibert. Abb. cap.-j . Lfuit inter-
necio potius,quam pugna, ubi tanta extititfanguinis humani
effujio yVt procedentium pr.ope talos irrigui fangutnis vndiL^
C prope fubmergeretì , ^ly eadem culttj^tmè , vtjolet nojler 2.
\Bernardus Scotus •
Enjtbusexertis currit gens nojlraper vrbem^
Nec cuiquam parcunt, etiamymiferèrc pr,ecanti,
Vulgus eratjlratum, veluticum putrida motis
Poma cadunt ramis, agita t<£q; ilice glandes .
^8 D £ C E M M I L L I A . ^uadrat numerus cum Samité
loco laudato, l Inuentafuntpoft peracìa negocia dece miìlia in^
terfecìorum j : Auget Tyrius cap. 20. i CectdiJJe dicutur infrci^
tsmpli ambitum ex bojlibus ad decemtUia, exceptis i//, quipaf.
i^?4 DE B Erro SACRO
A firn per vrhem obtr acati vkos repUbatìt , ^ plateàij ^uoruiklt^
nO'n minus dicebatur ejft numcmis .
IP MENSE 1 V N 1 0 . Cowcor/ Sanutus Itb.^ • part. ^ . cap^,
vlt. mjifìeffid vtrìufque errar indubiè Librar'ij, ni die i ^ . /«--
hj Hiervjoiymas expugfiatas fatis ex hijloria conjlat: eodeenim
àie Adam primus noftri generis par ens a Deo creatus ejl, Tyrius
cap. iS. & Apojlolorum diuijìofa&afuir Jde cap.i^.. Henrlc.
MeiLomius in Cìjronologia bellt facri . Albertus Aquen/is cap,'
rH'Baldric, Archiepifcopus pag. 154. l Dient illam^qua duìta»
tem recuperar unti celebr^m injittuerunt decimam quinta lul'j
feria fexta J : Raimundus de Agtles pag. 1 7 p. i- H<tc dies cele»
hratur Idus lulij ad laudem ér gloriam nominis Chrijluqui de*
B dit FccleJÌ£fu<e precibus zfrbem, ér patriàm^quarri iurauifpa^
tribus ■' : Roger, de Houeden. Atinai. part. i-pag. 168 . [ Idut
lul'^ feria jexta lerufulyma a Chrifiianis capta efl : Conjlan^
fin. Ghinius T^ataltb. SS. Canonicorumpag, 48. CHacfacra^
die lulij quintadecima, qua in primitiua Ecclejia dijperji funt
Apojliìlh *^^ ift pr^tereunda memoria, qua Tìeo, dantetper fa^
tram Cruciatam recuperata fuit de Turcarum manibusfaera
Hierofolyma ciuitasfiodefredo EuUonio Ducei ; E. Bernardus
Scotus,
Julius efferuens ter quina luce cakbat,
Idibus inq;fuis iter ad mediumfaciebat
Anno tjMilIeno centeno,fed minus, 'uno ,
C ' Virginisa partUfpeperitqu^gaudiamundo^
Vrbem cum Tranci capiunt virtute petenti p
htque nouas reddunt laudes fuper ajlra Tonanti,
Inceri us Poeta apud Fulcheriu Carnotenfem cap, zQ,mutU4*
tusprimnm'verfunL^ ,
Julius efferuens ter quina luce caUbat
, Vndccies centum numero fi dempferis *vnUfrL^f
Btcebantannos Domini tunc effe peraéf OS,
C um nos , Hierufalem gens Gallica cepimtts 'urbem^ .
Corrige ndus VVilbielmus ^Malmesburienfis lib,z,pag, 5o.
qui
a.
IIBER QVARTVS. 16^
A ^ttt die 1 4. lulij captam vulty 'vno die LapfuSjVt loartnes iyVIa^
hjius in centum anriìs totis : ita enim^^miot.in Vfuardi Alar*
tyrolog. ^ Hierofolyma ab exercitu Chrijtianorum capta eji an^
no milleno ducentefimo^ minus, ijno^ J refcribo AlilleJimQ ccnte-
fimo, mìnusy vuo,
E xp ugnata vrbs efl a Gode/redo poji espugnai ione fub Da»
utdeannis 1 17 i .a defolatione eius fub Nabuchdonojore ann§
1704. abexcidto Velpafiani 1028 . ^ Perfani captiu'tate 484,
a Saracenorum incu/fu, ac fundato inibì Regno ^<5 j , Jacob us
Cordoni Hs Scotus paulò aliterfuppiitat,
ÓQ D 1 E S E Oy ENTI. Tyrius cap, 2 r . f Vrbe ordinata ,
afmis depofitis, injpiritu bumilitatis, ^ in animo 'verè cctrito ,
B fjudis 'vejltgijsj lotis manibus,fumptis mundioribus vejlmentisy
cumgemitu, ^ lacrymis loca uenerabilìa , qua S alita tor 'voluit
propria illujlrare^ à* fanflificare prxfentia, coeperunt cum omni
deuotione circuire, é" cum continuis deofiularifujpirys ^Jlecia"
liter autem DominiccS Pafiionis, à* Refurreclionis Eccléfiam^ .
61 EXTRA V R B E M. Tyrius cap.i^.lprsjlitum idper
eiues infidelesferuituti referuatos, à'pauperes Chr.Jiianos mer*
cede conduc7oSffed Sarraceni in compedibus cadauera exporta^
uereQ 'T>ìJJèrit Incertus cap. z-^.qui hos afidelibus exenteratos,
iy combujlosfcribity adaurum extrahendum, quod z/iui deglu^
berant ; Adde Fulcheriìi Carnotenfem cap. 18. [ Pedites paupe^
riores 'uentres Sarracenorumfindebant) *ut de intejlinis IByzan
tios exeerpercnty quos viui faucibus transglutiueranty quapro'
C pterpoji diesaliquotaceruofa^o decadaueribus, eaigne com*
bujjerunty vt <ts illudpr.idicìum in cinerc faciliui reperirent J ;
l\pbert. Monach.pag.-^S, [^Iniun&um ejì ^arracenis viuist'vt
mortuosforis extraherent .
éi DIE oy ADAM. Id ocìaua die a capta vrbea^unL^
fuity Robert. Monach. loco laudato Taldric. pag. r 7 ^ . RaimuH
dus de Agile s pag. 179. iTera&isfeXy vdfeptem diebusyjolem*
ttiter oHauo die cneperunt agere Trincipes, i/t aliquis eligcretur
in Regem ] : Guibert.cap, 1 1. Tyrius Itb.^.cap. i . Sanutus JMa*
Li fin.
166 DE BELLO SACRO
A fin lih.^.parf,6. cap. i . à" omnest Albertus cap.i^.nonihil va-*
fiati qut die T>omifiico Regem elecìum prodit: quodji vtfU ejlp
non oi^auoyfed undectmo tdac7um oportet .
63 FLANDRliEPRlNCEi^S. Concio ijlade cligen^
do Rege eulta ejl,fed ex direcìarum numero, neque apud uUum
luiusbeUtfcriptoremextat .
04 OMNIBVS PRyETVLERE. Eoamundusambi^
bat ,fed Antiochia agens minus curi fuit : K iraniani s Comes
tblatum riffpuit Regnum, 'vt Angli i/oluntyfed in ijlius belli feri'
ftoriiusy nihilJìmJleUgitur^ necputotam ambitiofo animOi Ro»
bertum, facile delat upbi Regnum contempfiffè^, qui tanto perù
culo Anglicarnm poflea affe&auit : Sunt, quttradanty obLìtwn
B Corniti folofano Reymundo rez^num Hie>'ofolymitarum. Albert*-
cap.^3. Sedi//e neglexit yò'quia patriam repetendt defideria
tenebatury à'fineJIute vltima vrgebatur, z^el etiam quia , aU
ttrutro oculorum amiffò , deformis inidoneus Regno habebatufp
Guibert. loco proximè laudato, vnanimis tamen confenfus in^
Godefredumferebatur .
6^ ERGO GOFFREDVM. Ideo inulto a^umhc»
proximè laud.fcribit Albertus . Tlenu efl Roberti Monachi tC"
Jlimonium pagq 6 . f Communi omnium decreto, pari •votOyge'
neraltq; a^enfu Dox Gothefredus eligitur.J Caufas tantdt eU"
flionis apud 'Baldricumpag. i j ^ . precipua pietas , quam iufiu*
randum fecreta inquifitione domejiicorum comprobauit . 7/-
C riuscap,ii.
De 'vnJìione Regis Gothefredi ( non vn&u Hifìoria Scotica^
ir Anglica loquuntur ) pluribus non dicamy cum conflet, rerrL^
iongè antiqutfimam Regum vn&ionem effe , 5. Chrifoflom, Ho»
miLA' ^^^ fi<^^-^ literxlib.z. Reg. cap. i. dr 14. Htftoricos non
aduoco in re nota Ctonia tem lib. i . Gregoram lib. i. Taulunt-^
VFarueff'idum, à'altos recentiores Vnicumlocum Conflantini
Manajfes e C.hronico JMS. apud F riderle um -JMorelJum,quo
vfusfumfepe, apponam hic de gr^co latine redditu : [ inde vice
rejetans Lea Cardo ^ veteris Roma Imperatorem eu renunciat ^
IIBER QVARTVS. 2^7
A Ò* ^A* legihus Komanis quidem diadema circfìdaf, quìn et'tam^
%>Jus kgibus Iud£6rum , eum a capite vfque adpedes eleo inun-
gtt J Addo y Egdarum SS. Malcoìmiy ^ KMargarctafltu in*
ter Scotta Reges primum 'vngendi foUmnitate vfum,prjitcr Sg9
tichronicon Genebrardus .
SFlNfiAM CtKAVEM. Eadem ownes ferì pt ore s
locis citatis. Sanut. cap.i, [ Requi/itus à Barùfubus, 'vt njore_^
Chrijìianorum Regum dtaderrajurneret , nequaqua acquieuit
ibi gemmeam portare coronam , vbi Rex RegH/J-i/jeo diadema^
tefuijjet corona tus : Vincet. hb.r6.cap. \o\. SabtUic.Ennead,
9. l'ib. 4. Bergomas Chrttnici pag. i SS. Henrici Ranzouy culto
txtat Epigrammat quodapponam-^ .
B Omnibus Europei k^is Heroibus oris,
'2\(obilefufcepij lafinis injlary iter»
tAt miht non Colchis, non diues veileris aurei ^
Ttrrafuit votis fan&apetita meis,
H/tnc 'validis armts Solymamq\ recepimus vrbem
§lu£ fuerat diro prefa fub hojle diu,
Mosnibns injtlui primus fublimtbus 'vrbis,
Hinc data ctim regno fulua corona mihiejì .
Vrbe fed hanc auro Solyma gejlare negaui
^ua tultt occifus Jpinea ferta DEVS .
66 MACEDONI ALEXANDRO. rutilìshdcco'
paratie ejl, ^,JiJludiofus Le&or vitia Alexandri JA^Iagni af-
C feéìas^adi ad cultìjlimam Hermolai concionem apnd Q,Cur»
tium Ruffum lib. & Tit.Liuium i . Decad.lib. p. quem nimis
iafciuientem in ordinem ego redegi,publicis Bononij anno/upt"
non prdle&ionibus,
6-j GRiEClAVTEM. Res alexandri eodemcumilh.
(Uéfcripferunt authores^-j. Tlutarch,
^arto die, aut, 'vt alijs 'vifum, quinto, à coronato Gotìtfre*
do obtjt Vrbanus 2. Ponti/ex^ ér in Dmoru mimeru relatus'.hr-
nol. Vuion. Itb.^ . Ugni vitx pag. 24 i . Onuphrius Tanuinius in
(pitome Pontile. Romanorti 4. KaLAuguJIi ^ait Roger, de Ho*
Li 2 ueden*
i58 DE BELLO SACRO
A uede^L Amìal.parf. i.pag.ióS. Etfujius Vìnceritìns BeUouacc ■
Jisin Speculo Iti. i^. cap.H^. S. Antoninus ^Platin-t ^ Trithem,
lib. 4. de 'vir. ìUuJl/ib. ordin.S. ^'heneditìì cap. ij. Epiftolarui^
ipjìus regiftrum m vnum coIJègit^ corpus Leo Cardinalis Mom'
chus Cajinasy 'vt retulitTetr, Diacotius de 'vir.iHuJlrìb. Montis
. Cafini cap.^ i . ad manum mnfunt, Raphael Majfjzus Volatef"
ranusy Flauius, ElondusyPaulus ^^mtliuslib.óf. Hiftor.Fran'
cor. hamies Mariana lib. i o. Hijlor. Hi/pati. cap, %. a quibus no
tantum de rebus, à" morte S. Vrbani 2. multìi peti potefl , quoà
in vfuin 'uertatur^fed etii de bello hoc facro . 'Porro Vrbani li.
mn alius Cippus, aut eulogiufuit» quam ijlud, VRBAN. VS II
B a utkor expeditionis in infidi les .
68 CLASDALAM DÌCTV M .Variane ànofiroom-
nes, quod fciam^huius bellifcriptores, Sanuto part.ó.cap. i .Elaf
dolef. Rogero de Houeden loco laudato efi Lauedalmsy<ùy in ora
libri notatur Luedalius^licet tota ea Houedeni relatio fit falfa ,
^ cantra hiJloYÌ:sfidemiVult emmyLauedalium Chrijlianisvt^
Horiam peperijjèy cu de eo 'uicloria a Chrtjìianis Gothefredo Re-
gepartafuerit^ zft omnium authorum concordia euincit^bellum
hoc geftum pridie Eidus Augujli: \mmirauifius ejlyqui apparai
belhim ad lAfcalone Anonymo in fine operis , à' Admirauifum
, 'vocat Robertus .jMonachuspag.-]-] . Idem nomen in Baldrico
pag. 157. quiipfum ^-Sgypti Rege interfuijfe -uult , 'utié^Ray-
mundus de Agiles qui pag. 1 8 i.Admiranis 'uocat. Huic expedi^
C fioni ipfum Regem Babyloni.e interfuij/è, ait Fukherius Carno^
tenfis cap. ip. Ducemq; eius militi^ Lauendzfium appellai : Ab
his dijjentit Guibertus Abbas cap. 1 6. C Vuloria , Babyloni^ mi-
litie PrincepS) quem patria lingua Admirauifum vocantycon"
fufusì ' Alberto Aquenfi cap.\\. Merauis dicitur fecundus <i^
Rege . Rurfus idem libq . cap \ o. Merauis^ quifecundus a Re*
.gè imperai : Incertus tamen cap.^ i . Regis TìabylonicS Ducente
Lauendaltumfcribii : Sedfuns hi/loṛ ifttus Tyrius Elajd^lium
cognomen^o Emireum vocai lib. 9. cap. io. Sed,cum eadem 'uo- .
ce altjs in locis Tyrius viatuty exifiimo vocemArabicam efie.^^
à-'de-
LIBER QVARTVS. - il6^
A '&■ deprauatam j nam Soldati , CircaJIiq;, & Cumam ea tem»
pejlaiefic vocabautur^qt4afe Prìncipes purpiiratos dicamus: Vir
non eruditus ad Haythoni Armen'ìj caput \<, . ò" 'ultimi f Muli
fcriptores Gr^ci Ameres,^ zAmeradas Taulus T)iaconus Ami
ras, & Amirees, recentiores Admiratos , ^ Ammuratos dixf'
runt . Stupenda ejl authorum 'varietas : ejl enim AmmtraLilts
Alberto Ub 6. cap.f^p.AmefmumnesCurapalatipag.pS.Admi^
raldus Otthoni Iringingenfilibq.hijìor.cap,^. Heguenes loan-
ni Zonar^ in Michaele Paphlagone . Ameras 7\(jcetce Ckorua-
t<& Ub, 5 . diltgens Orientalium linguaru banc diuerjitatem ap-
peilationumjacilè conctliabit .
: ép CVMQi JBX CAPTIS. Stratagema hoc\pleriqu(^
B ^obferuarunt, Tyrius cap. 1 1 . [fub bora undecimam apparuit in
xampefiribus ingens multitudo, prxmijli cognoueruntyejje arme-
ta boum^ e quorum , camelorumq; phalanges"] : narrat detndc^
nojlro conformia , Raymundus de tAgiks circa finem eadem .
Huius conJliéJus imaginem fic ponit B. Bernardus Scotus.
Vtprimùm matutina caput Aurora leuauity
Ad Mijpim refonans cunc7os campana zrocauity
MiJJa perorai ur, populus dominofociatury
^u£ benedtcunturfacra munera^ dùm capiuntur ,
Exit ab Ecclejia plebs , atque cucurrit ad arma
Et ieiunafuum contraria pergit in hojlemy
Clafiicayfijlray tubaypoJlqua?n Rex exit ah vrbcy
C Injonuère fimuli quorum clangoribus omnes
Ingyruììì montes,cum 'vaìlibus, Echofonabant,
Terroremq^ ftiis int?nicis incutiebant .
70 NVMEKO PRETI. Erjnt enim trecenta miUio-^
harbarorum.fi fides Alberto cap, 5 o. CbriJìianorum,nonniJi i-i*
ginti milJia ; alij variant .
PR^LIO FACTO. Eidtbus ^{ugujli feria fextct^y
vt loco iam laudato ait Albertus,prid. htdus Kayr/sundusait ,
71 ABIERVNT. Elandri£j ^ NormanÌ£ Reguli nautgio
Con/iantinopolitn, inde in Apuliam nautgarunt, tu pedejiri itt*
nere
i70 DE BELLO SACRO
A nere patrìam repetierunt, tiitn multi tam de fummìs, quam de
mintmisy quibus plactiis dedes patrias reuifere, att Incertus cap»
ji. [quidapaupens, ^puJiUanimes jpaupertate dejperantes^
(fufdi diuitesy &^'oliJs hojlium locupletati , 1>eo gratias agen*
ies recejpfuntj : Fulcher. confentit cap. ip. infinta . Tyriut
cap, ij.
71 MILLIA ENIM SEX. Miunde ex hiprys Itati"
(is, & Roberto GaguinOyTauloq; *^milio in rebus Gallicis b£€
defumpfit nojlery no. in huius beìltfcriptaribus ne 'uerba quidem
de bocjacr^ expedttionis fupplemento*
7 J I V M C^y I A Olio. Curtianum boCyVt alia multa,
74 EX Oy A GENVS HVMANVM. C.Pliniui
B lib.Z' C Terra parens hominumy 'ut ccelum Deorum, Et lib.f,itt
prafat. Chudian. in Gygantomachia, ^ Fulgentius in Mytbo»
logia !:)€£ fJViagn^, alypapnL-^ .
7^ IN EX11V y^ Ali. Errer numerali s manifeJìuSy nx
die 18. lulìjyjue, 'vt loquitur Tyrius libro citato cap»i^.Deci-
moqutnto Kalendas Augujli, Incertus Concars cap.^ 5 . Error a»
lius apud Marmìum . ^anutum cap. ^. parte laudata, qui exi»
tumpenit Cothefredi in dielunij iS. facili correzione prò lu^
iij : Laude s apud omnes, quare é^ hoc Epitaphium accipe, anti'
auum quidem i//ud,fed autb$re incerto 'vulgatum^ nejcio an B.
Bernardi Scoti. f
francorum gentis, Sion locafanSfapefentis
C A^ irificumfidusy T>ux htc recubat Godefriduì,
^gyptiterrortArabisfugay'Perfidiscrror^
Eex licet elecJus, Rex noluitintitulari^
K ec diademariyfedfub C hriflofamulari .
Huius erat cura^/ua Sion reddere iura,
Catholiceq'yfequi piadogmataiurist&iequi
Totum fchtfmateriycircumfe iufq;fiueriy
Etfìc cum fuperis potuit diadema mereri
^viiliti£ Jpeculumy populi 'vigtl, ancbora cleri t
Buie wtute pari fra ter datur ajfociari,
%aldu in infignis ^entilibuSfiyferus ignis . E T
A ET ALIVD DE EODEM REGE
Godefrido Epitaphium ex lacobo Bider-
inanno lib, 3 . Epig. 8 4.
HIc ejl iìli Syrì T^omìtor TuUngus Orontis,
Primus Idu77J£as , qui reparauit opes •
Seftiaconprimus traiecit ^ojjfhoron 'vnda.
Ferrei in abdarìdas Vt&er 'vt Arma Duces*
Kon illum phart£ Jlimularunt lugera glebdi >
Non illum Tyrìj barbara prjidafreti ;
B S^^ SolymjB turbata quies yduumq; Sepulcbrt,
Lugubre , à' amijjk thabe inhonora Crucis.
Mox referauit vbi lujlofacra limina bello >
tAh / quotiesfufis ìimina lautt acquis /
tAh / quoties inopem ditauit prodigus aram ;
Et trepido captam poplitè prept humum^ f
^uod meruit primus , primus diadema refugit ,
Nec tetigit iujja [fceptra recepta manu .
Grande putent alij diademata qu^rere Reges ^
Crandtus in Regno Jpernere Regna fuit .
7)6 Canonicisad Sepulchru Domini injlitutìs, à* Templi mi»
C litibusy deq; renouata Sacri Lat erane njis ordinis dignitate^om*
nes laudati) maxime Tyrius cap, 9. (ly Sanutus cap. i . de Ele-
zione Vatriarch^ , improbitate jMaturanenJis Epifcopi , cuius
defunùJt , ne cadauerqutdcm inuèntum, &Jugg€jlione Ernulfi
' %Anglit multa apud eofdem Scriptores, tandem -vt kpojlolico-^
Sede Daimbertus Pifarum Anttjles Legatus mijjus^ér Patriar^
thatuiadmotusyijt cum Rege conte nderit, ac demàm/ìmulta»
tes depofuerit, abundè .dixi in He tr uria Regali lib. 5 . cap,^ . (^
fatis omnia Junt nota-» ,
^6 BONONIA, vel Bolonia,ad difirimen huius no/Ir dyquf
Qlim x/Emtlix, &prius etiam Retruri^ caput : Certe oU?n ìJIcl^
Hojlri
z-^z DE BELLO SACRO
A npfiri Gode/redi patria Gejjoriacumportus CMorìnofnm^ , ^
nauale , vcl vt Tt'Aomp habet codex i^t?!o^*{(XK^y GieJhrrU"
cum audkbat apud defaremy & SueSonium eadem vrbseflGe'
■ gorigia in Tanegyrico M aximiam in Scoti nojlratis Itinerar'^s,
quje falsò Antonino adfcribuntur, Legio zó. ejl , Hoc Hermo^
latti Barbarus Brugas putat, nojlcr Hecìor Boc'thius Slufam^ i
<uterque male, Ioannes Talbotus Caletum interpretaturyAdria"
nui Turmbus vicum prope Audomarum Soaci, Jofepbus Scalfì
ger Notti ^ujonianis Gejforie nomen adhuc in viculo /uperef-
Ce : Sed veriorjintentia omnino, Ò" dodioribtis placens eji , Gè*
goriacum ejfe nojlra B&noniam , vulgo lìologne. Papinius Naf"
fomts in Annal. Gallicis lacebus Meyerus in Flandricis, Lelan»
B dus in \nglicis, Scótichronicon in Scoticis . Pentingeri Tabulf,
Gelforiacum quod mine Bononia : Et in eodcm ilio traJlu Am'
mianus MarcelJinuSy & Zofimus "Bononiam locante oppidum^
'Bononienfe apud Panegyri/ien Conjiantini hugujli, Huc tran*
fiata Epifcopi Sedes Ternana a Carolo V, diruta,Ortelius,jMi'
racusy .jMarcus Velgerus, & altj Authores belli facri , zfnuspro
omnibus Tyrius lib.^, cap.%, t Oriundus de Regno FrancorunL^
de Bhemenfi Prouincia^ ciuitate Bolonienfe, qu£ ejl verfus Ma-
fé Anglicum J : Sanut. cap. i . [ Francigena nationefutt 'Bono-
nienjis Comitis filius .
77 EVSTACHIO V ATRE. Stemma eiusfupra atti-
fi, adde htc Sanutum cap.z. ér i^eertum il/um fcriptorem :Jed
C necpigebit vetujli alicuius au^oris verfus hicpom,funt enim^
non inelegantes .
VtnerandusTodienJìs Aimarus Epifcopus
Sumpfit curam ab Vrbano Tiomini exercitus,
Boiamundum Dux Robert us VVifcardus Apuli^
Genuit valde potentem Ducem Antiochite,
Vrbtum exterior FlandricC Bolonia ,
Reges ambos edidit nobili profapia
'Balduinum patre Euflachio , Ida materTrincipes $
Jiegentes Hierufalem genuit bos uQbtUs y
n
IIBER QVARTVS, _ _ y-jy
Ji Titf poflfnortem Goih{:redi Regts muint^hnìj
Tìalduinusfrater eius Dux Rex Hicrofulymisy
Tater Kcgum,Kex Philippus, éf Robe ri us Tlandrià
Orti funi equipollente s de Kegali fintine^
Ida ma ter Karloma/j/;:, defcendit de genere ^
Sor or Dticis Gode/redi i?ìclyti Lotharit
Robert US Comes Fland,\hjis prubusy miles tnclytus %
^ Tureis appe/tJtur Geurgijplius ,
Patriarcha, Hexy ò" euj'-us 'Sepulcbri de Flandria
In vrbe capta Salomjhis vù. inent Regalia^ .
78 ElVS AFFINIS. T^larraifacinus hoc ,ftippreJ!o Af-
jinhy nomine, Tyrms capq. ^ cu nojìro conuenit ih cA^l onoma»
B chiJS' Legibus, qj.e in re diibia pnblicè cencedebatur, notum^ e^c
Gratiant Decreto,^' mult/s prufequitnr Ioannes S auaro, virine
comparabihs opere de DueLo . Durat apud Scotos etiam bodte
conjuetndo ( Itcet ab kccUjJa damnata ) vt ^JVlaieJlatis injimti
ìatHS ducilo fé cri dcUtonf purgete fi tejles de fin t, ò" in ter Frati»
cifcum Nonbray , ò" Itaium quendam ante annos i^ . in Scotia
fic dimicatUTTL^ , Iure autem Qiuili Itcitum in perdueUij crimi»
ne dueliumyFranctJcus Aecurfius notauit in glofiis lib.^ Jnjlitu»
tion> Cimi. Tit.i. §. 5.^^ cójìrmaturlege. qua anione §.fi quii
ff, ad /. Aquil. l.commodisjfde re iudicJ.Athletasff. de bis qui
not» uifam. 1. 1. C. de ./Ithletis. l. Athlita. ff.de excufat, tutor, L
fiem. C. qu<t respignor. dar.poff. l.Donat?unes infine, ff.de Do"
C nailon, Trìnceps Henricus Tyrius late cap. 8. infingults ntjìro
(oncors ,fuit is Henricus j.ScdhicmoSyO^ Decrens l oncilu Tri
detit. ò^ BuUi/Summorum 'Tonti ;u umfub grauifiima panarti
cenfura iamdmomnt.>iQ damnatusy ^aboiitusejì ,
79 R E G £ M . FuU is Kodutpkus: Tyrius ibidem loci, i^iAft^
nales Saxonum "vberiusypkniustjèd ?ieJcìo an vere, mititiaGo»
defredifub Henrico 3 . defcribit Guliclmus Ai almcsbur. lib. 4.
Uijior, Anglic.pag.S i , quòd orta inter Pontificem , ^ Impera»
torem controuer/ta, Imperator Romlobfederit , quod ej primut
Codefredus intrauerit, deieéJa magna muri parte^, quodvin$
M m %fcne»
174 DE BELLO SACRO
A vencnato ehìbitOy quod (potile Romani toxico infufo cor/uper ifp
iti qrauem inciàertt languorem , qui durauerit 'vjque ad vutum
JacnbeUi,jumptamq\ Crucej acdemum regno mito t vichq; ad
J fiatone Ammirauigio^ cu curas milttares remijtfietf otioq; in"
dulgere co^pijpty redijffe veteris morbi languore y eoq\ illu extin*
ButTL-} . Opiniofuit nonnnllorum in bis Albertus Aquenjis Itb^
5. cap. ij. [parte i//am moenium eifortè obtigij^e ^vbi Tiberìj
injluens mane,f£uas exkalat nebnlas^quaru pernicte omnes mi*
liiesyàusprjster Duce interijjp^ipfiim,amij^is crinibusy^ vngué
busyiubie cmualwjje'] : H^c ^VLalmesburienfis^qui Leone eum
interj'eci 'ejubiungitfiluy'vnoq', 'venabulo. Vijumab eo projlra»
tu injimili occafione narrai Guibertus ca^. 1 2. de Turca 'vnico'
B ic7u miranda virtute perépto, Albertus Itb. i. cap.^j.^ nosfid^-
pra in objidione Antiochia quippiì expediuimusilUudlaudum-^
tulmcn effe poterli fquoàquodlibet enfi Carne II caput vno iJfif
amp utarett Tyrlus lib. p. cap. 22..
80 BALDVINVS ^KhTEK.TynuTlib.io.cap.i.Ia'
cobis Cardinalis de Vitriaco. cap.9^. [T^aldouinus Comes Edef
fanus f Hit primusl^ex Latinorum Hierofulymitanus^ nifrater
eiusy vbi Domlnusjpinlscoronatusfuerati regio diademate coro
nari ree ufauit ,
Si S P £ C I E S C O R PO R I S . Tyrlus cap,i, CAltlore-
ratvnluerfo populoab humerlsfupra J ; vt de Saul dicltur Itl^
Sacra Regum Hijlortalib. i .ca^. io. Reges autea corportspul-
C chritudine ellglfilltos notiur efty quam ^t dici debeat ^-vide Corm
mentarlos meosìn Claudlanum l^b. i. Laud. Stlllchuft-
sponde batq; Ducem celli nitor igneus orlry
^yidembrorumq; modus, quale tìTnCr{icar mina fingunf:
S emide is .
Sz INVIA. Prope flumen Canir.Tyrtus cap. ^. EflauferrL^'
in A^abia^Tllnlus Itbv 6. cap.zS. videturq; tdé ac CynosapuÀ-
eunienL^ .
S j M E M O R I N I V R I ìE . Tyrlus cap. 1 0. Tncertus cap,.
sa* E iancredus \Laldumo Regi infecìus erat propterantiqua&
S<dt.
II BER QVAUTVS. 27^
A feditìofies'J. ; maìim legere , infenjus erat^dubioprocul mdius ,
54 MVLl'Oò ViOK^\:KL^^^'iyriuscap,\\.\^oJiìÌQ
'vt&oriam CccidfntisFrwcipes Cruct iterurrjjunijjiruhtiò in
beUum facrìi proferii. ^GtilieL T^lfubringchj.s Itb. i,H ifior. Ah
glie. cap. 1 8. 7yriu5 cap. 12.
55 G £ N V £ N S E S . Tyrius cap. i^^.^rde defana expu^
gnata piene cap. i5.
«6 SVPERAIVR. Tyrius cap.io.
«7 VRBEM CAPII, Auxtlto Gametifu, Tyrius cap. 7 J.
prius tamen eanàe obfidens^ non rnvdh repuljusfuitjtdà graui
'uulnerejautiatus. Tyrius cap.zó, 'vnde nojter umnia^ ,
SS P E K 1 1 1". /« ifiriere ^yEgyptio Afino Domini i i 1 S.Fcgm
B fui anno 1 8. Tyrius lib. 1 1 . cap. 'vlt. lacobus Vitriacus a^p. ^j^
Antiqu. Tarijtenf. CoIkéJvr lacobus 2 rculius lib. 2 .pag. 541,
Z^ PATRVELIS FRATER. Htc efl BaJdomnus dt
Burgo-^cog'fiometo AcuUusyfilius Hugonis Cvmitis de KeteJì.Cy
rius lib. 1 1. cap. i . Vitriacus luco laud. [Forma confpicuus, cor-
pore procerusyfacie i>enujla, captilo raroyfauo, cants mixto^ha»
òilisad'vfus armorutn , equis regendis aptijlimus'] :att Tyrius
cap.. 5 . Albertus lib. 1 1. cap.^ o.
90 TYRVM OJSS^DÌT.ryriusìib.iicap.iiéc-BO.
91 F V D I T . Secundo anno regni fui . Vitriacus. Ibidcy à^- tO"
lo libro 1 1. Tyrius , & lib. i j . capii /bus totis i ^ . piene res eius
exequi tur.
91 D l E M O B 1 1 T . Tyrius lib. i^. cap iS.die 11. Kugufli
C Anno falutis 1 1 ^ i . regni fui i ^ . Vitriacus ibidem. Tyrius tame
Itb.i^.cap.i.die zi. obiijfevult,
p^ F O L C V S . Siue Fulcus. Tyrius lib. i\, res eius exequt-
tur, ita tamen^vt res EccleJÌ£put'us, quam Regni narrat,vt ^
lib. i^.coronatus fuit Rexa VViUielmo Patrìarcha die 14. Se*
ptembrisy qu.t Exalmtioni S. Crucis fiera efl . Comes memora-^
tur Turonenjiiim, Ce?iomAnenJìnmy ^ kndegaueujiu yn,vt lib,
14. cap. 1.2. Tyrius exprefity 'vbi de labili eius memoria .
94 PER OC IO ANMOS. Auge tur ab alijs numerus,
Mm z jy»
il6 D E fi E I I O S ACRO
A Tyrìus lib. I ^ . dip.-vll. l EidHus Non umbfis -Anno ah Incarna-
tiene Domini oV'iìkJimo Qcntcjimo qitad/agcjtmo fecundo , r/-
gnii'e/'hjuì anno z>ndecimo dcj^cizns tn JcneùìuU bona 'vhtTnu
dicm claufitj: Ltde regni fui anms coneors Tyrius^hco lauda-
to l il ri ^ cu s .
9^ V L N A T' V M . Pena fio hac letalis in territorio Aceonenfi
Vitriacus ih^d'è hii. ^yilultos i>eru aìios Reges inter venandum
perijjje^exemplis z i . regum vbferuauiy é^' in Fpitbme Rcgum-^
Scotorum ad Fergubardum puiylicabo . CiCterum anno 1 5 .Ful^
fum cxcepijjè, regni fui ^fiìutis 'vero Mille fimo centefìmo qua*
dragcfwoc^u.irtu , prodit -^yl ucìuar^ Cì emblacenfìsfcriptor ab
huherto Kjn.irj^o publicatus . /
^ ET DE HOC FVLCO REGE ELEGANS
extat eiufdem lacobi Bidcrmaniii Epita-
phium iib. 3 . Epigv. ^ 1.
TErtius Eoi Fulco diadema tis hcsres ,
Et mea fi nurnerem pr<^lia , primus eranuj .
Arma rotare ijirosdacui , docui agmìna magnos
Tro Cruceferuanda ceuluriare duces :
he 9 nifiRegnaforent patrio miht robore parta ,
ViCgna forent cadem robore parta meo .
Sed dum l^tus equo, curifq;folutus oherro >
C Jpfe meo Vi&or , denique 'uincor equo .
Vefi.'aqutdo regc s /ore fune ra lenta putatis,
Vt properaret , equo mors rnea lecìafuit •
9^ S ve CENSII FILIV:S- Annorum fcilicet l^.fib
rnatrii M eli fendts tutela inauguratus Filici pliorii natuma'*
im'ifuitq'j Balduinus ^ , Tyrius res eiusgefìas toto lib . 1 6. exequi
tury u.ìt à' ^ib^ 17. «ir 1 8. ^ quibus appareahcptimis Frincipihus
adfcrthendum eum efe^ rerum gefiarum gluri/L^ .
5>7 ' li O il R £. D i N O . /^ ^i^ RaradniUsJiUus, à'fuccefiìf
LIBER QVARTVS. ^77
A Sanguini Tynus lib. 1 6. cap.-] , VitrUcus eùde loco . QulLlmus
Neuurifigefi/ìs lib.z. cap.l^.
fS CORKADVS. EUGENIO I Il.Papa mandante,
agente STemardoy Germanoyum Imperutor ConraduSjò' Rex
Francorum LudoukusCrucemfumpfiyiintyTynus cap.iS» libri
laudati. Hoc aectdijp,fcyibit Koge/us de Houedenyag. 280.^»-
f/o 1 1 48 . ér Imperator quidem ConJiantinopoli,foÌHcns a Sold^
fio Iconienfe allecìopt^rAlexium Impcratiìre^ìnjiiUspatitur^Ty
rius cap.ip.hjfemetamcn cxac?a,tn S/yumperucnit.Tyyìus 18.
Mex FraCfìfyum Ephefum pfimumpt;ru€)iit, Tynus cap. 24. fum
Jiierùfihmis à Patriafcha obutam mìfjo ncipituf. Idc cap,zg,
pp VÌ<3ÌìSIMVM REGNI ANNV M.Jmjvige/imuquar
B tum, 'Ut habet Vitriacusluco laudato . Sed pfo noflrojlat Tyrius
lib. iS^eap. z4.[Phat'maco Antiochia ebibito ddatus Tripoiiìr.^
inde'Berythum annoTìomìm MilTèfuno centefimofixagefimQ
Jtcundoy regni fui anno ijigefimo Idib. Februarij, At^tii triecjp» .
mo tertio excejiit. J Et ve fior ea opinio .
ET DE HOC BALDVINO REGE
perclegaiis extat lacobi Bidermanni Epica-
phium ad Germanos lib. 3 . Epigr, ^\.
LVnatiS peterent cutn mceniafacra phahnges, '
Turpure£ oppofui robur inerme trabis .
; C Mox omnes trepidare ,pedi.mq; rcfeyre cohories^
Et fugere abiecìam barbara luiia Cruce.ìL^*
Cur nunqnam 'vtjlris fugii a legiomi us i/la p
Pannonios badie cum pcpulaturagros.^
HJirefis offundit tales , Balduine tembras ,
Vt nulla 'uideat Thracia Luna d'uceyn^ .
ICO FRA TER AMAVRIVS, ^a ar^K^o^ fine Ube^
ris ipje decejferatyfratrijuccefiiu incubuit Amalarico ex defun-
gi dij^ofitmwifuit auianAmalricus^viuofratreftio Hege, Co^
?r\Ms
^7» DE BELIO SACRO
A ff^ss lopptjìs, iy Afe a lonitanus, Tyrius lib. ig.cap,i. Tuit lingu»
halbutis prJipedi:a,ft:d luris Cimlis callemifiimus^^ morùprO"
hitàte fingulari 3 ìbidem cap. 2. Expedittones eius glori ofas foto
ilio libro» ^fequcnù Tyrius exequitur . Gulielmus Neubrigèjti
lib. 2. cap. ij . à' lib-s . cap. i o. lilud certe in rerum ab eo geJU'
rum rdatione dignifimum, quoddie i^.Ncuebrìs Anno 1 172.
è quitìgentis Turcarum millibus ceritti milita perierunt^ reliquis
fadèfugitiibuSfRogerus Heucdenus parf. z.Annal.pag.^ i j .Re"
gnauit autèannis 12.. vt habet Vitriacus. Tyrius lib zo. cap.j^.
Anno falutis 1 1-^3. regni anno 1 2. menjibus%. dstatìj j8,
lOl SALADlNVb, nomine. Nepos Saraconis,qui^^radi^
fjimiliii^ PrincepSyT^l^ubrtgenJìs lib. 2, cap. lo/Salah'adinus
B dicitur'Tyriojemper. .^-
Iq6 B a L D V 1 N V S . F(? nomine quartuSiAmalrìciflìus, im
pubes tredecim tantum annorum, Idibus luly coroncitus ejl. Ty^
rius lib. 1 1 .cap.z.fub quo VVillielmus Tyrius Archiepifcopatum
eJl adcptus. Ipfe cap.^. [Eex Lepra percuJJus^Jlrenue tamerem
gefJt cum Salahadino. j Keubirgenjis loco proxime laudato , {y
cap. \t.Ò' Vitriacus. In ijìius a&isfinit Hijloria Tyrijiprofcqui
tur vero lS(jubrigenJìs, Vitriacus , ^ Sanutus .
fOi FILIOEIVS. IsefiTi alduinas 5 . Sanut. lib. j . pari. 6,
cap.zùf Obijtanno i iS6. nouerwis tantum^ .
10^ G V 1 D O QA/ 1 D A M . Cognomento de Lefinio. Comes
PìfìauenfiSy dulia Bai duini Leprojtfilia in vxore Sy bilia , qua
C agente in Regem inauguratus , fummo odiofuit optimatibus ,
Neub^igenjis lib. ^. cap. 1 6. l Hic negUgenter re admtnijìrata , à
Salahadinoy cum S .CrucCyCaptus, regnu amifit. ^Vitriacusy Ne-
brigenjis cap. 17. Sed a Sibylla vxore redemptust Tyrumfrujlra
obsedit jubannum 1 189 . vt latius exequitur Rogerus dt^ Ho-'
ueden Annal.part.z. pag.^'^ó. ^ annus tlle non vcrusyvti nec
co^nomentnmfvocat enim eum de Lezinant, ^ perditi l{e^ni
annus fuit i iH]. Vitriacus cap.^\. Multx buie hijlurijs illujlra
d£ idonea haurire licetexliteris ALEX AND RI II. ij.Kal,
FebruarJatis defubuentione Terrji San&afacienda apud Ho-
uedanum
A uedenumpag.jpg. é" ex literis LV C 1 1 [f.fuh annu 1 1 8 f ♦
/;; sodempag, j 5 8. d?' aliunde ex Eullario ,
ET DE HOC GVIDONE VLTIMO RE-
gè Hierufalem elegans lac.Bidermannus con-
didit EpitaphiiinijVt in lib. 5 . Epigr. 9 7.
ILle ego Guido fui, Solyml pars vi f ima Regni,
Heu .f magna Imperif Guido ruina mei,
Hic vbi TeJJeios citixit diadema, nepotes,
Sceptrigerosq; diu nutrijt aula Duces •
Hic , %}hi prejjerunt itinoxia tempora dumip
B *T>iuinafq\ nocens rìjit arundo marius .
Hic itidem, ^ gemma cinxi caput intus , ix auro 9^
Hic regale mihi dextera gefiit ebur ,
Vi(Jus in Abdarioiam dentque tj^lorte triumphor^
Et fenfit cafum Crux quoque capta meum^ . ■
farcite Bai duini , Gode/redi parctte manes ,
HjCc miki res zefiro more canendafuit*
Atque Europee *, Eeges ne parcite , vobis
De culpis rejlat poenapetenda meis ,
MVLTICL; SECVM ALIL Tnhis Magiflern-
pli, vt apud laudato! liquet ^
C E P I T C I V r r A T E M . Fatale fuit vrbi Sancii
VRBAN l nomen,ait VincentiusTIef/ouaccnJìs lib, jo.Spe^
euUHijloriali cap.^L\.. & ideo^ liberata SancJa ciuitas ORBA-
NO II. Tapa , EraclioTatriarcha , Fridericu Imperatore,Ty'-
rio aucfore lib.^.cap.vlt. Ita VR E AN 0 III. Papa, Eraclio'
itidem Patriarcba, & E ride rico Imperatore ^Jldelibuserepta eji
annis elapjts 87 . Ex quo Chrijlianis Principibus paruit . Roge*
nis Houiden.pag, 30^. ChriJlophorus'Brovverus in Tranjlat^
S, Bernardi pag. i oi. Extat Ep i/lo la Ter ria Hojfitalium Ma*
giJlriiCladem eamadRegem Anglix defcribens,apud Hauedcnu
pag.
iJd DE CELIO SACRO
A pag. ^óS. Addo J factum Eyfantys imperajfey cumfacrì belìi de*
creta Cruxfuit, Ifacioq; indem regnantey Terram SamJam a^
mijja m : iAt4tkoì' Incertus in Hiftoria Hierofolymitana Tom,z.
Ceflorum» Dei per francosy qui idem tamen in amiis variati nt
pag, 11^4. anno$ 96» vrbem a Co rifila nis. pojjejfam JcrihityCunk
aly decennium mirius ponant , ò" in bis Cardinalis Vitrtacus .
*Denique iAnglorum ticx erat HLNR/CVS L liberat^t^
iiuitate Sarj^ayH EN B/CVS II. eide genti imperabat, Sa»
ladino Sceleflo S. Crucem propkan.iteyCaptus Guido Rex,attri'
tis graui pr^lio Chri/iianisjdie,-]. Augufti , (iy Vrbs Sanóìa^ a^
deditionem compulfa die 29. Septembris, ipfa^nbangelisAli»
chaelis folemnitati^ .
B H<ec in gentilis zefiri Hifioria^L EONARDE ET 7 E-
TR «./£ zA e co Lt I amicorumfuauifsimi, ^ eruditifsimi^
lubens elaborabawy meliora daturuSyfiyquosPifis libros reliquip
hic nancifci potuiffèrrL^ , Vtcunq;fanèfivobis indufiria mecL^
placuit, abundè mtht erity ^famisfatis. Et calamum hic repri-
mo, verius à bello peregrino ad res Scotvrum quietiores,Eccle'
p<zq\ nnflratis honorem, retraho .
DEI GLORIA S. R. ECCLESIìE
BONO. SANCTORVM
ADOREiE, PATRLE
F A M^ .
Léttut Aternum lahores meos confecraturus^Jludio perituro,
. votOpVtinam immortali.
INDEX VBERRIMVS EORVM,
QVJE IN HISTORIA, ET IN
NOTIS AD £AM CONTINENTVR,
Ordine Alphabetico colleólus.
AC RI S vrht,v'tdi Ptolomaìd*.
jidamnetn vrhem petit, ^at-
eupatcu suis Tancreius 87, b
Varia dt£{£ vrbis »«mm<^ .
Jldemxrius Ipifcopus , iegatus Pontificis ^
vide LegatHS Pfntificis.
Jldaptioniì feUmni tatti ..^ medi. 101. a. C
^ e gip ti Rtx 1 ■gatos ad Duces Chriflianoi
mittitj ojferenj atfXÌlÌHm centra Terfas.
fag, 1IZ4.C
M ignos exercitut centra Chrifiianos tS
parat . «4^;. a
ter legatas protefìatur Chriflianis Du-
sibus, vtyjfi Sepulchrum,pr9voto ex-
flendo, videre velint^ inerme s tb ae-
eedant j x86. b.C
HeSponfttm Dueum ad le^atcs^ se more
iolit-o iter faHuros, i%6. e
Maximas parar militum copias, proferi
jla a Ohriiìianis obfidion* Hierofoly-
mis , ^93' C
Clajfts Afgiptia adportum loppe venir,
•vt naues Cenuevjìum captar . i^g-C
Magne tit*s Regts copie terra , tnari^;
tìierofolymas frofeUa lontra Chri-
fiianos ^ Ilo. C
Earii DuXy Clasdaloj jfrmenius, elim
Chrinmnus f a II. a
XiilitMm numerus ad trettnta miìlio-j^
pag. ì6^.c
^trox pugna cum ChriJfianis.zìT;. a.b
Suf erantur ah e:s, fuganturrCdduntur^
(^ CI lira ammittent.que in Chrilìia
nort^m manus veniuut. zn.c
^tx AegyptiHS , territus aduentu Bai-
duini,^ Boamundi in ludàS. 2 1 5 . b
Malduinus K«x lud*; 1 1. Aeg^ptiot col
latitfignìs vineh, torumq-, eajìrisp9
*'f»r. ^,^. {,
Idem Balduinus « Regt Aegypu , nouis
*optjs inJtrwSo^ vinci Hjt, fuga pr^ft^
iutteaj>ta ii^. b
foRmédum Atgypt^ ab «# vincuntur ,
f..gantur,caj>tunti4r» (^ ceduntJtr,
tH' ^ ilo. b
S.Mr/usà Salduinomtgna eis tlades ,
Clafìtdn Aegyptum redient vi timpt-
Jiatis deicitMr,éi> quadam triremes i»
fortu loppe À ChrtfiiMiii captuntur^
ti> ine end un tur. aio. b
Zxtrciiuf Regit Aegypàà BaUuino H
Rege Ili. iudsA, coUatisJignis^pre»
fé Damascum superatur -iti . C
Siracon Horredint Perfxrum Regit Duse
ad oetupandum Aegypru petit zzj.C
Siraconis copif ex Ae^te abtr* cogun •
'^'' • ibidem
^egyptij: ingrate tegerentes, UfltUaim
Regtm Atnaurium meliuntur aij.C
xx\. a
Amamius Rex ,indignaiuì centra Aem
gyptÌ4>s,armamouet, ii+.a
Uracon , pefieaSaladinus leius Kepot ,
Ac£ypiPorum tnilitMm Duces Jìunt .
t^S- a 24.41
Saladinus Regem Aegypti proditorie *C
cidit, ^m regno fhccedit 4x4. b
Saladintts Rex Aegypti cumBalduin»
4. Rege 7. Itid^ bella fVaria runtfor»
tutta, gerit, ii^.C
Idem Rex Aegypti cum Guidone ^.Regt
lude* bellum gerir, ^uem fu/ era / , C$»
capi*, t^ eius regno peiitur izj.b
Hierosolymas ,pofì Ungamelfiditnctn ,
eapit» 2 2f.c
a Ala*
! N D
JilaMKS ^er^rardusi^rttxunorn Innceps,
Scotorum duSor ad sacrum belili. 51.0
jlhta dai a irbs, eiusej. varia nomina .
■ Aìòares vtbs prope Aniiochiàm 15 5-2
I,ius verbti vana nomina . lyS- C
Tolof? Comes eam aggreditur , Ó* ea pO'
ittur 155- 2
^r*fiil •'» ^'i ^attiitur Petrus ex Karbo-
na Gali US ibtd.
jilberedui de Cagnano Boamudum Ke-
gem Apulip fequitur ad Jacrum bel-
lum. 63. b
Albertus Aquenfis Sacri belli scriptor^6. e
Altxandro Magno còparathr^ &pr?fertur
Coficdus 210. a.b
Eius geffa. apud ^ Curtium Ru fumiti"
alios scriptores vfyue ad 37. referun-
tur . i<57- C
Jilexius Impera tor Grfcus , vide in verbo
Itnperaiores Gr£ci . 25. b
£x famtlia Comnena ortus^ & ^H^ ^d
eius fuccejfionem 57« ^^
natura maxime elatus, ^fuperbus ,
pag, 100. C
jlloiCius Rex Francorum, mandante Euge^
nio ì. Papa, Crucefignatus lud^am ver
fus proficifcitur 212. b. 277.2
Byzantium venitjó' à GrAco Imperato-
re Iplendide recipitur * ié>id.
Jnfidias tamè ei occulti Imperator Grf-
cus parai , ibid.
ter loca muritima.in ludiam iter diri-
gi* - **3-3.
Ab hofiibus circunuentus magnam sui
exercitus amittit partem^ (^ ipje vix
in tutum euadit. ibid.
Huius commigrationis affertur temput
anno 1148. i77'2
In lud&cimvenit 125.3
jl Principe Antiochi ftecipitur ii}'^
■ Dama/cumobjidet 223.2
JPraude siuorundam militu Balduini Re
gis y. ext^ ugnando vrbis speami/fa,
uh o'yfilione difccdit Z2J. b
In ludAam,reliSio bello, reuertitur. ibid.
in G/iDià reditj claffe cu suis reBus, ibi»
Aman eUra vrbs 125. b
Amaurius Rexd. ludAA Balduina ^.fratri
fuccedit in Regno* iij. C Ì77.C
EX,
Aegypii Regi ariti n socia ìtmgìi eonfrm
^itafonem^iiorredini Ducem, eumq.
ex Aegypto abire , cogit 223. C
' Indignatus cantra Aegyptios, hoBuitn-j
prò beneficiomolienies , arma in eos
vertit, sed à Siracone repelliiur. 224.2
Ztus natura,^ tngenium a78. 2. "vbt e-
gregia vtcioria ,
Mori tur anno ly/ui Regni, (^ 1 175.
pag. 224.0.278.2
Ambitiofa honoris, (^ Imperij cufiditasrt
prehenditur . 87» 2
Aìidreas Apoflolus Clericum per /omnium
admonet ^ vhi Chrifii Lancea reperia-
tur. 138. b
Angli sacrA expeditioni interfuerunt ^ C^
opem prABitenint. 5 2.b
Eorum Duéior Robertus Dux Norma—
ni A. ^2.b
Afonimus Italus, saeri belli scriptor. 4. C
Anonimus HiBori^ Hierofolymitan^ au-
cior de siicro Bello nonnulla 8.2
Anonimus Ac^uitanus quidam de Bello fu
ero fcripfit 9 .
Antiochia, Pifidii nobilis trhs 85.C.1 I4.b
Chrifìiani Duces^ illam obfidere decer--'
nunt . 5)8< b
Vrbis fitus piene describitur 120. 2
Sub Persarum Rege erat tempore bellt
sacri, 120.C
Colonia Romana erat 158. C
AUa eiufiem nominis vrhes 15 8. C. 1 59.3
Obfidio , (^ s£pè per Duces Chrijlianos
tentatur oppugnatio Vrbis .
121 . a
CrebrA pugne Antiochenfium cum Chri
Jìianis Ducibus, ^ miltttbus 12 1.2.
159. c 122. b.c. 124. a. b.
In hac zrbe plures ChriftianiPerfissU"
^eHi . iji.b
Turrim vrhis à Mufero eblataoccupant
Chrtlliani l3?-b
Vrbem noBe Chrifliani occupant ^ oppi"
danis fomno opprejf.s. \6\
Eius portA à Chytlìianis due refraHé,
prius.quàm à fomno Perft excitaren^
rentur , ' 1 5 3 . b
Jn manus ChrifliaKorum venit feptimo
menfe ab objìdione vibis 134. a. b
Variatur circa tempus tn notis. j^S. b
I N
^rx Vrhis mitnitifiimf. i J 4* b
^d et US expHgnaxionem Chrijiiant dw
ees intenti ibi,
QonfiiSlus in vrbe cum l'er/is in tum in •
grejfts . lj6. b
Yriiscura Raimundo committitttr jCAte
ris adpugnam ctntra ^erfts ex Vrbe
tgrejfis , I7i.nu...\i
'jLtrwx fugna inter Qhri^ianos-^ ^ per"
fai. l4J't>
yitioria, Chrifliani vnà cum AnttochÌA
srce (>9tiuntur . 147
Tempui viiionA affertur 148. ì.declara-
tur in notts , 175- b
fstriarcha Cinitatis » Legato Pont ifi-
tis eligttur. l-}8.a
^leri ineainjliti4ti refiaìir^tiorimijfi-
»*. 175. a
Ingenspejlis ChrifJianos si>Jùmtt.i^^.c
175. a. b. ijj.b
Zxttnéfa eaJa Autumno , Du<es in Vr-
bemredeunt . iJJ-b
Wi9Jtmi4ndus dt£l* Vrbis PrincepfcS Bai
dutno Syrictprffeiio, (^ cquittm, pt'
ditumq'y coptjs in ludt.am nd explen~
dum votum tngrtjji à Goffredo R^^o
honorifice excìpiuntur . z i j. a
JlntofutChrisltanthabitantes Per fa s tbi-
demmorantcs interfictHnt P4. b
jlqiiar'i penuria rptaxima g^.a.b. 1 1^. C
Zt rurfus fub Hierofolymis i9f.b. 151.0
In Arabiam Rex Goff'redus cumexerci-
tH tranfit,mAgna Barbarorum ci ade ^
(^sMorumpréLda, H4.b
X.IUS Rcgionis Princeps Regi Goffredo tn
fide, & amicitia effe cupit x 1 4.b
ì.t tnunera sape mitttt ibid. e
\AryTbes mttites Balduinus Rex t.Iudfi co.
pit. ti8-C
Jirabem foeminam BaUuinus partui pro-
ximam humaniter fufcipit, Ó* liberiate
donat , Il9. a
Zitis foemine vir grati se in Balduinum
gcrit . 120. a
Jlrahonflumtn in Vngharia ^5. a
Varia eius nomina 99* b
Jtrchin Clara Vrbs Phenicit. , eiufof.fìtus ,
(y* varia nomina 184. b- 150. a
DiH* Vrbis Dominus cibaria,^ mwne-
r» mitttt ad Duces Chnjìianos , f «/>-
D E X.
toj^. in Antiochi* olftiìont . f4t. e
Aries, vetus Machina non er»t in vfu ttm
f ore facri belli , j^.q
Armeni ad ChriRixnos Duces nuctos tnit
tuntadoccupandam Armeniam 89. b
Kuncij mifftnomtnantur . li 3.4!
In eorum deditienem voluntariè veni^
unt , gj^. e
Chrijlutn Deum colunt. 8$.C
Chrtlìianos Duces non etiam Perfarum
infidtas , Il J.C
Arfur in littore tnaris ob^det] Goffredus
Rex, ó> re infera difcedit. z I5. a
Baldumus Rex i.ludétp lUud armis ctt
pi^t . 119.*
Afartam obfidet Robom Perfa Alapf do-
minus , i)o. a
V aria eius vrhts nomina, 178. C
Tolofs, cornei $am aggre bitter tÓ**a p»»
titur , ijy.»
fr^'ful in ea Hutuitur Pttrmt ex ì^a-rbo"
na G»llus . ibi,
Afcalonis Vrbs à Balduina j. Regtv.Ju»
de* capitur . 222. 8
Afias Antiochidt^ Syrif PrefeBus pr0
perfaritm Rege lio.C contradicttur 1»
notts , 1J9.C
Chrifiianorum céfìra aggreditur 1*4.1
Re^ituit Pr^lium^é* Chrifìianot fugat
p^S* 1*4. b
Jnfidtas contr» ChrtHianos flruit^ i a j .b
Boamundum,^ Tolofs Princt^em prò—
fltgat. 127.3
P tigna grauit cum ChrifUanis, 12^. a»
b. I jo. b
Magnus eius equornm numerus a Chrì-
fi la n is cap itur, l j 0. C
taHuras, clademqì fuorum ad PerfarS
Regem defert 131. a
A Chnsìi^ints Antiochi» morantibus cm
pitur, ^ occiditur 154* *
£/.v/ ccruix h.iff 1 infixa per ludibrtutn
fertur in -vrbe I54>a I58.a
Afte StAtus qi,a(ts tempore c»ptt belli //»-
criejfet jo. C.(^ Óq.ku.^ 7. rennfftue,
Ei:ts tmperiutnpenes Dioge.-ie tam fuif,
pag. .30.3
A^ni Eqhi.aliorumq; anirvalit^m carnea
fbfejji ChriRiant 'vefctbantur , 1 57. a.
i^^. a
a 2 Eorutn
B
IN D
Zorum cori* deeoquebant,(^vorab^,nt.
fag. lóy. b
Aufer •Jltim tn- l z 5 .C
AMumnus KJrauU 1 5 J • b. 1 7>i. a
B
4'ltiricui Aittelianenjts facri ùaUi/crè
[■ tot 4- b
H^.X-.^nas. Fenealti DominjiS ,inttr facri
UH' iy^.ces 11. C
Tho. cmn Vgont Gatti* Regis fratte mit
tititt Leg^thi Ali GìAcum Imperato»
rem I4.8.b.l76' b-
E/«:/ oBitus In itinert i4^.l>
ialduiniis. Goffi e di fruterjntet Duces d
S^cruni bsllum 23. a
Eftisjpccies corporis defiriSitur in notiti
p.zg. 274.»«. 81
fùum fex mille 'EquitiBus à Goffredo mit
titur ad Pontem extra Bizdtiu, 6s.C
fugnatcum mUttibui Alexil Lmper.fito-
ris Grici 6'i. C.iSj.a
Ad Tarfum venit,vexillaq. stia in arce,,
deteóìis illfj Tancrdii, tmponit S6-Co.
11J.4J
ì^iliiibfisTancredi f>oIpitium Tar/t de-
negai 87-C
Aliorum militum edium in eum , quhd
superbus inTancredum fuerat. 88- a
Vugna cum Tttncredoprope Mahnifira^.
fag^ 88.a
Tancredo recon ci Ita tur 8 8 • C
tn cafira ad Goffredum redijt S^-^
Armenie A Regionem PArcact Armenia-
Ifuce^occupa» 90. C
Alia oppida-yjTne certamine eapit Po.C
A Ragis Vrbis fopKlis mtro applaufure^
cipitur '. Si.b-
Seumgen Vrb'em triplicata certamine oc-
thpat 92. a. C
Principe diB A Vrbis occisoja patitur^
faf. 9Ì'*
Sarir^es Vrbem pecunia eius principi da^
ta^ohnnet 93'^
Goff edo cum fuis miltiihus prò liBeran-
do ab o.fidiont AJartam,coniungitur
fag. Ijo-b
Tran i Eu fra ttmahift ij,i. b-
jtteHmdtmcenÌHrstioittVrbtR'9gZ^<^
fag^ JJi. b.C
EX.
Ab ea fc ru. '::r,fcc^er'n eotìfcios fumtn» '
fupt^ luto nUìcte,.SjC::m bo norum rubli
catione i^i. e. 1 w. a
Tericulummaius à priì/àpe ol:r>, S^ti'
nt euitat 153. b. 1 5 4. a
Eqi:ites \i addiclum Princ^fim mit/itp^
qui eos capttHos mnct 154» a.
Roberto adhtbitv 3 barbai os dicli / rtnci"
pis tnuadit mtìites ,plttrts fugaci , Ó*-
vccidity ^quofdam capit I54>C
Sex captiuos ex li. tedtrnit 1 54» C
In Syria eius ci:ftcÀiA à p^incii ibus r«-
Itnqt^titur 15 7.C
Cum Boamundo, eorutnq\ copijs in Ju"
dAam ad expli ndum -votum tngreffu*
à Rege Goffredo honarijice excipttur
pag. 215. a:
Celefiriam cum suis copijs petit 2 1 5 .b^
I» Regno ludAAsHCcedif t\i, b.i74- h.C
In ItidAam proficifcenr , Rtg'Um nomem
accepturusyparua manu co^tas bojìiif
in itinere superai" , 2i8.b>
GaliUeprouinciam à Tancredo fili atH
httc iì?f'nfi hahet 2 1 8 C
Arabesmultos , rejq-^eorum capii tbid.
Arabem fceminam nobilem c.^ftam par
tuproximam humanì suscipt/jC^ li"
bertate donat 2 i9.a
Arfar CaHeRutn armis cap it 219.*
CAfaream Vrf em expt-.gna t 2 19. b*
AegyptioSy ludAam populates^fignis ctl
latiSy vincit,(^ eorum caHtis potiiur^
pag. ZI9..Ì1.
Lter.utn eofdemfugat^ cafity^ cecidi f..
pag. 2 2 0. b-
A£ eorum Rege^nouis copijs infìrucìo^fi*
peratur, fuga prò f^lute capta 2i9.b-
Ratnam cum paacis confugit 215/. e
Ab Arabe viro eins [cemtnA, cum qu/i-t
humaniter egit, monituf. Rama exit,
pag\, - 220. a
Eoq'yitinerts comiteyaB Aegyptiarum ft'
riculo ertpitur ibtd»
rtoìomaidam Vrbem capit 220.C
Tripotim, Barutimyò" Saietem vtlies ar
mìs capit zzo. C
In AegypfumprofeclaS'y magnai Barba''
ris tnfert cladet ZJ..\ Z
Tarmiam Vrbem expugnat r2i.a
Uoritnrmno i^.Stài Regni i»i.a.275.b
vii
! N D EX.
vii etut 6f>f*M te^f US affem, r .
Ì4entte de eo Jìi inverjìbiii. i/^.Jl
iiutus R€gts tempore Cometes hfihtns i-
gii tos y & magK OS crinet in coelo %tfti
eH Ilo. C
Scles duo etiam viji /unt,in quorum me-
dio yris ; 2 2 O.C
Ttrremotus mugnus in Syria fuit t cuius
'vt utuUaoppida concurrunt zzo.C
Saldtitnus lI.Baldumt I.patruelis in lu
dm Regno fuccedtty qut isl I J I . Rex
pag, 221. a. 275. b
FerfaSy Antiochiam obfidenus , duoóus
prilijs fundttyó' fxòjna exielUt.
fag. Z2i.a
jtÌ> hoftihus per injìdias capitur in iti'
fjerBy^diu captiuus ab eisdeitnetur.
pag» 2ZI b
Liberatus , nsagnas hofiium copiai prò»
pe Anttochiam fundit izi.C
Aegypttoi,coliatis fignis yprope Dama-
fcum fuperat 221. C
' Moritur anno i^, fui Regni 121.C
'Eius obitus tèpus prAcise pomtur 175. b
Batdutnus 111. Folcht Regis filiui tn Re-
gno ludtf patri {uccedtt.(^ efi V. Kex,
pag. 222.3
Jmpubes annorum 1^. mafris e 0 fi Ho re-
gi tur ibid. 176.C
Jllttts matris nomen Melifendts i-j6. e
AJatlonem, Vrbefq-y alias capit, 222.3
Cum Horredtno,Syrtd Principe congref-
fuìyjtios amtitit. ibid,
Keparato exerctiu,parem Horredino dat
flademyeumq-yfugat 222. b
ìnter opttmos Principes, rerum à fi ge-
Jfarutn gloria, adfcribitur. 2 76. e
Cetradits Imperator , ea Regnante , ex
Germania in ludiam -venit 277.3
JtlatJìuStfeu Ludouicus Rex Francorum
etiam ipfe hoc tempore in ludtam ve-
nit, ibid,
Dmma/cum VrSem obfiientyféi ah ohfì^
dtonr difcedunt iz^.ì.h
Jtforftnr^ vncnifuipicione Ealduinus ,
vige/imo anno sui regni 213.5. 277. b
I.ÌUS oPirus tèfusprtcifum datar 277. b
Lauàatur ^z^.h.^^6.c
Ipigramma in eius taudcm 277. C
H^lduinutl V.Rtx V i l ,ltidێ Amau-
«topmtntn Regno fuccedit ii^.c^ttaì
tis annorum 13 278. b
Saladif/um, Aegypti Regem,bis collatis
figns fi>^eratyó' varia fortuna bcllS
gent 214. e
Stìb hoc Rege Guilltelmits Tyrius Archi*
pifopatutn efi adeptut 278.b
Rex Lepra pentiff..s ibid.
Mcritttr, relicio Haiduino impubere ili»
pag. 224. c.2?3.b
Balduirus V. Baldnini I V.filius it?jpt*
bei tain in Rg, e Indi dfhccejft/ftd
noiiiennis n.oriuus tfì 224.C. 278. b.
Kurrt. 102*
Tthic f/iit Rex Vili. IudA€ .
Barbaroruifi fiuiita,ér' cotemptus in Chri'
iìianoi ante bel! um fa crii in lud^a 15. 3
Barbati quid.im iter Ckrifiianis prohi-
btntes fundunt l84-3
Crani Chnsfianos DttceSyVt milites coìu
friruant, & '/^'* reru.m copiam polli-
centur 184. 3
Multos Chrijfiaros belli tempere captos
fine predo remitiunt 184. b
Hierofolymis habitantes psrant omni<-t
adbellum , ó" obfdionem à Chrt/fia^
nis ferendam necejìaria 193 .3
Chrijlianos ibi morantes inde abireiH'
bentypecuniamq-y ab eis extorquentyHt
coniuges, Itberofqi , ó'facra templ<-t^
perdant iPj.b
Pugna fit a Taneredo eiufqr, mtlitibue
cum f^uibufdam barbansy^ui ab to sm
perantur 194. b
Borum pugna cum Chriflianis in Hhrt
soiymarum cbfì diane j96.C l9j.M
Aliqtii corum,pr? do m frumenti,^ aìi»
rum rerum tentantes à Chriflianis ca
duntur, ^fuganfur i98-b. IJJ.3
Noua , (Matrox f ugna ctiChrifttaiiis im
2. Hierofolymarum oppugnatiene .
pag. 201. b.c. 201. a
Ma(ina eorumfit c&des à Chrifftanis Vt
Bem ingrcjfs cu GcJ'redo,^ alijs Du"
ctbus, 2oy,b.Ò
Propulfant Tancrednm , ^ Tolofanut»
ab alia Vrbis^arte, eum iam ejfet cai
pia ioj-b
Ingers eorum HragesfìtÀ Chriflianis.
"pag, aoj.C.Zdj.d
f • N »
£<dlùsis k ChrtJlUnìs militibus occupa-
tis, sd vnum aduntur 2of .C. Zo<5.a
Ce forum in i empio ^ f^area numerni nÀ
x.mtUix Zo6.Z.l6i.C
Zorum cadauer» extra Vrhè mitti iuben
'«r 207. 3.2(55. b
^iidam comhuruntur ad aurum t quod
viui conglut$utr»nt, extrahendum .
t*g' 265. b. e
Magnam eorum ctdem inArabiru^ Rtz.
Ocffredus factt lla,.\>
Saddam eorSoppida, & a grès Rex Cof-
frtdus popuUtur, f^ in Juam tut^Htrit
dediiionem Zi J.C
Ingentem in Aegypto dadi à Balduina
Rege Jndf£ II. patiuntur. ZZI a
Ssrutss , Infignis vrh Phtnicié Zj j .e
Varia hnius urbis nomina ibid.
Mftfeptsm luris Confultis k lufliniano
eleiiisyqui per vninerfiim qrbem dQ_j
Iure re^onderent ^duoinhae Vrbcj
collocati ZjJ.C
Hane vrbem Balduinus Rex Inde? I /.
armi; eapit " zzo.C
Mdgr/fues, vrbs in Pannonia , olim di^a^
Taururum Z4. b.j<?.a
Eiut Princeptf Kicirra,id temporis no^
minabatur Z^.b
Cualterif mUttibus eommtatum negat ,
t<*Z' 24 -C
ìflura ineommoda ijs inferuntoppidani.
pfg' Z4C
Mot Gualterius eum fuis copijsperfequi^
tu r, fuga tj(^occidit z 5 . a
Mellum ex quybHS caufis fufcipiendum fu ,
pag. ip.a
Jienediclus Accoltus huius Hifforif scrip"
ter lauiatur 9.50. Cój.b.liS. b. i6j,
C I77.a
^ernardusSeotus Jiìori^ Hierusalé,Ó'* sa-
cri belli scriptor 8 C
£ernardus Hifpanus , feuScotuf in Patri'
archam Antiochie a Legato lont'fìcis ,
ea capta, eligitur 148. a. 175. C
Besphet, Rex Pe-faru /iiperat, rf capii Dio
gtnem, Grecie Imperatorsm. 3 1 .a
Coetera -vide in verbo Persarum Rex.
fiethleem, VrbsSanéliJfimd Virginis Puer»
ferio preclara i92.bZ47«a
Chrifìiani Bethltemit^ à Ducfbut Cèri
E X.
nianupetuntdptm *d tUt'udg i ?/fi
JÌ4 sacra Tempia. i^z. b
Tancredus cum fnis copijt eam eapit.
pag' ^ 19Z. C
Sacras Aedes cu deuotioné , ^ lacrimit
xiifitani i9z. e
Ltcum precipue , in qn» ChriRat natus
Bimotes Aurengia Bominusinier sacri bel
li Ducis ZZ.C
In bithtniam Petrus Aertmita^ f^ Gualtt
riutveniunt 3Q.b.C
Yarijs notninibus nuneupAtur f^.c
In eam conueniunt omnes ferie Duces^ac
militts 7Z.b
Bitutntium vrbs in Thracia^hodie Confia»
tinopolis (7. a
Ad e firn Gualterius venit^fèi» cum paucit
ingreditur. Zf.a
Ccererayvide in verbo Chrijfiani Ducest
(^ in verbo Imperator Grfcus .
Boamundus Roberti Gui fardi fiUut in ter
Duces ad sacrum Bellum 40.C
lllius milttes Cructs fignsan tunicis fu-
perhumeris imponunt 43. C
p.idem iunguntur Siculi» Calaùri, alijqi
ad facrum Bellum 43 .e
Precipui viri cum ilio prof eSli nominan
tur dj.b
Sub eitis fignis plurim^ ccpiftCt magnus
Equitum numerus 6^.h.C
Dirrachium cumffta Cla(fe appulit 70.C
in Macedoniam tngreditur. 70.C
Accipit liieras Alexij Imperatoris^tp.tu
eiyjedfmulate iter polltcentis 70.C
Hab'tfibi infenfum diUum Imperato^
rem, ob tniurias à Roberto Pane. 70.C
Occulte ti infidi^ parantur ab impera*
tare 71. a
lllius virtus in re milita ri. 7 1 . b
Reprimit Grfci Imperatoris milites eu/m
aggreffos 7I.C
Bìi Gòffredus à pugnando retrahit. 7*. a
Ingreffus Bi^antium ab Imperatore be*
nigne recipitur. 7Z.b
lungitur alijS Ducibus in Bithinia. ^^.h
£ius atrox pugna cum Solimano . SZ.c
85.3
Tur rem conflruit super Celli prope Ah-
tiochiam izz.a
MittitHf
INDEX.
ìttittifur adf'Mrandum comfneatu/»,vr-
gente fame l2_j
SuperAt B^riaros illutn adortos i6id.
irAficitur cut» Goffredo co tra Per far um
in fi di as l^f.C
Cum Irincipe Toloft, frfficitur» "vifru-
mtntnm Gennenjium in caflra fera~
tur iZó-C
Xorum milites a Pevfis profligantur , ^
pan torum ad caììra redif 1Z7. a
It pollicetur MufrtiS Turris Antiochie
prcfeiìus, itirrim fi daturum , fit alij
Duces Boamundum vrbetn tenere^,afi
fetiliant Ijl.b
Rem ad alios Duces dcfert IjZ.a
J>rimus in diiìam Turrem ingreditur .
pag. lij.b
Preficitur dextro extrcitus cornu cu Vgo
ne Re gii Galliefraire 14ÌJ.C
Man et Ahttochie , alijs Ducibus in lu-
dsam p rofeHis 1 5 7 C
ReiellaitiS in Ctlicia "vries fuo aduer.tu
refìituit 158.3
Rcdtt Antiochiam ,^accepiis explttrtbus
•vrbibus obfidthus ijS-b
TrcfBus in lud?am ctrnn Balduina , "vt
votum expleat , honortfìct k Goffredo
Rege exctpitur Zij.a
Celcfiiriam cum futi copijs petit. 21 5. b
Moritur, Regnante Baldttino Rege 1 1.
pag. ZZo.C
Boelus Comotenfìs Boamudum adfiacram
expeditionemfiquitur. 6j.b
Bombarda non erat inuenta tempore fiacri
Btlli 7S .C
Bontnia in GalUam GoffredipatriA—i.
fag. 5J-C
Y arif h»€ nomine vrbes , J5.C. Z71.C.
Z7Z.a
CAtfarta» Metropolis' Vrbs Cilicio .
\ 16. Cibi l'etus eiusn^men .
2,am, tradentibus oppidanis,Chriniani
Duccs capitani 5»o-.b
Cdfiarea, lalefiinf vrbs.olim Straionis Pyr
gus 189. b.c. Z39.C.740.a.C
tic diffa, quia Hrrodesin honore OHa^
MtMni Cffiarit eam ttmpUficauit. \^f»
C. Z4o.a
He eafit tnentìo in AlUhus ApefiolerS^
pag. Z40.b
Aniiquijjìmum eius nome» Dor 240. b
In ea Heicdes morbo pedtchlari morfuus
pag. Z40. b
Ad tllam veniunt ChriRiani milites .
pag. i89.b
Indicìa Vrbediem Pentecofìem fiolemni
ter celebrant Chnjitani i9i.r.Z4?.b
BalduinuSj Rex ludsf 1 1, ea expugnat
pag. 2i9.b
Calabrt milites Boamundo Apuli*. Regi tu
gunturad nouum bellum 8?.C
Calcedonts ad Vrbetn Goffredus caiìralo'
c»t 7o.b
Varia diBf Vrhis nomina j o4,b
Cor.ctlium 1 V . Calcedonenfie in ea fiub
Leone Papa celebratum \ 04. b
Calamela, Vrbs Perfiarum. 226.b
Prope eam Chrifltani Duces, in ludfdost
euntes, tranfiunt g^.a
Calcmanus Pannoni^Rex Z/^.3..Princeps
t't*^ 5f.Zo.2(5.a
Cualteriopro eius militibus neceffarit^^
concedtt 2o. 3
Indtgnaturin Retri H ereditate milites^
qi'ldin MalauilU hatnines mali fit^
gefferunt Z6. à
Condeficao, eiufq. copijs commeatum cor*
cedit. ^6.b
Acceptas ab eius militibusiniurias bel-
lo perfiequi decernit 56. b
Prefetti Regis fiuadent Ducibus militu ^
tt in eius veluntatem fie referant^o-
fiiisarmis\. g^.g
Ì.ÌUS milites centra datam fidem Gertnm
ncs tntlites adxxy.miUia occidunt .
P^S' 37-b
hlotiasCermanorutnyé^ Callorum mili-
tum ropias in I annov'à in^reffcs au
diens, mtlitts mittit, adcufìcktendS
arcem, ó' nam sg a
Aditum dtcfis tnilitibt(s negat 3 8. a
I.cfiderr,poKtibi:s rueniibus,cadentes in
t-.aduht, fuganti interimunt ^S-C
Coffredus ad ei.tn nuncios mittit prò adi
tu, & ccmmeatu habi-ndo 6^ b
Mittit etia ipfit nunctoi nd Cofredum .
I N D
eofriius eum Idt.tquiùhus btni^ns ah
to exctpitur 5<?.a
Dut Gofredo yacceptis ab eo cbJìdilMS ,
tranJìthmperVn^ariam 6^. a
Caluartt locus,proj>ì Hierojolymas Chri-
ffi morte Celebris * 9T -i
'lP»nonici adSanUum Sepulehrum iafjitu-
** Zjl.t
Capita Ciformm mititftm md inimicorMm
itrrorem ia5larttHr' lojj.b. l^6^>.l6^.^
In Cappadociam jtdennt Chrifliani mi
ittes
^o,i
Cardinales eum Vrhano t ì, prò sacri Si-
pulchri recuptratione fftnueniunt, jj.c
Carmelus Monst vide Mons Carm*lus .
Csrolus Magnns t^r egius Imp eruttar iZ.b
Jm alida Tancredus eum f arte exerci'
iHS,proea eceupandapreficitur Po.b
in Claramonte in QalUa Cfiuciliutn in-
dicitur ab Vrhano II. i5.a. 49.0
CU/dalas ArmenicHSy elim Chrilfifnus ,
A*gypti«rMm cofiarum Dttx contra chri
gtianos 2 II. a
Maxima LicorMm tladt Mjjìcitur , & à
Cofredo Rtgefuftratur,(ii» fuga tur
fag' «15. b.c
^Umens HI. Antipapa tempori Vrbani
J l.f^aliorum 4o.a
Zius txitus fo. num.iQ.
Codejcaus sacerdot Heutonicus patione ,
Reniaccpltt .41 «b
Tbi varia eJus nomina referuntur.
l'etri yferemit* AtmMlus mtlites Ger'
tnanosparat ad bellum facrum Z6- b
tdilitum iUius nut^ems ad xxv. miUia
fag. 6\.h
fannoniam Ingrejfus a Qalemano com
meatum hahet . jd.b
Jlb eiusprAfeUif fide acce^ ta, (^ facttiLa
deponunt arm» 37' b
Ab eius militibus, centra datAmfidé ad
xxij.millia ficctduntur ^j.h
iColumbAiiteras portaat ij7.num.60'i78>
a.b
Ccmetes vi fa elf in Qeeloy Balduini Regis
1 1. tempore, igntos ^^ ma^nos hahens
crines ZZoC
ComparMtio militi^ ehriffiané. eum barba
ris. Zo.c. Zi.a
QoHciliHm in CUromonte nb Vrbano 1 1 .
E X.
fapa indicitur. Ì^.lÌ4f.a
Ad iUtidconueniunt pturìum Principi
Legati, alijqji cUri homines i6^c
Trétftilhm numtrus, jui in eo fuerunt.
Hura in ifi decreta prò ffatu Eecle/ìs'.
pfig' i7.a. 4p. b.C
In eo bellum fatrum magno affi n fu dt^
semitur 2Z. a. 45>.€
Coria E^uorum, Afinorum^f^ aliorum S"
nimalium pre fame Antiochi* ftdunt
milites Chrin$ani i^^.b
TutrefaSla domiper ttes^ér fexannos,»'
quis ma iefaBa comedunt . a 69.C
Corbagus à Perfarutn Re^e cu magno exer»
titu Antiochiam mittitMr^ 13 1.*
VarijS aomintbus nuncupatur ié6. b
Ragem Vrbem obftdet^Jtd re infeBa di^
fcedit ^ 134. e
Ad ItberMdatn Antjoehiam eum futs eo»
pijsvenit 135. a.b
Tria millijt equitum ad Antiochi f mu-
■ros mittit ijj'b
Ad puga-am chrifiianoty Antijochià d»'
gentes increpat iZ6.t
Milites fios eum Qhriffianis Antiochi^
pugnaturosinHitutt I44» b
%ius verba ad milttesfuos, 144. b.C
Afrox pugna CMmjchriHianh 145 «b
I4<5 *
$uos r/tilitus fortiter reftflere, hortmtMr.
pag. i4<?. e
Eius in caflris tahernaeutum arnattjji'
mum, I7y«*
Corradus Imperator ex' GermantM in Ih»
Afam eum Ludouico Wrancorum Rt-
gè, breue fumpt/Hy profeBurus Bi^aH'
tium venie 2ZZ. b tjj.t
flonorific'è à Greco Imperatore- excipi'
tur tZZ. b
In iufìdias fìbi ab eo occulte pttratas in-
cidit, f^futs caftis,(^ cefis^cumpoM-
eisfugit ta,C
BiXMntiumregreffuSy Greci Principiti
pe per Mare in luddam petit . Zx^A
Cofaor Ciuitas à frincipibus Chrifltanit
expugnatur, f^tnilitiiMS inpredam da*
tur 95. b
Cofmus pater Patrig Medica tjixdatur .
pt^i' 3-a.b
QritnÌM
f M D
(tfìmfnt 4Ì vnt ilfie àmbiti i s 5 • a
Jn Jriminiùus duii/s aqufiy(^ ignefro-
h*tio fiebat , ZZp. a.b
^hrijius perfemnHm Tetro Hcremii* ap-
fArnit 14. C
€hrifii Stpulchrum,vide StprMlchruLhri'
fit.
ttcum, vii n»tus ejf, BethlemTancrè'
dus itHfq; mihtts fummA ztntratio-
ne opuUntnr I9><1
Q,ìt)iflia7iorum in luAt-a tni ferrini a condi-
tie 13. a.C. 4<5. b. pyéifcYtim fhb Aliph/t
^eg)ptiReg$ 31.C
Mitroflymis AhirtiubtctHr , ó" ingens
mcrr p$ndhs,pro f.ruandis lilrei'is.vx*
vibu/j. , C^Jacrtf templii,d*re cogun
tur 195. b
Cbriff'Ani miliits in Callta,tro lil>e:ad/t
Jud*n,Jignutn Crucis vefìibas affìgut .
fug' 27.Z. lO.C. 51.»
Ex omnihus Regiénihus in Bellum Sa-
crum conueniHHt 5Z.b
Merttn numerus, qui in Bithtniam con-
Mcnerant . 72. C loS.i
Kicdam ohjìdent 72. C
Atrox j dr' iterata pugna cit»» Solima-
tt« 78. a.C
Stlimani milites fugant,occidi/t. 79.1
Hoflium capita truncata iaifanf. lop.b
Cajfra redettntyNictd oh/idÌ0nereleFta,
cum ade 7p.C
ìiici.nam Vrbtm rurfns inuadunt 80. b
Selimant milites faperant^^ eorum ca-
[tris poiiuntur 84* 3
Chrifìianorum rsilttum due tnilli.i afi
fai. 84-1
Sitirti maximam patiuntur S^. a> b. li j.
num.'^g.
Immedesìo aquarumpotu plurss eorum
mori fi» tur 85- C
Chrt-Rianoru magna cadcs^cattfa, vnius
eejui fugientis l 74. b
JLlrox pugna cum Terjls fuh Goff' ed» aà
Fontem Anttcchiét i7<^ .h.ó'ittn.m
I4^b
£qucrum ingentem n temer um a Pe-p.s
aufcrunt 1^0. C
ìdaqnam prAdam f.icium ^capta Antio'
chia n4. a
in ea Vrbe oiftjfi maximum f.ìmcìTi pa'
E Ti.
tiuntur T57-^- i*^p a-t) v;f.r
jtd pugnam fé anirttaatt Lancea Chri-
Hireperta Ij8. C. I7I,C
Atrox eorum pugna Antiochia cum ter
fu 145. b. 174. a. d*//<^r«OT i47.a.b
Sumtnavi in Hoji^s fcruntur , Dhc»?»
"voctbus acceiift . 1 4<5.|j
Viziar es in pugna cum Perfìs j?Nnt
fttg. I47-b.C
Ttfdam facittnt magnam^Ttif-iìt-n: ca-
flris potili 147. r. i 7 ;. r).uf?).%Z
Teflis maxima Antiochia ics inuadit .
pag. H$r.r.i;(5. Ò.C
Mi.hi forum profetJi in fr.it.ma loca ,
ad euit. Kdam peìlim 150.il
Afartam prof tilt, vteam à Roboe obfi-"
dune Itberent 150 b.e
fars topiaitim a miliùbus Robo* cu/»
magna clade ex tt.ficijs fhnditur ,
t>*g. ^ lyi-a
Capti à Roboa recupcrantur àcofte—
do 1 j I . b
Marra z>rit potiti ^in genti f^ciunt pr*"
dam l^5.b
^uàrunturrotjtra Puces,quia d ffirunt
Hiercfolimarr, petcre. lS7.a
Horum 1 erba , C" motus ad Duces. 1 5 7.- •
81. a. b
Capti in Antiochi* obfidtone a Teyfis re-
fiituuntur l84.fi
Seditio inter Qhriflianos milites. 18 /.e»
iSii. a.
Conctltantur f quia a lij par ani fé con"
iraeos l88.b
Per tnarttima loca frcfìcifuntur igS.C
Qannts meUitis, dificiente ziBu , tn f#
itinere zii}ifaȓtur. " Z54. C 25'5,a
Baruttm vrbem peruenere. 188. C. & fa*
ittem ibi»
Virruntyfugant, cafiunt, (3- oc e id uni
f.ìtetis opptdanos j gp.a
Cotr.tKcatum, Cr ninnerà ab eis habent,
ibid.
Sirum peruenii.n t. \ f y.a, rbi trid, 0 m*
nent thid b
Refi Ptolom.Tid.r. I S9 b.ef C<f/: re .■? /btd.
Pugna rerum ct.m Barbaris^ in olfiden^
dis Hìerofiltrtiis \<^6,c
Maxip7rTr> fiiitn ^aiiuKìur in diiJ& Vr'
bis òb(ìdio>ie •■ ic>7. b.75Z. c.Zj j.a
b Ztrum
£ N D
, Ì*rum multi puhulum, ^ a^uam qu*'
rtates, in hjfi^s tttcid:tnt 197. e
Tuentur ffumcntiifn, Ó» ali* à Geauen--
fibus vecit. Pugna cum Barbaris, cH
eornm CUd-, f^c}.t 1 93 . b-
Kaues exonerant^ó'CHnci* in Arci lop^
pe ferunt l^S- C
ìdoBe tufi ab arce res omìtes ad Cafirx^
ferunt 199.3.
fr:die ante Hierofolymarum oppugna-»
tionem,nudis pedibtis yCum fumma df
uotione, pofl Sacerdote!, [aera deferen
teSj ad iìjntem olinarnm profecit .
fag. i9^.C.i57.a.b
Xrnoldi Sacerdotis Galli ad eos verbt-J
pò mutua dilecìiont ipj?. Cioo. *
^JLrdor omnium mi^imus ad oppttgnatig
nem 201. a.
4- Magno ap:^f:i Gofredo parentyMachi-
nas nd aliam Hierofolymarum parti
ffppugnandam transferentes zoi.b
Jld dihivrbis moenia fuccedunt 201. b
fugnandii ac prapugnMdi vavijs artibus
•vtuntuT 2oi.b. c.ioz.a
Kociis aduentu di CaFirA redeunt ,
pag. 2o2.b
Magnj animo ad pugnam funt,feq; ipfos
increpant 202. b.C
Mortantur Duces nd oppugnationem /e-
auenti die 202. C
Goffredus adeos verhafacit, eorum ani-
moi adpugnam confìrmans, 205. a.b
Iute exortu, maxima tmpetu , panimi
alacritatem vrbem Hurofolymas ado
riuntur zcj. b.c. i^o.a
. 'Mrox Pu^na cum Sarbaris . Hierofoly-
misreftfieniibus zo^.'c.l^o.b
'Jllacrtori animo fiuHt,peremptis venefi-
eis *04- ^
Ohpugnam feft,& de viéforta dispera»-
tes^Caflra repetere lìatuunt 204. b
%xcil%t eos Goffredus , tUum tnftgni -ve-
Bum e<juo. à Monte oliuarum defcen-
dentemoflendendo. tht.C
Jlnimofiores ai pugnam fiunt ^ Bucem
hcibere Deum rati. 204. C
Yrbis vi Boria potiuntur. 20f. b.c.
Barharos advnum tn templo,&areA *»
E X.
teri/nunt zo^. C.to^.l. l^^.Ci
Ad Sepulcmm,^ Caluari; locum fum- ^
madeuotiontt(^ L.icrimit votmn ex
plent. 20*5. b. C.i^j.b
Cum Goffredo eleBo ludtt Rege, (^alifS
Dhctbus ad Sacrutn Septlcrum profi^'
et fc un tur 2op. C
Con tra Aegyptiet, (^ Cla fiala m eorupt
Ducem ,pHgnant fub Rege Goffrcdé
pag. 211. a 212. 2IJ
AegyptioSy licet loge numero fuperiores,
-vtncuntyfugant^Cfdunt, (§* eorum C/»
Sìris cum ingenti pr*da potiuntur,
pag. 213. b.C
fauci Chriflianorum mi li fum interfe*^
Bi , p luref vuln era ti 2 1 J • C
Cumfhis DiictbustperaBo belh^in Pa"
triam redeunt ^ 2 14.»-
Chrijiiani Duces]j ex diuerjis Frouincijt
adfacram expeditionem pergètet,pro»
fé Bizantium , ©• pofìea in Bithini0
conueniunt 72. b.C
Milita- Crifiianoru numerus.7Z.c.\o2.t
Uiceam obfìdent^ •jx.z
Uucum fiationtt circa vrbem Niceam .
pag. io8'2j
Cognito per Solimani Kuttcios à fé cap-^
tosy quid aie pareti prò tuida Nicea,
TeloftPrincipem acceleranf, 77.1
"Eorum virtuf in pugna pro^e Niceaj%.c
SoCimani militesfugant 79. a
Zorum conjiliumpro nona Niced obfidÌ0
ne S0.2
Uiceam cum opfidts captis Crtce Impt'
ratori tradunt b.2.8y.<l
Diuidunt exercitum in duas acies 82. b
"Eorum virtus k Solimano laudatur ,
pag. 84. b.C
jpifidiam tranfeunr cum militibus 8j.*
Uinttochiam TifidiA vrbe tcndunt gy. C
Armehi ad eos miBunt Nuncios . 8J>.b
1 1(5-4'^
Duces ad Armeniam maiorem cumuti-
litum ccpijs etittt Z9. C
Armeni in eorum deditionem voluni*--
rie veniunt 8p. C
Ducutn progreffus felicifflm* referun tur»
pag, Po. a
C^/areamftratìdtntibas oppidanis , ctt-
piunt po.b
Marfen^
I N D
ÌJlarfen^ cf Ciipior e*pium, 9i . b
Rufia'» valltm.ho/ie tnHnitam,tapiunt
pag. S>j.C
Orante GojfredOf Aniiochiatn ohjìderi:^
Aecernunt ^8» b
C-hrìflianornm ceda ^ caujà vniut equi
fugientts IZ4 L)
Jl Rege Ae^pti legati nd eos mittuntHr
Auxiiittm tiittntri Perfat affertntes.
fag. 124.C
fieiponfum gerjtm^djegatcs di9i Regis.
PH' iM-a
'Jl QhriHinnis "Ducihus mtnentur Per/»
rum in fi dia s. 1 z j . C
Coffredum, ó* Bo/imundum tentra Per-
farum itiftdtns prtfìciunt l z J.C
^oamundum, CJ» Tolofi frincipemfrA-
ficiunt^^quo frumentum à Genuenji-
tus adttecìum portetur in caRret—, ,
png. lié.c
Turrim À Mufer» «hlatMUi capere toiìi-
tuunt 151. b
JU» w noBe occupnnt, ^ vrhem ftmul.
fag. . »3^-.^
jifi arcis tnunitijfm* exf^ugnationem in
tenti Ij4'b
Militthus pugnar» cum ferfis facicn*
damypronunciant ij^-C
liilites increpttnt fegnes in armis ees ap
fsUantes 146. b
Tifforia, (^cftjfris hoBiumpotiuntur.
pai. 147.0.148.1
Legafoxmiffunt ad Graeum Imperato-
rtm,vt deplurtbus agtifzt 148. C
fer legatos epem a GrAco Imperatore pe'
tunt yad fubigindam luAAam. i^i.Q
In Antiochiam, peHe extinHa^rediunt.
pag. _ I5 5.b
Marram, vrhem' aggrediuntur , oppidn-
nis oppugn^tntibus i f j . C cum quibus
atrox pugna Ij6.a
Yrbis tnrenia occupant iji?.*
Oppidanis Marre ex Fpecubus , igne in
earum orthus per Duces,^ milttes ae
cenfo,exeuntes,interfìcÌHntur \^6.h
ììierofoìymam ire flatunnt 157. b
Boamundum in Syria eitis cujìodi* relin
qunt 157.C
Judiam verfiiS proficifcuntur 1 83 .a
Q*Jkrtamfrope,Aman,ó' Calam$lam»
E X.
i^tfirum Vriespitttnt iSj.l
Qommcatumyó' munera» TtJtsytnetM
duntibus.loAbent l8jb
In iJjiììiciam Regionem ingrediun ur.
P^S- i«j.b
Barb iros quofd;(m, trxn/ttam prohtjenm
tetj fundum ,tum magna i ^de 1 '^^.j
Rerum Cupiam ^ Chr.Jìianoi, iella ca»
j>toSyi}.i(?cnt a b^rbAits iii4.b
Archin^Ph:nKi«. Vibem cUratn petùt,
pn- i^^.h
Tugna ibi Cam oppidanis J8j,a
Vacuam hominibui Vrbem ^apiunt^m»
genti cumprAda j8j,1»
^rtiefiatur eis Rex Aegypii ptt nuctoj^
ZI tnermes ad Sepulcbrum Accedant,
t'^g' 186. b.c
Relpondtnt .fu more felit$ ìterfaHurot ,
f^Z' ìU.C
Jmperater GrAcus per Oratores de tis
^uertiury premila per tUos non fuifft
feruata ,£kmÀ/t parta in ti Ilo non
dederint 187.*
Relponfio Orsicrilus fer Coffredum .
P^g' J87.a.b
Oratores prtdHH ab ijs petunt, wt vltr»
cum exercitu tidantyér Irtiferatorttn
fé cum fuo exercitu illts cehiuncì»ri^,
f^S- 137.C
T):£tn'tunt$nter ftDuces f le, di^x^
Impiratoris oblatione 187. C
Ncminaturaliauii dtjfj^jtiens ìj->.C
ConciliantHr^quia alij patantfe contr»
">^' J88.a.b
Ingenspréltum cum Tripelis pr-fide, (^
Barbarsi 188. b
2 Dos vtncunt , & fug/int, (^ à Irincipe
aurum, commeatumy <^ captiuos ha •
*^«' 188.C
Qifzream, Paltiìin* Vrbem , xeniunt ,
tH' i8g.b
Diem Pentccojiem soUmniter celehrant.
P'^S' , 191C. Z4j.b
Ligditm Vrhem perueniunt ì9i.c demd»
Ramam . ,l,td,
Vgonem Flar,dr£ Regulum adc-^w^nà-
dam Rama)» mtitunt \gi.Z
Veniunt Emaus, Syrts KicopoUm 192. b
Mcnentur per Nunctos a Crijìiar.is Be-
thlemittSy vt diffd Vrbi dent opem^né
hi w i-erfii
M Perjts fjCf4 tempia encriani»r i9i
TuKcrcd im , ^ m:dtos etjuitcs mtclunt
ad B-hleff» ociupand^fn i9Z.C
^d ahjidiiiidj^s tiierosolynas prò feci t .
pag. i>)^.b
Yrbem pridictam aggrediuntur fine fc*-
Ln,^ machmis 19(5. e
Jortiter Cam Bìrbaris dimicant tbid.
Qalir.t yef etant, jnachmaSjjcalas t &•
xtneas par^nt l^);. a.zjz.b
Cpem à Genueiifihus , Vemiis, éf Pifi-
nis f.abcnt.ob uè eia ab eis fi-H?nenti4m
•vinum.ó' aliabjllo necejfarta. 198.
a. 753 C.15+. a.b
'^r die ante Hierof lymarum oppugna-
ttonem, nudis pedibus,pofi Sxcerdotes
mi Montem oliuarum f.p pi ices prò fé-
Ut ij^p. c.z57.a.b
trt:oldi Sacerdotis Galli ze,baad eos ,
fr» mutua dileclione . i^^.C. Zoo.a.
fugnandt ,ac perpugnandi varijsarti-
ius, Ó' n.odis vtuntur Zoi. b.C
Kocìis aduentn ad calira redeunt.ZoZ.b
Luce ixorta aioppugnand^^m tertio Vr-
bem alacri, Ó" foni animo redeunt\,
pag. zoj'b.c. z5o.a
Jllacriori animo fiunt^oh peremptas v«'
n.Jicis zo4.a
Atrox pugna cu Barbaris Hierofo'ymas
pripugnantibus 203. C. z<^o.b
Yrhii ' iBorta potiuntur 205. b.c. 7o6. b
Die fer.uemi ad Sepu!crumc^ CcluariA
lociiniy fumma deuotione^^-'lttcrimis
lotum explent Zoó.b.ZdJ.b
De Rt^e Vrbi^ ^ toii prouinctA, crean-
do c.gi^ur. 207. a
Ygonis Fi indri? Reguli ad eos oratio.
pag. 207. b. zoS-a.iop.a
lUi Duccs referun-'ury^ui ad Regnìi /«-
deét CO' fiderati funt z66. a.b
Gof, edum in lude* Regem vnanimi cS-
fnficreant zop.c.z^^.b
jld Sacrum Sepulcrum cum Goffredo eh
Bo Re'Teeunt. 2.09.C
Con'r* Aejypiios fub ClafdaU eorum
Duce tugnant , G''jfredo Rege 21 1- a
21Z. 117
JLtvjbùos nwnero loqe fuperiores vtneut
fugfinf, c^dh^it & eorum caiìrif pò-
r N D E X,
ttuntur llj.b.e
Qum f^is cop'tjS.peraBo hello , in patrii
redeunt 2i4.a
Qymber à Goffredo fingula ri eerjami»::^
vtacuur ^fid vtuus ab eofiruatur Zij.i
DAmafcus ai Alayfio Calltrum Regi
obfidctur i>3-*
Diffoluitur elfi dio culpa militii Bai dui
ni Regts ibi,
Dauid Rex Hierufalem , qu* HierofolymA
7i»men habet,ar/ipUficatJi)?^ faput Regni
coriftituit . ^•L-:».»»'.. 194'C
DEI ope datur ijs vicloria y ^ui "viri bus
impares , ^ huf/^r.na virtute lincerei
_ aon pùffunt 1593.172,3.5
Human* res cun et funt 139. iì. 172 C
Diugenes Greci-; imperans magnam in A-^
fìa poteslatem habuit 30. C
A Rege ferfarum Be^het nomine in bel
lo fuperatur,&capitS:r ji.t
. Humilis, c^ in Ihdtbrio tius conditio i»
captiuitate 51.JI
Dimtcìitur, Ó' Bizantium redit 5 i.S
Oculis deinde , ó" Imperio a fuis priua»
tur 51 b
"Dirrachium Boamundus Rex Apuli* ap-
pulit 70.C
Dtices CrifiianiiXide Criliiani Duces.
•Duellum ad purganda crimina olim per-
miffi-.m, nunc amanita Romana Eccle-
fiadamnatur Z73«t>
EMaus poUea Nicopolis diHa ipi-b
Ciuitns Raleflint 246. e
i^Lira in Euaì:gelio in operibus Chri-
fli ibid.
Epi/copi captis SyrieVrbihus affignantur.
pag. 14^. b
Ernoldcs Sacerdos Gallus zeiia facit ad
Duces, ^ mtlites Crifliunos prò mutua
dileciione^^pro iniuriarum remtfftone.
f^g. 1P9.C. 200.a
Hortatio hac ad al'os refertur Z5 ".C
EufrAtes FlumenceleberrimHin , (avaria
ci US Nomins i i5.c
I N D
g'uffaekius frdter Ooffredi inter sacri tei-
li Duces xj. I
Comes Gojf'ediefi in »J>^u^Hatio?!e Hie
rofj ynarum Zo^-.b
frimus cnm G ffreJo motni/t diB* Vr'
bis occupAt zoy.a, iój.a
ehm Tancredo adoecupandatn Sama-
riam mictitur 210.C
Beuocat eos Goffi e^us , vt cutn alijs Du-
cibtis fnt cantra Aegyjiios z 1 1 . b
ixplorateref à Solimano tJiceam m-ffì i
. Criflianis capiuntur 76. C. variaiur if%
noiis 108. C
• F*tentur,qu* Solimaittts contrs eos pa-
.- ret. 77. a
txercitus Chriffiani A'itiochi.^ pugnjtntis
€itm Ferjis forma, & ordinati» 1 4 j . C
FAmes magna in exercttu Chrifitan».
7E.t itCYum miliìibus Antiochtt ohfffis.
pa7' 1^(5.0. 137.3
CarncSy C^ caria e<]uornm ^a/ìnoi um , (^
aliorum animalium coquebant, ^ e-
debant 157- a. Ii59.b
f arnia Vtbs ptope Nilumpo/tta à B i lani-
no Rege Ittdei 1 I. expugnatur. izr.a
TlandriA Renjdits Vgo Vrbis D. Pauli Do-
minus , vide in ver. Vgo .
feemins rr.ultéipregnsìntes ohfiis anftetate
fcEtus ante dccretum tempus edere cogun
tur ii4.b
'Semine de Chrìjìinno exercttu milttibns
oppngnaniiius Hierofolymas cfrm fe-
ri: nt loz.a
Ttlc! tts AndegatÙA Vrinceps Rtx I V. Iti-
de&fuccedit B^ldutnoJ 1. eius Socero .
fag. 712.3. i7^.C
Zius coronationis tempus ponitur. 275.C
MorititroBatio fui Regni anno ex ec^uo
pYclapfus 2 2 7.3
Corrigitur hoc in notis ,vt xi. annum Re
gntatfrgertt 27^.^
litis olii fi s iè pus pYtc'fi mpo' iti.'r . il i,
epigramma in etus tandem , ó» obitu-
pa^. 2 76.5
fortuna humanas rts fgpe voluere foìnit,
pai. 154. a
EX.
DVKAì^CltCt Umplum in Uinlé
Syon lìierofo.y ni$ i95.t>
ChrtfJo vitA ffììilis fuii t9j. b.C
FulcherÌHt Qarnottnfis saeri hdli scnp-
tor ó. C
G
GAÌilAa pars ludi A iPo.a. varia tur im
notis 24,. ,|
liAc proiitncia, qua à Baìbtris def.tHt-
rat , à Rege Gojf,edo Tancrcdo dov
datur. 2i4,b
Baldainus Rex II. e.rm à Tancredof;bi
adhuc infenf,) habct i 1 8. <t
Galli quidam cum Germxnis Militibus fi»
ne CI ras Ducibus ad sacrum btllum pr0
fcéfi, eorum progreffi.'s xj.C. 38. b.C
In Apuliam, feHo itinere,teniunt jg.c
lunguniurillis Ducibus qui rum CUfì»
in Grgciam ad facrum bellum ibant,
Gaflusde BcrdeìK,feu Biterfcnfis Callus
cum centum e^uittbus ,loiq:> peditibus
pro^è Hierofolymas pecudum predam ^
c&fistafloribi.s igit 194.3. 247. b
Maiori B.irbfrorum numero ron valem'
tei refislere, preda relicìa fugiunt.
ibidem .
A Tan credo j eiufq. militibus recupera-
ta 194. b
Gateon Porfus Co'ri<^itur Ga^eorum 142. e
Gauferius Gallus Cancellarius partem fit-
cri belli fcripOt 7. e
Genuenfcs tn [.ero bello, (^ copia s, (^ ope-
ram pr£/?iferunt yz.C
Frumento nauibus adue^o ad portum
prope Ahtiochiani r.uncios miitiit ad
Chrifìiancs I^aces \i6.C
Grano, lino , e^altJs ad porfpim lopptj
zieflis, Ducibus figni^cat , vt tute ad
caffraferantitr i9J?.3. 254. a.b
Ior!:m trirevjts, qtt? adprAdam lonvì À
portn alicrat metu AegyptiA Ch.Jfs
in Syriirm rtdit. I9<\3
Machtr.asjio} eas iurres,fcalaspro chri
ninnis perfìaunt ic<7 4
Balduina P.fe ludcAl I. in extugnatt»
fé Cefììci 0; cm furunt. 2 7 9.b. i;?.!
D. Gl'or gij MartiÙHm in Vìbe Ligda celi-
tur 74j.a
Zik^
I N B
Xius mitrt'trìj virifas e t:^ firma tur 2 4 J . C
Z4<5 a
eSermani Milites fi.h Gtialterh , é* Tetrt
Acremita ad bell:im facrumprofecli qup
cgerunt, & pajjì futrunt , lidt in verb»
Gh'ilteriuSj (^ in vtrbo Ftirut Aertmi-
tO-J .
Germani Milites fub Codefcao ad bellum
fucrum prefetti , eorumq; namerns, (^ e-
xttus, m vtr.Codefcans.
Qtrmani alij.ó'Gaìb mtlites Jlne certis
DHCtbtiS adbfllum facrum 37.C
DuBores ecrnm nominaniur. ^z.b
Inter hos milites *tiam ludici quidam sa
ero fonte abluti éi.b
2» Vngariam zeniunt 37' C
Aditi* à Rege fibi negato ferro vi am fa-
cere decernimt 58- b
UunKos in pugna fuganti^ occHuni.
pag. 38. b
Calemani Arcem ob/ìdent 3?-b
Jiuentes e pontibns^in quibus erant,fub'
tncrji, fugati j^ occifi 38.C
In Germaniamt qui super futrunt ^r e in'
fecia redierunt 38.C
Calli vero milites in Apuliam veniunt .
pag. _^ 58. C
Certnani alij Equites Antiochia mari prO'
felìi vi peflis affetti , «0» nulli obier^^,
pai. IJf b
Sibelts Vrbs Phoenicit in litore maris diui
. tijs locuplex ijl.b
Varia dicl& Vrbis nomifta t^ i.b.C
lllamGojfredusobftiet. l8f.C
Jgius Princeps Goff'redo aurumtó* ciba-
ria ojfert, fi obfidionem foluat. ibi.
Auri quantitaSfVtfupra oblata refertur
pag. zji.C
CO¥FREDVS LothAringic Princeps inter
facri belli Duces . ZZ C
Eius virtus fum'ne laudatur. ZZ.C. Zj.a
JiÌHS mieter Ida Comitijfa Jj-b
Cum maiorimilitum manuin Vngaria
p^erutnif <<4,c.óJ.3.98.C
Kuncios mittit ad CaUm^^num Vm^^aris
Rt^em prò aditUy Ó* comeautu haben
do in itinere <5j.b. pP.a
Ifuncif ab ee mijjl ncminantur P^.C
Hundos eedem temport Rex Calemanut
EX.
ad Gcffredum mltfìt ^f.b
Cum 300. Equitibus profeltui à Reg^^
honorifice excipitur. 66.Z
Datisobfidibus aiitum cum sttis per^n
gariam obtinet 66. Z
Ad Malauillam , Ó* Belgrautm venit
quiete^ {$• eommeatum habet. 66. a.b
Huncios mi/tir ad Imperatorem Grecitm
BixMntium qui captos repcttrent .
pag. 66. h
Capiiuos Kuntijs Goffrè di rtddit . 66'C
J'er Nunties Imptratoris ro^atus negai
BizAniium tri 67-^
ìi egaio ab Imperatore commeatu, mili-
tes per eius agrcs populanfurój.Z.^p,
C.nu. /^.vbi precijum depopulationis
tempusponitur, ne ingens prada.
ter Nuntios à Gr*.co Imperatore mij^os
amnium rerum copia obtenta a depo-
pulatione defili itur. ^j.b
Jmperàtor Goffredo negante colloqutum»
jirmisintum inuehttj (^ cibaria prò-
hibet. ^8.b
Milites Goffreii pugna eie militibus Jm-
peratoris faBaeosfugant. 6$.X
Ad Imperxtorem eius filio,ohfide accep^
t0,profccìus honorifice ab eo accipttur
C^ infilium adoptatur 69 C
£idem petenti, vt Goff.edus qu*rend(t^
cn bclt'ó cifra luduampro di£lo Impe»
ratoreretineat, Spem dat. 69.C
f.trum eopiam in Caflris ahundì habet,
pag. 70.1
Ter mare clafiem transfetat in Bithi^
niam 70. b
Calira locat prepì Calcedonem 70. b
In Bithinia cum eo omnes alij "Duces, C$»
milites ad facram pergentes expedi-»
tionem conueniunt jz-C
In pugna prope Niceam confirmat rnili
tesy ^pri.lium reftituit 78. b
Nicennm procerum virum in Mocnijs Ni
CA*. sagitta transfixum prectpitem de
dit. 8u.a
Diutfi exercitu , medittatem eius ducir.
pag. 82. IJ
Cantra Solimanum cum Boamundoacri
terpugnantem dimicat. 83.C
Vrfum , cuius morju grauiter sanctus #-.
rat, gladio perimif,ideoqi is fgrotus,
8p.a Orati»
I N D
Sfitto ea-f xd Dueet,^ Militetfro o^-
fidenda Autiochin 9^.C
JEx *gritudi'ìe ad bonatn redit vatetudi'
n':m 1Z4. C
Cum Boamund$ cantra Perfaru infidiat
preficiiur izj.a
V.orum militi* cum Perjis atrox pugna ,
f^Z' I i5.a
Ttigant, (§> occidunt Ferfas \z6.b
Ce forum Ftrf.irum numerus \ZS. h, va-
ria tur in notis . 1 54 .C
Zius oratio ad Ducerì izj.b
i ttrfts inopino prilio '*gzreffus,fugat,ià^
occidit ad quatuor mille \ z^.a
garbar um fibi infenfam i»pr*lii> peri-
mi t. ijo. a
JPer/jsfugat , Ó* ingetem eorum claderm
fiicit Ijo. b
£ius in bilia glorio/a facinorx^ . i j o. »
Antiochiam cut» ixtrtitu in/rat, ^ e»
poti tur ijj'C
Turrtm Ciuitaiis , quam Ferfi. adorti e-
rant, tuctur ijó.b
^tus milites » Pe)fis fub Antiochia fu-
gantur ijó.b
Mediam exereitus copiam in pugna An
fiochi*, ducit I4J.C
Vcrba eius ac monitio ad milites 144. a
Eius confi Itum , a e rittts milita ris. ibi,
Aftrts. Prtnceps per filium , qucm obfi-
dem mittit , ab ea petit opem contrx^
Robam Perfam Ifo.^.b
Exercttut parttm par/tt ad eius opem .
pag. ijo.b
K.oboe milites inuadit,fiperat, (^capti-
Hosrecuperat iji.b
Faneratium , C^ Conaciltum regionem
perturbantes inuadityó" forum oppida
abfidet, expugnat, (3* diruit 1 5 i.a.b
Jl Mercatonbus Italis,& Gallis cibaria
in pertum veóìamilitibus necejj.tri»
conducit iSj.b
Cibclim ThoeniciétVrbem obfidet. 18 J.C.
r^i.b
JLurum , C^ cibaria fibi à dilfs Vrbìs
Principe oblata Ifemit^tè* acrius obfef
fes -vrget 185
'Ab obftdient,diutius in la meraius, dt-
fcedit l«6.a
E X.
Suasu etiam Toìofi C$mit'ts CUftlitaif»
dion em foluit. 1 8 5 . b
Cognita certa diSfì Cemttts fraude im
Confilio datOtinfamem eum deciarat,
ibidem,
Re!ponfto tiuf ad Orctores Imperatorit
GrAci mijfos ad Duces. J 8 7. b
Refundit in eum querimonia! 187. b
Cum alìfs Ducibus Hierosolymas ad ob-
fidendum p rofeBus 1 95 . b
S.ÌUS V rbis oppugnationem adpoHerutm
diem pronunciai iP^.C
Cum alijs Ducibut , ^ Sacerdolibus fa-
era deferentibus nudis pedibtts ad MS
tem oliuarum fupplexperfeUut. i^9,Q
j. Z7.a.b
Machina ad aliam Riero folymaru par^
lem ferri et mtlittbus iubet 2o l . i
Jn oppugnatione di^s Vrbis 201. b
Noàis aduentu cum alijs DueibuSy^mé
litibus ad cantra redtt zoz.b
Militum ardorem vidis,oppugnationem
in craffinum diem e dici t ZoZ.C
JEius verba ad Duces , ^milites 20 j. a
Eusìachium fratrem in oppugnationem
Comitem habet 704 b
Ghieniam infìgnt ve^um equo ex Mon-
te oliuarum de fendere "vidtt Zo4<b*
T61. b. vbi quis fuerit ajfertur,
Eumà Deo miffuminfìgnum zicforis
clami tat militibus^eundem ojlendens
p^g' ?04. b
Excitat eo fìgnofcj^os milites ad pugna,
P*fg' to^.C
Eenoacpaleis muro Vrbis fu!penps igni
inijcere iubet 20 J. a. 2<52.C
Vacuo inde muro ab oppidanis reliéfopri
mus cum fra tre mcenia occupa t Hie*
rofolymarum Zoj.a. 26j.a.«/y varia»
tes confutantur ^
Vrbem irgreffus cum milifibus tncredì-
bilemfacit hoflium cladetn 2»j,b
Stquenti die poR Vrbis Hierofilymaruta
expugnatienem , cum alijs Ducibus,
(^ militibus'ad facrum Chriffi Se"
pulchrum,f^ Caluari* locum fumm»
dcuotioncy ^ lacrimts xotum explet,
pag. ro($.b.2<55.b
V nami confenfu Rtx ludie eligitur.
fa^, 2o^.b. Z66. b.f
I«f9
IN D
%im '6Ì X ii^t tVHHifAÌUtant Z09.C
jld Steri Sepuichri Aedttn tum «mni^
busproficifcttur lo^.C
C0r»>mm suro gtmmifcj'y difiinBum a
B^éimi Fr.;fHlefi!?i cbUtam capiti fu»
ifnfent rtcn/At quitt ChrilÌMS Ipine/i
poriauit ao9. C.267. a.b
ìidtra eiut rtligit, (^humilitaf in DtS,
thid.
Yniltis fnit , vt Rtx %66.c
In tius tandem eftgramms xSy.h
jiltxéindre Magno cojnfardtnr , (^prA-
fertnr 210. a. b
j^//4 in Goffrtii laudem curminx^ .
fig' Z70'C
iefi quattuor , vel qiiinque dies oh eius
toronarione Vrbanus li. oBijt,^ in dt
uorum numero relatus 16 j. e
TsnCredumy C^ EuSìachium sd occupa'
dam Sammariam mittit , 2 lo-C
J^efdem reuocat,vt cu alifs Ducihus cen-
tra Aegypiias copias , ^ earum Duci
Clafdalam pergant zii.b
Ducentorum Equttum k fé mijforum 0-
pera quedam arme t a , greges , pafio-
res, ac ttiam militss,qHÌ cuflodihant
eapit. 211. b.c
jthtUts tiudit Aegyptios male in Chri~
iìianos affecìos,non procul ejfe, qua'
re S'Aum exercitum parat 2I7^
Iferbci facti ad milites hortando eos ad
fortiter contra Aegyptios btllandum.
fag. zit.b
'Vincit AaiyttioSy fugaty occidir^ eorunt
CaHris f otitur f*£io cum eis acn pre-
Ho , c-f fìraiagemcte contra eos vfAS .
ibidem .
Vifforem exercitum Hiercfolyntss redu»
cit 2143
GalU^am , qu* a Barbarti defciuerat
Tancredo dono dat 214. b
Alias etiam Tancredi ope ,/ibi Vrbes fu
hicit y ó'oppiia fibi parere cogit .
fag. 2l4.b
Jn Arabia magnam Barharts tnfert
eladem , éf pr Ada ingenti potitur .
fag. 2i4.b
Itarbarum eius Regionis Fr'ncil^em mi-
litari pr*ditt*!n zirtHtt in amicitio-^
habet IH' b.c
■;» J.Ì „ ._^
Baldutnum frMfrém , (^' to/tmmdiÙi
€um piur*^'*^ milttibus ludjam *i
explendunt v^tum profc^us honorifi'
etftifctptt 215.8
^u*dam Barbartrum oppiai 1 & ngrot
peptdatury Qp /**"■ dtdttioni adutTi-git,
fag. ri J.C
Ar/ur in litore Maris «ppidtim obfidei
À B^trbjzris munitum , (^ f* infecì\-»
difcedtt. 2 15. a
iarb^ri multa dova ti dant , «iuff; hn*
milttatemy quodhumi fedirti tniran-'
tur Zi6.%
Tticium illius pruitìttijffmum ,
pag. il6.h
Mori tur brtui correptus morbo feeundf
fui Regni anno j Q* fepultus in Aed»
Sepuichri 2l6.b
Tempus eius obitus dUpiciturin notis .
pag *70-b.
2tus laudeSy (^ gloria 2 1 ^. b
£x Bononia Gallio Vrbe natus , patrt-t
iuBachio Materno auo Loth^rengiA
Trincipifuccejfit 2i5. b
"Eius fratres BaCditinus^ tufischius , (^
Gutlielmus. 215.C
In eius laudem epigramma^ 27 1 .a b
Eius floriùfa facinora , dit erAt iuuenis
referuntur lij.Z.C
Cymbrem pr*.flantem virum fìngulart
certttmine vincetypie tamcn illumfir
uat Zi7.a
Impei'if vexillo ab Henrico Romano Im
f cratere contra Saxones habet .
pag. 2I7"C
Bleffnm Regem a Saxonibus ab Impt»
ra tare defcitis fup era t 2 1 7.€
Vnde Imperatori vigori* parta eH .
ibidem .
Ali''' plura eiufdem Goffrè di egregi A^
factnora referuntur in notis, 275.0»
274. a. b
Greci milites quid egerintyvide in zer.Im
perator Gricus.
GrA'^us Irinceps opem ferens Chrifianr»
Antiochia, cbfeffus fuafu Stephani Bit*
fenfìs Galli Biaantium cum fu's re dit..
pag. I?8. a
Vnde ohfefft Chrifiiani valde mefiti
^ag. 158. b
I N D
tionemfroJictJcituT 44.3. 54. 18
ttins txercttMS Z4. a
ttnfioniaffi ingrediturihi, 24,0.54,18
Ubi , Ó* futi mihtihuj nectff'a.fia à C/»-
lemano prtumttt Regt, habet .
9*ttf txerdtus fan mali in Tannonia
traSatur 24> 3
lifilitet fuos ab vlùont auertit 24. b
^d Balgrantm clim Taururnm veni/',
f*g' ^^^>
'JL Frincip$ dìHt. Vrbis eemmcAtuf et ne
gatur Z4.C
JiA!/ milittt À Belgrauinis plura incom
modapatiuntttr X4.C
9*lgrauinoj vfque ad vrbi prcfequitur,
fugat, (^ occidtt Zj.a
'Adjlrali<em -vrbem veni/ (um fui$ ce-
ptjs ij.a
BitAntium cum faucis ingreditur , Ó*
Imptratorem alloquitur *5%^
'^b Aleuto Imperatore Greco cibarti^-»
tbtinet , Ó' /tmicè /raófa/ur Zy. k
fetro jieremite. ittngi/ur jo. b. ^ Biti^
niam veni un/. ibid.
frepe Mttrv ad vrbem Niesam cafira /#-
cat
fo.C
Hilites inni/is Frincipibutper 0gros di-
fcurrun/, d^predantur ^».C
Oppidumprope Niceam objtdent , Ó* ca-
piunt cum magna cade j j.a
'^ Solimano pugna faBa capiun/urfu-
gantur t O^ad vnufn c^dun/ur.
paf. j^.b
tfeuam pHgnam in Nicéam prfparan/.
PH' ^ 35-c
Seditionis auBores referuntttr 60.C
X ^cttm fugnam cum Soltmano habent
xtndi^uevallatum 34-?^
iuperaniur iterum à Solimano Cfde xv.
millium. JS.C. 5o.C
Gnibertus Abbas /aeri belli Scripter .
pag. 8a
9uido GalluSy Balduini iw.forere in ma-
trimonio accepta in lude* Rtgno fucce-
di/ 9. Rete ti^.C
Comes olim era/ TiBauenps cegnomè/o
de Le/tnio 778.C
Jf« i>illi,ne( fatis artiètés prfffanj im-
E x;
/ rtiden ter /e gn/f ihidt
Tripoli} I rinceps Regi Jtmtetfì/tmulam
tus, animumhnbe/ tllum gratti ma--
io A^ fere azj. I
Sfiladwus Rex Aegypti magno exvr ritta
mrtna in Guidomm conuer/it, (^' lu^
deam fopula/ur ibid,
ti4X À Tripolii Iriruept tottira Saladi"
num iipem p ttit. ibid^-
Collii t/s fignii ^ imp ari cor ditìor.e loc/ .
<^ miU/um cum S a ladine Mn^i cat,
P'^g' 2zj.b
^rinceps Tripolisprimus inhcflem pr»*
peranstfua actepatefaBa^ hiiìi tram
Jìre pati tur ibid,
Rexalijqi Frincipet inpeti/tatet» Sala»
dint veniun/ $bì^
Kiero/ol/maf perdit À Saladine eaptat,
P*g- My.«
Epigramma pre huius Regit Guidoni$
'Epitapbio ^^9.\>
Cuillielmus Tyri Archiepifiopus [acri bel»
li fcriptor egrtgius. 8. b
QHillielmus Britannns vir élarttt in/er s»
tri btlli Duets %i^
H
HAlipha Aegypti Rex CkriffÌ0Hft im
ludta odtt,(^ per/equitur . 5 i.C
HaBa cum tjua Chrijli la/us fui/ transfi»
xum reperitur 1^8. b
Solemnis proceffit fìtcHfn ea à Ckrifiin»
nis Aniiochii Ij8.€
Modus reptrtd lancea 171 .b.c. rtmif*
fiue .
Cor.f.rmatio miraculofa prò diBa veri»
tate I7S.C. ir^.t
hfufiApha Baffa ferrum diBd haftdRo'
mam tulit. i^o.t
Hentfcus Romanus Imptrator Coffred»
Jmperij vextllum da/ in belle centra Ss
xones iijX
Heraclio fub C*/ure Remanum Imperiurm
fere cet/cidit io
Hierofolym* Vrbs totiut criitis clarijfma .
fag. iJ>4.C
Varia eius nomina^Jitus , prtrogatiua ,
forma, dirutiotrejfauratio, & Domi»
natut ì$i'C. x95.a.b.c.247.c.248.b.
< »i9.
I N D
Templum in enfulcherninum ab Mero»
de Anitpatn conditum. I^j.a
£mLiareT Iochs prof e vrbtm Celebris m^r-
te ^hriiìi \95.a
jf Barbarti munifur. 19S«*
Turrts Dauit ^ro Arci d^firnit .
pug. iPf-b
TemplHm aliud nobile in e* Deo dicatit.
pag. 19^'^
jld hunc Vrbem objtdendtim profictjcut%
tur ChriRiAni miUtit I9<5.1>
Cespi* obfiiionis tetnpus ttff'ertur, Zj l.b.
c. 197-a
Chrifiianorun objidentfié numerus af^
fertur ibid.C
fugna inter ChriHianos, ó* Barbaros.
pag. 195.C
Op^id^ni contro, opera Chrifiianorù va»
rif generis machinas erigunt I99.t>
Jiegis prtrnijs allicii an'tmofiores ad tue
datn vrbem 15?^. i>
JUuius jrhtsot^pugnath à Goffredo adp»
lierwndie'rn pronunciathr 199'C
Machinas adaltam dici* vrbis partem
Gojfì edt tujf* milites ferunt 2o I -b
iecundt oppugnationis di£l^ Vrbis ardi"
natio per Chrijlianos 101. b
fugnandiy é' propugnandi,varij modi,
^artes referuntur Zoi.C
hlox oppugnationem abfiluit Chrislia-
nis ad Cafìra redeunttbut xoZ. b
Tertii^, ó" atrox pugna cum Chriflianis
vrbern oppuf^nantibuf 20?. b.C.204a
Venefìc:; du ? anus , cum putliis oppida-
nis tutamen kproieclis per Chriftia-
nos lapidtbusfuo beneficio poUicentur
pag. zo4.a.i6i.b
J[t hpidibus per Chriflianos excujfis ;■<?-
rimuntur 204'3.2'5i'b
Qpfidtni Chri^ianos increpant pugna
fif^s » é*'^^ "Victoria dejperantts.
■ paz. '°'+:*
To''?''", ^c paleis vrhis muro fu^enfis in
bet G)ffredus ignetn inijci . 204.C
Yentus rfflins fumum in opptl^norum
ora fertt vnde hi vacuai muros relin-
ijuunt 205. a
Gofredus eum fratte primi mcenia vrbi4
EX.
occupant lof. 1.2^?.i
Qhrifitanis muros afcendenttbhs oppids
ntyó» Barbiri eos deferunt. joj.l
ChriRiani lertfolymis caj tant , éf* ma»
gnam Barbarorum faciunt ctdem .
pag. Z05. a-b
Huius vrbis expugnatio, C$» Chrifitano»
rum vigoria fiquuta eft die vencris »
€aq-y bora, qua Chrifìus fuit Cruci af
fixus, 2o<^. :>.?^4.a.b.c
^nnorum dinumeratio ad tcmpus dilla
expugnationis , 76')-Z
ì.xijt e mantbus Chrijiianorum foli S?.
annosy à die quo capta effper Goff, e»
dum oliojo^i Ditces 279.C z^o.l
I.t venit in ditioncm SaladÌKÌ, qui pojt
longam objidionem eà vicepit, ix%C
Horredinus magnus •iyris Princeps Buldui
ni ili. exercitum superai 222 i
Eias tnilites ab eodem Balduino III. cl/t
des pattuntur. 222. b
Negat futs Chriflianos perf^ui dtfun»
Bo Balduino III .illorum afflicìiontt
mifcrius zZj.b
Humnt à Germanis,^ GaUii militib>4S fu
gantur,(^occtduntur ^S.b
Hunfredus fìlius Rcdulphi HoamundU A-
puli* Regé adfacrum bellum fequitur ,
pag. 63. b
Hunfredus de Moniefcabrofo Beamundum
Apuli"* Regem ad facram ex^editionem
fequitur <5j.b
IAcohus de Vitriaeo Cardinalis faerì lei
li fcriptor 8. b
lanneterum portus non Lannetorum .
pag. 24Z.C
Ida Comitijfa Gojfredi a Loiharingia ma-
ter 5J.N.772.C
Icclefìam in Villa Genapia Affligen^e»
fi bus donat 53«b
Orta tfl de genere Qarlomanni 273. 2
idumta refio lud** i^o.a
Ignem ojuida Sacirdos iV>^fus intra f^et exit
prò conf^rmanda veritate lance* Chri
Ht Antiochia reperì* 278.C
JZ^'ì Ó' ae^ua ambigua critnina proba»
difoUtum 2 29.3. b
in ^u»
! N D
fméfu0 plnrium Uctrhfn eonfuttudints
rtferuntur ièi.b.C
imperAtorumGtrmanorumtnorts iz.b
£.omanos lontifites per/equeBantur ,
ibidem,
im'peratorem Grecum AlcxtHm ncmin^^f
/»#/« Itttrn hortatHr UÀ facrum btllum
pag, ^ zj.b
Stnsgnè is rtl^ondtf, vire/^^ sust,Mc ret
fellicétur ibi.
t'des tUius Principibtit Chrifiianis fu"
IpeSìa 7^.0.54.5
ter nuncios reprthtndit Petri mtlites,(^
rerum coptAm tts poUicttur jo.a
gdffffim Imperatcris ob ininrias M/ile-
uìUa fnàas . 58.C
^nticejk/ctpit GuMlterium i & Vetrutn
Aeremitnm 1 /j.b. jo.a
Cenfulit yfeuprAcipit Petro AeretKttSy
vr Mare mtlites trf.iciat . ?>'«33
fetri Aertmite prtctbus iubet Solima-
E X.
licens iter ', ^Q.t
Inferi flit Boamundo vti fitto ÌLolerti.
fig' ^ 70. C
Jnjrdiss occulte et para t 71.»
MiUtes ti US Boa mundi coptas f-ggrcdiU'
tur 7 1 . a. b
JL milittbus Bcamundi fugatitur^cai iti*
tur,^ cccidtintur 7 i.C
Boamundum , ^ alias prtcipuos Di.cet
benigne exciftt. 7i.b
Nicea cum aìijs Oppidis ci tradifttr.HZ.b
Legati à ChrtfìiaKts Duclus ad (t.>m
miitiiKittr. 148.C
Chrijìtant Ducts oj em p. d/hligtndà Im
dnamab topciunt 148 C
ì^egat Legatis ofem feirt l49>b
PercratoresadChttntatìos Duce: deeit
^ueritur parta in ltllor.tr futfiefbi
dai A ÌHXt^t-i promijfa, ó= «ffirt se ei$
cumexercitu contunilmum 187. a.C
"ReifonfioGoffrcdi adeos 187.*
noy vt ab ot/ìdione dtfcedat. ^6.z Imperatores Grttci Gertttattis Imfer, infetta
Tgontm Regis Gallt* fratrem curri aIìjs
taptum rettnet. 4j»C
fisddit tUosnuntijs Coeredi eos petenti'
iht éfi.c
9.*gatper nuntios Coff'redumtVt Bituin'
tiuttì veniat 66.C
fi li.b
Corrado Imperatore Germano licit !pli
dide Biz.atij excepto infidias molitur
Gr*cus Imperator 222. C
ladem gerir Alo) fio Trancorum Rtgi.
ibidem.
tarante id Gojfredo vttaty eotrtmeathm Itnperium Romanttnj in Oriente fith Htm
tnCafìris de ferri 6z.z tacUo Imperatore fere conadit, io.
fer fuos ojfcrt Gofredo^^militibus le
taptr hy berne iemporerliruens fuh ij5#
eie confili] infidias Qhrifiianis ,
pa%. 6-j.c
tiogat per fuos Geffredum.vt vrbem in-
grediatur 68. a.b
Piegante id Gt)-ffredo, armis in euiti iiuis-
ìtityó' cibaria preinhet éS b
Mius militts à Gofredi militihus fumn
tur 6i.Z
filium ehftdem dat j-vt Goffredus in vr^
bem ad Imptratorem c%t 6c).c. loo.b
Coffì edum in vrbem f}0>iorificì exciptt ,
ffy in filium adeptat 6g.c
A Gofredo cfiurenda tn beffo , citra Im-
d*dm,pbt re feruari petit 69.C
tterum copiamin caflrts Goff'iedi abun-
dè concedit 70-^
titeras humaniter fribit Boimundo A-
fMlÌ4 Regi tututtjJedfit^Utì eipol-
radio Imperatore fere conadit.
44. b
Contemptum ab hominibus Xiahumetti
religtont *Ma%is addici is \ r.a
Htbilitztum^ ^Htain Orientale, (^ Oc-m
cidenfafe i^iuifnm t x. 3.44.0
JBr qu''% Gothi HHnniffS^ alij Barbari im
Uiffrunt 45.*
loppen varijs ne minibus dici tur T4 ^ .e
Ad eins 1^ bis p!>rtMmGeniier.ffs,(^aljf
cibaria,^ Mita milttibus neceffarf'Lu
vch.nt 15^8. «
In vrfyts Arcem ea fertintur à Chnfiia-
nis, rt à cUpfe Aegyptia tueatitur ,
/>«?. l$i8.C
IvnyEAE cónditio ^ualis ef't* ante
hcllttm fìcrum . n.C
Qhriniarornm in ea degerttium mifrri
ma ^i.c
Ploujf.ma eit.s defiriptto^^ circumfcri*
ftio i89.c.i^o.a.b.c.i4i.b.c.24z.a.li
(a JOh
INDEX.
Galilc-'t^JyS.tmariam, & Idnm&atn .
190.2. va,ri:ittir in notis nu. 18.
Jn manus Chri/Hanorum zienit . zoj.ajj
Coffredus Rex crea tur di^* Prouincu .
fag, i<^'C
LAens prope Kiee*m per ChrUfinnos
nautbus impletur SotS
ìiattts à Mari ad UcumpUuJiris impc
fitf ducuntur 8o.a
^ncea qux ChriHiUtus transfixum futt
dwtnitus reperitur felemrJs fit cu e4
frocejfio Antiochi*, ^ Chrilìi militu
étd pugn/imfe antmant. ijS.b.C.ijo.
c.i7i-a
D» e.i inter Chrifti^nesdifejft» ZZS.b
■ frtdigi» ronfirmitum veram ejfe lance£
eh ifii ZZ8.C. ziS^.a
$acerd3s.i!l?/Us prò tsliviyitatg ignem
tf2trat,Ó*exit . ziS.C
liujfapkat Bajpt fermr» huiuf Lancts
Romumtulit 130. a
Z*nitorum Portuit corrigitur Ixnnetoru,
pag. 24 Z.C
txlrones in fyluis Ph<ienici/t aBditi iter in-
ftfium faciunt 183. t>
^ Tohff Cernite occiduntur,(S* capiua-
tur 18 3. e
i,egaforuf»mufter» trip licis generis ,
pag, Z32.ì>
ttg/ttus Poti/icis ìnfucro hdlo eligitur E-
f^i fcop» N'cenps 2 i .a
// m^net PrincipefyVt hyemeparent mi-
liteSt Ó" neceff.iria prò bello ibià.
Inter Duces CUJfts ex Apulta ad beliti
facrum profrctfciiur 79.a
Jiizantium ingreditur, ^ab Imperato-
re benigne excibitur. 72. b
^tijs Ducibus-y & militum cepijs iungi-
tur, in Sithinta 7Z.b
Miliii^us eoneionem hahet Antiochi*
obfejfìi ad pugni hort*nio. I35J.C.I40.
141. 142. »4?
Cmm tIìjs Sacerdotibus fufersrm* ffe~
lis .'»dutus Duces ac militts xd pugna
herfantr I44»*
$ern4rdur»Cbri/ÌMum,/eu Scotum in
Anttochi* PatrÌAream eligit 143. A
I7J.C
SyriAvrbibtiS Ep'fcopos dat I48.b
Ei»^ obitus Antiochi*. 149. C.i76.a
Scf'uLtus Antiochtf in loco vbi lancea^
fiiit reperta 175.!»
£/«; virtus , prudenti» , (^ religio lati-
duiur 149.C
In expugnatione lerofolymxtHm injìgni
veBus eque armis clypeum quatieni
ex monte cUuarum defcendere vtfuf
ejl. lóZ.b
In diSlx Ciuitate vifus elj à multts , d^
primus murum coadefcendit z6z»b.
205. 1>
Ligda Vrbs Paleffm*. tnjigais , (^ vxriét^
cius namiìia Z44.C
Jn ex ftruxtuf corpus SxBi Georgij Mar
tirit xPi.c. Z44.b
ìf abile in ex k lu^inianmdifteatum S*
pulcrumin honorem SanBi Georgij .
pag. Z44.b
jld hanc Vrhem veni un t Chri/tixni Dw
ees ipi.C
Ligures ex Genux, & ApuliéttÓ»rn Gallim
r4im con fini 0 fitnt 255. b.C
Ligures c.v Genua granumyvinum,ó* a^
Ha necejjaria militibus ad partii lop"
pe vehunt 198.JI
Vueibus Cbrifiixnis per nuneiàs idfìgni
ficant, ib^td,
Zudiuieus FrxncorumRex, vide JLloyJìtt«
Rex 'Srxncorum,
M
MAume^us Arahs nout reìiglonh Aé
lior _ IO
Ignobilis eonditioniihomo ic. 45 »C
I.ttis annus nataiitius » (è* parente» , ^
obitus, 45'b
A Sergio Italo Chrisìiant '^ftd h*ietic»
adtutus lub
Zius falfa reltgio Afiamt'é^ Africx per •
UAftt ii.t
Rernum his artibus adepfus ii.C
Malauilfa in Patinonta Oppidum à Peiri
Aeremit* militibus exf tigna tur diripi-
tur 25.C
Malinijìtxm YrbemTancrtdus faStacer*
txmtn*
I N D
tamtne eapif 87. b
Vana, dm A Vthls nomtns x I5, a
Marinus S-ìfìutus Torfellius fcrifftt opus
infcrtpium fecretu fideltum Crucis p
Marra Vrbs^ eiufq;fitus, & vana nomina.
Ì>H' ijj.b. i79.b
£am Chrijliani Duces^ac mtlites aggre
diuHtur IJJ'C
tiefiflunt acriter Oppidani,^ contume-
lijs Criffianos afjìctunt l^T'C
Capitur Vrbs aQhnflianis, 155.1
Cfpidtini tn ^ecus tngrejp , (^ igne ea^
rum oribus accenfo egregi à Chrifi'a'
nis interficiuntur l56.b
liarfem Vrbè Opptdani dant Ducibus chri
iìtanis PJ'b
Petrus Gallus vulgo Alpinus et perfida
tur. 9} .b
jl Mercatcribus Italis, c$* Gallis cihariit-t
in portum veBa mtltttbus ntceffaria co'
ducit Goffredus. 1 85 • b
ìdons Carmelus m Palefiina 138. C
Sanófijftmo H*lieincolaiu faeer ibid.
Muferus Armenius Chrisìianus Principi
Antiochi* ^ratus ,
Turris diSieVrhis Pr^feBus iil.h.varia,
deeo tn notis 16 j. a
Turftm per filium nuneium Soamundo
cum certa conditione poUicetur iji.b
Verba tUiusad fratrtm 151. b
fratrtm ftbi in eo facinore fu^e8um ,
funno Qpfreffum «ccidit i j 5 . a. b
N
N
IctaffJ prpp'e zrbem C^jfra pfnftnt g
Petri, (^ GH^lterimtlites 30.C
V aria tius nomina 60 nu. j6
ChriRta*t Duccs , C^ milites eam obfi'
dent 7i C
Primum Cruccfìgnatorum militum />i-
cinuSy éf tempHS t^u» futi factum.
pa<r. 107. e
D/7?-e Vrbitdefcriptìe. 7^. a
A Solimano mtlitibut, srmis, (è*frumi
to munttur. tbid.
ChriRtatorum Dueum Hatienes in "vr-
ht fibjìiiend^ 108.IJ
toli>na.ttUi fubfidium vrhi ftirut.
E X,
Ktceni intra mmnis fugar* t$inf nifi ^
PH- 19' a
Eorum ohJinatio in ferenda obfidione «
pug' 19' l>
Temtn*,0'pueri,propugf}antihus fubfi-
dsartf 7P. b^
HouaobJtdiodiciA Vriis à Chrifiianis .
p^g' 80. a
Lacusprope tiiceam nauibus à Chrtjlim
nistmpletur go,a
TitBi lacus nomen affertur* i io.l>
num. i8
^urfusàChrtnianis oppugnaiur, So.b
Si.a.c
Ztus opp ugna ito?: is de fi ripiio T 1 1 . •
Kunctos ad CrtUtanos Prtncipes micìitt
prò recomponenda gz. a.b
Capitur à Chrifìianis falua Ciuium rt^
rtimq; eorum incolumtiate. gj.b
Imperatori Gnco à Ducibui Criiìtani»
traditur 8i.b
NicienftsPreful digitar Legatut Pap*;»
sacra expeditione 22. a
Nicirra Belgrauts Princep$ jó.b
Kicomtdia Vrbs 30. b. J9. jy. vbi varitLj
nomtna ,
Hix.za Vrbs fitu munttifftm»^ (^ Ciuiurd
numero infignis . a^.C
Acrtptis à Petra Eremita objtdtbus.eiu»
milites lomealu iuuat ^6. 0.27.»
Opptdani ob damna tn eorum agro accf
pta in dtSìi milites f^uiter inuehunt
tH' , i7.b
Negant torum nuncijs captiuot reddere.
P^S; 2 8. a
Cum militiiuf Pttri ingerì f 'pugna , ^
vtBorta ^^ f,
Kormafrdi* Princeps , vid$ Roberthf H^r^^
mmndtf Princeps .
Kati0,feu verba fetrt Aeremtte ai
\J Penttftcfm M'C.ic.»
{jratiò Vrbani / /. Ponufìcis ad trinci.-.
pes Qhrtflieno! , -
Orano Boamunds Rf^is Apulii ad miti
^ i- 40.C
Gratto ^olttt>at>t ad militis, ^^^j^
Or<ttio Gofrtdf adDmes^Af milites, '
^K Qratif
(
I N I
CrMth tiujd$m GofrtdÌMd DHCts .
Crath LegMti Tontifìcis ttd militts An-
tiochi^ obftffot I jp. c. 140. v/que^ mi
Cratio Breuis Irnoi'i Sactrdotis GmIU
Md Ducei, c5' militet i(j9.C. loo.a
Orstio yfe»fotÌHS Horifuio Cojfredisd
tnilites loj. a.b
Cratio Vgonis, Tlandri* Rtguli ad Dw
(ts j (^ milites de tltgendo Rej^t Jndff
28. h.lo^.*.zi/que ad ZQQ.Z
Crtntis flumen ^ variaci iUtus nomhifi-j,
f>»g. J17.C
Crontis Monsfrope Antiochiam j 55), a
Ortofta- darà. Vrbs fhctniciA t^o.Z
Varia eius vrhis nomina ièi^ó' i.? i -S
Tancrcdus illatn oppugnai 184.C.185.I
S'ugna inter Oppidanos^ (^ Chriilianos,
fag. jgj.a
C.i'f» liberis , ^ coniugibus inproximot
M«>ttes confupunt l8j>2
PAlelfins in trtt Reghnts dOJin&sl
pag. i^i.nu. 1$
fancrdtius , ó' Conacilius fratres Reiie»
ttem turhantes, 15 i.a
Zorum Oppida Goffridus «b^det , sxptS"
gnattO'dhuit i<2. a.b
^armonia diutdiwr fn/uptrfertm,(;^ infe^
riorem S9' ^9
Per Sauumflumen J4.a
farcaces Armenius y prò certa Ameni*
Regione occupanda Balduino .-.nimu;:*
facit 9o.b
§n Patriarca Antiochi* Bernardus l^a-
nus,ftu ScotHS 0 Legato^ fonti ficis digi»
tur. I48.a.l7J.C
ftrfeirum Rex Eelphef nomine Diogenem
Greci* Imperatorem fiiperat capit. j i.3
tlùres Afi* Prouincif difft jLegis ditic
nt fubie&A 1 1
ferf*:Chrilìiano nomini infen/ì ,^uod
Maumetti [elibus additti. 3 l .b
gorum pugna cu militibus Chrisìianis ,
prope Miceam yS.a
Koua eorti pug»a,ctades,(^ fuga. 84.3
ftr/AAntoJt^ habitantes , a Chriiii^nis
\ E X.
interfictuntuf f^.b
Cum milttibus Co f redi, fS> Sta mi di »•
ir ox pugna. iz6.Z
Jugantt.r abilliSy^ ecciduntur iid.b
djorum ferfarum numtrus fex miUe.
I ló'h.fed zariatur in netis 164.C
Jl Goffredo inopmo pr*lio affcBi fugati-
tufj (^ cidun UT ad quatuor mtlte »
fag. izp. a
JLtr^xpHgna^ (^ Jttrstjt tum Chrilìia»
nis i25>. b.i3o.b
C*forum numerus uh AuEiort affertur .
130. h.cerrtgitur in notis 16^ .b
Magnuttì Zquorum numerum eis aufe-
run t Chriftiani 1 3 o. C
t^ex nouasparat copias Antiochia tran/
mijfurus 131. a
Ccrbagum cum m^gno extrcitu Antio-
chiam mi Bit ibi,
TPerfr Antiochi* habitantes dormiunt
dum Chrifitani eam occHpant. 133.C
J'erf& fub Qorbago Duce,fub Anticchift
^ fuperant Chrifìianos 135. b
' Jlntiochiam ingrejft pugnat cum Qhri-
JtianiSf fed ab eis reprimuntur 1 3 ^. C
Atrox pugna cum Chrilìianis 14^* b«
I74.b. 145. a, c^* iterum 147. a.b
Tancredus cum fui s eos celerittr inufidit
I46.c.&>fugat I47.a
A Cbrifìianis fuptràntur, Ó'fuganturt
PH- 147- b.c
lorum Caffris Chrijiiani poiiuntury(S»
prddam Agunt. 147 C. 174. J?«.f a
Arcem Antiochi*'- dant Chrtfìianis pa-
ci i, z't hoFpites abirent 148- a
Ce forum Rerfarnm numerus I47*C
Ducibus QhriRianis in ludeam eunti-
tus metu comeatum dant,^ muner».
t^S' i83.b
Zos Antiochia, obfidentes Balduinus II,
Rex I 1 1. fundit 221. a
Et ex Syria expellit. ibid,
Pejiis ingens Antiochi* Chriffianos inu»-
dit I49-C. i75.b.C
DefunUorum ttutnerus maximusrefer-
tur i7(5.b.C
Equites Germani Mari Antiochiam pr»
felUpefJeabfumpti ijjf'b
Petrus Medie es Ce/mi filiht Uudtttur ,
pa^, 3.a.C
tetrtiS
r N D
9etfut AertmttA Gattus Belga natus in vr
ie monnn i j.c .velpotius exfopulis M»
rinis 4 7, a
^d Sacrnm Chrifli Sepulcrum profìcim
fcitHf 15.C
I.IHS mgenium, ^ unimus i j.C. I5.l>
^xrbarorum ttgnofcit cmdelittitem iì%
Chrifttanos . Ij.C
frmceps Chrifttanos contrita Barh^ros
hortxri deliberai, 14.t>
Vifio eiiis in fomnis. 14.C
Jiotnamad Vrbanutn 1 1, Pont.profìci-
fcitur 14. C
font ficem alloquitur I4.c.i5.i.l>
Jiitttttur Cii>n alijs ad Principes Chriftia
noi horiandos ad bellnm ftcrum .
f»g. . ^ . '<^-*
Ter Vngarinm CU militihHS tranjtl poff
Gualteriiim. zj.b.C. 5i{.a
^iusmilites MiUuilU Oppidum expU'
trnant, ó* perimunt i$.C
in vrbem Selgrauem cumfnis eopijt vf
nit 25-3
foflmodum nd Sizx.am xf>.lì
Vatis ibi obfidibus , comeatus eius mili-
tibus dx'ur Zó.C. Z7.3
Xìat in obfides VVulterum de BretoU,Ó*
Gothefredum Burel. jS.b
£tus mtLites ob inala à fé geffa in agro
Ni{z* ab oppi danis c^duntur^ ^ca'
pi un tur Zj.b
ÌAittunt Nhìhìos ad reuocSdos à Ni^iia
captiuos homines ij.c
Repu!fam À Ni{x,ePriaeipibus habent .
fag. 28.2
indignati Petra inulto , cantra Nicenfes
iehunty^pugnant Z9.5
E X.
Innitis PrinctpihtiS f (5* al/ente Piif0
tnililes per agros difcurrunt fr^Jan"
turq. 52.c.6o.b
Oppidum propt tJiteam cbftdtnt^ e?" <"<*•
piunt cum mitgna eie 5i'*
A Solimano pugna fada , capiuntf4r,fit*
gantHryò' fd vnum occtduntw ^j.l>
Noaam pugnam tn biiccam Ir^parant.
P«g' li.C
Seiitionis auHom referuntur. 60. C
Superantur iterum à Solimino c?de xv,
m::iium ^^.Cóo.C
Petrus GréLcwn Imperatorem rogar ^-rit
fiios milites à Solimano tuentur. j5 J
Jttri t^Gualtrrt mtlties JmJ eratoris
epe à Suiimzno liberati BfX.antiii fé»
tunt i6.%
I.ÌUS otit'is zo.annopoTi facram fuftì»
ptam expedttionem 47«C
Sepultus tn Monaftert» nd Mofam à f»
f un dato ibi,
Petrus Gallus vulg^y AlpinuSy vrbi Marst
prAficitur 9Ì'^
Petrus Narhone^Jìs Gallns Alhares urbi»
Preful slatuitur I5?.*
In Phccniciam Regione ingr e d iuntur Chri
ftiani iS^.b
Plures dicìs Frouinci* prérogatiu* , c$»
TCsfcitu dtgn* Z27.C
pi/ ni t >J facro bello f ^ copias, (^ operam
prffl <erunt JZ.C» 254.3.1»
pifidia : egio Cilici* 1 1 5 .C
In eam veniunt Chrifiiani DHces,ó* «•»
lites 85.»
Pons prope Antiochiam durijjìmus , ^ jo-
Itdijfimus lii.C l^oC
Ponti fix Romanus , ride Vrbani.s 1 1.
Vario Ma rtc pugna fa tta m Nicenftbiis Princeps Arabs cum R ege Goffi edo in ami»
CAduntur, ó'fugantur 23. b
Cpjorum militum , ó* amijforum in pu~
. %na curruum numerus z9.c
!Biz.anttum venite c^ Imperatore adicns
ab eo benigne fu [cip i tur. ^o.a
^utn uè dies ibidem moratur 59.3
Mare cum milinbus tranfuehitur conjì-
lioy feuprAcepto Imperatoris, jo.b
59. b
Cualterio eiufcfyCopijs iungitUY 30. b
Jn Bithtniam veniunt . 30 b.c
fropè vrbem Nicea caUrsponHUt. jo.c
citta, éi'fide effe cupit , ^ ab eo recipi*
tur. 2 14. b.c
Principes Chrifiiani ad factum bella eun-
tes. 22.e
"Lorum confìlium in ducsndis diuìfitn C0
pijs. i^.a.b
Ccpi* militum, ali? terra, «ln^ per Mar§
ab ijs (^ucuKtur 5^'C
C art era, vide in t^rbo ChriRiani Di, res,
Ptolomaida vrbsy & varia eius rovùnet^ •
fag. i89.b. zjS.b. ;?«.I4
Ad eu veniunt Chrifìiammiliies. 1 89.li
A Bai*
I N
t^i' aio.b
fyviu) Strdtonisyvid* Stratonis Pyrgni
fjrgus plnr» lots, h«c ngmint di^x^ .
f^i* 141.0
futri txtrcitut Chriftiani militihhs Hit'
f»folymé$ eppugnmnttlfMt eptmferunt.
t»l* aoft.a
RAlt$ Ciuit/n viti», f^Mfmit foftnt .
pag. ^i.a
Vsriaeius nomina li 7.3
Di^p vrhis popnli ChriffUnè Principe
Jibi fu!}eólum occtdunt 9l.b
Ciuitattm Ealdmino offerunf , d» da»t .
p»S' 9i.b
^ Jh ea tiufj. sgris Bsldftinus cum tuit
mcr*tur - ^j.a
Céntr* tum ibi eéninrum detegitur , <$•
funitur iji.C. ifj.a
jt.4ÌmMndus MonucHS SunSURemigij Peri
belli fcriptor y,c
fmimundus Gu/trnerius Greffis Ifinceps
intir /aeri belli Duces iz.e
M.*imundu$ Comt$ Tolof^t vid» Telofé
€omit .
Jntty difsentientes Tiuees nominntur ex-
pofit» Imperatoris Grfci legMtsone^.
J^étna IftUnin^ vrh eUr^ ,^0pHlentM,
PH' iPi.C
^d hane vrbem oppugnundam Chri^im
, ni Dnces FUndrit. Regulnm mi/tunf.
P^g' IPI.C
Oppidani hoc MudAto cum liberis, coniu-
gibnsy ér mAgna parte rerum sdprc
-; xtmet Montei confugiunt 19I.I
—Wlmdrip Regni» mi lite t VAcuam vrbem
intrurn ibf,
■ Ingenti predatrerumq. copia «dviffun?
fotiuntur» ibi.
fresul ti corì/iituitur Robertut Gallus .
tH' iPz.a
T^lidum in r« pn/idium relinquitur .
ptg- i9tb
tluiut vrbis Frf/ul corona mura, fémifc,
diìlinfìam Afferri iubet » vt Goffrè di
Sjlit capiti imp0iutt acp.c
D E X.
In hit Vrltm SaU/ttntét È.Ì3I ludéf II,
ehm pAHcis confugit aij.C
jl quedam Ar*b* monitui e» #4 difctdit
pAg. Zio. a
ìiAnulphustt RicAriui fì^tires Alberti Vi
/cardi neptìes Boamundum Apuha Re-
gtm dd tacram fe^iuHntHrexptditioné ,
pag. éi.h
Religi* MahumeBi tttumfere orhsm etrt»
taminauit. ii.C
AuBa fuit »b Principum Chrijiianerii
difcordiam , ibid»
"B-tuelatio dtuinttus faHa adreperiendum
haBAm f fUA latHS Chrifìi trAnsfixuim
ffiit U8.b.i70.€
Rex Aegypti, vide Aegypti Rtx.
Rex Iude£ , ^ Riero félymArum Ceffi tdut
•vnanimi cen/enfit crea tur Zo^.C.xió.h^
Riccardus Ranulphi filius Cornei de Refi"
nolo Boamundunt Apulie Regem ad /a»
cram expedtttonem fequitur . 6j.b
Robertus Monachus SanHi Rtmigij sacri
belli scriptor J.a
Robertus Normandia Prineips inter "Duces
faer* expeditionis 1». b
Anglorum militum duUer aZ. b
Per Aptiliam cumfua claffe,fj/> ali/s Du
cibut tranfit 39'2. 6i.nu,<io
Bizantium -venit, ^ Goffredo alijfq- Hté
cibus i ungi tur 7 2 . b
A Boamundo in durendis eepi/'s prcfici-
tur 8j-.a
Ad péntem fuper Orcnttad htjtesdeijm
eiendos miàitur $4. a
ttratagemate vfutpontem tecupat* 94.C.
Cumjuis eepìjs pera Sto bello inpatrtam
redit 2Z4.a
Kauigio CcffantinopoHm vehitur.Zó^.c
Robertus Guifcardus Sicardi Normandia
Duets filius Apuli* Regnum obtinet .
p»g. 19.C
Sicilie Regnum vi militari ab Impera"
tare Gr^eofibi acquirit 40 a
J.ÌUS virtutes tempore pacis , (^ beiti .
pag. 4o.a.b
/« Regno Apulif, f^Tarenti ei fiiccedit
Boamundus in Regno Sicilie alter fi»
lifis 40. b
Rfiitrtut di Anxs Btamundum Apulif
Rtg§m
I N
9.*i*mMÌ fatrsmtìc^ditionem fec^ui-^
»*»• 6_j.b
§i9hertus dt Sur da VaSì 3eam£dum Afw
ii^Regtm Md futrsm tx^éditiontm fc
%tbertusfiUus Trijìanì Boamundum Apu
lig KtgtmoÀ JAfram ex^tditionem Je-,
Heéttrtus CaOus Normunusdtipifcopaiu
RoihomMgerifi ce7:J}iitittur Fr^ful Vrlis
fÌ0àoAS Per/a Alap* Deminu: thfdet Afit
txm 150. a
Qbfdiontmfoluity Coffredumaliof]. Dm
cts metuens iti. e
Jilapam reuerfits dectm milla militum
mtitit, xt ex ir.pdtjs Chrinieines iter
fnctenies inuadat" 150. €151.3.177.3
Chrifitanesfug/int, cAduntyÓ' captunt.
Qejfredus cum exercitu tot inundit ^ (^
jkperAtj &/ue} captiucs rsdimit .
paf. ijl.b
S^t^erius F-Tn«ui[l/t CcUus TÌrforttJfimus
contrs Qerta^um mittnur l^j.b.j^j.c
ti»nM,feH fAguta al? he/i e transfixus
n,crHHr, Ó' hcnorifite ttus corpus ex-
septo caput ftielitHr 155. C 159. a
tinn*nnm Jmptriut^, vidi Imperium Ut-
mMnuw» .
SAcirdetti rum I ofitificis Uguttjlolìs fu
per HI ma tf^iiuti 144.3
taieiis vrhsydtc'.a BiblSf Chrifiianis cem
mealHmnegxt 1S8.C
Ziui Oppidmni furantur, capiuntur, ó*
écciduntur àChrilìtattis iS^.a
itiuneray Ó* rerum copiatn prò tiler.do e-
xercitu Chriniano dant. ibtd.
fi une Vrhtm Balduh.us Rcx ludérn 1 I.
ttrmis capit, 72o. C
Sshdijfns SirAConis ex fruire vtpos , eo
merino Aegyptijnilitias Jìhi ccKcili.Tt .
fug. ^ 72^. a
fAilitiarum Imperium À Rege Ai ypti
tonfeéiuiiur ibid,
Jlegé Acg'iptt piaittorie perimit 774.6
J» Regno Aegypti fuccedit thtd.
D JB X.
yart» fortuna in itilo tum Baldkin»
Cuisioncm ludia. Rtgem vtncit , ^. c/t*
pit.ó" etus Rtgnum occupAt jz^.b
hierofolymaìpi-Ji longam ehfidtontm ca,
/" , 22 J.C
Samaria Iudf4.,fiu TaUlìint. pars tao. t
Ad eam occup/^.t.dani TAr,crcdiis,(^ fu
liachius àRege Cj»fftedoffiittuKtt.r .
/".?• 7IO.C
Sarines Vrbem eius Brinceps pecunia acci»
fta Baldutfio dat o,,j
Varia eius Vi bis nomina ^ ij.b
Injidias diBhS Irir.ceps centra. B/ildui»
Kum molitur JJj.a.b.c
It^uifcs in CaJìeUurnd Baldktr.o mtffi
«aptiutfiunt ij-l.a
negai dtftus Brincepstos dimiliitt^dé*
nec Balduinus farutem rtUiiuat.,
Sauus in Vngarta ^umen. 6k,%
Saxonf.m Rex à Goff, cdoprt Remano Im-
pene vsvcitur 217.C
Blu: Regis nomen Rcdulphus Xji.C
Sceti in /aera expeditioneinterfHetur.t.f^
mngnAm opem pmp.iterunt 57. a
Bcrum duéìor Alanus Fergandus BritX
noram Trinctps J2.C
Scrip torti btllt sacri referuniurj^ .i/cu^
md i},
Stpulcrum Chrini nefarie à Barharis peU
luium eniibellum fucrtitn MCifi,^
lUtid tifitantes cribris tniuri^s affi Fi ,
/"/• ' i;.b
Becuntampro talirifitatione Barharis
fclhire ccgi.r,iur. jj.b
Bxira manta Hitrujliiem pcjìtum.
Ternplum auEìtim à Regibus hieru/a-
lem. j^^x
Captis lerofotymis .fepuenti die Qhii^
Sìiani Buces , ^ milites f!.t77ma dt^
$<ctio)7e , c-r lacìyr.is ad iej ulcrum ,
f^ Qaluariét Iccj^m xott.m (xplent ,
f'^.f- 2o5.l>. i6<, b
Ceff tdtiitleBus Itidéd. Rexcr.m cmni'
bus ad Sttcrtttn Se'^ulcrutn prcf.cifcim.
'«»" 7c$i.C
Carenici ad iUud i-f-^Jlitufi 271 .C
Ad Bariarorum manus red^tfefì 87»
4 annet
gnnos.caftis Hierofoly.-nis à ìAludmo
pa^. 2/5.C.179 c.z3o.a
^Sedino D:ieum , Ó* militutn Qhr'fiianorst
in C.^Jlris. l'SS.Z
^ergiiiS IiaLiS (ZhnJlLìnus H^reticus Ma~
hum-tto adiutor ll.b
Ei .s i^n.dttas morcf^. 45. b-C
■Serorges Jiutt>is, ^ vAtM eius nomina,
fag. • 91. o. 117.1
B% d:iimis esim arriter oppug/tat ^Z. a.C
Opbid.tni e.xrn aceri i-n^e Ueftndiit ^i.i.C
Qcc.fo per ^h tsimnos eorum Principe ,
"Vibts portAS B.iLhit'20 apuriuni. 9^.1
Siculi milties Uoxitundo Apuli^ Regi tun
guntur id fic, u-nbdUtrn 43. C
Miiriicon Liorredirit Diix mgentes copias in
jli'iypium trad: cif, vt eam proufici-im
fice/ipetf Ó'd Rege Am-iurio fugatur.
pag. Zrj.C
Tit Dux militid. Regis Aegypti. 114.1
M'jrimr, eiq-^fucc.dit S-iUdmus ex fra-
tre mpos zz\.3.
^iffm maximum p(ttiuntnr Chriflianimi
Ines 85.i,b. 11 j.»'<.jSi-i47.b-Z)Z.C.
Soles duo vfì funi in Coelo tempore La'^
dui 7Ì Regis L LIiidiA.m quorum medio
yris Zio.C
JSolimanHS Regis AjÌA auuncuU fui Pr Afe-
Bus jZ. b
fetri AeremitA, c^ Gualteri mtUtes Ger
tnanos fug^ìt yó* occidit 33*'^
In nona, pugna, alias milites fuperat,^
occidtt ad xv.mtllia 35 e. 'So- C
Jmperatoris Gr&ci t ijfu à. CjiflelU o'jfi-
dions difcedit Jó.l
Uicezm Vrffem militibus, armis^ó* fru-
me>t:),pro ferend i Chrifìianorum mi
litum ob fi diane munit 7J-3.
Vrbi fuhjìdium parat 74«*
I.ÌUS orano ad mdites 74.b
Duo eius 'xpioratofes Siceam mijft À
Chrisìiì^is nilitihus capiumur 76.C
Coacfi À Chnflianis Ducibus dcte—
guniy cfUAparet Solim-inus 77.3
Kwn'irus Equitum Solimani prape Ni'
ceam 77.C
tugna cum Chriflianis prope Niceam,
pa?. 73.a
Ii«f milites à Criffia::isfugantur. 7j.a
E X.
Cìforum eius militum numtvur, 79. f
109. b
£/«f vxor^de iterata NiccA salute,f.igit
cum libcris ,Ó* a Chrisìianis capitHt
81. vi. D* Bi^antium tranfmittitur ,
pag' lll.C
Atrox pugna contrn Boamundum eiufji
copias 8z. (..85.»
Eius mtlites fuperantura. Goffredo , d»
Boamundù fugan tur, ceduti tur, zy< ca'
ilra amtciunt gj. e. 84.4
CAforum numerus affertur g4.a.t>i
Ili. 37
Btthmia'n profìcifiitur 84. !►
Eius uerba j (> canftlium ahfiìnendi à-
pugna cum Chrijiianis militibus .
pag. 84 b.«:
Stephanus Carnutenflum ^(^ Blefinfium
Gallar um Princeps ThalofA Comes inttr'
Duces fieri belli ZZ. C
A Boamundo certiscopijS prAficitttr .
pag. 83.»
Alias deferens Duces in Galliam redit ,
pag^.. i37.b.i7o.b
Crico Principi opem Chrijiianis Antio'
chi 3 obfffts ferenti suadet,ne vlteritis
eat 137-^
Straltcts Vrbs in feruia. 5^.i4
Gualterius ad eam cum militibut vt'.-
nit 25.1"
Stratonis Pyrgus,poIf madri C?farea.\Ì9.\>
ZZ9. 0.240.3. e etera, vide in -uer. QAfa'-
rea Palesi in/f .
de S'Applicatione nudis pedibus remijftui .
pag.. 157.»
Syon monsHierofolymìt 195 -b
In ee efl Tiirris Dauid ibid,
Templum cfuatjue Diui Tranci fci . ibid.
Clarus pietate Abrah^ filium facrific^^
re volentis Z5 i.b
Syri^ c/fpfts vrbtbus Ipifcopi afjtgn»nrur.
pag. 148.W
Syrorum homini* natura y ^feruilis ap*
plica ti» rj7. c.ij8,a.a.j5>.a
T
AncreduSy Boamundi Vuilhelmi Ca-
rni tis ad f aerar» expeditionemftqui-
tur Boamundum Aiuli^ Regem auun-
chIut»
INDEX.
mìumfitum. 6j.b
$uccurrit BoMmunde €ontrn Grteos mi^
littt 71 b.c
J#«i geneeUgU) fè'fucctjpo txplicatur,
fag. loj.C
' ^Boamundt urtis eopiji prmficitur ,
J^d Tftrfum venit. 8tf. b. i h .a
tius xierh» perinterpn/em Tarjin^òus
dia» 85. b
TrbtpréLdiBa ìihf^ut nrmis fotiiur .
pMg. ió.C
Militari» ftgnti in tius Mrti trigit. 86. C
8ed ea BalÀuifiut dtijci ÌMÙftJ)ropria^-y
imponi 8^.C
2>efo?ttenti0ffii$uf(uv» Balduina .
p^g- llS-»«-4j
galduini conrumeliam dijftmulat gy.a
^d»mnem vrbem petit» (^occupat.Sj-b
115. c
^alinijìram vrbtm faStt (irtMmin^_j
eaptt, S7 b
gius militihus negMt Balduinus hojpt-
tiutn Tarji dar* , quuri humi sacertj
funt coaffi S7.C
Kr À Barbarts omnts oblrunc»ti SU. a
^ggrednur Balduinunty tiufq. militts .
pag. 88.a
Ingens pugna inter vtrofqut milites,,ac
Ducgs 88. b
J(.econciUatur Balduin$ 88.C
jUiasvrbcs cap it 8 «J • b
Ad occHpar.dà Ciliciam pr*ficitur 9o b
ia proHtncia, octuptUa'^Ad alios Duces
redtt Py. a
Miluttm puri! fro pugna cantra Perfas
AntiochiA facit-ida prefìaiur. i i ^.c
Ceteriter ct^m fiiis milttthus cantra io-
flst conttTidtt 146.C
Miiitum profeB-ioni Mitro folymam cum
alijs Ducibtts pr ficttttr I5>»C
I.itit zirtus, a e gloria 157.C. I<r8.a
Ctt'n Talajét Con. ite, ó'alif's Dt.cilu In
deamprofcifritur 1 j.a
€/riofiam irbcm oppugn»t,^^' vact à ca-
pii 1:^4. C.iT^ a
A Dt'.cìbus tniffi.s Bethfecm rapi- 192 C
ìpfiyÓ' alti ci'.m IO mijft [aera temfln^
f un, detio Itene, Ò" lAfrimis -tfitant ,
$àtd.
Locum , tn ^uo Chrìjfus natta ijf ,]luitt»
ma "veneratione ofculaniur ipj 4
Hierof-lymas per gens, pi Adam a Kjaf.»
Gallo fa eie. m, ò' cm.tjfcm recuperai
Ó" camtr.ijf» prillo Barbaros ftperat.
in oppugnai ione di a* Vrbis ab ina par
tt prtficirur 2ol.b
Vna cum Principe Tolofiro t tignai ad
Vibis mc:nia,Gcff', edo^Ó" »lifs eam ìb
Srejfs ^ 205. 1>
TempLim, C^ aream, quo Barbari rcfu^
gerani, aggrcdiinr , ^ capti, ^ ma»
gnam eorù firagcm facit. ioy.C.zoiC'.JI
ingens anri , Ó" argenti pondus in t em*
pio repetit, quod ad facrum vfum re^
fliiuitur. 7o<!>.a
Cam lufiachio ad occt.pandam Sama-^
riam à Goffi i do miti nuY 210. C
Heuccai ees Goff.edus^Tt cum alijs Duci
hi. sfìni centra Aegyptios ii\ b
Ga li lea m, ^imà Ba rbarir def iut ra t, d»
no k Rege Goffi edo accipit. 1 i4.b
Cofreda Regiopem dai ad Vrbejjó- ap^
pida fi.hign.dhfff 214. b
Tarfi.m venti Tancredutcum fuis coptjs.
pig' 8^b
Verbape inierpretertt TancvediTarftn»
Jìbus d B-a 86. b
YrbepiAdiRafint armis p otitnr Tancre
dus g(5.c
Taururum Vrbs in I anonia.poH diBà Bel
grauis *4.b.56.*
Temerttatem fecundi res fariunt 129.4
Tempia Antiochu à Baii.iris pcl/uta p ur»
gay/ tur 148.8
y.zf: aurea, (^ argentea prò /kcris agta
dis paranti^r 148.b
Tt.v.plc Hieroflymis purgato,aurtim, (^
aifètnm in ea repertum facra ifui^e*'
fitiitur 2o5.a
Ter rem o'us m agrus in Syria tempore Ba /-
di. ini R egis 1 1. ludétA cuiut zt multéc^
corrutint Oppida. 7zo.C
Tolofi c ovìes T\aimìidhS nomint inter Tu
ces f cri belli 2 7.C
Biztt7itii.m ifii^redltt r, (^ ab Imperato'
re b( rJgr.è ixcif i'i r yr.b
Xii s reri?en Rp.tmt.r. dui SanBi Aegidij^
é' Tkolo/A Csm es . 1 8.4
«i » DncHm
^ucum Uteri f monitus Niceum cii futi Hanc Vrbem Salduinut Kex lui§» IT,
copijs venti 77't> armii capii iiO-C
%.ivne.\m turrim ad caput fontis Antio- Compoaiturret eum Ch7Ìflianis,»uri />*
chiJiobijcit iil.b dere à Principe yrbis dato Z31.C
Cum Bo.i>n»Hdo pr£fìcitur,quo frumen' Triremis propria fignificaiio ponithr .
tum à Genue\'JilìH5 adueòlum in Ca
ftra, ChristiA/iorumportctur lió.c
X.0rum milttis à Perfis profligantury é^
pars eorum ad Ca^iìra vediti iZ/.a
Cum Vgone FUnd,:s, HegidoUuo exer-
citas comi* prpficilur 1 45.C
Jllbjtrem vfbi/n a.girediturt& facile et*
potit::r IS5'*
trifdetn in ea flatuit Petrum Arbonen
fan . 15 5-a
Ynx cum Txncrcdo iVjfi\ Ducibns lu-
dt:ìm pr'fic fcitttr iSj. a
tatrones qui eius milites inuiferant ,
capit ,&occidit ^^3*5
Comeatum,é* muncraà, Perfis metudH
tihushabet 185.0
trcclio Barbaros propeUit , & iranfitum
libcrum ohtinst. r84'2
Suadet Gojfredo, vt Gibilis obfidionem
Joìuat iS'^.b
Inuifum cuncl'is ficit Goffredus ob tali
confiliumfraude , (jr pecunia à Gibe-
lis Principe accepta datum iS^^. b
In oppugnatione Hterofolymarutn ab v-
na parte prAfìcitur 2-01. 1>
Vna cum Tancredo pugnai ad vrbis moe
r.iafiopedo,, é'^/^/>^«'» ingreffìs .
b
pag, ajj.ty
I,ius\vfùs antiqui0mus. ibid.
Ad eam da>nnationi$ fupplicium f.*c--
cejflt in locitm damnattonis in opu$
publicutn %bid,
VfUs vt homincs adremum dtntur anti*
quus recenfetur l$y«Cr
Antiqua ad Trire/nes damnatoru/n exi
pia recinfsntur x j6.a. il
Tuvris Lignea k Tancredo Ponti obiecìa ah
Afitiochenis exuritur . i a i . b
Tyri Vrbs in/ìgnisy^atnemt iSP.a. zj^.c
2J7. 1 •
Carthaginis fuit origa $bid\-
Ad ectm Chrifììani milites veniunt , d»'
triduo morantur i%^.\»
V' Afculuex lapide fmaragdo À Sai dui
no Rege Genuenfibus donatur a ip.b'
Venefico Anus, é-> puells, BarbariSyHier»
fdymis pugnantibus tutamen à proie—
óìis per ChnUianosfaxts polli centur.
pag. ' Ì04. a.i5l.b
At lapidihusper Qhrifiianos iaHis fu—
per vrbis Mcenijtperimuntur. ibidem
ZIO. a
Turrim Dauid, in qnam Barbari refuge Veneti m fiero bello, & copias, (Sr opera
rant,aggre'r:is, ea potitur hofìibus cu,
finTuÙs veliimentis abire permittens
p/g. io^-3
Torto fi thenicic Vrbs^é' vana et us nomi--
na " Zjo.c.iji.a.o
TripoUs V^r''S phcenici? Zj4.'a.e/></ji fttus,
Vari£ '/rhcs hoc nomine 235 C
Vrbis Pr£ ^ideas audita Chriftianorum
d^ffenfi}:^,:,parat Castra , vt iter eis
prohi^e.it .^^^'^
Ingens pugna cum Chriffianis ibtd.b
Vincuntur, é' f^gi^f»''^''^^ milites à
Chr-pianis _ l8:5.b
Kunc:osad Ducts Chrjfianos mittit, of-
ferens aurum,comeatumi& captiuos,
(^ omnia obferiMt
X83.C
pr&ffuerunr 5Z.C.2 ^4.3.5.'
VgoPhilippi Galli*' Ke^is frater tnter Die
ces S'icrA cxpedit i"nis 2 Z. b
PerApuliam cum sua Claffe^^alijs Dit
cilu: tri-nfir j^.a. 62. w«.jo
Mare cum fui s militiBus trat^cis Birra-
chiurt venir 4J'C
Capitur à Pr-'fecto tmperatoris Greci cu
fìiis, ^ Bix.atiu77i tranfmittitur 4J.C
Liberantur posìea tnlìante Goff redo .
pag. 6^:c-6^.C
Vna cum B'oamudo dextro exercitus cor-
nu préificituY 14? -C
Vna cii Balduina Fenelati Princip e mit
titur l cgatus ad GrfCUf» Impera /ori»»
Bitantfuf»^ I4b.b. i75.b
Ìfe^ant0
I N D
fieg*ìtte Jmpeynfdf» auxilia mittere,if%
Giliiaf»i''''^^f » 149. b
ygo Vrbis D . Paidi Dominus Vlandrin^n
Ji^eiens Inter s.^cri belli Duces zZ.C
^x A^uliit ehm alijs Ducib^s ad fdcri*
bell:tmprofictfeit:tr ^9.2
Siz.zfitin.n ingreditury^zb Im^erato-
,Ye benigne excipitur^. \_ A fz.'y
Antofii vrbe iZhriiìi.%norum in e» habi
tantiumop* potitur 94. 'j
Cum Qomite Telo [a la.uo exercitu cornté
inpugm Antiochupri-jicitur. 145. C
JLA oppHgnAnd.%ìn Rumam abalijs Duci
^bus mutitur 191. C
Vacwtin hóminihui vrbem ingreditur
cum fuis copijs 1 9 z . a
Milites ingenti prids, ^ rerum copi t-»
pr» alendo excrcttu potiti 191. J
Ipriful Vrbi conflttiiitur Robertus Gai-
lui 19Z.Z
Captis lerofo'ymit oratiouem ad milites,
f5» Duces f.icit de eligendo P^ege zq-j,
b.c. io3. io9
Cum fuis copijs peraElo bello redit in pa^
triaift 214.1
Nauigio Cofifiantinopolim 269. C
TiBori^ à Deo etiam human j prtfidiot Ó»'
'virtbus impares obtintnt . l j9.'>
filtra exi'npla in fiera pagina iji.C
Ttrtutis opinio plus^ qua.'» vtrtus in bellis
f«telì 196. e
EX.
aVirtute gloria profieifcitur,^ vtru$ ft$Z
minu'ff amor iio.J
Tirannum À Rege difiinguit virtus .
pag. iio.I
Vn&tg Regis antiqui'Jfint.t. '> i6<j.c
Vrbinus I I. F^manus Pontifèx i^,C, fri-
tnus PontifcurnGi'Iarum. 48.C
Scht/na etus tanporein Ecdcjìa ob Clt-
mentem Tertiu Antipapa?» 1 j.C.i/.l
50. a
Petrus A-remita tumhértatur ad /acri
belli expeditionem 14.C. ij.a.b
Re ad Cardinalcs delata prò ludi.; recn
peratiove conueniunf . ' ^ ^ IJ.C
Concihtim indicit in Ciaromonte prò li-
beranda Iud*.a. \6.%
Mittit]pluritnos ad Principes ChriHia-
nos hortandos 16.*
In Galliam ad Vrbem Claròmontem vs
nit 15.C
Plura decretai in Concilio prò Hatu Ec-
clejiyfacit 17. a.49.b.C
Eiusoratio ad Principes ChriRiancs pr0
be'li facri expeditione 17.8
Be'ilum fxcrum "vnanimi eonfenfu om^
nittm decernit 2Z.a.49.C
Literas fcribit Imperatori Greco Bizan-
titim 23. b
ObijtpoII qtiatuor iVel quinque dies 4
Gojfredi coronatione , (^ in Diuorun»
numerum relatut tij.C
F I N z r.
\i^ V***V.
REGISTRVM-
i $ ABCDEFGHIKLMNOPQRSTVXYZ.
A» B'b Ce Dd Ec Ff Gg Hh li KK LI May
a b e d.
Ùmnafimt ducrnioms , fnefcr J ^ud tfi mediumfolium ,
Ip^^''
FL O R ENT I AE,
/pud Zenolium Pigfwfiiu m . cM DCXXIJf,
SVPERIORVM PERMISSV.
Videathanc hiftoriam Admodum Reuerenduf Doiiiinus An
gelus Monofinius, s5c leferat , an aliquid in ea coniineatuf
quodiit centra fidem^autbonosmoies. Die zi.Maij i^zi,
(LAlexander Archiepifcopus Florentinus.
tegì fupenores Commentarios , & argumenta in facram Be-
nedicli Accolti Iiiftonam, Se nihil iuueni, quod, vel ortho-
doxce iidei aduerfetur, vei iìt contra bonos mores , & ideo
in hdemnie iUbrcnpfi Tertioldusluni) .
Angelus tJMomJtnius ,
Imprimatur fi placet Admocfum R . P. Inquifitor.diexi. lunì; i6iil
Alexander ^rchiepìfcopus Florentinus.
Admodum Rcucrcndus D. Francifcus Maria de Gaalicroitis Cano"
nicusblorcntinusprofua benignitatc vidcat prasdiiflrs Commen-
tarios proSaii<ftoOftìtio,& refcrat an fitin eos aliquid centra fi-
deiD,Rciigioncm, & bonos mjics.Dat.Sancìo Officio Fior. i(5ii.
frater Bartholomeus f^icarius,clrf^tce Inquifitor FlorentU •
Hoc opus cuiustitulus eft Bsncdi(fìi Accolti de Bello Sacro Hicrofo-
lymitanolib. IV. mendis cxpurgatusà D.lhomas Dcmpftero.dili-
gentcr à me perJc(5tum>& cxaminatum^nedum nihil quod catholicf
idei aducrfctur , aut bonis moribus,contmct,ftci optima cruditio»
ne repletum imprcfiionc dignum ccnfeo . In quorum fidcm fub*
Icripli . Dieai.luni) i6zz.
Ego Frana fi US tJìf aria de (jualtercttis Canonicus Florentinui,
Attenta fupradi«£la atteftatlone concedimus licentiam pra:-
didìum opus Fiorenti^ imprimendi. Dat. San(5lo Offitio
Floientia; . Die 27. lunij i<522.
Trater Bartholomens InterAjnnas Vìe. ò' Vic€ Inqui/ìtof*
Stampifi adi 8 . di Lu>.^lio i6iis
ikiCcAì) ddl'AntdU r
<!X
A
Été